Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương – Wikipedia tiếng Việt

Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (tiếng Anh: Asia-Pacific Economic Cooperation, viết tắt là APEC) là diễn đàn của 21 nền kinh tế thành viên Vành đai Thái Bình Dương[1] với mục tiêu tăng cường mối quan hệ về kinh tế và chính trị.

APEC được xây dựng vào năm 1989 để phân phối sự nhờ vào lẫn nhau ngày càng tăng của những nền kinh tế tài chính Châu Á Thái Bình Dương Thái Bình Dương và sự Open của khối thương mại khu vực ở những nơi khác trên quốc tế ; để xoa dịu nỗi sợ hãi về một Nhật Bản với kinh tế tài chính công nghiệp hóa cao ( một thành viên của G8 ) sẽ thống trị hoạt động giải trí kinh tế tài chính ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương ; và để thiết lập thị trường mới cho những mẫu sản phẩm nông nghiệp và nguyên vật liệu ngoài châu Âu. [ 2 ]

Diễn đàn tổ chức các kỳ họp thường niên lần lượt tại mỗi quốc gia thành viên, với người đứng đầu chính phủ mỗi quốc gia thành viên (ngoại trừ Đài Loan, do sức ép của Trung Quốc, chỉ đại diện với một thành viên ngang cấp Bộ trưởng với tư cách là lãnh đạo nền kinh tế dưới tên gọi Trung Hoa Đài Bắc).[3] Kỳ họp cấp cao nhất này được gọi là “Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC” (tiếng Anh: APEC Economic Leaders’ Meeting), báo chí Việt Nam cũng thường gọi là “Hội nghị cấp cao APEC”, được tổ chức lần lượt tại mỗi nền kinh tế thành viên APEC. Từ năm 1991, khi cả Trung Quốc, Đài Loan đều trở thành thành viên APEC, cụm từ “các nền kinh tế” được dùng để chỉ các nước thành viên thay vì sử dụng cụm từ “quốc gia”, cũng như không gọi kỳ họp cấp cao là “Hội nghị thượng đỉnh”, vì nó thường chỉ dùng để chỉ một cuộc họp của các nguyên thủ quốc gia. Điều này nhằm tránh các vấn đề xung đột chính trị từ các quốc gia và vùng lãnh thổ hiện tranh chấp như Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông.[4] Trong hầu hết (nhưng không phải tất cả) các hội nghị cấp cao, các nhà lãnh đạo tham dự phải mặc quốc phục của nước chủ nhà.

APEC có ba quan sát viên chính thức: Ban Thư ký Hiệp hội các nước Đông Nam Á, Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương và Ban Thư ký Diễn đàn các Đảo Thái Bình Dương.[5] Nước chủ nhà của năm APEC thường được mời tham dự cuộc họp G20 với tư cách đại diện khu vực theo hướng dẫn của G20.[6][7][8][9]

Cơ cấu tổ chức triển khai.

1. Cấp chính sách
   • Hội nghị không chính thức các nhà Lãnh đạo Kinh tế APEC (AELM)
   • Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao – Kinh tế APEC
2. Cấp làm việc
   • Hội nghị các Quan chức Cao cấp (SOM)
   • Uỷ ban Thương mại và Đầu tư (CTI) (1993)
   • Uỷ ban Ngân sách và Quản lý (BMC) (1993)
   • Uỷ ban Kinh tế (EC) (1994)
   • Uỷ ban SOM về Hợp tác Kinh tế – Kĩ thuật (ESC) (1998)
   • 11 nhóm công tác về: Kỹ thuật Nông nghiệp, Năng lượng, Nghề cá, Phát triển Nguồn nhân lực, Khoa học và công nghệ, Bảo vệ tài nguyên biển, Doanh nghiệp vừa và nhỏ, Thông tin và Viễn thông, Du lịch, Xúc tiến thương mại, Vận tải.
   • 3 nhóm đặc trách của SOM về:
     • Thương mại điện tử (Electronic Commerce Steering Group) (1999)
     • Mạng các điểm liên hệ về giới (Gender Focal-Points Network) (2003)
     • Chống khủng bố (Counter-Terrorism Task Force) (2003)
3. Ban Thư ký APEC (trụ sở ở Singapore) (1992)

