Nhạc lý piano cơ bản – Trung Tâm Âm Nhạc Việt Thương

06/05/2020
3846

Tài liệu nhạc lý piano cơ bản cho người mới học. Hi vọng bài viết này có thể giúp được bạn.

Nếu có vướng mắc hãy vui vẻ để lại lời nhắn cho chúng tôi để được tương hỗ .
Tham khảo :

Khóa học đàn online tai đây

Khóa học đàn piano tại Việt Thương Music

1. Quãng là gì?

Quãng là gì?

Quãng là khoảng cách giữa hai nốt nhạc. Ðể xác định một quãng ta phải biết được kích cỡ số học và chất lượng của nó.

Kích cỡ số học của quãng

Bằng cách tính toán số lượng nốt nhạc trong một quãng mà chúng ta có thể xác định được kích cỡ số học của nó. Khi tính toán phải bao gồm cả nốt đầu tiên và nốt kết thúc. Ví dụ từ Ðô tới Mi chúng ta có một quãng 3 (C-1, D-2, E-3). Trong phần kế tiếp bạn sẽ biết được mối quan hệ giữa số nốt và kích cỡ số học của quãng:

Tuy nhiên, không phải tổng thể các quãng có cùng giá trị số học như nhau đều có kích cỡ giống nhau. Ðó là nguyên do tại sao tất cả chúng ta cần phải xác lập chất lượng của quãng bằng cách xác lập đúng chuẩn số cung và nửa cung trong quãng .

2. Cung và nửa cung

Trong mạng lưới hệ thống trung bình, quãng tám được chia đúng chuẩn thành 12 nốt. Khoảng cách giữa hai nốt kề nhau là nửa cung. Các phím bất kể trên bàn phím này đều cách nốt liền trước và liền sau nó nửa cung .

Một cung gồm có hai nửa cung. toàn bộ các phím trắng được chen giữa bởi một phím đen đều cách nhau một cung. Những phím trắng không bị chia cách bởi phím đen thì cách nhau nửa cung :

Các nốt tương ứng tại các phím trắng được gọi là: Ðô, Rê, Mi, Fa, Sol, La và Si tương ứng C, D, E, F, G, A và B. Những nốt này được xem là những nốt nhạc tự nhiên (nốt bình). Chúng có thể được tăng lên nửa cung với dấu thăng và giảm nửa cung với dấu giáng. Một phím đen, ví dụ phím nằm giữa Ðô và Rê, có thể được xem là Ðô thăng hoặc Rê giảm:

3. Chất lượng quãng

Bằng cách sử dụng bàn phím để xác lập số lượng nửa cung giữa các nốt tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy tuy rằng các quăng có cùng giá trị số học nhưng lại có số nửa cung khác nhau. Ví dụ, quăng 2 giữa Đô và Rê là một cung ( tức hai nửa cung ) trong khi quăng hai giữa Mi và Fa chỉ có một nửa cung :

Đối với các quăng khác cũng tương tự như. Ví dụ, quăng 3 giữa Rê và Fa là một một cung rưỡi ( tức 3 nửa cung ) trong khi quăng 3 giữa Đô và Mi có tới 2 cung ( tức 4 nửa cung ) :

Trên đây là lư do tại sao tất cả chúng ta phải xác lập chất lượng của quăng. Hăy tìm hiểu thêm từng quăng
để biết thêm về chất lượng quăng .

4. Ðảo quãng

Muốn hòn đảo quãng thì hòn đảo nốt thấp của quãng lên vị trí cao hơn một quãng 8 hoặc đưa nốt cao hơn xuống một quãng 8 .

Bảng dưới đây cho bạn thấy được một quãng sẽ đổi khác như thế nào sau khi hòn đảo quãng :

Trước khi đảo quãng	sau khi đảo quãng
quãng 2	quãng 7
quãng 3	quãng 6
quãng 4	quãng 5
quãng 5	quãng 4
quãng 6	quãng 3
quãng 7	quãng 2

Chất lượng quãng	Sau khi đảo quãng
Trưởng	Thứ
Thứ	Trưởng
Tăng	Giảm
Giảm	Tăng
Ðúng	Ðúng

Ðảo quãng rất thuận tiện cho việc nghiên cứu và phân tích các quãng 6 và quãng 7 Các ví dụ về hòn đảo quãng

Xác định quãng bằng cách hòn đảo quãng
Cách thuận tiện nhất để xác lập quãng 6 và quãng 7 là hòn đảo quãng và nghiên cứu và phân tích tác dụng các quãng 2 và quãng 3 tạo thành
Ví dụ, thay vì phải giám sát số lượng cung và nửa cung trong quãng 6 F # – D #, bạn hoàn toàn có thể hòn đảo quãng và nghiên cứu và phân tích quãng 3 tạo thành. Vì quãng 3 D # – F # là quãng 3 thứ nên quãng 6 F # – D # phải là quãng 6 trưởng .

