Cao độ là một đặc tính của tri giác cho phép người ta có thể sắp xếp những âm thanh khác nhau thành một chuỗi những âm có mối tương quan với nhau về tần số dao động,[1] tức cao độ là độ “cao”, “thấp” của âm thanh phụ thuộc vào tần số dao động.[2] Tần số dao động càng lớn thì âm thanh càng “cao” và ngược lại. Cao độ cùng với trường độ, cường độ và âm sắc là 4 thuộc tính chính của âm thanh có nhạc tính.[3]
Cao độ hoàn toàn có thể được định lượng như tần số, nhưng nó không phải là một đặc thù thuần túy khách quan thuộc vật lý, mà nó là một thuộc tính chủ quan thuộc tâm ý âm học ( tâm thính học ; psychoacoustic ) của âm thanh. Việc điều tra và nghiên cứu về cao độ và sự nhận thức về cao độ đã từng là một yếu tố trọng tâm trong ngành tâm ý âm học, và nó từng được dùng làm phương tiện đi lại trong sự định hình và kiểm nghiệm những nguyên tắc về đặc tả âm thanh, về quy trình giải quyết và xử lý và nhận thức trong mạng lưới hệ thống thính giác. [ 4 ]
Nội dung chính
Cao độ và tần số.
Mối tương quan giữa tần số và nhận thức về cao độ.
Bạn đang đọc: Cao độ (âm nhạc).
Cao độ là một cảm xúc của thính giác, trong đó người nghe hoàn toàn có thể ấn định được những âm thanh vào những vị trí tương đối trên một thước đo đa phần dựa vào tần số rung. [ 5 ] Cao độ có quan hệ ngặt nghèo với tần số, nhưng không phải là một mối quan hệ tương tự. Tần số là một khái niệm khoa học khách quan, trong khi cao độ là một phạm trù mang tính chủ quan. Bản chất của những sóng âm không có cao độ, và xê dịch của chúng hoàn toàn có thể được đo đạc với hiệu quả là tần số. Nhưng tần số này khiến não bộ của con người sắp xếp thành những tiêu chuẩn chủ quan về cao độ .
Các cao độ thường được xác định như là những tần số (số dao động trong 1 giây hoặc hertz) bằng cách so sánh những âm này với những đơn âm là những âm có chu kỳ và dạng sóng như sóng sin. Có thể xác định cao độ của những sóng âm có dạng phức tạp và không tuần hoàn bằng cách này.[6][7][8] Trong hầu hết các trường hợp, cao độ của những âm thanh phức tạp như giọng nói hoặc nốt nhạc gần giống như tần số của những âm thanh có chu kỳ tuần hoàn hoặc gần tuần hoàn.[7][8]
Xem thêm: Tenor.
Cao độ của những âm phức tạp hoàn toàn có thể được cảm nhận rất mơ hồ, có nghĩa là tùy vào người nghe mà hoàn toàn có thể cảm nhận được sự khác nhau giữa hai hoặc nhiều nốt nhạc. [ 4 ] Tuy tần số cơ bản thực tiễn ( tần số chính của âm ) hoàn toàn có thể được xác lập bằng những dụng cụ đo đạc, nhưng nó vẫn gây ra những cảm nhận khác nhau về cao độ, nguyên do là do những bồi âm, sóng hài hay những nguyên do khác. Sự cảm nhận của mạng lưới hệ thống thính giác của con người hoàn toàn có thể gặp khó khăn vất vả trong việc phân biệt những tần số khác nhau của những nốt nhạc trong những thực trạng nhất định nào đó .
