Tuyên truyền viên trên mạng – Wikipedia tiếng Việt

Tuyên truyền viên trên mạng, Tuyên truyền viên Internet, Dư luận viên, (tiếng Anh là government internet commentators[1] hoặc online commentator,[2] internet polemicists[3] hay public opinion shapers),[4] ở Việt Nam còn có tên gọi là “chuyên gia bút chiến”,[5] là các cá nhân, nhóm người được chính phủ thuê, hướng dẫn và đào tạo để thực hiện tuyên truyền, tranh luận và hướng dẫn dư luận về mặt nội dung trên mạng Internet. Đội ngũ này khác với “công an mạng” là nhóm người thuộc lực lượng quốc phòng hay an ninh. Khác với Tuyên truyền viên miệng, “Dư luận viên” chú trọng vào việc tuyên truyền các tư tưởng thân chính phủ trên mạng. Việc hình thành những nhóm này là do chính phủ nhận thức rằng việc áp dụng tường lửa để ngăn chặn những thông tin gây bất lợi cho chính thể đã không còn mang lại hiệu quả cao.

Châu Âu

Theo tin tức từ báo Nga RT thì Liên minh châu Âu đã lập kế hoạch bí hiểm dành ra 2 đến 3 triệu euro để triển khai chương trình ” tuần tra chống troll ” để ” giám sát quan điểm của quần chúng “, chương trình huấn luyện và đào tạo cho những tuyên truyền viên vốn là những nhân viên cấp dưới trong dịch vụ dân sự châu Âu để theo dõi và giám sát những thông tin và những cuộc tranh luận trên mạng đặc biệt quan trọng khi tương quan đến yếu tố chống châu Âu. Các nhân viên cấp dưới này phải có năng lực phản ứng nhanh trong việc chớp lấy những khuynh hướng để hoàn toàn có thể quấy nhiễu và nỗ lực bác bỏ những thông tin không mong ước khi chúng Open trên mạng. Việc này bị cho là vi phạm tính trung lập của dịch vụ dân sự châu Âu bằng việc chuyển nhân viên cấp dưới thành một ” tuần tra viên chống troll ” chương trình này Dự kiến được thực vào cuối tháng 2 năm 2013 để tương hỗ cho dịp bỏ phiếu năm năm trước và bản kế hoạch đã bị rò rỉ ra ngoài. [ 6 ] [ 7 ]

Anh

Theo Glenn Grenwald thì lực lượng tình báo Anh Government Communications Headquarters ( GCHQ ) đã lập hẳn ra một đơn vị chức năng chuyên đánh lừa và phá hoại nổi tiếng của những ” tiềm năng ” gọi là Joint Threat Research Intelligence Group ( JTRIG ), đây là một trong bốn chương trình bí hiểm của GCHQ bị rò rỉ ra ngoài theo chương trình NSA. Cơ quan này nỗ lực trấn áp, xâm nhập, tác động ảnh hưởng và tranh luận trực tuyến, để gây ảnh hưởng tác động đến năng lực tiếp thị quảng cáo toàn vẹn của mạng internet. Các bước thực thi đều được lên kế hoạch với hai giải pháp, một là tung những thông tin giả lên mạng để hủy hoại khét tiếng của những tiềm năng của mình, hai là tranh luận trực tuyến để tạo ra những ảnh hưởng tác động xét thấy thiết yếu. Những việc cơ quan này thường làm để hai giải pháp này có tính năng là gửi thông tin giả lên mạng và gán nó là của người khác, vờ vịt là một nạn nhân của ” tiềm năng ” hay gửi hàng đống thông tin xô lệch xấu đi lên những trang mạng xã hội [ 8 ] .

