Phân loại chứng cứ trong tố tụng hình sự

Phân loại chứng cứ là phân chứng cứ thành các nhóm trên cơ sở các căn cứ khác nhau nhằm mục đích nhất định. Việc phân loại chứng cứ có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động xây dựng các quy định của pháp luật tố tụng hình sự cũng như thực tiễn chứng minh vụ án hình sự.

Từ góc nhìn lập pháp tố tụng hình sự, việc phân loại chứng cứ giúp cho những nhà làm luật lao lý trình tự, thủ tục tích lũy từng loại chứng cứ, giá trị chứng tỏ của chúng để từ đó lao lý chiêu thức kiểm tra, nhìn nhận tương thích, bảo vệ tính đúng chuẩn, khách quan của quy trình chứng tỏ .
Từ góc nhìn hoạt động giải trí chứng tỏ, việc phân loại chứng cứ giúp cho cơ quan thực thi tố tụng tuân thủ những pháp luật của pháp lý về tích lũy, kiểm tra, nhìn nhận chứng cứ, lựa chọn giải pháp chứng tỏ, xác lập đúng giá trị chứng tỏ và sử dụng hài hòa và hợp lý từng loại chứng cứ tích lũy được trong quy trình chứng tỏ vụ án đơn cử .

Trong khoa học luật tố tụng hình sự Việt Nam có nhiều cách phân loại chứng cứ dựa trên các căn cứ khác nhau bao gồm chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp, chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội, chứng cứ gốc và chứng cứ thuật lại (chứng cứ sao chép lại)…

1. Chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp

Chứng cứ được phân thành chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp trên cơ sở mối liên hệ giữa chứng cứ với đối tượng người tiêu dùng chứng tỏ. Đồng thời do mối liên hệ với đối tượng người dùng chứng tỏ của chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp khác nhau nên giá trị chứng tỏ của chúng cũng khác nhau .

1.1. Chứng cứ trực tiếp

Chứng cứ trực tiếp là chứng cứ tương quan trực tiếp đến đối tượng người tiêu dùng chứng tỏ, chứng cứ xác lập đối tượng người dùng chứng tỏ. Thông qua chứng cứ trực tiếp hoàn toàn có thể xác lập ngay được những yếu tố cần phải chứng tỏ được lao lý tại Điều 85 Bộ luật Tố tụng hình sự năm năm ngoái. Bằng chứng cứ trực tiếp, cơ quan triển khai tố tụng hoàn toàn có thể chứng tỏ được ngay hành vi phạm tội, người triển khai tội phạm, lỗi của người phạm tội, động cơ, mục tiêu phạm tội, những diễn biến tăng nặng, giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự, những yếu tố nhân thân và những diễn biến khác có ý nghĩa so với việc xử lý vụ án .
Do có quan hệ trực tiếp đến đối tượng người tiêu dùng chứng tỏ vì vậy chứng cứ trực tiếp có giá trị chứng tỏ rất cao. Tuy nhiên, lời nhận tội của bị can, bị cáo không được sử dụng làm chứng cứ duy nhất để buộc tội. Chứng cứ trực tiếp có giá trị chứng tỏ độc lập .
Chứng cứ trực tiếp hoàn toàn có thể được rút ra từ những nguồn khác nhau như lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người làm chứng, người bị hại, vật chứng, biên bản, tài liệu …

