Gió phơn (foehn) là gì?

Tương tự: Gió phơn,Gió foehn,Gió Lào,Gió tây nam khô nóng
Tương tự : Gió phơn, Gió foehn, Gió Lào, Gió tây nam khô nóng

Gió phơn (foehn) là hiện tượng gió sau khi vượt qua núi trở nên khô nóng. Ở Việt Nam, loại gió này còn được biết với cái tên gọi là gió Lào hay gió Tây Nam khô nóng.

Nguyên nhân và diễn biến của hiện tượng Phơn

– Khi gió mang hơi ẩm bị núi chắn ngang trên đường chuyển dời. Khi đó, gió buộc phải leo dốc để vượt qua dãy núi .

– Càng lên cao nhiệt độ càng giảm (trung bình cứ lên 100m) thì nhiệt độ không khí giảm 0,6 độ C) điều này khiến hơi ẩm trong gió ngưng tụ, hình thành mây và gây mưa ở sườn núi đón gió, đồng thời làm gió giảm áp suất.

– Khi vượt qua đỉnh núi, gió trở thành khối khí khô và chuyển dời xuống dốc ( trung bình cứ xuống 100 m nhiệt độ tăng thêm 1 độ C ). Không khí càng khô đồng nghĩa tương quan càng ít mây được hình thành bên sườn khuất gió, gió càng nhận được nhiều nhiệt và trở nên khô nóng hơn .
– Bên cạnh đó, càng chuyển dời xuống chân núi, gió càng bị nén lại do tỷ lệ không khí đậm đặc hơn. Quá trình này gây ra hiện tượng kỳ lạ đoạn nhiệt khiến nhiệt độ của gió càng tăng lên. Kết quả là gió sau khi xuống núi trở nên rất khô và nóng. Dãy núi càng cao thì gió phơn càng khô và nóng hơn .
Ở Nước Ta, gió Phơn tác động ảnh hưởng mạnh nhất tới vùng Bắc Trung Bộ vào đầu mùa hạ ( tháng 5 đến tháng 7 ) do hoạt động giải trí của gió Tây Nam Bắc Ấn Độ Dương vượt dãy Trường Sơn Bắc trở nên khô nóng, tích hợp với những yếu tố khác về mặt phẳng đệm, thảm thực vật kém thuận tiện, … Phơn là 1 hiện tượng kỳ lạ gió diễn ra thông dụng vào mùa hạ trên cả nước .

Liên tiếp trong những ngày gần đây, trên toàn miền Bắc đã xảy ra hiện tượng nắng nóng gay gắt với nền nhiệt độ từ 37-40 độ C, nhiều nơi lên đến 41-42 độ C.

Phân tích thêm về nguyên do Open đợt nắng này, những chuyên viên thời tiết cho rằng, đợt nắng nóng lần này là do áp thấp phía Tây tăng trưởng cùng với gió Tây Nam mạnh ở rìa phía Nam của vùng áp thấp này trải dài trên khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ nước ta .
Gió Tây Nam mạnh lại phối hợp với địa hình núi của hai dãy núi Hoàng Liên Sơn ở Bắc Bộ và Trường Sơn ở Trung Bộ tạo ra mây và nhiệt độ không quá cao ở sườn phía Tây ( sườn đón gió ) và hiệu ứng phơn gây ra thời tiết ít mây, khô hanh hao, nắng nóng ở sườn phía Đông ( sườn khuất gió ) của hai dãy núi nêu trên. Đây là mô hình thời tiết rất phổ cập ở Bắc Bộ và Trung Bộ nước ta trong những tháng ngày hè .
Còn theo lý giải của những chuyên viên khí tượng về hiện tượng kỳ lạ gió phơn : Trong ngành khí tượng, có hiện tượng kỳ lạ gió vượt qua đèo, núi được gọi là gió ” phơn ” ( foehn ). Gió ẩm, sau khi vượt qua một chướng ngại vật cao ( đèo, núi ) bị biến hóa đặc thù, trở nên khô nóng hơn, gọi là gió “ phơn ” .

Từ chân núi, gió thổi lên đèo, núi, không khí sẽ bị lạnh dần đi (cứ cao lên 100m thì nhiệt độ không khí giảm đi khoảng 0,6 độ C) và ngưng kết, có thể tạo thành mưa. Trong quá trình ngưng kết, khối khí sẽ thu thêm nhiệt do ngưng kết tỏa ra.

Gió sau khi vượt qua đỉnh đèo, núi không khí sẽ bị nén đoạn nhiệt. Vì vậy, qua phía sau chân núi, gió sẽ khô, nóng hơn do quy trình ngưng kết phía trước núi đã thu thêm nhiệt và quy trình không khí xuống núi bị nén đoạn nhiệt. Mặt khác, nhiệt độ xuống rất thấp do đã trút ẩm ( gây mưa ) phía trước đèo, núi .
Đèo, núi càng cao thì chênh lệch nhiệt độ, nhiệt độ của hai bên càng lớn. Hiệu ứng chênh lệch nhiệt độ, nhiệt độ của 2 bên đèo, núi được gọi là hiệu ứng phơn. Hậu quả của hiệu ứng phơn là gió khô nóng. Người ta thường đặt tên gió khô nóng theo tên địa phương, nơi xảy ra gió khô nóng .
Trên quốc tế, hiện tượng kỳ lạ này được gọi bằng nhiều tên khác nhau : Ở Mỹ và Canada gọi là Chinook, Diablo hay gió Santa Ana. Còn ở Tây Ban Nha gọi là gió Bilbao. Ở Nước Ta gọi là gió Lào. Ở Nước Ta, gió Tây khô nóng thường được gọi là gió Lào. Tên gọi này là do gió ở từ phía bên Lào, