Giai điệu.

Giai điệu[1] là một chuỗi nối tiếp của các nốt nhạc mà người nghe nhận thức như một thực thể duy nhất. Theo một nghĩa cụ thể nhất của nó, giai điệu là sự kết hợp của cao độ và nhịp, trong khi nếu nói tượng trưng hơn, từ này có thể bao gồm hàng loạt nốt nhạc kết hợp với các yếu tố âm nhạc khác như âm sắc. Giai điệu có thể được coi là bè nổi, còn bè đệm là nền nhạc.

Các giai điệu thường gồm có một hoặc nhiều đoạn âm nhạc hoặc một, và thường được lặp lại trong suốt tác phẩm âm nhạc dưới nhiều dạng khác nhau. Các giai điệu cũng hoàn toàn có thể được miêu tả bởi sự hoạt động đều đặn của chúng hoặc những khoảng chừng trống hoặc những khoảng chừng giữa những khoảng trống ( hầu hết liên kết hoặc không liên kết hoặc với những hạn chế khác ), khoanh vùng phạm vi cao độ, sự căng và sự giải phóng, liên tục và link, nhịp điệu và hình dạng .
Cho nhiều và phong phú những thành phần và những thể loại của Giai điệu ” nhiều lý giải vẫn còn sống sót đến ngày này ( về Giai điệu ) đã hạn chế tất cả chúng ta với những quy mô đặc biệt quan trọng, và chúng trở nên quá khác biệt “. Paul Narveson công bố trong năm 1984 rằng hơn 3/4 những yếu tố về Giai điệu vẫn chưa được mày mò trọn vẹn .

Giai điệu tồn tại trong hầu hết nền Âm nhạc Châu Âu được viết trước thế kỉ 20 và dòng nhạc phổ biến của thế kỉ 20 có “cấu trúc phù hợp và dễ dàng cảm nhận”, lặp lại “các câu nhạc, thường là mang tính chu kì, tại mọi cấp độ cấu trúc” và “trường độ và các mô hình của các trường độ”.

Những Giai điệu trong thế kỉ 20 ” sử dụng số lượng phong phú những cao độ hơn bất kỳ quy trình tiến độ nào trong lịch sử dân tộc âm nhạc phương Tây “. Khi mà âm giai bát cung ( diatonic scale ) vẫn còn đang sử dụng thì âm giai thập nhị cung ( chromatic scale ) đang dần trở nên phổ cập ” thoáng rộng “. Những nhạc sĩ cũng phân phối một vai trò so với ” thước đo định tính ” mà trước kia ” phần nhiều chỉ dành riêng cho cao độ và Điệu “. Kliewer công bố, ” Những thành phần thiết yếu của bất kể Giai điệu nào là trường độ, cao độ, âm sắc, sự phối hợp giữa những yếu tố và cường độ. Mặc dù cùng một Giai điệu hoàn toàn có thể được nhận ra trong nhiều âm sắc và mức độ lớn nhỏ khác nhau, độ lớn nhỏ hoàn toàn có thể vẫn là ” một thành phần tiếp nối có trật tự ”
Các phong thái âm nhạc khác nhau sử dụng những giai điệu theo những cách khác nhau. Ví dụ :Những nghệ sĩ nhạc jazz dùng thuật ngữ ” lead ” hay ” head ” để chỉ những Giai điệu chính được dùng như một điểm khởi đầu cho lối màn biểu diễn ngẫu hứng ( improvisation ) .

Nhạc Rock, nhạc có giai điệu và các loại nhạc khác của dòng nhạc phổ thông hay nhạc đồng quê có khuynh hướng chọn một hay hai Giai điệu (Một đoạn nhạc – verse) và điệp khúc (chorus) và dính liền chúng với nhau; nhiều thể loại đa dạng có thể xuất hiện trong lời bát hát hoặc các câu nhạc.

Nhạc cổ xưa Ấn Độ xem trọng Giai điệu và Điệu và nhìn nhận thấp phần hòa âm, vì bài nhạc không có nhiều hợp âm .Dòng nhạc ” gamelan ” của người Bali ( Indonesia ) thường dùng những sự phong phú và sự thay thế sửa chữa phức tạp của một Giai điệu duy nhất được chơi cùng một lúc, được gọi là ” heterophony ” .Trong nhạc cổ xưa Phương Tây, những nhạc sĩ thường ra mắt một Giai điệu bắt đầu, hay một Giai điệu chính, và sau đó tạo ra sự biến thể. Âm nhạc cổ xưa thường có nhiều lớp Giai điệu, gọi là polyphony, như thể việc phối hợp cùng một lúc nhiều Giai điệu, một thể loại được gọi là ” counterpoint “. Thông thường, những Giai điệu được tạo ra từ những ” cấu trúc chung ” hay những đoạn Giai điệu ngắn, như là đoạn mở màn ” Fifth Symphony ” của Beethoven. Richard Wagner đã từng phổ cập khái niệm ” leitmotif ” : một cấu trúc hay một Giai điệu tương quan đến một chủ đề, một người hay một khu vực nhất định .

Khi trường độ và cao độ của âm nhạc trung đại (common practice period) trong cả dòng nhạc phổ thông và dòng nhạc cổ điển là yếu tố quan trọng nhất của các Giai điệu, trong Âm nhạc đương đại của thế kỉ 20 và 21, trường độ và cao độ đã trở nên ít quan trọng hơn còn âm sắc mới được xem trọng, nói đúng hơn là yếu tố chính của Giai điệu. Một số ví dụ có thể đưa ra là Âm nhạc thực nghiệm (musique concrete), Giai điệu màu sắc (klangfarbenmelodie), “Eight Etudes and a Fantasy” của Elliott Carter (Những bài nhạc này chỉ có một nốt), String Quartet 1931 của Ruth Crawford-Seeger (sau này được sửa lại thành  Andante for string orchestra), những bài nhạc này có những Giai điệu được tạo ra từ những nốt có cao độ giống nhau chỉ có sự thay đổi về mặt cường độ, và “Aventures” của  György Ligeti, trong bài hát có sự lặp lại của các âm để tạo nên chuỗi âm liên tiếp.

• Apel, Willi. Harvard Dictionary of Music, 2nd ed., p. 517–19.
• Edwards, Arthur C. The Art of Melody, p. xix–xxx.
• Holst, Imogen (1962/2008). Tune, Faber and Faber, London. ISBN 0-571-24198-0.
• Smits van Waesberghe, Josephnl)nl) (1955). A Textbook of Melody: A course in functional melodic analysis, American Institute of Musicology.
• Szabolcsi, Bence (1965). A History Of Melody, Barrie and Rockliff, London.
• Trippett, David (2013). Wagner’s Melodies. Cambridge University Press.

Liên kết ngoài.

• Định nghĩa trên Wiktionary của melody tại Wiktionary
• Trích dẫn liên quan tới Giai điệu tại Wikiquote