Free Will vs Determinism: Chúng ta có thực sự tự do?
adnhacly
Hãy khởi đầu bằng một câu truyện của thần thoại cổ xưa Hy Lạp thân thiện :Ngày xửa thời xưa, một lời tiên tri phán rằng : Cậu con trai mang tên Oedipus sau này lớn lên sẽ giết cha mình và cưới mẹ mình. Nghe thấy lời sấm truyền kinh điển đó, cha của Oedipus đã bỏ anh vào rừng ngay khi mới lọt lòng với kỳ vọng nơi rừng sâu khắc nghiệt sẽ giết thằng bé thay ông và lời tiên tri sẽ không được thực thi .Tuy nhiên, mọi chuyện không đơn thuần thế vì như vậy sẽ không còn gì để kể. Thay vì bị chết giữa rừng, Oedipus được một cặp vợ chồng nông dân già tìm thấy và nhận nuôi. Sau này, khi lớn lên, Oedipus biết được lời sấm truyền, không biết mình được nhận nuôi, anh đã thực sự nghĩ cặp vợ chồng nông dân già là cha mẹ thật của mình và rời đi để ngăn ngừa lời tiên tri . Trong quá trình ngao du thiên hạ của mình, Oedipus đã lỡ giết một người đàn ông lạ (bố thật của ảnh), và cưới một người phụ nữ góa chồng (mẹ thật của ảnh) và đương nhiên, ảnh làm gì ảnh đếch biết đó là bố mẹ ruột của mình.
Trong quá trình ngao du thiên hạ của mình, Oedipus đã lỡ giết một người đàn ông lạ (bố thật của ảnh), và cưới một người phụ nữ góa chồng (mẹ thật của ảnh) và đương nhiên, ảnh làm gì ảnh đếch biết đó là bố mẹ ruột của mình.
Và bài học kinh nghiệm rút ra ở đây là : Mọi chuyện đã an bài và không tránh được thứ gọi là ” số phận ” .Vậy, tôi và những bác có ” tự do ” không ? Tự do trong tâm lý và hành vi ? Nhiều bác sẽ nghĩ : Đương nhiên là có. Chúng ta tự quyết định hành động đời sống của mình. Ta quyết định hành động thời điểm ngày hôm nay sẽ ăn bánh mì nem khoai vì tất cả chúng ta muốn thế chứ không phải do người khác tác động ảnh hưởng .
Khái niệm này được gọi là: Libertarian Free Will – Niềm tin rằng tất cả hành động của ta làm đều do ta tự do quyết định.
Nhưng có nhiều bác cho rằng, mọi hành vi đều có nguyên do của nó và tổng thể mọi việc diễn ra ở trong hiện tại đều do những sự kiện trong quá khứ ảnh hưởng tác động lên. Các bác muốn ăn bánh mì nem khoai vì những bác đã chán ăn cơm, phở, bún … Các bác muốn ăn một món gì đấy nhẹ, có nem và khoai …. Cùng với một vài tác nhân khác, những bác muốn ăn bánh mì nem khoai .
Khái niệm này được gọi là: Hard Determinism. Niềm tin rằng tất cả những hành động, sự kiện của hiện tại đều được chi phối bởi những sự kiện khác đã đang và diễn ra với chúng ta.
Nếu các bác nghĩ rằng chí ý của chúng ta là tự do nhưng thế giới vận hành theo luật nhân quả, thì đương nhiên là không thể vì như thế sẽ vi phạm vào định nghĩa của cả 2 khái niệm.Nếu những bác nghĩ rằng chí ý của tất cả chúng ta là tự do nhưng quốc tế quản lý và vận hành theo luật nhân quả, thì đương nhiên là không hề vì như vậy sẽ vi phạm vào định nghĩa của cả 2 khái niệm .