Quãng E-Db là một quãng 7 giảm vì nó trở thành quãng 2 tăng sau khi hòn đảo quãng

5. Một số thuật ngữ

Các dấu hóa

Cao độ của một nốt nhạc hoàn toàn có thể được đổi khác bằng cách sử dụng dấu hóa

Dấu hóa	Tên	Tác động
	Dấu thăng	Tăng nốt nhạc thêm 1/2 cung
	Dấu giáng	Giảm nốt nhạc xuống 1/2 cung
	Dấu thăng kép	Tăng nốt nhạc lên 1 cung
	Dấu giáng kép	Giảm nốt nhạc xuống 1 cung
	Dấu bình	Ðưa nốt nhạc về trạng thái tự nhiên ban đầu

Ðồng âm

Các nốt nhạc khác tên nhưng có cùng cao độ thì được gọi là đồng âm. G# và Ab là hai nốt đồng âm

Trùng âm

Hai nốt có cùng tên và cùng cao độ thì được gọi là trùng âm

Quãng lên và quãng xuống

Khi nốt thứ hai của một quãng cao hơn nốt thứ nhất thì được gọi là quãng lên, và ngược lại nốt thứ hai thấp hơn nốt thứ nhất thì được gọi là quãng xuống .

Quãng đơn và quãng kép

Quãng đơn là những quãng không vượt quá một quãng 8. Quãng kép là quãng lớn hơn một quãng 8
Quãng 9, quãng 10, quãng 11 là những ví dụ về quãng kép
Ðôi khi tất cả chúng ta đơn giản hóa quãng kép và đề cập đến chúng bằng sử dụng những quãng đơn tương ứng .

Quãng giai điệu và quãng hòa âm.

Quãng hòa âm là cả hai nốt đều vang lên một lúc. Quãng giai điệu là hai nốt ngân lên sau đó nhau .

Nửa cung dị và nửa cung đồng

Trong nửa cung đồng, hai nốt tạo nên nửa cung đều có cùng tên, ví dụ A-A #. Trong nửa cung dị, hai nốt tạo nên nửa cung đều khác tên nhau, ví dụ A-Bb :

Quãng 3 cung

Quãng 3 cung là một quãng gồm 3 cung

Quan hệ toán học của các quãng

Nốt La ( nốt nằm trong khuông nhạc ), thường thì có tần số giao động là 440 chu kỳ luân hồi / giây ( tức là 440H z ). Ðiều này có nghĩa là nó rung 440 lần / giây. Một nốt la khác ở độ cao hơn một quãng 8 sẽ rung 880 lần / giây ( tần số là 880H z ), đúng mực là số lần rung tăng gấp đôi theo quan hệ 880 : 440 2 : 1 .
Khi quan hệ toán học này càng phức tạp thì thì quãng trở nên nghịch hơn. Sau đây là bảng màn biểu diễn quan hệ toán học của một số ít quãng theo thứ tự từ thuận đến nghịch

Quan hệ	Quãng
2:1	Quãng 8
3:2	Quãng 5
4:3	Quãng 4
5:4	Quãng 3 trưởng
9:8	Quãng 2 trưởng
18:17	Quãng 2 thứ

Quãng 8 tăng : 6 cung rưỡi ( tức 13 nửa cung )

6. Quãng 2

Quãng 2 có các loại quãng 2 trưởng, quãng 2 thứ, quãng 2 tăng và quãng 2 giảm. Sau đây bạn có thể thấy được số lượng nửa cung phụ thuộc vào chất lượng của quãng 2:

Quãng 2 giảm, : 0 nửa cung

Quãng 2 thứ : 1 nửa cung

Quãng 2 trưởng : 2 nửa cung

Quãng 2 tăng : 3 nửa cung

Xác định chất lượng quãng 2

Quãng 2 là loại quãng dễ xác lập nhất. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải thành thạo việc xác lập quãng 2 trước khi đi vào xác lập các quãng khác .
Ðể xác lập chất lượng của quãng 2 tất cả chúng ta phải biết :

• Số lượng nửa cung chứa trong mỗi loại quãng 2
• Thứ tự các nốt nhạc ( C, C # – Db, D v.v … ). Chúng ta phải nhớ rằng ngoài Mi-Fa và Si-Ðô, khoảng cách giữa hai nốt tự nhiên là một cung .

Khi thuộc lòng những yếu tố này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tính ra được số nửa cung trong nháy mắt .

Một cách khác để xác lập chất lượng quãng 2
Nếu là hai nốt tự nhiên, tất cả chúng ta không cần phải tính số nửa cung nếu như vẫn nhớ rằng chỉ có Mi – Fa và Si-Ðô là nửa cung. Nếu có dấu hóa, tất cả chúng ta sử dụng chiêu thức sau :

• Ðưa tất cả các nốt về tự nhiên để xác định chất lượng

• Cộng thêm dấu hoá và xem xét ảnh hưởng của nó đối với quãng Ví dụ: G#-A#:

• Ðưa các nốt về tự nhiên ta được G-A là một quãng 2 trưởng. (vì chỉ có E-F và B-C là quãng  2 thứ).
• Cộng thêm dấu thăng của nốt Sol. Quãng này giờ đây nhỏ lại và nó trở thành quãng 2 thứ .
• Cộng thêm một dấu thăng vào nốt La. Quãng này lớn lên và trở thành một quãng 2 trưởng .

Một ví dụ khác : C # – D ( dấu thăng kép )

• Ðưa các nốt về tự nhiên ta được C-D là một quãng 2 trưởng (vì chỉ có  E-F và B-C là quãng  2 thứ).
• Cộng một dấu thăng vào nốt Ðô. Quãng này nhỏ lại trở thành quãng 2 thứ .
• Cộng một dấu thăng nốt Rê. Quãng này lớn lên trở thành quãng 2 trưởng .
• Công tiếp một dấu thăng vào nốt Rê. Quãng này liên tục lớn thêm và trở thành quãng 2 thăng .

