Khối lượng riêng là gì? Công thức tính khối lượng riêng của một chất

Bài tập tính khối lượng riêng của một chất đã không còn là xa lạ với môn hóa học, vật lý. Vậy khối lượng riêng là gì? Công thức tính khối lượng riêng của một chất như thế nào và các phương pháp xác định khối ra sao? Tất cả câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.

1. Khối lượng riêng là gì ?

Khối lượng riêng ( tỷ lệ khối lượng ) là một thuật ngữ chỉ đại lượng biểu lộ đặc tính về tỷ lệ khối lượng trên một đơn vị chức năng thể tích của vật chất đó. Nó được tính bằng thương số của khối lượng – m – của vật làm bằng chất đó ( ở dạng nguyên chất ) và thể tích – V – của vật .

Khối lượng riêng là gì?

 >>>> Tham khao thêm: Hóa chất công nghiệp

2. Công thức tính khối lượng riêng

Khối lượng riêng của một chất trong vật được xác lập bằng khối lượng của một thể tích vô cùng nhỏ nằm tại vị trí đó và chia cho thể tích vô cùng nhỏ này .
Đơn vị của khối lượng riêng là kilogam trên mét khối ( kg / m3 ) ( theo hệ giám sát chuẩn của quốc tế ). Ngoài ra còn có đơn vị chức năng là gam trên centinmet khối ( g / cm3 ) .
Người ta tính khối lượng riêng của một vật nhằm mục đích xác lập các chất cấu trúc nên vật đó, bằng cách so sánh hiệu quả của các chất đã được tính trước đó với bảng khối lượng riêng .

• Công thức tính khối lượng riêng

D = m/V

Trong đó : D là khối lượng riêng ( kg / cm3 ), m là khối lượng của vật ( kg ) và V là thể tích ( m3 ) .
Trong trường hợp chất đó là đồng chất thì khối lượng riêng tại mọi vị trí đều giống nhau và tính bằng khối lượng riêng trung bình .

• Công thức tính khối lượng riêng trung bình

Khối lượng riêng trung bình của một vật thể bất kể được tính bằng khối lượng chia cho thể tích của nó, thường kí hiệu là ρ

ρ = m/V

3. Bảng khối lượng riêng của một chất

• Khối lượng riêng của chất lỏng nước, mật ong, xăng, dầu hỏa …

Khối lượng riêng của nước được tính toán trong một môi trường nhất định. Cụ thể giá trị này được tính với điều kiện nước nguyên chất ở trong nhiệt độ 4 độ C và hiện nay, người ta quy định khối lượng riêng của nước là Dnước = 1000kg/m3.

Thông thường, các loại vật chất rắn sẽ xảy ra hiện tượng giãn nở thể tích ở nhiệt độ cao, còn nhiệt độ giảm thì thể tích thu lại. Thế nhưng, đối với nước, khi ở dưới nhiệt độ 0 độ C, nước sẽ bị đóng băng/đông đá khiến thể tích tăng lên và khối lượng riêng của nước giảm. Cụ thể, khối lượng riêng của nước đá là Dnước =  920kg/m3.

Theo nhiệt độ, ta sẽ có bảng khối lượng riêng của nước đơn cử như sau :

Nhiệt độ		Mật độ ( tại 1 atm )
°C	°F	kg / m³
0.0	32.0	999.8425
4.0	39.2	999.9750
10.0	50.0	999.7026
15.0	59.0	999.1026
17.0	62.6	998.7779
20.0	68.0	998.2071
25.0	77.0	997.0479
37.0	98.6	993.3316
100	212.0	958.3665

Khối lượng riêng của một số chất lỏng khác

Loại chất lỏng	Khối lượng riêng
Mật ong	1,36 kg / lít
Xăng	700 kg / m3
Dầu hỏa	800 kg / m3
Rượu	790 kg / m3
Nước biển	1030 kg / m3
Dầu ăn	800 kg / m3

• Khối lượng riêng không khí

Mật độ của không khí
Khối lượng riêng của không khí ở 0 độ C là 1,29 kg / m3 .
Khối lượng riêng của không khí ở 100 độ C là 1,85 kg / m3 .