Nga

Soschkinow, một nhà báo Nga của tờ St. Petersburg Times đã xin vào làm một hãng có tên là “Nghiên cứu Internet”, sau này thường được gọi là hãng troll ở St. Petersburg. Ở đây anh ta gặp một nhà báo khác của tờ báo đối lập Nowaja Gazeta cũng giả dạng xin vào làm. Cả hai đã tường thuật về đời sống hàng ngày trong hãng này. Họ cho biết từ cuối mùa thu 2013, Kremlin đã cho thành lập một hệ thống các cơ quan tuyên truyền, đóng góp các phê bình trên các mạng xã hội và trên báo chí ở phương Tây. Các nhân viên làm việc được trả khoảng 800 USD một tháng, để mà làm những chuyện như “cắt và dán”, bôi nhọ những thành phần đối lập và ca ngợi những hành động của chính quyền.[9],[10]

Việc làm tại hãng troll

Ludmila Sawtschuk, một nhà hoạt động giải trí 34 tuổi từ Puschkin gần St. Petersburg, đã giả dạng làm tại hãng này 2 tháng. Mỗi ngày cô ta phải làm 12 tiếng, cứ 2 ngày thì được nghỉ một ngày. Ai tới trễ chỉ sau một vài phút, hay làm lỗi trong bài viết cũng bị cắt lương. Mỗi ngày cô ta phải viết 15 bài theo một yên cầu sẵn, và bị kiểm duyệt trước khi được đăng. Bài viết nào không thích hợp theo yên cầu sẽ bị xóa. Có lúc cô ta không có đủ thời giờ để nghỉ trưa. Đa số những người thao tác tại đây, theo cô ta là có tri thức kém, không giỏi tiếng Nga, không hiểu được nhiều bài viết về chính trị. Họ có tuyển giáo viên để giúp sức trong những trường hợp này. Nhân viên phải ký giấy không được bật mý bất kể điều gì. Việc sử giúp máy tính cũng bị trấn áp. Đa số những nhân viên cấp dưới chỉ chịu nổi vài tuần. Ai làm lâu hoàn toàn có thể sẽ được thăng quan tiến chức. Cả Sawtschuk và Soschnikow cho biết là có một hãng nhỏ khác dành cho thành phần xuất sắc ưu tú. Những người này thí dụ giả dạng là thuộc phe trái chiều để tiến công những blogger chỉ trích cơ quan chính phủ. Sawtschuk hiện đã làm đơn kiện đòi đóng cửa hãng này với nguyên do là hãng đã nhận cô vào làm lậu. Mục đích theo luật sư của cô là để lật mặt những tổ chức triển khai kiểu này. [ 10 ]

Nước Hàn

Tại Nước Hàn lực lượng tác chiến mạng Kukka Chŏngbowŏn ( 국가정보원 ) đã được xây dựng để chống lại lực lượng tác chiến mạng của Triều Tiên tuy nhiên lực lượng này cũng được sử dụng cho việc khác là tạo ra chiến dịch trấn áp người dân như việc gửi hàng ngàn tin nhắn lên blog chính trị và rải 1,2 triệu tin nhắn Twitter để tạo tác động ảnh hưởng trước thềm bầu cử cho thủ tướng Park. Cơ quan này đã ca tụng chủ trương của cơ quan chính phủ, trong khi chế giễu những đối thủ cạnh tranh trái chiều của bà Park là không đáng tin cũng như gửi hàng ngàn thông điệp tiến công những chính trị gia trái chiều. [ 11 ]

Hoa Kỳ

Hoa Kỳ cũng đã sử dụng cách này để điều hướng dư luận, dù đang bị luật cấm nhưng vẫn phá luật để triển khai. [ 12 ] [ 13 ] Có hai nghị sĩ Hoa Kỳ đang nỗ lực hợp pháp hóa việc tuyên truyền ngay trong nước để tiện cho việc khuynh hướng dư luận vì luật tuyên truyền cũ đang thao tác này trở nên rắc rối khi luôn phải phá luật. [ 13 ] [ 14 ] Và luật này đã được trải qua và khởi đầu có hiệu lực hiện hành vào tháng 7 năm 2013 được cho phép chính phủ nước nhà khởi đầu mở những kênh tuyên truyền trong đó có cả mạng internet để hành truyên truyền trên diện rộng ngay trong nước [ 15 ]. Cũng như những cộng tác viên trực tuyến với Lầu Năm Góc đã lập thực thi một chiến dịch tung tin vịt lấy tên những nhà báo viết những thông tin bất lợi bằng cách lập những thông tin tài khoản giả trên những mạng xã hội hay lập một loạt trang mạng giả danh. [ 16 ]Quân đội Hoa Kỳ đã thuê những nhà báo trực tuyến và thiết lập những website tại khu vực châu Âu, châu Phi và Trung Đông … những nhân viên cấp dưới thao tác trong chương trình này được gọi là ” nhà viết lách được trả tiền tự do “. [ 17 ] [ 18 ] Cũng như sử dụng những bloger, mạng, và email để tung ra hàng loạt những thông tin thấy thiết yếu. [ 12 ] Cũng như Quân đội Hoa Kỳ cũng đã ký hợp đồng với một công ty tư nhân để tăng trưởng một ứng dụng chuyên được dùng giá trị 2.76 triệu đô theo đó người tung thông tin tuyên truyền gồm có cả thông tin có lợi cho Hoa Kỳ lên mạng, dò tìm và chống những thông tin khủng bố hay những thông tin bất lợi cho Hoa Kỳ khác mà không sợ bị phát hiện thân phận thật. [ 19 ] Phần mềm này bị báo chí truyền thông phê phán là hoàn toàn có thể ngăn ngừa việc tự do thông tin giống việc làm mà Trung Quốc đang triển khai. [ 20 ]

