“Bệnh” hình thức

Hiện nay ” bệnh ” hình thức diễn diễn biến phức tạp ở nhiều ngành, nhiều cấp, trên nhiều nghành, tác động ảnh hưởng tới chất lượng, gây tiêu tốn lãng phí lớn về gia tài, sức lực lao động và thời hạn. Đặc biệt, căn bệnh hình thức còn ảnh hưởng tác động xấu đến cả yếu tố văn hóa truyền thống và đạo đức .“ Căn bệnh ” hình thức là làm những việc không đáng làm, không nên làm ; bé nhưng lại làm to ; là nói hay, nói tốt nhưng làm thì dở, thậm chí còn cố ý đánh lừa về thực chất của vấn đề, cố ý tạo nên những giá trị, phẩm chất ảo. “ Bệnh ” hình thức luôn có mối quan hệ ngặt nghèo với bệnh thành tích, “ bệnh ” hình thức thường gắn với nạn quan liêu, thời cơ, tiêu tốn lãng phí, “ căn bệnh ” hình thức gắn liền với ” căn bệnh ” thành tích, nặng về phô trương với đặc thù “ đầu voi đuôi chuột ”, “ cưỡi ngựa xem hoa, che giấu những điều không minh bạch, hoặc gắn liền với thủ đoạn “ hợp lý hóa ” để tư lợi, tham nhũng. “ Căn bệnh ” hình thức còn hoàn toàn có thể do tâm ý sĩ diện, muốn “ cho bằng chị bằng em ” …
“ Bệnh ” hình thức … diễn ra nhất là trong việc tổ chức triển khai hội họp, tọa đàm, hội thảo chiến lược, ngay cả những cuộc kiểm tra của cơ quan, đoàn thể ở nhiều cấp … Thông thường, trước khi tổ chức triển khai hội nghị thì có chương trình văn nghệ, phải có phóng viên báo chí quay phim, chụp ảnh … ; phải nỗ lực mời cho thật nhiều thủ trưởng “ đến dự và chỉ huy ”. Trong đó, tiết mục “ văn nghệ chào mừng ” tối thiểu cũng phải mất 30 phút. Đáng nói là chất lượng nội dung nhiều cuộc hội họp, tọa đàm, hội thảo chiến lược, ngay cả những cuộc kiểm tra của cơ quan, đoàn thể nội dung sơ sài, tẻ nhạt. Nhiều cuộc họp, thao tác nặng về trình diễn báo cáo giải trình, tốn nhiều thời hạn .

Ngay cả cách làm báo cáo của cấp dưới gửi cấp trên cũng có biểu hiện bệnh hình thức vì dài lê thê, đầy đủ các mục, nhưng lại thiếu những nội dung mà người kiểm tra cần biết nhất. Thường là báo cáo tổng kết được “sản xuất” giống nhau, có đủ ưu đủ khuyết, mà khuyết thì chủ yếu do nguyên nhân khách quan… Trong khi đó, nội dung chính của hội nghị lại không được quan tâm đúng mức, phát biểu tham luận của nhiều hội nghị còn dài dòng, việc “kính thưa” quá nhiều. Thậm chí, có người còn “mượn” hội nghị để “nịnh hót” cấp trên. Hay chuyện khen thưởng theo kiểu quay vòng như là “lộc giời”, mỗi anh hưởng một tý, tôi trước anh sau.

“Bệnh” hình thức thường gắn với quan liêu, cơ hội, mà rõ nhất là lãng phí. Ví như việc xây trụ sở làm việc quá to; sắm nội thất đắt tiền… “Căn bệnh” đó thuộc về những cán bộ trong bộ máy công quyền, chứ người dân thì không ai lại ném tiền qua cửa sổ như vậy. Hay như, hội nghị nào cũng thấy chi phí khá tốn kém, trong khi đơn vị làm ăn lẹt đẹt, lương công nhân chỉ vài triệu đồng một tháng nhưng không dám bỏ mục văn nghệ, cũng không tự biên tự diễn “cây nhà lá vườn” cho đỡ tốn kém.

“Bệnh” hình thức dường như đã ăn sâu vào tiềm thức của không ít cán bộ, đảng viên. Nhiều biểu hiện cho thấy, người thực thi nhiệm vụ chỉ chăm chăm lo sao cho đẹp lòng cấp trên, phô trương mà quên rằng mục đích chính, trách nhiệm chính là hiệu quả công việc và hoàn thành công vụ một cách tốt nhất. Do mắc “bệnh” hình thức nên không ít cơ quan, đơn vị chưa tập trung vào nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, giải quyết những vấn đề phát sinh, nổi cộm đang đặt ra. Nhiều sự vụ lẽ ra không đến mức lãnh đạo phải trực tiếp chỉ đạo giải quyết, nhưng chỉ vì cấp dưới ỷ lại vào cấp trên, không dám chịu trách nhiệm trước việc mình làm nên việc gì cũng hỏi ý kiến cấp trên “cho lành”.

“ Căn bệnh ” hình thức lúc bấy giờ đang có tín hiệu trở thành căn bệnh mãn tính, rất khó chữa, nếu không nói là vô cùng khó chữa. Nếu không nhất quyết triệt bỏ kịp thời, “ căn bệnh ” hình thức sẽ tạo nên tập tính gián trá của nhiều người, nhiều nhóm người, của cả xã hội. “ Căn bệnh ” hình thức không chỉ đánh lừa nhận thức, tình cảm, pháp luật, làm rối loạn những chuẩn mực văn hóa truyền thống, nghệ thuật và thẩm mỹ, đạo đức và pháp lý, mà còn làm tiêu tốn một lượng thời hạn và vật chất vô cùng lớn của xã hội và quốc gia .
Sinh thời, quản trị Hồ Chí Minh đã tiếp tục nhắc nhở phải chống những bộc lộ chuộng hình thức, gây tốn kém, tiêu tốn lãng phí. Người đã từng căn dặn : ” Phải nhất quyết tẩy sạch những khuyết điểm “, trong đó có ” ham chuộng hình thức “. Hiện nay, trong toàn cảnh toàn Đảng đang tăng nhanh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, những cấp ủy Đảng cần ” tuyên chiến ” với căn bệnh này. Vấn đề đặt ra lúc bấy giờ là những cấp ủy Đảng cần có quyết tâm vô hiệu ” căn bệnh ” hình thức bằng việc thay đổi phương pháp chỉ huy, phong thái thao tác cho khoa học, thực ra và hiệu suất cao .
Vũ Hà