• Khối lượng riêng của chất rắn

STT	Chất rắn		Khối lượng riêng ( kg / m3 )
1	Chì		11300
2	Sắt		7800
3	Nhôm		2700
4	Đá		( Khoảng ) 2600
5	Gạo Xem thêm: Những câu tỏ tình hay nhất, lời tỏ tình dễ thương ngắn gọn		( Khoảng ) 1200
6	Gỗ	Gỗ xẻ nhóm II, III	1000
		Gỗ xẻ nhóm IV	910
		Gỗ xẻ nhóm V	770
		Gỗ xẻ nhóm VI	710
		Gỗ xẻ nhóm VII	670
		Gỗ xẻ nhóm VIII	550
		Gỗ sến xẻ mới	770 – 1280
		Gỗ sến xẻ khô	690 – 1030
		Gỗ dán	600
		Gỗ thông xẻ khô	480
7	Sứ		2300
8	Bạc		10500
9	Vàng		19031
10	Kẽm		6999
11	Đồng		8900
12	Inox	Inox 309S / 310S / 316 ( L ) / 347	7980
		Inox 201 / 202 / 301 / 302 / 303 / 304 ( L ) / 305 / 321	7930
		Inox 405 / 410 / 420	7750
		Inox 409 / 430 / 434	7750
13	Thiếc		7100

4. Trọng lượng riêng là gì ?

Trọng lượng của một mét khối của một chất nào đó được gọi là khối lượng riêng của chất đó. Đơn vị đo khối lượng riêng : N / m3 ( Niutơn trên mét khối ) .

Trọng lượng riêng của vật thể được tính bằng công thức như sau: d= P/V

Trong đó : d là khối lượng riêng ( N / m³ ), P. là khối lượng ( N ) và V là thể tích ( m³ ) .

5. Sự khác nhau giữa khối lượng riêng và khối lượng riêng

Trọng lượng riêng là khối lượng của một mét khối vật chất. Trọng lượng riêng KHÁC khối lượng riêng .
Sự khác nhau biểu lộ bởi công thức :
Trọng lượng riêng = Khối lượng riêng x 9,81 ( Đơn vị đo khối lượng riêng là N / m³ ) .

6. Các chiêu thức xác lập khối lượng riêng của một chất là gì

• Sử dụng tỷ trọng kế

Để xác lập khối lượng riêng của một chất là gì, người ta sử dụng tỷ trọng kế .
Tỷ trọng kế là dụng cụ thí nghiệm được làm bằng thủy tinh, hình tròn trụ, một đầu có gắng quả bóng, bên trong chứa thủy ngân hoặc sắt kẽm kim loại nặng để giúp tỷ trọng kế đứng thẳng. Nó chỉ hoàn toàn có thể đo chất làm mát, chất chống đông cho Ethylene Glycol. Đối với Propylene Glycol nồng độ lớn hơn 70 %, không hề dùng tỷ trọng kế để đo do trên 70 %, khối lượng riêng giảm. Nhiệt độ chuẩn của tỷ trọng kế là 20 o C .

• Sử dụng lực kế

– Tiến hành đo khối lượng của vật bằng lực kế .
– Xác định thể tích của vật bằng bình chia độ hoặc các đồ vật tương tự .
– Sử dụng công thức tính tổng quát để tính khối lượng riêng của vật đó. Nếu vật đó là đồng chất và tinh khiết thì khối lượng riêng chính là khối lượng riêng của chất đó .

Hình ảnh lực kế

7. Ứng dụng của khối lượng riêng trong thực tiễn

Khối lượng riêng được ứng dụng phổ cập trong thực tiễn như sau :
– Trong công nghiệp cơ khí : Khối lượng riêng được xem là các yếu tố cần xét để chọn vật tư cần chú ý quan tâm về yếu tố khối lượng riêng .
– Trong vận tải đường bộ đường thuỷ, nó được dùng để tính tỷ trọng dầu, nhớt, nước để phân chia vào các két sao cho tương thích để tàu được cân đối .

8. Bài tập vận dụng công thức tính khối lượng riêng

Bài 1: Một hộp sữa ông thọ có khối lượng 0.397 kg, thể tích 0.32 m3. Xác định khối lượng riêng của sữa chứa trong hộp.

Lời giải :
Ta có m = 0.397 kg, V = 0.00032 m3
=> Khối lượng riêng của sữa là D = m / V = 0.397 / 0.00032 = ≈ 1240.6 ( kg / m3 )

Bài 2: Biết 10 lít cát có khối lượng 15 kg

1. Tính thể tích của 1 tấn cát
2. Tính khối lượng của 1 đống cát 3 m3
Lời giải :
1. Khối lượng riêng của cát : D = m / V = 15/0. 01 = 1500 ( kg / m3 )
Thể tích 1 tấn cát : V = m / V = 1000 / 1500 = 0.667 ( m3 )
2. Trọng lượng 1 đống cát 3 m3 : P = d x V = 10 x 1500 x 3 = 45000 N

Hy vọng với những chia sẻ từ VIETCHEM về khối lượng riêng là gì? Cách tính khối lượng riêng của  một chất ở trên, các bạn đã phần nào có thêm những kiến thức hữu ích để học môn hóa học, vật lý tốt hơn. 

XEM THÊM:

>>> Định luật bảo toàn khối lượng là gì? Công thức tính và ý nghĩa

>>> Công thức tính nồng độ phần trăm, ví dụ minh họa