FREE WILL – Ý CHÍ TỰ DO
Đối với Free Will, ta có thuật ngữ : Principle of Alternate Posibilites. Ở đây ghi rằng : Hành động của tất cả chúng ta tự do, khi và chỉ khi người triển khai hành vi đó, hoàn toàn có thể làm điều ngược lại. Một hành vi tự do nhu yếu có những sự lựa chọn, để người thực thi hoàn toàn có thể ” tự do ” chọn bất kể options nào họ muốn .Principle of Alternate PosibilitesDeterminism ngược lại, nói rằng không có gì được gọi là sự lựa chọn cả. Tất cả những hành vi ta đang làm đều do những sự kiện trước đó ảnh hưởng tác động lên. Điều đó có nghĩa là, người thực thi, thực thi hành vi A vì họ đã bị tác động ảnh hưởng bởi những điều xảy ra trong quá khứ => Họ sẽ làm A chứ không phải làm B. Từ đó, tất cả chúng ta sẽ không khi nào tự do .Nhìn lại ví dụ ăn bánh mì nem khoai, Free Will nói rằng, quyết định hành động ăn bánh mì nem khoai của tôi không nhất thiết bị ảnh hưởng tác động bởi những hành vi và sự kiện trước đó. Ngay tại khoảng thời gian ngắn tôi đói, tôi chọn bánh mì nem khoai. Hết. Suy nghĩ ăn bánh mì nem khoai được thực thi ngay tại khoảnh khắc tôi nghĩ tôi nên ăn gì. Tôi ăn bánh mì nem khoai vì tôi quyết định hành động ăn bánh mì nem khoai ! Hết chuyện .Tuy nhiên, tư tưởng Free Will rất dễ bị phản bác lại bởi quốc tế vật lý : Sự kiện này, tác động ảnh hưởng trực tiếp / gián tiếp đến sự kiện khác. Để phản bác lại quốc tế vật lý, những người đi theo Free Will đưa ra 2 khái niệm : Event Causation và Agent Causation .
Trong đó: Event Causation chỉ ra rằng: Không có bất kì sự kiện vật lý nào có thể xảy ra mà thiếu đi một sự kiện vật lý xảy ra trước nó. Tức là sự kiện vật lý B xảy ra do sự kiện vật lý A tác động lên và cứ thế. Qua định nghĩa đó, những người đi theo Free Will thừa nhận rằng thế giới Vật lý bằng một cách nào đó đã được quyết định từ trước. Như kiểu quả bóng bay lên vì có thằng đá nó lên. Tuy nhiên, ta sẽ đến tiếp với khái niệm Agent Causation.
Trong đó Agent Causation nói rằng: Một người/vật (Agent), có khả năng suy nghĩ, có thể bắt đầu một chuỗi sự kiện mới mà không cần dựa vào những sự kiện diễn ra trong quá khứ. Nói một cách khác, quả bóng bay lên do một thằng nó lên nhưng lý do thằng đấy đá quả bóng vì nó quyết định như thế. Nếu đi theo hướng Freewill, một Agent có khả năng ảnh hướng đến một chuỗi sự vật sự việc trong vũ trụ vì “họ quyết định thế”.
Nhiều nhà triết học không chấp thuận đồng ý với ý tưởng sáng tạo này, họ đặt ra câu hỏi : Thế cái quyết định hành động tiên phong, quyết định hành động mà mở màn chuỗi sự kiện đấy, đến từ đâu ? ? ? Ngâu nhiễn ? Tại sao họ lại chọn quyết định hành động đấy chứ không phải ngược lại ? Nếu mà những bác vấn đáp được những câu hỏi trên, nguyên do của hành vi tiên phong, thì đấy lại là dẫn chứng thuyết phục cho mạng lưới hệ thống ” nhân quả ” hơn là sự tự do thuần túy. Thực tế thì rất khó để tìm dẫn chứng đủ thuyết phục tương hỗ cho khái niệm Freewill .
Điều đáng nói của tư tưởng Freewill là chúng ta sẽ cảm thấy tốt hơn và tuyệt vời hơn khi chúng ta có tự do trong tư tưởng và hành động. Chúng ta sẽ quyết định được những khả năng sẽ xảy ra với chúng ta. Tuy nhiên, đó chỉ là CẢM GIÁC và không có bằng chứng nào đủ khỏe để hộ trợ cho nó.