Phương pháp này rất hữu dụng so với những quãng có chứa dấu hóa

7. Quãng 3

Quãng 3 hoàn toàn có thể có các loại quãng 3 thứ, trưởng, quãng 3 tăng hoặc quãng 3 giảm. Dưới đây bạn hoàn toàn có thể biết được số nửa cung nhờ vào vào chất lượng của quãng 3 .

Quãng 3 giảm : 1 cung ( tức 2 nửa cung )

Quãng 3 thứ : 1 cung rưỡi ( tức 3 nửa cung )

Quãng 3 trưởng : 2 cung ( tức 4 nửa cung )

Quãng 3 thăng : 2 cung rưỡi ( tức 5 nửa cung )
Xác định chất lượng quãng 3
Một quãng ba hoàn toàn có thể được xác lập bằng cách nghiên cứu và phân tích các quãng 2 giữa các nốt thấp nhất, cao nhất và nốt giữa trong quãng. Ví dụ, quãng 3 Ðô – Mi gồm 2 quãng 2 là Ðô – Rê và Rê – Mi. Sử dụng bảng dưới đây để xác lập chất lượng của quãng 3 :

Nếu như các quãng 2 là:	thì quãng 3 sẽ là:
thứ – thứ	giảm
trưởng – thứ	thứ
trưởng – trưởng	trưởng
thăng – trưởng	thăng

Tuân thủ giải pháp này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy rằng Ðô – Mi là một quãng 3 trưởng do tại cả hai quãng 2 Ðô – Rê và Rê – Mi đều là quãng trưởng .
Nếu như bất kể nốt nào có dấu hóa thì tất cả chúng ta cũng xác lập như vậy, không chăm sóc dấu hóa, sau đó nghiên cứu và phân tích tác động ảnh hưởng của dấu hóa

Ví dụ, Ab-Cb:

• Ðưa các nốt về tự nhiên ta được A-B là quãng 2 trưởng, B-C là quãng 2 thứ, cho nên A-C là quãng 3 thứ
• Cộng thêm dấu giáng vào nốt La. Quãng này trở thành quãng 3 trưởng
• Cộng thêm dấu giáng vào nốt Ðô, quãng này trở thành quãng 3 thứ Cách khác để xác lập chất lượng quãng 3
• Học thuộc số lượng cung trong mỗi loại quãng 3 và tính số lượng cung và nữa cung để xác

định .

• Kết hợp các quãng 3 với âm giai và bộ ba (ba nốt cơ bản của hợp âm)… Ví dụ, quãng 3 D-F# có thể kết hợp với cấp I và cấp III của âm giai Rê trưởng hoặc của hợp âm Rê trưởng. Nếu chúng ta biết rằng quãng 3 từ cấp I đến cấp III trong một âm giai trưởng hoặc trong một hợp âm trưởng là quãng trưởng thì chúng ta sẽ biết rằng D-F# là một quãng 3 trưởng

8. Quãng 4

Quãng 4 hoàn toàn có thể có các loại quãng 4 đúng, quãng 4 tăng và quảng 4 giảm. Dưới đây tất cả chúng ta hoàn toàn có thể biết số cung của các quãng 4 theo chất lượng của nó :

Quãng 4 giảm : 2 cung ( tức 4 nửa cung )

Quãng 4 đúng: 2 cung rưỡi (tức 5 nửa cung)

Quãng 4 tăng : 3 cung ( tức 6 nửa cung )
Xác định chất lượng của quãng 4
Khi nghiên cứu và phân tích chất lượng của quãng 4 tất cả chúng ta nên biết rằng :

• Một quãng 4 gọi là quãng 4 đúng nếu như tất cả các nốt trong quãng đều là nốt tự nhiên  ngoại trừ quãng 4 Fa – Si là quãng 4 tăng.

Nếu như có dấu hoá thì bạn hoàn toàn có thể xác lập không chăm sóc đến dấu hóa rồi sau đó phân tích sự ảnh hưởng tác động của các dấu biến lên quãng đó .
Ví dụ, : G-C # :

Một ví dụ khác : C # – F # :

Việc xác lập quãng 4 bằng cách tính toán số cung và nửa cung sẽ rất chậm và dễ nhầm lẫn .

9. Quãng 5

Chúng ta có các loại cung quãng 5 đúng, quãng 5 tăng và quãng 5 giảm. Dưới đây bạn hoàn toàn có thể biết
được số cung của quãng 5 theo chất lượng của nó .

Quãng 5 giảm: 3 cung (tức 6 nửa cung)

Quãng 5 đúng: 3 cung rưỡi (tức 7 nửa cung)

Xác định chất lượng quãng 5
Quãng 5 tăng : 4 cung ( tức 8 nửa cung )
Khi nghiên cứu và phân tích chất lượng của quãng 5 cần biết :
Quãng 5 là một quãng 5 đúng nếu như các nốt là nốt tự nhiên ngoại trừ Si – Fa là quãng 5 giảm
Nếu như có dấu biến thì bạn cũng xác lập không chăm sóc đến dấu hóa, sau đó phân tích sự ảnh hưởng tác động của dấu hóa lên chất lượng quãng .
Ví dụ :

Việc xác lập quãng 5 bằng cách tính toán số cung và nữa cung sẽ rất chậm và dễ nhầm lẫn .