1.2. Chứng cứ gián tiếp

Chứng cứ gián tiếp là chứng cứ không tương quan trực tiếp mà chỉ tương quan gián tiếp đến đối tượng người dùng chứng tỏ. Chỉ trải qua chứng cứ gián tiếp không hề xác lập được những yếu tố cần phải chứng tỏ được pháp luật tại Điều 85 Bộ luật Tố tụng hình sự năm năm ngoái. Chứng cứ gián tiếp chỉ xác lập sự kiện chứng tỏ ; chứng cứ gián tiếp không chỉ rõ hành vi phạm tội, người thực thi tội phạm, lỗi của người phạm tội, động cơ, mục tiêu phạm tội, những diễn biến tăng nặng, giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự, những yếu tố nhân thân và những diễn biến khác có ý nghĩa so với việc xử lý vụ án. Chỉ khi phối hợp với những chứng cứ khác, chứng cứ gián tiếp mới hoàn toàn có thể giúp xác lập được đối tượng người tiêu dùng chứng tỏ. Chứng cứ gián tiếp cũng có giá trị chứng tỏ nhất định về những yếu tố cần phải chứng tỏ. Do chỉ có mối liên hệ gián tiếp với đối tượng người dùng chứng tỏ nên chứng cứ gián tiếp có giá trị chứng tỏ không cao. Chứng cứ gián tiếp không có giá trị chứng tỏ độc lập, chứng cứ gián tiếp chỉ có giá trị chứng tỏ khi được tích lũy, nhìn nhận trong tổng thể và toàn diện những chứng cứ khác nhau của vụ án .
Cũng như chứng cứ trực tiếp, chứng cứ gián tiếp hoàn toàn có thể được rút ra từ những nguồn khác nhau như lời khai, tài liệu, vật chứng … Ví dụ : Lời khai của người làm chứng rằng vào thời gian phạm tội người đó trông thấy A ở nơi xảy ra tội phạm. Qua thông tin đó không hề khẳng định chắc chắn A là người triển khai tội phạm nhưng tích hợp với lời khai của người làm chứng khác là giữa A và người bị hại có xích míc với nhau và ngày hôm trước khi xảy ra vụ án A đã nói là sẽ giết người bị hại, với Tóm lại giám định là trên cán con dao gây án đang cắm ở ngực người bị hại có dấu vân tay của A thì hoàn toàn có thể xác lập được rằng A là người thực thi tội phạm .
Như vậy, do đặc thù mối liên hệ với đối tượng người dùng chứng tỏ khác nhau nên chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp có giá trị chứng tỏ khác nhau. Tuy nhiên, mỗi loại chứng cứ đều có những vai trò quan trọng trong quy trình chứng tỏ vụ án hình sự. Vì vậy, trong quy trình chứng tỏ, cơ quan triển khai tố tụng phải tích lũy, kiểm tra, nhìn nhận khá đầy đủ những chứng cứ, không coi trọng hay xem nhẹ chứng cứ nào. Thực tiễn cho thấy trong nhiều vụ án chứng cứ trực tiếp tích lũy được rất hạn chế mà phải dùng những chứng cứ gián tiếp để xử lý vụ án. Trong tìm hiểu nhiều vụ án, không phải khi nào cũng tìm ngay ra chứng cứ trực tiếp mà phải trải qua chứng cứ gián tiếp để lập những giải pháp tìm hiểu tiếp theo ; trải qua chứng cứ gián tiếp để tìm ra chứng cứ trực tiếp. Ngay trong trường hợp vụ án tích lũy được những chứng cứ trực tiếp thì chứng cứ gián tiếp cũng có vai trò củng cố niềm tin nội tâm của chủ thể chứng tỏ trong kiểm tra, nhìn nhận chứng cứ trực tiếp .

2. Chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội

Chứng cứ được phân thành chứng cứ buộc tội hay chứng cứ gỡ tội địa thế căn cứ vào ý nghĩa pháp lý hình sự của chứng cứ đó .

2.1. Chứng cứ buộc tội

Chứng cứ buộc tội là chứng cứ xác lập tội phạm được thực thi, xác lập người phạm tội, lỗi của người phạm tội, những diễn biến định khung tăng nặng, những diễn biến tăng nặng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự và những diễn biến khác bất lợi cho người phạm tội khi xử lý vụ án. …