Ngày 23/12/2016, Tổng thống Barack Obama ký một bộ luật cấp ngân sách của Bộ Quốc phòng Mỹ vào năm 2017 bao gồm việc tạo ra trung tâm đặc biệt dành cho cuộc chiến chống tuyên truyền của nước ngoài. Điều 1259S của Bộ luật cho phép ngân sách cấp kinh phí để xây dựng trung tâm sẽ “thực hiện và phối hợp nỗ lực để giám sát công tác tuyên truyền và những nỗ lực nước ngoài nhằm truyền bá thông tin sai lệch với mục đích phá hoại lợi ích quốc gia của Mỹ”, đặc biệt là sẽ bao gồm “phân phối các nguồn tài trợ để duy trì các nhóm xã hội dân sự, các nhà báo, các Hiệp hội khoa học và sản xuất(NPO), các công ty tư nhân và các viện nghiên cứu học thuật liên quan đến việc phân tích, thu thập thông tin và chiến đấu chống lại tin sai lệch nước ngoài”.[21]

Iran

Iran bị tố cáo là đã điều khiển và tinh chỉnh một chương trình dọa dẫm những ký giả Iran sống ở quốc tế. Một trong những hành vi trong chương trình này là những chuyên viên bút chiến của họ trá hình thông tin tài khoản Facebook của những ký giả này, và loan truyền những tin túc xấu không đúng thực sự để hạ thấp uy tín của họ. Trong số hàng chục những ký giả bị hạ nhục có một số ít người thao tác cho đài Đài truyền hình BBC. [ 22 ] [ 23 ]

Israel

Jewish Agency, một tổ chức triển khai tư nhân thì cùng hợp tác với cơ quan chính phủ triển khai chương trình Hasbara, trả tiền cùng trợ cấp xã hội cho sinh viên để trực tuyến tung những thông tin tuyên truyền lên những mạng xã hội trong việc biện bạch cho sự chiếm bờ Tây phạm pháp là vì mục tiêu tự vệ và nói người Palestine như những kẻ khủng bố không chăm sóc đến tự do. [ 24 ] [ 25 ] Ngoài ra Israel còn tăng trưởng chương trình Megaphone, một loại ứng dụng được tăng trưởng trong chương trình Hasbara. Nó sẽ gửi đến máy người sử dụng báo động về việc một thông tin bất lợi cho Israel vừa được đăng lên ở đâu đó và những người sử dụng chương trình sẽ đến và dìm thông tin đó dưới một cuộc tranh cãi có lợi cho Israel. [ 26 ]

Trung Quốc

Tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, những tổ chức theo mô hình và mục đích tương tự đã được thành lập từ lâu và không còn là mới mẻ.[28] Từ tháng 10 năm 2004 cơ quan tuyên huấn của thành phố Trường Sa của tỉnh Hồ Nam đã bắt đầu mướn những người phê bình trên mạng, được cho đây là những người phê bình chuyên môn đầu tiên được biết tới trên mạng. Tháng 3 năm 2005 trường Đại học Nam Kinh đã mướn sinh viên làm việc phê bình trên mạng trong giờ rảnh rỗi, trả từ quỹ của trường đại học, vào các diễn đàn kiếm những tin tức không đúng mong muốn, và tích cực phản ứng với những quan điểm thân Đảng. Trong những tháng tiếp theo, những lãnh tụ Đảng Cộng sản Trung Quốc tại tỉnh Giang Tô bắt đầu mướn những đội riêng của mình.[29]