10. Quãng 6

Quãng 6 hoàn toàn có thể có các loại quãng 6 trưởng, quãng 6 thứ, quãng 6 tăng và quãng 6 giảm. Dưới đây bạn hoàn toàn có thể biết được số cung của quãng 6 theo chất lượng của nó

Quãng 6 giảm : 3 cung rưỡi ( tức 7 nửa cung )

Quãng 6 thứ : 4 cung ( tức 8 nửa cung )

Quãng 6 trưởng : 4 cung rưỡi ( tức 9 nửa cung )

Quãng 6 tăng : 5 cung ( tức 10 nửa cung )

Xác định chất lượng quãng 6

Cách thuận tiện nhất để xác lập chất lượng của quãng 6 là hòn đảo quãng và xác lập chất lượng của quãng 3 tạo thành. Ví dụ, C # – A # :

• Quãng nghịch đảo là A#-C#.
• Chúng ta xác lập quãng ba tạo thành này .
• A # – C # là quãng 3 thứ nên C # – A # là quãng 6 trưởng .

Một quãng 6 trưởng sẽ trở thành một quãng 3 thứ sau khi nghịch đảo

11. Quãng 7

Quãng 7 hoàn toàn có thể có các loại quãng 7 trưởng, quãng 7 thứ, quãng 7 tăng và quãng 7 giảm. Dưới đây bạn hoàn toàn có thể biết được số cung của quãng 7 theo chất lượng của nó .

Quãng 7 giảm:  4 cung rưỡi (tức 9 nửa cung)

Quãng 7 thứ:  5 cung (tức 10 nửa cung)

Quãng 7 trưởng : 5 cung rưỡi ( tức 11 nửa cung )

Quãng 7 tăng : 6 cung ( tức 12 nửa cung )

Xác định chất lượng quãng 7

Cách thuận tiện nhất để xác lập chất lượng của quãng 7 là hòn đảo quãng và xác lập chất lượng của quãng 2 tạo thành. Ví dụ, quãng C-B :

• Quãng nghịch đảo là B-C.
• Chúng ta xác lập quãng 2 tạo thành .
• B-C là một quãng 2 thứ nên C-B là một 7 trưởng

Quãng 7 trưởng trở thành quãng 2 thứ sau khi hòn đảo quãng

12. Quãng 8

Quãng 8 hoàn toàn có thể có các loại quãng 8 đúng, quãng 8 tăng và quãng 8 giảm. Dưới đây tất cả chúng ta hoàn toàn có thể biết được số cung của quãng 8 theo chất lượng của nó .

Quãng 8 giảm : 5 cung rưỡi ( tức 11 nửa cung )

Quãng 8 đúng : 6 cung ( tức 12 nửa cung )

13. Hợp âm là gì?

Ba hoặc nhiều nốt nhạc cùng vang lên 1 lúc thì tạo thành một hợp âm. Thông thường, một hợp âm được kiến thiết xây dựng từ hai hay nhiều quãng 3. Ví dụ, các nốt C-E-G tạo thành một hợp âm trưởng. Nốt nhạc mà theo đó hợp âm dùng làm nền thì gọi là nốt chủ âm ( nốt nền ). Các nốt khác được gọi theo tên của quãng mà chúng tạo thành với nốt chủ âm .

14. Hợp âm và chuỗi hòa âm

Nhà âm nhạc học người Pháp Jacques Chailley, trong cuốn Traite d’analyse harmonique, đã phản hồi rằng thật là một sai lầm đáng tiếc khi lý giải sự hình thành hợp âm là sự tích hợp các quãng 3. Theo ông, hình thành hợp âm dựa trên chuỗi hòa âm một cách ngẫu nhiên .
Chuỗi hòa âm là một hiện tượng kỳ lạ vật lý, nó lý giải âm sắc của các nhạc cụ cũng như các vật khác. Khi bạn nghe một âm thanh, không riêng gì nghe một âm đơn lẻ mà là một chuỗi các âm thanh được gọi là họa âm chồng chéo lên nhau. Khi lấy nốt Ðô làm nốt cơ bản, thì thứ tự của các nốt họa âm được sắp xếp như sau :

Ðây là cách tạo ra hợp âm theo chuỗi hòa âm. Các hợp âm ba nốt chứa họa âm 4 ; các hợp âm 7 chứa họa âm 6 và các hợp âm chín chứa họa âm 8. Chailley phản hồi rằng các hợp âm ba nốt và hợp khác không phải hình thành từ việc chồng chéo các quãng 3 mà là sự chồng chéo của các họa âm trong chuỗi của nốt chủ âm .
Chúng ta không phủ nhận quan điểm của Chailley, nhưng để thuận tiện thì người ta tạo hợp âm bằng cách tích hợp các quãng 3 .

15. Hợp âm đảo

Một hợp âm được cho là vị trí chủ khi âm chủ ( nốt nền ) của nó là nốt có âm vực thấp nhất trong hợp âm. Một hợp âm 3 nốt cũng hoàn toàn có thể nằm tại vị trí hòn đảo thứ nhất hoặc thứ hai. Một hợp âm nằm tại vị trí hòn đảo thứ nhất khi bật 3 là nốt thấp nhất. Một hợp âm nằm tại vị trí hòn đảo thứ hai khi bật 5 của nó là nốt thấp nhất. Trong ví dụ dưới đây, hợp âm Ðô trưởng được lần lượt xếp vào vị trí chủ, hòn đảo thứ nhất và hòn đảo thứ hai .

