Giới trẻ TQ chơi chữ hiểm hóc chống kiểm duyệt

• Kerry Allen và Stuart Lau
• BBC Capital

13 tháng 10 2018Nguồn hình ảnh, Getty Images

Tiếng Quan thoại là một trong những thứ ngôn ngữ phức tạp nhất thế giới.

Mở một cuốn từ điển tiếng Trung ra, bạn sẽ tìm thấy chừng 370 ngàn từ. Con số này cao gấp đôi số từ có trong cuốn từ điển tiếng Anh của Đại học Oxford, và gần gấp ba lần số từ của từ điển tiếng Pháp, tiếng Nga .Nhưng nhiều từ trong số này mới chỉ Open trong những năm gần đây mà thôi .Reci – ‘ nhiệt từ ‘ dịch ra có nghĩa là ‘ từ nóng ‘, là những từ lóng mà giới trẻ Trung Quốc tạo ra và sử dụng khi tiếp xúc trực tuyến để nói với nhau về việc họ thực sự cảm thấy thế nào về tình hình thời sự và những khuynh hướng, trào lưu đang diễn ra .Có hơn 750 triệu người Trung Quốc dùng internet, chiếm trên nửa số dân 1,4 tỷ người của nước này, và có một số ít người phát minh sáng tạo ra những từ ngữ mới .Chẳng hạn như từ ‘ duang ‘ : một từ ghép lại dựa trên những từ viết tên diễn viên Thành Long ( Jackie Chan ) .Những người tạo ra từ lóng mới thì được thưởng cái vỗ sống lưng từ những người dùng mạng xã hội khác và từ truyền thông online như một ‘ niubi ‘ ( ngưu bức, 牛逼 ) : một hình tượng được dùng trực tuyến để tỏ ý khen ngợi điều gì đó là hay, là mê hoặc .Và việc được ‘ niubi ‘ đã trở thành con đường dẫn tới việc được yêu dấu so với giới trẻ Trung Quốc .Đài truyền hình BBC Capital hỏi chuyện Robert, người không muốn nói cả tên họ, rằng vì sao anh nghĩ là giới trẻ Trung Quốc đang tiến hoá trong việc chuyện trò với nhau theo cách này ; ” đó là để nhằm mục đích đáp trả với trong thực tiễn xã hội, ” anh nói .

“Sự tự phản kháng và/hoặc sự bơ vơ là lý do vì sao chúng tôi kết hợp các từ lại với nhau.”