Cho tới giữa năm 2007 nhân viên phản hồi mạng được tuyển từ những học đường, và những tổ chức triển khai Đảng là chuyện thông thường tại khắp mọi nơi trên nước Trung Quốc, gọi là 网络评论员, Hán Việt : Võng lạc bình luận viên ( bình luận viên mạng lưới toàn thế giới ). Đại học Thượng Hải mướn những sinh viên theo dõi những tín hiệu sự không tương đồng chính kiến tại những forum tại ĐH. Các chuyên viên phản hồi này không những chỉ tham gia những cuộc bàn luận chính trị, mà cả những bàn luận tổng quát. [ 29 ] [ 30 ]Tờ báo Global Times tường thuật, cơ quan tuyên huấn của Trường Sa đã trả cho mỗi bài viết là 0,5 Nhân dân tệ, thế cho nên những nhà chuyên viên phản hồi này còn được gọi là ” Đảng 50 xu ” ( tiếng Trung gọi là 五毛党, Hán Việt : ngũ mao đảng ( tạm dịch là Đảng 5 hào, Đảng 50 xu, 50 Cent Party ) ). Tuy nhiên, theo như những trang mạng của Đảng tại địa phương thì lương cơ bản của họ là 600 Nhân dân tệ .Theo tin trên mạng BBC tiếng Việt vào tháng 1 năm 2013 thì thành phố Bắc Kinh đang kêu gọi hơn hai triệu tuyên truyền viên để ‘ hướng dẫn dư luận ’ trên mạng xã hội Weibo. Trong số trên 2 triệu tuyên truyền viên của thành phố thì 60 ngàn người thao tác trực tiếp cho chính quyền sở tại và hai triệu người khác ‘ bên ngoài mạng lưới hệ thống ’. [ 31 ]Về sự sống sót của 2 triệu tuyên truyền viên chỉ riêng tại thành phố Bắc Kinh, ông Bắc Phong, một cây viết blog nổi tiếng hiện giờ sống tại Mỹ, thì cho rằng ” giải pháp biển người ” của Bắc Kinh ” không phải là tín hiệu của sức mạnh “, nhưng là chỉ dấu cho thấy chính quyền sở tại không hề đưa ra ý tưởng sáng tạo nào tốt hơn để đối phó với thử thách từ những mạng xã hội. [ 31 ]

Nước Ta

Tiết lộ công khai minh bạch tiên phong về việc sử dụng đội ngũ chuyên viên bút chiến là từ lời công bố của ông Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HN Hồ Quang Lợi trên báo Lao động, rằng đã xây dựng một nhóm chuyên viên với mục tiêu ” đấu tranh trực diện, tham gia bút chiến trên Internet trong việc đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc của những thế lực thù địch. ” [ 32 ] [ 33 ]Theo AFP, những giám sát viên internet để trấn áp tin tức và hướng dẫn dư luận, giống mạng lưới hệ thống của Trung Quốc. [ 34 ] Các dư luận viên này thường ” bút chiến ” lại những nhận xét phê phán chính quyền sở tại và Đảng, đồng thời khuynh hướng dư luận theo hướng thân chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong khi đó những bình luận viên độc lập phê phán chính phủ nước nhà bị bỏ tù vì bị buộc tội tuyên truyền chống nhà nước. [ 35 ] [ 36 ] Sau khi đàn áp và bỏ tù những blogger trái chiều nhằm mục đích buộc họ im re nhưng không hiệu suất cao, chính quyền sở tại Nước Ta khởi đầu thiết kế xây dựng đội ngũ dư luận viên tuyên truyền trên những forum mạng nhằm mục đích biểu lộ quan điểm ủng hộ chính sách. [ 34 ]Phó ban tuyên giáo Phan Đăng Long cho biết dư luận viên là thành phần người trẻ tuổi, phụ nữ, cựu chiến binh để nắm những yếu tố công chúng chăm sóc luận bàn sau đó báo cáo giải trình lại những cơ quan nhà nước. [ 37 ] Theo xác nhận của Thành ủy TP.HN, cho tới nay thành phố đã tổ chức triển khai nhóm ” chuyên viên ” và tuyên truyền viên ” đấu tranh trực diện trên mạng Internet, tham gia bút chiến trên Internet “. Chỉ tính đến đầu năm 2013, thành phố đã kiến thiết xây dựng được 19 trang tin điện tử, hơn 400 thông tin tài khoản trên mạng. [ 5 ]