Một hợp âm càng chứa nhiều nốt thì nó càng có nhiều hợp âm hòn đảo. Trong ví dụ đưới đây, hợp âm G7 được trình diễn ở 4 vị trí hòn đảo .

16. Hợp âm 3 nốt

Hợp âm 3

Hợp âm 3 là một hợp âm hình thành từ 3 nốt nhạc. Hợp âm 3 nốt hoàn toàn có thể là hợp âm trưởng, hợp âm thứ, hợp âm tăng và hợp âm giảm. Các ví dụ dưới đây biểi diễn cấu trúc của từng hợp âm nói trên .

Hợp âm trưởng : Quãng 3 trưởng., Quãng 5 đúng .

Hợp âm thứ : Quãng 3 thứ, quãng 5 đúng

Hợp âm giảm : Quãng 3 thứ, quãng 5 giảm

Hợp âm tăng : Quãng 3 trưởng, quãng 5 tăng
Hợp âm thứ và hợp âm trưởng được xem là đúng bở vì chúng luôn có quãng 5 đúng. Hợp âm tăng và hợp âm giảm thì được gọi theo tên của quãng 5 mà nó chứa .
Xây dựng hợp âm ba nốt trong âm giai trưởng
Các ví dụ dưới đây màn biểu diễn các hợp âm 3 nốt mà chúng được hình thành bằng cách sử dụng các nốt trong âm giai trưởng .

17. Các Bậc của hợp âm và âm giai

Bảng dưới đây màn biểu diễn cách sử dụng hợp trong mỗi âm giai theo từng bậc

Hợp âm	Âm giai trưởng	Âm giai thứ	Âm giai thứ hòa âm	Âm giai thứ giai điệu
Trưởng	I, IV, V Xem thêm: TOP 3 Cách Học Chơi Đàn Piano cơ bản được nhiều người lựa chọn	III, VI, VII	V, VI	IV, V
Thứ	II, III, VI	I, IV, V	I, IV	I, II
Giảm	VII	II	II, VII	VI, VII
Tăng	–	–	III	III

Biết được loại hợp âm được sử dụng trong mỗi bậc rất hữu dụng cho việc xác lập hợp âm

Trong tổng thể các âm giai trưởng, các hợp âm 3 nốt nằm tại các bậc I, IV và V là hợp âm trưởng. Tại các bậc II, III và VI là hợp âm thứ và hợp âm ba nốt ở cấp VII phải là hợp âm giảm

Xây dựng hợp âm ba nốt trong âm giai thứ

Hợp âm ba nốt trong âm giai thứ đa dạng chủng loại hơn bởi tất cả chúng ta có tới 3 loại âm giai thứ, đó là tự nhiên, hòa âm và giai điệu .

Hợp âm 3 nốt trong âm giai thứ tự nhiên

Hợp âm 3 nốt trong âm giai thứ hòa âm

Hợp âm nốt trong âm giai thứ giai điệu

18. Nguồn gốc tên gọi của các hợp âm 7

Hiểu biết được nguồn gốc tên gọi của các hợp âm giúp bạn hoàn toàn có thể nhớ được cấu trúc của nó

Hợp âm	Nguồn gốc tên gọi
ÁT 7	Hợp âm này được xây dựng trên âm át của các âm giai trưởng, thứ hòa âm và thứ giai điệu
Trưởng 7	Hợp âm trưởng 3 nốt và quãng 7 trưởng
Thứ 7	Hợp âm thứ 3 nốt và quãng 7 thứ
7 giảm	Hợp âm giảm 3 nốt và quãng 7 giảm
7 bán giảm	Hợp âm giảm 3 nốt và quãng 7 thứ, cho nên nó được gọi là bán giảm

Như được trình diễn ở bảng trên, các hợp âm át 7 được gọi theo tên của cấp âm giai mà chúng được hình thành. Tên gọi của các hợp âm thứ 7, trưởng 7 và 7 giảm được xác lập bởi loại hợp âm và quãng 7 mà chúng được hình thành .

19. Hợp âm 7 trong âm giai trưởng

Thành lập hợp âm 7 trong âm giai trưởng
Các ví dụ sau đây cho thấy các hợp âm 7 được hình thành bằng cách sử dụng âm giai trưởng :

Hợp âm 7 trong âm giai trưởng
Thành lập hợp âm 7 trong âm giai thứ
Kể từ khi có 3 loại âm giai thứ ( tự nhiên, hòa âm và giai điệu ) thì các hợp âm 7 trong âm giai này trở nên nhiều mẫu mã hơn .

Hợp âm 7 trong âm giai thứ tự nhiên

Hợp âm 7 trong âm giai thứ hòa âm

Hợp âm 7 trong âm giai thứ giai điệu
Trong âm giai thứ giai điệu và âm giai thứ hòa âm, có hai loại hợp âm 7 không có một tên nào được đồng ý chính do chúng không được sử dụng trong âm nhạc truyền thống cuội nguồn. Trong các trường hợp này, người ta sử dụng hợp âm 3 nốt và quãng 7 để xác lập các hợp âm này. Về sau, cái tên augmented seventh ( quãng 7 tăng ) đã được sử dụng cho hợp âm được xây dựng bởi một hợp âm 3 nốt và một quãng 7 trưởng. Tuy nhiên, hầu hết các giáo trình về hòa âm sau này không đồng ý thuật ngữ đó .

20. Hợp âm 7 và các bậc của âm giai

Bảng sau đây trình diễn các bậc của âm giai mà tất cả chúng ta sẽ tìm thấy từng loại hợp âm 7 .

