Trao đổi dữ liệu điện tử – Wikipedia tiếng Việt

Trao đổi dữ liệu điện tử (Electronic Data Interchange – EDI) là sự truyền thông tin từ máy tính gửi đến máy tính nhận bằng phương tiện điện tử, trong đó có sử dụng một số định dạng chuẩn nhất định nào đó. Theo Luật thương mại quốc tế của Ủy ban Liên hợp quốc, việc trao đổi dữ liệu điện tử được định nghĩa như sau: “Trao đổi dữ liệu điện tử (EDI) là việc chuyển giao thông tin từ máy tính điện tử này sang máy tính điện tử khác bằng phương tiện điện tử, có sử dụng một tiêu chuẩn đã được thỏa thuận để cấu trúc thông tin”.[1]

EDI là hình thức thương mại điện tử tiên phong được sử dụng trong doanh nghiệp, và đã sống sót nhiều năm trước đây, trước khi tất cả chúng ta nói tới thuật ngữ thương mại điện tử [ 2 ]. Cho đến nay EDI vẫn là những thanh toán giao dịch quan trọng bậc nhất trong thương mại điện tử B2B. Các tài liệu thanh toán giao dịch trong thanh toán giao dịch B2B gồm có những thông tin được tiềm ẩn trong những hoá đơn, phiếu đặt hàng, nhu yếu làm giá, vận đơn và báo cáo giải trình nhận hàng [ 3 ]. Với EDI, những hóa đơn, đơn đặt hàng, vận đơn, nhu yếu làm giá, báo cáo giải trình nhận hàng và những tài liệu kinh doanh thương mại điện tử khác hoàn toàn có thể được giải quyết và xử lý trực tiếp từ máy tính của những công ty phát hành để công ty đảm nhiệm, với khoản tiết kiệm ngân sách và chi phí lớn trong thời hạn, ngân sách và tránh được nhiều sai sót thường gặp của truyền thông online truyền thống cuội nguồn ‘ trên giấy ‘. Các tiêu chuẩn EDI đang được phổ cập và ứng dụng trong doanh nghiệp như những tiêu chuẩn của Liên hợp quốc hoặc tiêu chuẩn quốc tế : ANSI ASC X12, EDIFACT ( hay UN / EDIFACT ), XML, TXT, …

Quá trình tăng trưởng của EDI.

Các tiêu chuẩn EDI sinh ra tiên phong của Hoa Kỳ về việc luân chuyển sản phẩm & hàng hóa do Ủy ban phối hợp tài liệu giao thông vận tải vận tải đường bộ ( TDCC ) đưa ra. Sau đó, EDI được vận dụng trong một số ít ngành công nghiệp dựa trên nhu yếu cá thể của ngành công nghiệp đó, gồm có : WINS vận dụng cho công nghiệp kho bãi, VICS dùng cho ngành kinh doanh bán lẻ ở Mỹ và TRADACOMS kinh doanh nhỏ ở Châu Âu, ngành công nghiệp hàng hải DISH, AIAG công nghiệp xe hơi ở Mỹ hay Odette công nghiệp xe hơi của Châu Âu, … Sau đó, những ứng dụng EDI là trưởng thành hơn .

Vì đối tượng của hoạt động kinh doanh thường không được giới hạn trong một ngành công nghiệp duy nhất, do vậy vào năm 1979, Viện Tiêu chuẩn Quốc gia Hoa Kỳ (ANSI) dựa theo tiêu chuẩn của TDCC và tham khảo tiêu chuẩn công nghiệp EDI khác cho ra đời tiêu chuẩn ANSI ASC X12. Mặt khác, châu Âu cũng phát triển tích hợp các tiêu chuẩn EDI vào đầu năm 1980 đề xuất TDI (tiêu chuẩn trao đổi dữ liệu thương mại) và GTDI (Hướng dẫn cho trao đổi dữ liệu thương mại).