Anh nhắc tới từ nóng ‘ kiến dân ‘ ( 蚁民 ), một sự chơi chữ, tích hợp từ kiến và công dân lại với nhau, nhằm mục đích miêu tả thực trạng bơ vơ, bất lực của dân chúng, hay ‘ dân oan ‘ và từ ‘ innernet ‘ ( hỗ liên võng – 中国互联网 ) để chỉ vấn để ẩn kín bên trong Trung Quốc, trong việc tiếp cận tới phương pháp trấn áp internet .Flora Shen, người thao tác cho một công ty đa vương quốc tại Thượng Hải, nói rằng sự Open nhiều những từ nóng phản ánh tâm trạng không dễ chịu của người dân so với việc Đảng Cộng sản trấn áp quá ngặt nghèo tiếp thị quảng cáo chính thống .” Báo chí và tin tức trên truyền hình đầy những lời hô hào sáo rỗng của đảng mà không có sự phản đối. Đó là nguyên do vì sao người dân thường cảm thấy tầm quan trọng mạng xã hội, nơi họ cần dựa vào để tạo ra một dạng đối trọng, nhưng lại phải không đi quá xa, để không bị mạng lưới hệ thống kiểm duyệt phát hiện, ” bà nói .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Thế hệ thiên niên kỷ ở Trung Quốc đang tận thưởng thành quả của sự tăng trưởng kinh tế tài chính nhanh gọn và đang ngày càng tích cực hơn những thế hệ trước trong việc đi du lịch quốc tếPhilip, người cũng không muốn bật mý danh tính thật, diễn đạt hiện tượng kỳ lạ này là ” đi vòng quanh những số lượng giới hạn “. Anh nói ” luôn có những người muốn nêu lại yếu tố này [ sau khi họ bị kiểm duyệt ], nhưng họ không hề, vì vậy họ nói một cách gián tiếp. “Tuy mức độ tăng trưởng và được tiếp cận internet tăng lên tại Trung Quốc khiến cho có nhiều người hơn từ những nơi khác nhau ở nước này hoàn toàn có thể trao đổi liên lạc, nhưng thời cơ để họ tiếp cận với tin tức từ những nguồn độc lập hoặc từ những nguồn quốc tế vẫn còn rất hạn chế .Tổ chức Phóng viên Không biên giới xếp Trung Quốc thứ 176 trong tổng số 180 vương quốc và khu vực trong bảng Chỉ số Tự do Báo chí 2018 .Công an văn hóa truyền thống Trung Quốc thường lần dò theo những phản hồi trên những mạng xã hội nổi tiếng như Weibo và WeChat, xoá những phản hồi mang tính nhạy cảm chính trị hoặc lôi kéo lật đổ .Các ‘ post ‘ có những từ khoá hoặc những cụm từ, đoạn câu nhạy cảm bị xoá bỏ tự động hóa .Quản trị viên là công an mạng trên những nền tảng như Sina Weibo duy trì một list những từ, từ ngữ mà họ coi là nhạy cảm, và vận dụng lệnh lọc tự động hóa để người dùng không hề xem được .Một số nội dung bị cấm thẳng tay trong thời hạn diễn ra những sự kiện nhạy cảm .Hàng năm, vào ngày 4/6, là ngày kỷ niệm sự kiện đàn áp biểu tình Thiên An Môn 1989, những từ 46 [ viết tắt cho ngày 4 tháng 6 ] và 64 [ tháng 6 ngày 4 ], 8964 [ năm 1989, tháng 6, ngày 4 ] và những từ tựa như đều bị cấm, do người dùng Weibo tìm cách nói tới sự kiện này bằng cách chỉ viết ngắn gọn để nội dung tin viết của họ không bị kiểm duyệt .Thậm chí thực trạng nhạy cảm còn xảy ra cả so với album ‘ 1989 ‘ của ca sỹ Taylor Swift, được dùng như phép ẩn dụ về Thiên An Môn, bởi cái tên của album, và bởi tên viết tắt của ca sỹ ( Taylor Swift – tiến sỹ ) cũng hoàn toàn có thể được dùng để chỉ Quảng trường Thiên An Môn trong tiếng Anh ( Tiananmen Square – tiến sỹ ) .

Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Trước chuyến lưu diễn tới Trung Quốc, Taylor Swift đã gây tranh cãi khi bán những mẫu sản phẩm quảng cáo có gắn chữ ‘ TS ‘ và ‘ 1989 ‘ – tương tự như như những chữ viết tắt và năm xảy ra sự kiện đàn áp biểu tình ở Thiên Anh Môn

‘Bắt cóc bỏ đĩa’

Để đáp trả, người trẻ tuổi Trung Quốc đưa ra những sáng tạo độc đáo thậm chí còn còn phát minh sáng tạo hơn để qua mặt thực trạng bị kiểm duyệt .Các từ được dùng theo cách thường thì nay được dùng để chuyển tải những ý nghĩa bị cấm .Chẳng hạn như trong vài năm gần đây, những người làm công tác làm việc kiểm duyệt đã rất khó khăn vất vả trong việc xoá bỏ những phản hồi nhắc tới ‘ bọn cóc ‘, được dùng để chỉ cựu quản trị Trung Quốc có đeo kính, Giang Trạch Dân .Giới kiểm duyệt cũng phải vật vã trấn áp việc sử dụng tên họ rất phổ cập ‘ Zhao ‘, là từ mang nhiều nghĩa và sắc thái, nhưng phần lớn được dùng để đăng tải những phản hồi chỉ trích chính trị về những người mang họ đó nằm trong mạng lưới hệ thống cầm quyền .” Từng chút một, người trẻ tuổi Trung Quốc – tối thiểu là ở những thành phố lớn – đang tìm cách vượt ra ngoài những cấm cản, và phát minh sáng tạo ra 1 số ít kiểu tranh luận xã hội, ” Ma Xin, sinh viên một ĐH ở Hoa Nam nói .Về việc gửi tin nhắn dạng text có sử dụng phép uyển ngữ trên những app bị trấn áp gắt gao như WeChat, cô viết, ” tất yếu là điều đó yên cầu phải có sự phát minh sáng tạo, phải nghĩ ra những từ ngữ mới, cách nói mới, những từ ngữ, cách nói chưa bị cho vào list mà-ai-cũng-biết-là-gì. “Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Đã có cách chơi chữ ‘ hiểm hóc ‘ hơn trong hội đồng đang ngày càng đông người Trung Quốc nói tiếng Anh, bởi những người làm công tác làm việc kiểm duyệt không hề phát hiện được những ngôn từ mang tính khiêu khíchTuy nhiên, đặc thù lôi kéo phản kháng của những kiểu tranh luận này không đến được với tổng thể mọi người .Việc chơi chữ thường chỉ số lượng giới hạn trong giới những người ‘ biết việc ‘, còn hầu hết người dùng internet sẽ không nhận ra được về những tin nhắn mang tính mật mã đó .” Thường thì khi tôi gặp những tin nhắn kỳ quặc nói về những yếu tố xã hội, tôi cảm thấy chán ngắt và không có nhu yếu phải san sẻ chúng, ” Zhao Bin, một người giao hàng ở Phúc Kiến, nói .