Hợp âm	Âm giai trưởng	Âm giai thứ tự nhiên	Âm giai thứ hòa âm	Âm giai thứ giai điệu
ÁT 7	V	VII	V	IV, V
Trưởng 7	I, IV	III, VI	VI	–
Thứ 7	II, III, VI	I, IV, V	IV	II
7 giảm	–	–	VII	–
7 bán giảm	VII	II	II	VI, VII
3 nốt tăng và quãng 7 trưởng	–	–	III	III
thứ 3 nốt và quãng 7 trưởng	–	–	I	I

Biết được từng loại hợp âm 7 trong mỗi bậc của âm giai sẽ rất có ích khi xác lập hợp âm 7. Xác định hợp âm 7
Có hai cách xác lập hợp âm 7
Thứ nhất, hợp âm 3 nốt và quãng 7 sẽ hình thành nên hợp âm cần xác lập. Ðể sử dụng được giải pháp này thì bạn cần phải biết cơ cấu tổ chức của từng loại hợp âm 7 khác nhau .

21. Xác định hợp âm 7

Xác định hợp âm
Việc xác lập hợp âm nhanh gọn và đúng mực rất thiết yếu nếu bạn muốn nghiên cứu và phân tích và hiểu được bản nhạc mà bạn trình diễn hoặc nghe. Vì vậy, điều quan trọng là cần phải tăng trưởng kỹ năng và kiến thức này trong mối quan hệ với xác lập quãng, đặc biệt quan trọng là quãng 3 và quãng 5
Sử dụng kỹ năng và kiến thức về quãng, bạn hoàn toàn có thể xác lập hợp âm một cách nhanh gọn. Một cách để làm được điều này là xác lập quãng 3 và quãng 5. Bảng sau đây màn biểu diễn sự phối hợp của các quãng, đó là đặc thù của từng loại hợp âm .

Bạn cũng hoàn toàn có thể xác lập hai quãng 3 hình thành một hợp âm. Bảng dưới đây màn biểu diễn đặc tính quãng của từng loại hợp âm 3 nốt :

Lựa chọn và xác lập hợp âm :
Hiểu rõ loại hợp âm được kiến thiết xây dựng trên mỗi Lever của giai điệu hoàn toàn có thể giúp bạn xác lập hợp âm một cách nhanh gọn .

22. Hợp âm 9

Một hợp âm 9 được tạo ra bằng cách thêm vào hợp âm 7 một quãng 9
Các hợp âm 9 thông dụng nhất được kiến thiết xây dựng ở bậc át ( V ). Khi hợp âm 9 hình thành từ một hợp âm trưởng thì gọi là hợp âm át trưởng 9 và khi nó hình thành từ một hợp âm thứ thì gọi là hợp âm thứ 9 .

Các hợp âm 9 cũng hoàn toàn có thể được hình thành trên hợp âm trưởng 7 và thứ 7

Hợp âm 9 tăng được hình thành từ việc cộng thêm vào hợp âm át 7 một quãng 9 tăng. Trong nhiều trường hợp quãng 9 được đơn giản hóa theo cách hòa âm. Trong trường hợp này thì hợp âm trở thành hợp âm át 9 với một quãng 3 trưởng và quãng 3 thứ .

Ðơn giản như trong âm nhạc của Chopin, hợp âm này xây dựng theo hình thức một hợp âm rải

Thông thường loại hợp âm này không được đề cập đến trong thuyết hòa âm .

23. Âm giai là gì?

Âm giai là gì ?
Theo mạng lưới hệ thống trung bình thì quãng 8 được chia đều thành 12 nốt nhạc. Âm giai là chuỗi những nốt nhạc được tuyển chọn từ 12 nốt này .
Mỗi nốt nhạc này được gọi là một bậc. Mỗi bậc đều có tên riêng, nhưng thường thì được ký hiệu bằng chữ số La mã

Hai âm giai được phân biệt bởi :

• Số lượng nốt mà chúng có
• Khoảng cách giữa các bậc

Ví dụ, 7 âm giai khác nhau hoàn toàn có thể được thiết kế xây dựng với 7 nốt tự nhiên như trong ví dụ sau đây :

Mỗi âm giai trên có thứ tự cung tự túc và nửa cung khác nhau. Âm giai tiên phong gọi là âm giai trưởng, âm giai thứ hai thì thuộc điệu thức Gregorian. Những tên này ám chỉ cấu trúc riêng của từng âm giai. Một âm giai hoàn toàn có thể được kiến thiết xây dựng mở màn bằng một nốt nhạc bất kể và sử dụng dấu hóa nhằm mục đích duy trì đúng thứ tự của cung và nửa cung. Ví dụ, để hình thành một âm giai trưởng với nốt Rê thì nốt Fa và Ðô phải bị biến hóa thành Fa thăng và Ðô thăng .

Âm giai Ré trưởng

Âm giai này được gọi là âm giai Rê trưởng. Nó là âm giai trưởng chính bới theo cơ cấu tổ chức trưởng của nó và là âm giai Rê chính bới nốt mở màn là nốt Rê .
Có rất nhiều âm giai. Các âm giai cũng hoàn toàn có thể được tạo ra khi soạn nhạc. Trong thời hạn qua, các nhà soạn nhạc như Claude Debussy, Olivier Messiaen, Bela Bartok và 1 số ít người khác cũng đã làm như vậy .