Vì rất nhiều những doanh nghiệp tham gia vào thị trường quốc tế và trao đổi tài liệu điện tử từ nhiều nước khác nhau nên phát sinh nhu yếu lan rộng ra EDI trên một cơ sở toàn thế giới. Do đó, năm 1987, Liên hợp quốc đã phân phối một tập tiêu chuẩn quốc tế EDIFACT ( hay UN / EDIFACT ). Nó thực ra là tổng hợp của những tiêu chuẩn Hoa Kỳ ASC X12 với những tiêu chuẩn trao đổi tài liệu thương mại ( TDI ) được tăng trưởng ở Anh và được dùng khắp Châu Âu .Do đó, Liên hợp quốc đã cung ứng một tập tiêu chuẩn quốc tế dưới sự quản trị chung của nhóm thực thi trao đổi tài liệu điện tử trong Hành chính, Thương mại và Vận tải của Liên hợp quốc ( UN / CEFACT ) thuộc Uỷ ban Kinh tế Liên hợp quốc về Châu Âu ( UN / USE ). [ 4 ]Việc tăng trưởng tiêu chuẩn EDI quốc tế EDIFACT ( hay UN / EDIFACT ) được 2 tổ chức triển khai đó là ISO và tổ chức triển khai UN / CEFACT rất chăm sóc. Hai tổ chức triển khai này đã hợp tác và phân công cùng thiết kế xây dựng EDIFACT. Việc thiết kế xây dựng những chuẩn, ĐK thông điệp được tổ chức triển khai UN / USE chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, còn cú pháp và từ điển tài liệu được thực thi bởi tổ chức triển khai ISO [ 5 ] .Tên gọi tắt EDIFACT được UN / USE công nhận vào năm 1987 và vận dụng theo những quy tắc cú pháp EDIFACT để đệ trình ISO. Và tổ chức triển khai ISO đã gật đầu cú pháp của EDIFACT và cú pháp này trở thành một tiêu chuẩn quốc tế, được công bố thoáng rộng [ 6 ] .

Một số tiêu chuẩn EDI.

Chuẩn EDI được thiết kế xây dựng và tăng trưởng năm 1982 và đưa vào sử dụng năm 1985. Một bộ chuẩn EDI là một khung hướng dẫn cho những định dạng tài liệu thống nhất dùng để tạo những phiên bản điện tử đọc được bằng máy tính thay thế sửa chữa cho tài liệu giấy truyền thống lịch sử [ 7 ] .Một số tiêu chuẩn EDI chính :- UN / EDIFACT là tiêu chuẩn quốc tế được Liên hợp quốc công bố, được sử dụng trong hầu hết những vương quốc bên ngoài Bắc Mỹ, gồm những nghành nghề dịch vụ thương mại và giao thông vận tải vận tải đường bộ. Một số những tập con của những tiêu chuẩn UN / EDIFACT :+ Tiêu chuẩn EANCOM được sử dụng trong thương mại+ Odette chuẩn được sử dụng trong ngành công nghiệp xe hơi châu Âu [ 8 ]+ CEFIC chuẩn được sử dụng trong công nghiệp hóa chất+ EDICON chuẩn được sử dụng trong ngành công nghiệp kiến thiết xây dựng+ Chuẩn RINET sử dụng trong bảo hiểm+ Tiêu chuẩn HL7 được sử dụng trong chăm nom sức khỏe thể chất .+ Tiêu chuẩn IATA được sử dụng trong vận tải đường bộ hàng không+ Tiêu chuẩn SPEC 2000 sử dụng trong ngành công nghiệp quốc phòng+ Tiêu chuẩn SWIFT được sử dụng trong những nghành ngân hàng nhà nước+ Tiêu chuẩn UIC 912 được sử dụng trong giao thông vận tải vận tải đường bộ đường tàu- Tiêu chuẩn ANSI ASC X12 được sử dụng thoáng rộng ở Bắc Mỹ [ 9 ] .- TRADACOMS là tiêu chuẩn được tăng trưởng bởi GS1 Anh là chiếm lợi thế trong thương mại kinh doanh bán lẻ của Anh. [ 10 ]- VDA chuẩn được sử dụng trong ngành công nghiệp xe hơi châu Âu đa phần ở Đức [ 11 ]- ADatP – 3 tiêu chuẩn của NATO- EBICS thông dụng ở PhápTrong đó, chuẩn EDIFACT ( UN / EDIFACT ) và chuẩn ANSI ASC X12 là 2 chuẩn được sử dụng thông dụng nhất. Tiêu chuẩn ANSI ASC X12 phổ cập ở Mỹ và UN / EDIFACT ở châu Âu và châu Á .