Xuống đường

Ngày 14 tháng 3 năm năm ngoái, một nhóm người tự xưng là dư luận viên đã không còn hoạt động giải trí số lượng giới hạn trên mạng mà còn cả xuống đường, nơi khoảng chừng 200 – 300 người tập trung chuyên sâu trước khu vực tượng đài Lý Thái Tổ, TP.HN, để dâng hương tưởng niệm những chiến sỹ quyết tử trong trận Gạc Ma năm 1988. Blogger Nguyễn Lân Thắng than phiền : ” Họ đem cờ búa liềm ra che chắn những hoạt động giải trí tưởng niệm. Họ còn hô hoán, phá rối và thậm chí còn gây hấn với 1 số ít người. “. [ 38 ] [ 39 ] Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung cho biết nhóm người này không thuộc sự chỉ huy của công an Thành Phố Hà Nội và Ban tuyên giáo. [ 37 ] ông Phan Đăng Long, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP. Hà Nội nói rằng nhóm người này chỉ tự xưng là ” dư luận viên ” một cách tự phát. Thành phố có đội ngũ cộng tác viên dư luận, tuy nhiên đội ngũ này không xuống đường khi nào. [ 37 ]

Thành quả

Nhóm chuyên gia Hà Nội đã thuyết phục được tác giả cuốn “Không thể một lúc đi trên hai con đường”. Ông ta nhờ đó đã nhận ra sai lầm của mình, hứa là sẽ không ấn bản, và sẽ tìm cách thu hồi những gì ông đã phát tán.[5]

Nhóm này cũng đã tạo lập được 18 website và 400 thông tin tài khoản trực tuyến để giám sát và hướng dẫn dư luận, bàn luận về mọi thứ từ chủ trương đối ngoại cho tới luật đất đai. [ 34 ]Tại thành phố Hồ Chí Minh, 1 số ít người được cho là những dư luận viên trên mạng đã xây dựng một quán cafe mang tên DLV với logo theo kiểu Vietnamball và khẩu hiệu ” Giải khát – vui chơi – giải độc “, tọa lạc tại số 45A Nguyễn Văn Bá, phường Bình Thọ, Q. Quận Thủ Đức, TPHCM. Ngoài ra, một đồng chủ quán còn là chủ website www.dlv.vn và cũng là người đã phát động trào lưu in đồng phục DLV trong năm năm trước. [ 40 ]Sự sinh ra của quán cafe DLV tiên phong tại Nước Ta này cũng được đưa tin trên trang youtube của Vietweekly, một kênh thông tin của người Việt hải ngoại tại Hoa Kỳ. [ 41 ]

Đánh giá

• Nhà báo Trương Duy Nhất hoan nghênh việc thành lập các nhóm tranh luận trên mạng. Tuy nhiên ông cho là, các trang mạng và tài khoản phải được công khai, bởi vì một chính phủ minh bạch, đàng hoàng thì không nên lập ra những tổ chức nặc danh với những việc làm không công khai.[42]
• Nhiều người sử dụng mạng cá nhân cho là các biện pháp của chính phủ như dùng tường lửa hay qua việc bắt giữ những blogger chống chính phủ, hoặc bây giờ dùng công an mạng là không có hiệu quả. Ông Carl Thayer, nguyên giáo sư tại một đại học Úc, một chuyên viên về Việt Nam nói: “Chính quyền Việt Nam đã lỡ để ông thần lọt ra ngoài chai rồi. Họ khuyến khích sự kết nối truyền thông (và bây giờ) họ lại muốn đàn áp những cái mà không thể bị đàn áp được.” [34]

Xem thêm

Chú thích

Liên kết ngoài