24. Âm giai trưởng

Âm giai trưởng
Âm giai trưởng gồm 7 nốt. Các nốt cách nhau một cung ngoại trừ các bậc III-IV và VII-I :

Âm giai trưởng và âm giai thứ là những âm giai phổ cập nhất chính do chúng được sử dụng liên tục trong 4 thế kỷ qua .
Âm giai song song
Âm giai Ðô trưởng và La thứ có các nốt nhạc giống nhau, thế cho nên gọi là song song nhau. Ðô trưởng là âm giai trưởng song song với La thứ và La thứ là âm giai thứ song song với Ðô trưởng .

Âm giai Ðô trưởng và La thứ
Ðể xác lập được âm giai thứ song song của một âm giai trưởng thì cần phải xác lập nốt bậc VI của nó. Ví dụ, âm giai thứ song song của Fa trưởng là Rê thứ vì nốt bậc VI của nó là Rê
Ðối với việc tìm âm giai trưởng song song thì ta xác lập nốt bậc III. Ví dụ, âm giai trưởng song song của Ðô thứ là Mi giáng trưởng vì nốt bậc ba của nó là mi giáng .

25. Các nhạc hiệu cơ bản

Các dấu hóa cơ bản
Âm giai trưởng và âm giai thứ tự nhiên được kiến thiết xây dựng tương ứng trên cơ sở âm giai Ðô và La ( Ðô trưởng, La thứ ) bởi các âm giai này không chứa dấu hóa. Nhằm thiết kế xây dựng các âm giai này nhưng mở màn bằng một nốt khác thì phải đổi khác một hay nhiều nốt nhạc. Ví dụ, trong âm giai Sol trưởng, có nốt Fa thăng. Nếu bạn muốn soạn một giai điệu trên âm giai Sol trưởng, bạn cần phải biến hóa nốt Fa. Những dấu hóa cơ bản này giúp bạn tránh viết ra quá nhiều dấu hóa trong bài nhạc
Các dấu hoá cơ bản được đặt ở mỗi đầu ô nhịp, nằm giữa khóa và dấu chỉ định nhịp .

Bộ hóa của âm giai Sol trưởng
Theo mẫu âm giai trên đây, toàn bộ các nốt Fa đều tăng. Bởi thế, nếu như bạn muốn viết một nốt Fa tự nhiên, thì cần có một dấu bình trước nó .
Những âm giai có dấu khóa thăng là những âm giai sau :

Những âm giai có dấu giáng tại dấu khóa là những âm giai sau đây :

26. Xác định dấu khóa

Xác định bộ khóa
Mỗi bộ khóa đều tương quan đến một âm giai trưởng và một âm giai thứ song song. Khi thực hành thực tế, hoàn toàn có thể học thuộc lòng một số ít dấu khóa trong mỗi âm giai tiêu biểu vượt trội. Ðồng thời, tất cả chúng ta cũng hoàn toàn có thể xác lập dấu khóa cho từng âm giai .
Xác định âm giai có dấu khóa thăng
Âm giai trưởng sẽ được xác lập cao hơn dấu thăng ở đầu cuối trong bộ khóa 50% cung. Âm giai thứ thấp hơn dấu thăng sau cuối 1 cung .

Xác định âm giai có dấu khóa giáng
Âm giai trưởng sẽ được xác lập nằm dưới dấu giáng sau cuối một quãng 5 đúng. Trong trường hợp có nhiều dấu giáng thì bộ khóa cũng được xác lập bởi dấu giáng áp cuối .

27. Xây dựng các bộ khóa

Âm giai trưởng
Ðể hoàn toàn có thể thiết kế xây dựng dấu khóa của một âm giai hoặc một bộ khóa, tất cả chúng ta cần phải biết rằng âm giai Ðô trưởng không có bất kể dấu khóa nào. Ngược lại bất kể âm giai nào khác cũng đều hoàn toàn có thể có dấu thăng hoặc dấu giáng .
Tất cả các âm giai trưởng dựa vào một nốt giáng nào đó như là Fa giáng, Sol giáng … thì thì sử dụng bộ khóa là những dấu giáng. Chỉ có một ngoại lệ duy nhất đó là Fa trưởng. Bởi thế, khi bạn đi tìm một dấu khóa, bạn hoàn toàn có thể hiểu rằng âm giai đó có sử dụng dấu thăng và không phải là Fa thì sẽ không khởi đầu bằng một dấu giáng .
Ngay sau khi tìm ra các dấu biến cho bộ khóa thì hoàn toàn có thể dùng quy tắc sau đây để thiết kế xây dựng bộ khóa. Xây dựng bộ khóa các dấu thăng
Tuân thủ thứ tự các dấu thăng cho đến khi bạn gặp được một dấu thăng thấp hơn nữa cung so với âm giai trưởng được chọn. Ví dụ, La trưởng là F #, C #, G #. G # thấp hơn La nửa cung. Bởi vậy, các dấu thăng là F #, C #, G # .
Xây dựng bộ khóa các dấu giáng
Tuân thủ theo thứ tự của các dấu giáng cho đến khi bạn gặp được một nốt nằm sau một nốt khác cùng tên với âm giai trưởng được chọn. Ví dụ, chọn âm gia La trưởng giảm có Si giáng, Mi giáng, La giáng, Rê giáng. Rê giáng đứng sau La giáng nên các nốt giáng là, Bb, Eb, Ab và Db .
Phương pháp này không vận dụng cho âm giai Fa trưởng. Xây dựng bộ khóa cho âm giai thứ
Tên các bậc
Bên cạnh việc đề cập cấp bậc của âm giai bằng các chữ số La Mã, người ta còn sử dụng các tên sau đây .