ABC đưa bản tin về cuộc họp APEC đầu tiên tại Canberra, tháng 11 năm 1989, với cảnh các lãnh đạo xem Melbourne Cup Họp chỉ huy APECTháng 1 năm 1989, Thủ tướng Úc Bob Hawke đưa ra lời lôi kéo xây đắp một sự hợp tác kinh tế tài chính hữu hiệu hơn cho toàn vùng châu Á – Thái Bình Dương. Kết quả của lời lôi kéo này là Hội nghị tiên phong của APEC tổ chức triển khai tại Canberra, Úc vào tháng 10, Hội nghị đặt dưới quyền chủ tọa của bộ trưởng liên nghành ngoại giao Úc, Gareth Evans. Với sự tham gia của những bộ trưởng liên nghành đến từ 12 vương quốc, Hội nghị kết thúc với lời cam kết sẽ tổ chức triển khai Hội nghị hàng năm tại Nước Singapore và Nước Hàn .Hội nghị Các nhà chỉ huy APEC được tổ chức triển khai lần đầu vào năm 1993 khi Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton nhận ra rằng ông hoàn toàn có thể sử dụng Hội nghị cấp cao này như một công cụ hữu hiệu giúp đem vòng đàm phán Uruguay ( của WTO ), lúc ấy đang lạc hướng, trở lại với lộ trình bắt đầu. Tổng thống quyết định hành động mời những nhà chỉ huy những nền kinh tế tài chính thành viên đến tham gia Hội nghị tại hòn đảo Blake, tiểu bang Washington. Tại đây, những nhà chỉ huy lôi kéo liên tục tháo gỡ những rào cản thương mại và góp vốn đầu tư, với viễn kiến về một ” hội đồng châu Á-Thái Tỉnh Bình Dương ” sẽ tiến đến thịnh vượng trải qua hợp tác. Trụ sở của APEC được đặt tại Nước Singapore .Năm 1994, Bản dự thảo ” Mục tiêu Bogor ” của APEC được chuẩn thuận bởi Hội nghị những nhà chỉ huy APEC tại Bogor nhắm vào tiềm năng lan rộng ra và tự do hóa những lãnh vực thương mại và góp vốn đầu tư bằng cách giảm thiểu rào cản thuế quan trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đến mức ở giữa số không và năm Xác Suất vào khoảng chừng năm 2010 tại những nước đã công nghiệp hóa và năm 2020 tại những nước đang tăng trưởng .Năm 1995, APEC thiết lập một cơ quan tư vấn doanh nghiệp gọi là Hội đồng Tư vấn Doanh nghiệp APEC ( ABAC ) với thành phần nhân sự là những nhà chỉ huy doanh nghiệp đến từ những nền kinh tế tài chính thành viên ( mỗi nước cử ba người ) .

Năm 1997 khi Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC họp ở Vancouver, Canada, một cuộc tranh luận gay gắt đã nổ ra khi các nhà chính trị đã yêu cầu lực lượng Cảnh sát Hoàng gia Canada (Royal Canadian Mounted Police, RCMP) sử dụng hơi cay chống lại những người biểu tình bất bạo động. Đoàn biểu tình phản đối sự hiện diện của một số nhà độc tài như tổng thống Suharto của Indonesia.

APEC đã đẩy mạnh vòng đàm phán thương mại mới và ủng hộ chương trình hỗ trợ kiến tạo năng lực thương mại tại Hội nghị các nhà lãnh đạo năm 2001 tại Thượng Hải, dẫn đến sự khởi đầu thành công của Nghị trình Phát triển Doha một vài tuần sau đó. Các nhà lãnh đạo cũng ủng hộ “Thỏa hiệp Thượng Hải” do Hoa Kỳ đề xuất, nhấn mạnh đến việc thực thi những cam kết của APEC nhằm mở cửa thị trường, cải cách cơ chế và xây dựng năng lực. Như là một phần của thoả hiệp, các nhà lãnh đạo cũng cam kết phát triển và thực thi những tiêu chuẩn về tính minh bạch (transperancy) của APEC, cắt giảm chi phí giao dịch thương mại trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương khoảng 5% trong vòng 5 năm, và theo đuổi chính sách tự do mậu dịch liên quan đến các sản phẩm kỹ thuật và dịch vụ.

Thủ lĩnh nhóm Hồi giáo cực đoan Jemaah Islamiah, Hambali, âm mưu tấn công Hội nghị cấp cao APEC họp vào tháng 10 năm 2003 tại Bangkok. Hambali bị cảnh sát Thái bắt giữ ở thành phố Ayutthaya gần Bangkok ngày 11 tháng 8 năm 2003, trước khi người này có thể hoàn tất kế hoạch tấn công của mình.