Cao độ phụ thuộc vào mức độ lớn nhỏ của âm thanh (cường độ, âm lượng), đặc biệt là ở tần số dưới 1000 Hz và trên 2000 Hz. Cao độ của âm trầm sẽ cảm thấy thấp dần khi tăng áp lực âm thanh (tăng âm lượng). Ví dụ, một âm thanh có tần số 200 Hz nếu nghe trong điều kiện âm lượng lớn sẽ cảm thấy cao độ của nó thấp hơn bán cung so với cao độ khi nghe âm này với âm lượng vừa đủ nghe. Trên 2000 Hz, cao độ sẽ cao hơn khi âm lượng lớn hơn.[9]
Ngưỡng phân biệt.
Ngưỡng phân biệt ( just-noticeable difference / jnd : ngưỡng của sự biến hóa mà hoàn toàn có thể cảm nhận được ) nhờ vào vào lượng đổi khác của tần số âm thanh. Dưới 500 Hz, ngưỡng phân biệt nằm ở khoảng chừng 3 Hz so với sóng sin, và 1 Hz so với âm thanh phức tạp, trên 1000 Hz thì ngưỡng phân biệt so với sóng sin là khoảng chừng 0.6 % ( khoảng chừng 10 cent ). [ 10 ] Ngưỡng phân biệt thường được thử nghiệm bằng cách phát 2 âm liên tục xem người nghe hoàn toàn có thể cảm nhận được sự độc lạ của cao độ hay không. [ 9 ] Ngưỡng phân biệt trở nên nhỏ hơn nếu hai âm được phát cùng một lúc vì khi đó người nghe hoàn toàn có thể phân biệt được hiện tượng kỳ lạ phách. Tổng số cao độ hoàn toàn có thể cảm nhận được trong khoanh vùng phạm vi ngưỡng nghe của con người là khoảng chừng 1400, tổng số nốt nhạc trong âm giai điều hòa âm từ 16 đến 16000 Hz là 120 nốt. [ 9 ]
Cao độ : cao và thấp.
Theo Viện Tiêu chuẩn Quốc gia Hoa Kỳ, cao độ là thuộc tính thính giác của âm thanh, theo đó âm thanh hoàn toàn có thể được đặt trên một thang đo từ thấp đến cao. Kể từ khi cao độ được xem như thể một đại lượng tương quan ngặt nghèo đến tần số thì nó gần như được xác lập bằng vận tốc xê dịch của không khí gây ra bởi sóng âm và hầu hết không tương quan gì với cường độ, hoặc biên độ của sóng. Cao độ ” cao ” có nghĩa là giao động rất nhanh, và cao độ ” thấp ” tương ứng với giao động chậm hơn. Mặc dù vậy ở hầu hết những ngôn từ đều dùng những đặc ngữ tương quan đến ” độ cao ” của âm thanh để chỉ ” cao độ “. [ 11 ] Có vật chứng chứng tỏ rằng con người thật sự cảm nhận được một nguồn âm thanh phát ra từ vị trí cao hơn hoặc thấp hơn theo chiều khoảng trống thẳng đứng khi tần số âm thanh tăng hoặc giảm. [ 11 ]
- Moore, B.C. & Glasberg, B.R. (1986) Thresholds for hearing mistuned partials. as separate tones in harmonic complexes. J. Acoust. Soc. Am., 80, 479–483.
- Parncutt, R. (1989). Harmony: A psychoacoustical approach. Berlin: Springer-Verlag, 1989.
- Plack, Christopher J. (2005). Pitch: Neural Coding and Perception. Springer. ISBN 0-387-23472-1.
- Schneider, P.; Sluming, V.; Roberts, N.; Scherg, M.; Goebel, R.; Specht, H.-J.; Dosch, H.G.; Bleeck, S.; Stippich, C.; Rupp, A. (2005): Structural and functional asymmetry of lateral Heschl’s gyrus reflects pitch perception preference. Nat. Neurosci. 8, 1241-1247.
- Terhardt, E., Stoll, G. and Seewann, M. (1982). Algorithm for extraction of pitch and pitch salience from complex tonal signals. Journal of the Acoustical Society of America, 71, 679-688.
Liên kết ngoài.
Source: http://139.180.218.5
Category: Kiến thức âm nhạc