Cấp	tên
I	âm chủ
II	thượng chủ âm
III	trung âm
IV	hạ át âm
V	át âm
VI	thượng át âm
VII	cảm âm

Khóa nhạc
Khái niệm về khóa được đưa ra trong thời kỳ Phục Hưng và được thiết lập trong suốt thời kỳ Baroque. Khóa có tương quan đến việc sử dụng âm giai thứ và âm giai trưởng
Khi một đoạn nhạc được thiết kế xây dựng trên âm giai thứ hoặc trưởng thì âm chủ của âm giai này trở thành âm TT. Ðoạn nhạc dựa trên cơ sở bộ khóa của âm giai này. Ví dụ : trong âm giai Rê trưởng thì nốt chủ yếu là nốt Rê .
Trong một đoạn nhạc được viết trong thời kỳ Baroque, Cổ điển và Lãng mạn thì nốt chủ có nghĩa là nốt nhạc chính trong đoạn nhạc. Tuy nhiên, có nhiều sự chuyển giọng xảy ra trong suốt đoạn nhạc .
Các hợp âm, đặc biệt quan trọng là hợp âm át bảy và sự hòa âm giúp xác lập âm chủ và quy trình chuyển giọng .

28. Một số khái niệm

Các âm giai ngũ âm
Âm giai ngũ âm là các âm giai được hình thành từ 5 nốt nhạc. Các âm giai này được sử dụng rất nhiều trong các làn điệu dân ca tại nhiều nước .

Mặc dù bất kỳ âm giai nào được hình thành từ 5 nốt nhạc theo lý thuyết thì đều được gọi là ngũ âm, nhưng các hình thức ngũ âm phổ biến nhất là hai loại sau:

Hai loại âm giai ngũ âm trên đây có lẽ rằng có tương quan đến các âm giai thứ và âm giai trưởng. Âm giai tiên phong thì giống như âm giai trưởng bỏ đi bậc IV và cấp VII. Âm giai thứ hai tương tự như âm giai thứ bỏ đi bậc II và cấp VI. Do đặc thù này các nhà nghiên cứu đặt tên chúng là ngũ âm trưởng và ngũ âm thứ .
Âm giai nửa cung

Âm giai nữa cung là âm giai chứa 12 nốt riêng biệt,mỗi nốt cách nhau nửa cung.

Âm giai một cung

Âm giai một cung là âm giai chứa 6 nốt nhạc riêng biệt và mỗi nốt cách nhau một cung.

Âm giai giảm

Âm giai giảm gồm 8 nốt nhạc. Khoảng cách giữa các nốt nhạc là một cung hoặc nửa cung. Thuật ngữ “giảm” xuất phát từ các bậc I, III, V và VII của âm giai này hình thành một hợp âm 7 giảm.

Quãng : Quãng là khoảng cách giữa hai nốt nhạc. Ðể xác lập một quãng ta phải biết
được kích cỡ số học và chất lượng của nó .

Tên Quãng	Số cung
Quãng 2 thứ	Có nửa cung
Quãng 2 trưởng	Có 1 cung
Quãng 3 thứ	Có 1 cung rưỡi
Quãng 3 trưởng	Có 2 cung
Quãng 4 đúng	Có 2 cung rưỡi
Quãng 4 tăng hoặc 5 giảm	Có 3 cung
Quãng 5 đúng	Có 3 cung rưỡi
Quãng 6 thứ	Có 4 cung
Quãng 6 trưởng	Có 4 cung rưỡi
Quãng 7 thứ	Có 5 cung
Quãng 7 trưởng	Có 5 cung rưỡi
Quãng 8	Có 6 cung

Hợp âm : Là tập hợp các âm thanh theo 1 trật tự nhất định. Có các hợp âm như C ( đô ), D ( rê ), E ( mi ), F ( fa ), G ( sol ), A ( la ), B ( si )

Tên hợp âm	Cấu trúc
Hợp âm 3 trưởng (G)	Gồm 1 quãng 3 trưởng + 1 quãng 3 thứ	G (4 + 3)
Hợp âm 3 thứ (Gm)	Gồm 1 quãng 3 thứ + 1 quãng 3 trưởng	Gm (4 + 3)
Hợp âm 3 giảm (G0)	Gồm 1 quãng 3 thứ + 1 quãng 3 thứ	G0, G- (3 + 3)
Hợp âm 3 tăng (G+)	Gồm 1 quãng 3 trưởng + 1 quãng 3 trưởng	G+  (4 + 4)
Hợp âm 7 át (G7)	Gồm 1 hợp âm 3 trưởng (G) + 1 quãng 3 thứ	G7  (4 + 3 + 3)
Hợp âm 7 thứ (Gm7)	Gồm 1 hợp âm 3 thứ (Gm) + 1 quãng 3 thứ	Gm7  (3 + 4 + 3)
Hợp âm 7 trưởng (G∆7, Gmaj7)	Gồm 1 hợp âm 3 trưởng (G) + 1 quãng 3 trưởng	GM7 (4 + 3 + 4)
Hợp âm 7 giảm (G07)	Gồm 1 hợp âm 3 giảm (G0) + 1 quãng 3 thứ	Gdim7  (3 + 3 + 3)

Biên soạn: Hải Anh Piano