Sử dụng digitalis | BvNTP

Người dịch: ThS. Nguyễn Duy Hưng

Hiệu đính: TS. Võ Thị Hà

Thuốc Digitalis (thuộc nhóm các glucoside trợ tim) là thuốc hay được sử dụng trong tim mạch, có tác dụng trong điều trị chứng suy tim. Digitalis (hay còn được gọi là digoxin) có nguồn gốc từ thực vật  được chiết xuất từ cây mao địa hoàng và được biết đến như là có tác dụng trong việc chữa bệnh suy tim kể từ năm 1785. Trong những năm gần đây, vai trò của Digitalis trong việc điều trị  bệnh suy tim và chứng rối loạn nhịp tim, đã dần được thay thế  bởi các loại thuốc mới hơn, nhưng nó vẫn còn là một lựa chọn cho các bệnh nhân. 

1. Các vấn đề chính:

• Digitalis là những thuốc có khoảng chừng điều trị hẹp và cần phải theo dõi ngặt nghèo .

• Thuốc có năng lực cao gây ngộ độc hoặc quà liều, hoàn toàn có thể dẫn đến nhập viện hoặc tử trận .

2. Các điểm quan trọng:

• Các digitalis hỗ trợ hoạt động của tim theo nguyên tắc 3R: Tăng cường (Renforcer) co bóp, Giảm (Ralentir) nhịp tim và Điều hòa (Régulariser) cung lượng tim. Thuốc được chỉ định cho các trường hợp:

  • Suy tim tâm thu

  • Loạn nhịp trên thất, rung nhĩ và cuồng động nhĩ ( so với chỉ định này, hiệu suất cao của thuốc thấp hơn trên bệnh nhân cao tuổi ) .

CÁC KHUYẾN CÁO

• Phải giảm một nửa liều thường dùng trên người trưởng thành khi dùng thuốc trên người cao tuổi và phải giảm hơn nữa trong trường hợp bệnh nhân suy giảm chức năng thận, mất nước hoặc có dấu hiệu quá liều.

• Cần phải cấp cứu nếu bệnh nhân ngộ độc digitalis. Bệnh nhân phải được dùng thuốc giải độc tại bệnh viện. Các dấu hiệu quá liều bao gồm: Rối loạn dẫn truyền và tính kích thích tim, nhìn thấy màu vàng, chán ăn, buồn nôn, nôn, chóng mặt, đau đầu, lú lẫn, ảo giác.

• Liều dùng trên bệnh nhân cao tuổi :

  • Nếu độ thanh thải creatinine > 60 mL / phút : 0,125 mg / ngày ( tương tự ½ viên nén hoặc ¼ ống thuốc / ngày )

  • Nếu độ thanh thải creatinine từ 10-30 mL / phút : Giảm ½ liều dùng còn 0,0625 mg / ngày ( tương tự ¼ viên nén hoặc 1/8 ống thuốc / ngày )

  • Nếu độ thanh thải creatinine dưới 10 mL / phút : Chỉ dùng 10-20 % liều dùng ( ví dụ ½ viên nén / tuần hoặc 0,125 mg / tuần dưới dạng giọt )

• Thuốc không đem lại quyền lợi gì thêm khi dùngliều trên 0,125 mg / ngày .

• Cần phải giảm liều trong trường hợp:

  • Suy giảm công dụng thận : Giám sát độ thanh thải creatinine

  • Bệnh nhân có bệnh tim

  • Bệnh nhân suy giáp

    Xem thêm: Digital twins là gì? Ứng dụng thực tiễn của Digital twins

  • Bệnh nhân thiếu oxy do suy giảm hô hấp

• Chống chỉ định dùng những digitalis cùng với những thuốc làm chậm nhịp tim và chống loạn nhịp ( thuốc chẹn beta, verapamil, amiodarone, quinidine, flecainide, disopyramid, diltiazem ). Đặc biệt chú ý quan tâm tới atropine và thuốc chẹn beta dạng thuốc nhỏ mắt .

• Tránh dùng cam thảo đen do nó hoàn toàn có thể là nguyên do gây nhịp tim không đều .

GIÁM SÁT

• Cần phải đánh giá thường xuyên nồng độ digoxin trong máu kể từ ngày thứ 7 sau khi dùng thuốc. Nồng độ digoxin trong máu phải nằm trong khoảng 0,4-0,8 ng/mL.

• Nồng độ digoxin trong máu hoàn toàn có thể tăng khi :

  • Suy giảm tính năng thận : Giám sát độ thanh thải creatinine

  • Bệnh nhân suy giáp

  • Bệnh nhân thiếu oxy do suy giảm hô hấp

  • Dùng kèm những thuốc như macrolid, tramadol, verapamil, amiodarone .

• Nồng độ digoxin trong máu hoàn toàn có thể giảm khi dùng kèm với một thuốc đường tiêu hóa tính năng tại chỗ, thuốc kháng acid ( thuốc không kê đơn ) .

• Giám sát nồng độ những chất điện gải ( natri, creatinine, và đặc biệt quan trọng là kali : giảm kali máu là tín hiệu của ngộ độc digitalis ) :

  • Cần giám sát nồng độ kali trong máu khi dùng thêm bất kể thuốc nào có năng lực tương tác với những thuốc điều trị hạ kali máu ( Ví dụ : thuốc lợi tiểu làm giảm kali máu, thuốc nhuận tràng kích thích, những corticoid … )

  • Cần giải quyết và xử lý ngay những trường hợp hoàn toàn có thể gây hạ kali máu .

• Giám sát những tín hiệu ngộ độc digitalis khi dùng thêm những thuốc hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến nhịp tim ( verapamil, amiodarone, quinidine, flecainide, disopyramid ) .

• Hạn chế tàng trữ và / hoặc hạn chế sử dụng những thuốc trên để giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn ngộ độc .

Nguồn: Qualité de la prise en charge médicamenteuses en EHPAD, Fiche 10 – Digitaliques.

 

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp