Anh chị em họ – Wikipedia tiếng Việt

Công chúa Victoria và cô em họ Jacob và Rachel trong kinh thánh là hai anh em họ nhưng đã lấy nhau

Anh chị em họ là một thuật ngữ chỉ quan hệ họ hàng và đề cập đến những người thân thích với người trong một gia tộc hoặc có tổ tiên chung. Nói một cách khác, anh chị em họ tức là người con của cô ruột, dì ruột, cậu ruột, chú ruột, bác ruột đối với đối tượng đang đề cập. Nếu người con trai sinh trước con người con gái thì gọi là anh em họ, người con gái sinh trước con trai được gọi là chị em họ. Con của chú bác gọi là anh chị em chú bác (anh chị em con chú con bác), con của dì gọi là anh chị em bạn dì (anh chị em con dì), con của cô cậu gọi là anh chị em cô cậu (anh chị em con cô con cậu).

Anh chị em chú bác ruột, cô cậu ruột, dì ruột là mối quan hệ có thứ bậc thân thiết thấp hơn một bậc so với anh chị em ruột. Anh chị em họ nêu trên có mối quan hệ huyết thống trong phạm vi ba đời. Chính vì vậy theo tục lệ cổ xưa hay quy định của Luật hôn nhân gia đình ở hầu hết các nước đều nghiêm cấm anh chị em họ 3 đời lấy nhau.[cần dẫn nguồn]

Tuy vậy trên thực tế vẫn xảy ra nhiều trường hợp anh chị em họ yêu nhau và cưới nhau.[1] Mặt khác tục lệ ở một số nước vẫn cho phép anh chị em họ lấy nhau như Trung Quốc (anh chị em họ gọi là biểu ca, biểu muội. Biểu ca, biểu muội có thể yêu nhau và kết hôn với nhau. Trong tác phẩm Thiên long bát bộ của nhà văn Kim Dung có miêu tả việc Vương Ngữ Yên yêu biểu ca của mình là Mộ Dung Phục). Hôn nhân giữa những người là anh em họ từ lâu vẫn là điều cấm kỵ và được coi là trái pháp luật tại 30 bang của Mỹ và một số nước châu Âu, nhưng lại không hoàn toàn bị cấm ở những nơi khác, nhất là Trung Đông, châu Á[2] và châu Phi.

Một nghiên cứu và điều tra cho thấy rủi ro tiềm ẩn sinh con dị tật, chậm tăng trưởng ý thức hoặc bị bệnh di truyền nặng nề ở những cặp vợ chồng là bạn bè họ thế hệ một chỉ cao hơn 2-3 % so với những cặp vợ chồng khác. Nếu xét về góc nhìn sinh học, con cháu của những cặp vợ chồng cùng huyết thống có nhiều rủi ro tiềm ẩn bị rối loạn di truyền hơn, vì những bạn bè họ thế hệ một ( con chú con bác, con cô con cậu ) có 12,5 % gene giống nhau, và năng lực nhận được bản sao giống nhau của một gene bệnh mang tính lặn là khá cao ( 6,25 % ). Người mang một gene lặn không có biểu lộ bệnh nhưng những đứa con nhận được cả hai gene này từ cha mẹ sẽ bị bệnh. [ 3 ]

Luật Việt Nam.

Theo Điều 8, Luật Hôn nhân mái ấm gia đình Nước Ta năm 2000 thì những người có quan hệ trong khoanh vùng phạm vi 3 đời là những người có cùng một nguồn gốc sinh ra : Cha mẹ là đời thứ nhất, anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ( anh chị em ruột ) là đời thứ 2. Anh chị em con chú con bác, con cô con cậu, con dì là đời thứ 3. Điều 10 Luật Hôn nhân mái ấm gia đình năm 2000 cũng lao lý : Những trường hợp cấm kết hôn gồm giữa những người có cùng dòng máu về trực hệ, giữa những người có họ trong khoanh vùng phạm vi ba đời .Nghị Quyết 02/2000 / NQ-HĐThành phố của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn vận dụng 1 số ít pháp luật của Luật Hôn nhân mái ấm gia đình năm 2000 tại Mục 1 điểm C. 3 lao lý : giữa những người có dòng máu về trực hệ là cha mẹ với con, giữa ông bà với cháu nội cháu ngoại. Giữa những người có họ trong khoanh vùng phạm vi 3 đời là những người có cùng một gốc sinh ra : Cha mẹ là đời thứ nhất, bạn bè cùng cha cùng mẹ hoặc cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha là đời thứ 2, anh chị em con chú con bác con cô con cậu con dì là đời thứ 3 .
Anh chị em họ người Việt địa thế căn cứ vai vế theo thứ tự lớn nhỏ của cha mẹ chứ không phải theo tuổi của mấy anh chị em họ. Về góc nhìn này người Việt khác hẳn người Hoa vốn cứ theo tuổi mà gọi ; ai lớn là anh, nhỏ là em .

Con chú con bác.

“Đinh” con ông Ất và bà Kim, đối với “Mậu” con ông Bính và bà Xuân là hai anh em họ, con chú con bác. Mậu gọi Đinh là “anh”, xưng “em” vì Đinh là ngành ông Ất, anh ông Bính, bất kể tuổi thật của Đinh và Mậu.

ông Giáp

bà Tý

bà Kim

ông Ất

ông Bính

bà Xuân

ông Đinh

ông Mậu

Con cô con cậu.

” Mộc ” con ông Kim và bà Sửu, so với ” Bính ” con ông Ất và bà Xuân là hai đồng đội họ, con cô con cậu. Bính gọi Mộc là ” anh “, xưng ” em ” vì Mộc là ngành bà Sửu, chị ông Ất, bất kể tuổi thật của Bính và Mộc .

ông Giáp

bà Tý

ông Kim

bà Sửu

ông Ất

bà Xuân

ông Mộc

ông Bính

Con dì con dà.

” Mộc ” con ông Kim và bà Sửu, so với ” Hạ ” con bà Dần và ông Xuân là hai đồng đội họ, đôi con dì, hay còn gọi là con dì con dà. Hạ gọi Mộc là ” anh “, xưng ” em ” vì Mộc là ngành bà Sửu, chị bà Dần, bất kể tuổi thật của Mộc và Hạ .

ông Giáp

bà Tý

ông Kim

bà Sửu

bà Dần

ông Xuân

ông Mộc

ông Hạ

Cháu chú cháu bác, cháu cô cháu cậu, đôi cháu dì.

Ngoài hàng con của thế hệ đồng đội nhau, hàng cháu cũng gọi nhau là đồng đội họ. Như trường hợp trong biểu đồ sau đây. Ông Tây và bà Thìn là đôi cháu cô ( bà Sửu ) cháu cậu ( ông Ất ). Bà Thìn gọi ông Tây là anh, bất kể tuổi tác của hai người, vì ông Ất là anh bà Sửu .

ông Giáp

bà Tý

bà Xuân

ông Ất

bà Sửu

ông Kim

ông Đông

bà Dần

bà Mão

ông Thượng

ông Tây

bà Thìn

Xã hội cổ truyền người Việt không hạn chế hôn nhân ở thế hệ cháu cô cháu cậu hoặc đôi cháu dì, nhất là khi một nhánh đã thành họ ngoại nên có câu dân gian:

Cháu bá, cháu dì, tù tì lấy nhau

hoặc

Cháu cậu mà lấy cháu cô

Thóc giống đầy bồ, lúa má nhà ta.

Tuy nhiên có nơi nếu là họ nội cháu chú cháu bác thì luật luân thường vẫn cho là trái phép nên ngăn cấm không được lấy nhau .