2.2. Chứng cứ gỡ tội

Chứng cứ gỡ tội là chứng cứ xác lập không có hành vi phạm tội, xác lập hành vi không cấu thành tội phạm, xác lập những diễn biến loại trừ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự, những diễn biến định khung giảm nhẹ, những diễn biến giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự và những diễn biến khác có lợi cho người phạm tội khi xử lý vụ án .
Chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội có ý nghĩa pháp lý trọn vẹn khác nhau và độc lập với nhau. Có thể có trường hợp vụ án chỉ có chứng cứ buộc tội hoặc chỉ có chứng cứ gỡ tội. Tuy nhiên, trong thực tiễn những vụ án, hoàn toàn có thể đồng thời có cả chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội. Trong vụ án đổng phạm, một chứng cứ hoàn toàn có thể là chứng cứ buộc tội so với người phạm tội này ; nhưng lại là chứng cứ gỡ tội so với người khác. Ví dụ : trong vụ án đồng phạm, có sự hoài nghi A và B là người đứng đầu. Chứng cứ chứng tỏ A là người đứng đầu có ý nghĩa buộc tội so với A ; nhưng lại là chứng cứ gỡ tội so với B .
Vì vậy, trong quy trình chứng tỏ cần phải coi trọng cả hai loại chứng cứ ; cần phải tích lũy cả chứng cứ buộc tội, cả chứng cứ gỡ tội ; nhìn nhận tổng hợp tổng thể chứng cứ tích lũy được … Như vậy mới có đủ địa thế căn cứ để xử lý vụ án được đúng mực, khách quan, tổng lực, công minh ; bảo vệ tìm hiểu, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp lý .

3. Chứng cứ gốc và chứng cứ thuật lại (sao chép)

Căn cứ vào xuất xứ của thông tin, tư liệu thu thập được, chứng cứ được phân thành chứng cứ gốc và chứng cứ thuật lại (hay còn gọi là chứng cứ sao chép).

3.1. Chứng cứ gốc

Chứng cứ gốc là chứng cứ được tích lũy trực tiếp từ nơi nguồn gốc mà không trải qua một khâu trung gian nào. Trường hợp người làm chứng trực tiếp biết được những diễn biến tương quan đến vụ án và tự mình khai báo với cơ quan thực thi tố tụng thì nội dung lời khai đó là chứng cứ gốc .
Thông thường chứng cứ gốc là chứng cứ trực tiếp, chỉ thẳng vào đối tượng người dùng chứng tỏ. Tuy nhiên, cũng không loại trừ trường hợp chứng cứ gốc cũng chỉ là chứng cứ gián tiếp. Ví dụ : A thấy B rình rập đe dọa giết c và vài ngày sau thì c bị giết. A đã đến khai báo với Cơ quan tìm hiểu. Nội dung lời khai của A là chứng cứ gốc vì nó được tích lũy trực tiếp từ A nhưng đó là chứng cứ gián tiếp vì nó không chỉ rõ là liệu B có hành vi giết c hay không .

3.2. Chứng cứ thuật lại

Chứng cứ thuật lại là chứng cứ tích lũy được không phải trực tiếp từ nơi nguồn gốc mà qua một hay nhiều khâu trung gian. Những thông tin, tư liệu tương quan đến đối tượng người dùng chứng tỏ hay sự kiện chứng tỏ được tích lũy trải qua bản sao hoặc qua một người được nghe kể lại. Ví dụ : A trông thấy B chém chết c và về nhà kể cho vợ nghe. Vợ A đã đến khai báo với Cơ quan tìm hiểu. Nội dung lời khai của vợ A là chứng cứ thuật lại, vì vợ A không trực tiếp biết được vấn đề mà chỉ biết được qua khâu trung gian là lời kể của A .
Chứng cứ gốc hay chứng cứ thuật lại đều có giá trị chứng tỏ. Tuy nhiên, do được tích lũy trải qua những khâu trung gian, nên tính đúng chuẩn, khách quan của chứng cứ thuật lại bị hạn chế hơn .
Vì vậy, trong quy trình chứng tỏ cần nỗ lực tích lũy chứng cứ gốc nhưng nếu chứng cứ gốc chưa thoả mãn số lượng giới hạn chứng tỏ thì việc tích lũy chứng cứ thuật lại cũng rất quan trọng. Không nên coi thường hoặc bỏ lỡ chứng cứ thuật lại .

5/5 – ( 10 bầu chọn )