Nguyên lý hoạt động giải trí của EDI.

Để ứng dụng quá trình EDI thì giữa những doanh nghiệp đối tác chiến lược với nhau thì cần phải nhu yếu những bên tham gia cần phải tích hợp mạng lưới hệ thống EDI. Các bên đối tác chiến lược tham gia sẽ gửi và nhận tài liệu điện tử dưới dạng chuẩn EDI. Và lúc bấy giờ thường thì sử dụng dạng chuẩn là UN / EDIFACT .

– Bên gửi chuẩn bị tài liệu điện tử để gửi đi: Những dữ liệu điện tử của bên gửi sẽ được mã hóa dưới dạng chuẩn EDI dựa vào hệ thống phần mềm của họ trước khi gửi đi để đảm bảo an toàn, bảo mật dữ liệu khi truyền tải.
– Dịch dữ liệu để truyền tải: Từ bộ chuyển đổi của EDI, phong bì EDI cho dữ liệu modern cần truyền tải để chuẩn bị truyền dữ liệu thông qua các phương tiện điện tử.
– Truyền tải dữ liệu:

+ Cách 1 : Truyền EDI trải qua môi trường tự nhiên mạng Internet công cộng .+ Cách 2 : Truyền EDI trải qua mạng giá trị ngày càng tăng – mạng VAN .

– Dịch dữ liệu truyền tới: Tại đây với hệ thống phần mềm của mình, phía bên nhận dữ liệu điện tử truyền tới sẽ tiến hành dịch các dữ liệu mà phía bên gửi gửi tới thông qua bộ hệ thống phần mềm của họ dựa theo các chuẩn EDI đã được quy định.
– Xử lý dữ liệu điện tử nhận được: Dữ liệu sau khi được dịch sẽ được chuyển đến hệ thống điện tử để xử lý.

Khi hoạt động giải trí, EDI sẽ rút thông tin từ những hoạt động giải trí hay tàng trữ của công ty và truyền tải thông tin dưới dạng máy tính đọc được qua những thiết bị viễn thông hoặc qua đường dây điện thoại thông minh. Ở phía bên nhận, tài liệu hoàn toàn có thể chuyển trực tiếp vào mạng lưới hệ thống máy tính của đối tác chiến lược ( bên nhận ) và được giải quyết và xử lý trọn vẹn tự động hóa với những ứng dụng nội bộ tại đây .

Lợi ích của EDI.

– Tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp

+ Các ngân sách tương quan đến giấy, in ấn, sao chép, tàng trữ hồ sơ, bưu chính và tịch thu tài liệu đều giảm hoặc vô hiệu khi bạn chuyển sang thanh toán giao dịch EDI giúp giảm đi những ngân sách thanh toán giao dịch cho việc trao đổi thông tin, ngân sách sách vở, thư tín .+ Giảm ngân sách giải quyết và xử lý tài liệu bằng tay .+ Tiết kiệm thời hạn vì không cần phải nhập lại thông tin nhiều lần .

–     Sự tốc độ và độ chính xác trong các giao dịch

+ EDI hoàn toàn có thể tăng vận tốc chu kỳ luân hồi kinh doanh thương mại của những doanh nghiệp. Các thanh toán giao dịch hối đoái trong vài phút thay vì ngày hay vài tuần thời hạn chờ đón từ những dịch vụ bưu chính thường thì .+ Cải thiện chất lượng thông tin, phân phối thông tin một cách đúng mực do giảm những lỗi sai sót vì nhập lại số liệu một cách thủ công bằng tay nhiều lần .+ Sử dụng EDI hoàn toàn có thể làm giảm thời hạn chu chuyển dòng tiền mặt, cải tổ những thanh toán giao dịch kinh doanh thương mại và những mối quan hệ với đối tác chiến lược, người mua. Hệ thống tàng trữ của EDI giúp chắc như đinh rằng văn bản đã được giao đến đối tác chiến lược và hoàn toàn có thể theo dõi lộ trình, đường đi của sản phẩm & hàng hóa trong từng tiến trình .