Công an văn hóa kém ngoại ngữ

Với hội đồng ngày càng tăng những người nói tiếng Anh ở Trung Quốc, họ có sân chơi đông vui hơn, bởi giới kiểm duyệt không đủ giỏi về ngôn từ để phát hiện và chặn lọc những từ mang tính kích động .Hiện người ta vẫn hoàn toàn có thể tìm được những ‘ post ‘ trên mạng nói về ‘ freedamn ‘ ( một từ chơi chữ, ghép giữa từ ‘ tự do ‘ với từ ‘ khốn kiếp ‘ ) ( 中国特色自由 ), nhằm mục đích để chế giễu ý tưởng sáng tạo cho rằng quyền tự do đang được nâng lên .Một số ‘ post ‘ cũng đặt câu hỏi về ‘ harmony ‘ ( 中国特色和谐 ) trong xã hội Trung Quốc, tương quan tới việc những chính sách xã hội bị được áp đặt bất chấp sự phản đối của quần chúng, điều mà họ cho là tai hại .Đã có nhiều biến hóa chấn động trong xã hội Trung Quốc kể từ một thập niên qua – sự tăng trưởng kinh tế tài chính nhanh gọn đã được coi là một thắng lợi to lớn, đặc biệt quan trọng là dưới thời quản trị Tập Cận Bình .Kể từ khi lên nắm quyền, năm 2012, ông Tập đã đem tới cho thế hệ sau đó một viễn kiến đời sống tốt đẹp hơn, thịnh vượng hơn, còn Trung Quốc vươn lên, trở thành cường quốc đứng vị trí số 1 quốc tế .Và thế hệ thiên niên kỷ Trung Quốc đang được hưởng sự chiều chuộng, hưởng đời sống phong phú hơn những thế hệ trước. Họ thuận tiện vận dụng tiếng Anh được học ở trường ra ứng dụng trong những chuyến đi chơi ở quốc tế .Nhưng sự tăng trưởng về số lượng người tiêu dùng Trung Quốc – ‘ Chinsumers ‘ ( 在外疯狂购物的中国人 ) : một thế hệ mới những người trẻ tuổi có nhiều tiền để tiêu tốn và khát khao xa xỉ phẩm cũng tạo ra một thử thách to lớn cho chính sách mà Đảng Cộng sản trấn áp gắt gao .Dù thịnh vượng và được tự do đi lại, đời sống của người Trung Quốc vẫn là thực trạng phải thao tác khó khăn vất vả .

Họ cũng phải đánh đổi sự cân bằng giữa sinh hoạt riêng và công việc và đây là chủ đề xuất hiện nhiều trong các cuộc thảo luận trên mạng.

Giới trẻ Trung Quốc nói rằng thời hạn của họ ngày càng bị công nghệ tiên tiến ngốn mất, và việc làm sao để thoát được khỏi cuộc vật lộn, phấn đấu trong việc làm, và việc làm sao để mở màn lại từ đầu là chủ đề thường Open .Nhiều người rơi vào thực trạng phải vật lộn để kiếm sống, phải chịu cảnh ‘ tiếu nhi bất ngữ ‘ – ‘ smilence ‘ ( 笑而不语 ) – phải luôn ngẩng cao mặt tươi cười, giấu đi những căng thẳng mệt mỏi không dễ chịu trong lòng .