Tự học Anh ngữ | Assistant Professor nên dịch là gì? – Tự học Anh ngữ

Trong những sách tiếng Anh đề cập tới nội dung học thuật, bạn sẽ phát hiện từ “ Assistant Professor ” khá liên tục. Vậy “ Assistant Professor ” nên dịch là gì trong tiếng Việt ?

Ý kiến 1:

“ Các ĐH ở nước Australia có 4 chức vụ khoa bảng : lecturer ( giảng viên ), senior lecturer ( giảng viên hạng sang ), associate professor ( phó giáo sư ) và professor ( giáo sư ). Nhưng ở những ĐH Mỹ có 3 chức vụ professor : đó là assistant professor, associate professor, và professor. Chữ assistant professor rất khó dịch sang tiếng Việt, vì tuy mang danh là “ assistant professor ” ( phụ trợ ) nhưng những người có chức vụ này chẳng phụ tá cho ai cả mà đã là một nhà nghiên cứu độc lập. Ở cả hai mạng lưới hệ thống, professor là chức vụ cao nhất trong mạng lưới hệ thống học hàm ĐH. Ở nước Australia cũng như ở Mỹ, giáo sư là một chức vụ ( position ), chứ không phải chức vụ hay phẩm hàm theo cách hiểu ở Nước Ta. ”

– GS Nguyễn Văn Tuấn
Giáo sư dịch tễ học và thống kê học tại Trường Y,
Đại học Notre Dame, Australia

Ý kiến 2:

“ Hôm về Nước Ta, tôi nộp bản CV của tôi cho những bệnh viện và trường ĐH trong đó có ghi tên tuổi của tôi là “ Assistant Professor ” .
Danh xưng này được dịch ra khá nhiều từ khác nhau tại Nước Ta. Có bạn dịch Assistant Professor là giáo sư trợ lý, bạn khác dịch là phó giáo sư, hoặc có bạn ý kiến đề nghị là giáo sư dự khuyết .
Vậy Assistant Professor nên dịch là gì ?
Trước hết, tất cả chúng ta thử khám phá sự tương dương của tên tuổi và học hàm ở Việtnam và Hoa Kỳ để dịch cho đúng .
Tại Nước Ta, những trường Y khoa tại hiện có 3 bậc giảng dạy chính là giảng viên, phó giáo sư, và giáo sư. Thường giảng viên trường Y khoa phải có bằng tiến sỹ hoặc BS chuyên khoa II. Giảng viên là bậc giảng dạy tiên phong. Sau một thời hạn ( thường là 3-5 năm ), giảng viên được đề cử ra hội đồng giáo sư vương quốc để được phong hàm phó giáo sư hoặc giáo sư. Từ PGS lên GS thì thêm 5-10 năm nữa. Tại Nước Ta chỉ có một hội đồng GS nên việc phòng GS là phong học học hàm, kèm theo rất nhiều quyền lợi và nghĩa vụ ( kinh tế tài chính và việc làm ) .
Tại Mỹ, những trường Y có 4 bậc giảng dạy là instructor / lecturer, assistant professor, associate professor, và full professor. Instructor hoàn toàn có thể dịch là giảng viên. Sau 1-3 năm, instructor hoàn toàn có thể được phong lên Assist Professor. Sau 5 năm, Assistant hoàn toàn có thể được phong làm Assosciate Professor và sau cuối là full professor sau 5 năm .

Tuy tên 3 loại professor khác biệt nhưng cả 3 đều là cùng bậc giáo sư, chỉ khác nhau độ thâm niên và sự đóng góp với trường/bệnh viện. Danh xưng chung Professor là danh xưng chỉ có hiệu lực khi GS đang giảng dạy tại trường, sau khi nghỉ thì danh xưng này không còn.

Vì sự chêch lệch giữa 3 ( Nước Ta ) và 4 ( Mỹ ) cấp nên 2 chữ Assistant and Associate rơi vào bậc Phó giáo sư. Nhưng không thể dịch cả hai đều là phó giáo sư vì Associate thường cao hơn và lâu hơn Assistant một bậc .
Dịch Assistant là giáo sư trợ lý hay giáo sư phụ tá là không đúng vì Assistant Professor là một giảng viên độc lập, không hề trợ lý hay phụ tá ai cả ( ngược lại, Assistant Professor thường có trợ giảng trong chấm bài ). Vài trường hợp Assistant Professor cũng là chairman cùa một đơn vị chức năng hoặc giám đốc chương trình BS nội trú nội thần kinh tại trường Y khoa Keck USC .
Dịch Assist Prof là giáo sư dự khuyết là không đúng vì nằm trong faculty có quyền bầu cử không thiếu trong Faculty Council .
Cách dịch gần nhất mà tôi thấy gần đây có bạn bên Nước Ta đưa ra là Assistant Professor là phó giáo sư 1 và Associate Professor là phó giáo sư 2. Theo ý bạn này thì mạng lưới hệ thống học hàm / tên tuổi bên Nước Ta nên biến hóa theo xu thế quốc tế và cách dùng PGS1 / 2 là tương thích với Assist / Assoc. như bên Mỹ .

– GS Wynn Tran
Assistant Professor của khoa Y Dược,
Đại học Dược WesternU, Hoa Kỳ

Ý kiến 3:

“Để việc phong học hàm ngày càng hội nhập quốc tế chúng ta rất nên có học hàm tương đương assistant professor vào trong hệ thống. Tên Việt Nam có thể gọi là “trợ lý GS” hay “PGS1” còn học hàm PGS hiện nay thì tương ứng với associate professor của quốc tế và có thể gọi là PGS2. Các tiêu chí cho PGS hiện nay có thể chuyển thành tiêu chí cho PGS1 còn tiêu chí cho PGS2 phải đưa lên mức gần với GS hơn (có thể bằng khoảng 2/3 yêu cầu về số điểm công trình quốc tế cũng như bài báo quốc tế uy tín). Đây là việc rất nên làm vì phần lớn các nước trên thế giới đều có ít nhất ba mức học hàm GS như vậy, chưa nói nhiều nước châu Âu có bốn mức (ở CHLB Đức người ta xếp loại full professor là C4 so với associate professor được xếp loại C3…).

Nếu tất cả chúng ta có những học hàm PGS1, PGS2 và GS thì tương ứng hoàn toàn có thể xếp lương PGS1 = giảng viên chính, PGS2 = giảng viên hạng sang ( bậc 1 ) và GS = giảng viên hạng sang ( khởi đầu luôn từ bậc 5 ). ”

– Đào Tiến Khoa

( Visited 1.620 times, 3 visits today )