–      Tăng hiệu quả kinh doanh

+ Tự động hoá những việc làm trên giấy cho phép nhân viên cấp dưới để tập trung chuyên sâu vào những trách nhiệm có giá trị cao hơn và phân phối cho họ những công cụ để thao tác hiệu suất cao hơn. EDI giúp giảm thiểu công sức của con người của nhân viên cấp dưới và giúp hạn chế những chậm trễ hay sai lỗi thường đi kèm trong việc giải quyết và xử lý chứng từ bằng tay .+ Xử lý nhanh gọn những tài liệu kinh doanh thương mại một cách đúng mực, giảm bớt thực trạng sai sót trong đơn đặt hàng, hóa đơn, … giúp giảm đi những trường hợp bồi thường, bị hủy bỏ đơn đặt hàng do sai lỗi .+ Tự động hoá việc trao đổi tài liệu giữa những ứng dụng qua một chuỗi đáp ứng hoàn toàn có thể bảo vệ rằng tài liệu kinh doanh thương mại quan trọng được gửi về thời hạn và hoàn toàn có thể được theo dõi trong thời hạn thực. Người bán được hưởng lợi từ việc cải tổ dòng tiền và giảm chu kỳ luân hồi dòng luân chuyển tiền mặt .+ EDI giúp giảm thời hạn lưu kho, giảm số lượng hàng tồn dư vì nó được tích hợp cùng với mạng lưới hệ thống lưu kho tự động hóa ,+ Chu trình thanh toán giao dịch thương mại nhanh hơn, giúp cung ứng nhu yếu người mua hiệu suất cao hơn .+ Tạo thời cơ thôi thúc những hoạt động giải trí cung ứng và sản xuất nhằm mục đích tăng năng lực cạnh tranh đối đầu .

–         Lợi ích trong chiến lược kinh doanh

+ EDI được cho phép năng lực hiển thị thời hạn thực vào trạng thái thanh toán giao dịch. Điều này sẽ được cho phép doanh nghiệp đưa ra quyết định hành động nhanh hơn để phân phối với sự biến hóa nhu yếu của thị trường, được cho phép doanh nghiệp vận dụng một quy mô kinh doanh thương mại theo nhu yếu chứ không phải là một nguồn phân phối khuynh hướng .+ Rút ngắn thời hạn giao hàng, nâng cấp cải tiến loại sản phẩm và phân phối mẫu sản phẩm mới .+ Thúc đẩy nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội và tăng trưởng bền vững và kiên cố bằng cách thay thế sửa chữa những quá trình dựa trên sách vở bằng những quy trình tiến độ điện tử. [ 12 ]

Giao thức truyền tải.

EDI là thiết yếu để luân chuyển những tài liệu thiết yếu từ máy tính gửi qua những điểm trung gian bất kể tới máy tính nhận .- Các giao thức cổ xưa+ X. 400 e-mail tiêu chuẩn của ITU+ OFTP 1 hoàn toàn có thể sử dụng ISDN, TCP / IP, X. 25 hoặc X. 31 Fit+ FTAM File Transfer truy vấn và quản trị

– Ngoài ra, tất nhiên, có các “giao thức Internet” được sử dụng, đặc biệt là:

+ SMTP : Internet e-mail+ HTTP+ FTP : File Transfer Protocol- Dựa trên giao thức Internet, có những tiêu chuẩn tiếp thị quảng cáo ngoài việc luân chuyển tài liệu còn có những tiêu chuẩn về mã hóa, xác nhận và nén. Ví dụ như :+ AS1 Internet EDIINT : Protocol ( vận dụng SMTP )

+ AS2 Internet EDIINT: Protocol (áp dụng HTTP)

+ AS3 Internet EDIINT : Protocol ( vận dụng FTP )- EBICS Ngân hàng điện tử truyền thông online Internet Standard ( HTTP )- OFTP2 Odette File Transfer : Protocol 2, dựa trên TCP / IP

Liên kết ngoài.