Năm 2004, Chile là vương quốc tiên phong tại Nam Mỹ đứng ra tổ chức triển khai Hội nghị những nhà chỉ huy APEC. Nghị trình năm 2004 của APEC tập chú vào những yếu tố khủng bố và thương mại, tăng trưởng doanh nghiệp vừa và nhỏ và chuẩn bị sẵn sàng cho Thỏa ước Tự do Mậu dịch và Thỏa ước Thương mại Khu vực .Năm 2005, Hội nghị tổ chức triển khai vào tháng 11 tại Busan, Nước Hàn, tập chú vào vòng đàm phán thương mại Doha dự tính được đem ra bàn luận tại Hội nghị bộ trưởng liên nghành WTO họp tại Hồng Kông vào tháng 12 trong năm. Trước đó, những cuộc thương thảo đã được tổ chức triển khai tại Paris giữa những vương quốc thành viên WTO, trong đó có Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu ( EU ), đặt trọng tâm vào việc cắt giảm hàng rào thương mại nông nghiệp. EU phản đối những cắt giảm về thuế quan nông nghiệp vì rủi ro tiềm ẩn làm tan rã tiến trình đàm phán, trong khi APEC nỗ lực thuyết phục EU đồng ý chấp thuận cắt giảm phụ cấp nông nghiệp. Bên ngoài, những cuộc tụ họp phản kháng cách ôn hòa chống APEC diễn ra ở Busan nhưng không ảnh hưởng tác động gì đến chương trình thao tác của APEC. Và tháng 11 năm 2017 Hội nghị cấp cao APEC được trang trọng tổ chức triển khai tại Đà nẵng, Nước Ta .

Các nền kinh tế tài chính thành viên.

Cho đến nay, hầu hết những nước nằm bên bờ Thái Bình Dương đều gia nhập tổ chức triển khai này, ngoại trừ :
Đảo Guam tích cực yên cầu một vị trí thành viên riêng không liên quan gì đến nhau, dẫn chứng những trường hợp của Hồng Kông và Đài Loan, nhưng bị Hoa Kỳ bác bỏ vì nước này đến nay vẫn là đại diện thay mặt chính thức cho Guam .

Hội nghị những nhà chỉ huy kinh tế tài chính APEC thường niên.

Các quan điểm về APEC.

APEC đã bị chỉ trích vì thôi thúc những hiệp định thương mại tự do, trong đó áp đặt những hạn chế so với lao lý của vương quốc và địa phương, với việc kiểm soát và điều chỉnh và bảo vệ quyền lao động, bảo vệ môi trường tự nhiên và tiếp cận thuốc chữa bệnh bảo đảm an toàn với giá thành lợp lý [ 14 ]. Theo tổ chức triển khai này, đây là ” forum số 1 nhằm mục đích thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính, hợp tác, thương mại và góp vốn đầu tư ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương ” được xây dựng để ” tăng cường tăng trưởng kinh tế tài chính và thịnh vượng cho khu vực và củng cố hội đồng Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương “. [ 15 ] Tuy nhiên, vẫn còn tranh cãi về việc thực sự APEC có đạt được bất kỳ điều gì mang tính kiến thiết xây dựng hay không, đặc biệt quan trọng là từ quan điểm của những nước châu Âu không hề tham gia vào APEC [ 16 ] và những quốc đảo Thái Bình Dương mà vì nguyên do nào đó không hề tham gia vào APEC nhưng sẽ phải chịu hậu quả từ những chủ trương của APEC .Vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ APEC, như nhiều forum khác trên quốc tế, kể cả Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, cũng chỉ là một ” Diễn đàn ” không hơn không kém. Ở đó ai thích thì nói, ai thích thì nghe, không có một sự chú tâm nào hết và cũng chẳng có dân chủ khi mọi quyền lực tối cao sử dụng sức mạnh có tính toàn thế giới được giao cho lực lượng giữ gìn hòa binh Liên Hiệp Quốc. Lực lượng này chưa tham gia một trận đánh lớn nào nhưng đã có hàng trăm thường vong bởi đạn của cả hai bên. Vì thế mà trên toàn quốc tế lúc bấy giờ chưa thể có một cơ quan quản trị chung, một sức mạnh quân sự chiến lược để thực lý công pháp chung nên mọi khuyến nghị của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc cũng như những thành viên của nó đều có tỷ suất thực thi kém cỏi ( dưới 10 % và đứng ngang hàng với những vương quốc kém tăng trưởng nhất ) .APEC 2018 cũng không phải là ngoại lệ về kinh tế tài chính. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung không chỉ gián tiếp gây tổn hại đến năng lực tăng trưởng kinh tế tài chính toàn thế giới mà còn trực tiếp gây tổn hại đến chính hai đối thủ cạnh tranh là Mỹ và Trung Quốc. Ngay cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận ra rằng Mỹ và phương Tây đã ” vỗ béo ” Trung Quốc trong suốt hơn 30 năm qua thì sự ” phản tỉnh ” ấy đã là quá muộn. Trung Quốc đã trở thành thế lực kinh tế tài chính có tiền măng đứng thứ hai sau Mỹ và hiện vẫn chưa có tín hiệu ngừng tăng trưởng, mặc kệ những đòn trừng phạt, áp thuế … mà Mỹ đã đưa ra .

Lãnh đạo hiện tại của những nền kinh tế tài chính APEC.

Liên kết ngoài.