Vào thế kỉ thứ 18, nhà triết học Pháp Baron D’Holbach nói rằng : Không có bất kỳ hành vi nào của tất cả chúng ta là tự do. Ông tin rằng mỗi sự kiện hoặc hành vi đến từ tác dụng của một chuỗi sự kiện không hề phá vỡ từ trước. Mọi thứ, để là hiệu quả của không hề tránh được từ những sự kiện trước đấy .TẤT CẢ MỌI THỨ ! Hành động và ý nghĩ của tất cả chúng ta đã được được định đoạt từ trước giống như mối qua hệ giữa quả bóng và thằng sút. Điều này chứng tỏ rằng loài người tất cả chúng ta nằm trong quốc tế Vật lý và bị gò bó bởi những quy luật Vật Lý. Thuyết Determinism được củng cố bởi khái niệm Reductionism .Trong đó nói rằng : Tất cả mọi việc, kể cả hành vi, ý nghĩ, thưởng thức của tất cả chúng ta, đều hoàn toàn có thể truy lại, thu gọn hoặc quy lại về một điểm .Các bác thấy đầu óc ta có năng lực quyết định hành động một cách tự do, những bác nghĩ những gì xảy ra trong đầu mình không thuộc vào phạm trù quốc tế Vật Lý, nhưng Tình trạng tâm thân tâm ý nhờ vào vào não tất cả chúng ta. Não chúng ta nằm trong một hệ sinh học của khung hình. Và hệ sinh học của khung hình tất cả chúng ta nằm trong quốc tế Vật Lý. Như trê đã nói, quốc tế Vật Lý đã được quyết định hành động từ trước. Đương nhiên những lập luận vững chãi hơn so với Free Will và Free Will có vẻ như chỉ là một thuyết để con người tất cả chúng ta nghĩ ra an ủi bản thân .Tại sao tất cả chúng ta lại nghĩ ta tự do ? Tại sao tất cả chúng ta lại cho rằng mình đặc biệt quan trọng trong ngoài hành tinh to lớn này ? Tại sao ? ? ?Free Will đúng về một điểm là tất cả chúng ta không hề bỏ lỡ CẢM GIÁC tự do. CẢM GIÁC tự quyết định hành động thao tác mình thích. Tất nhiên, toàn bộ chỉ là CẢM GIÁC để thoát ra khỏi quốc tế Vật Lý nơi tất cả chúng ta thực sự không có tự do .Điều khiến tất cả chúng ta nghĩ mình độc lạ nằm trong bộ não nhỏ bé của tôi và những bác. Không như ví dụ quả bóng, mọi vấn đề đều hoàn toàn có thể quan sát được, tất cả chúng ta có những nguyên do vô hình dung, bí mật quyết định hành động những hành vi của tất cả chúng ta .Hãy nhìn vào ví dụ ăn bánh mì nem khoai, thuyết Determinism chỉ ra rằngHành động chọn bánh mì nem khoai = Niềm tin ăn là sự thiết yếu cho sự sống + Khát khao muốn ăn một cái gì đấy nhẹ + Tính cách của tôi chỉ rằng tôi thích thứ gì đó giòn giòn … => Bánh mì nem khoai là quyết định hành động sau cuối .Các bác hoàn toàn có thể tranh luận rằng để cung ứng được nhu yếu trên của tôi, có nhiều món khác ngoài BMNK. Tuy nhiên, nếu nhìn kĩ hơn thì sẽ có những nguyên do và nguyên do loại đi những lựa chọn đó và hiệu quả ở đầu cuối vẫn là BMNK Như việc các bác đọc bài post này, hay chuẩn bị nhảy sang tab khác, hay viết bình luận cho bài này, TẤT CẢ đã được định đoạt từ trước. Điều này có thể thực sự rất đáng sợ nghĩ đến…
Các bác là ai ? Tôi không biết, nhưng đã đến đây rồi, thì upvote đi vì điều đó cũng được định đoạt rồi. Nếu không upvote, điều đó cũng đã được xác lập từ trước rồi !——————Bài được dịch từ video youtube của Crash Course
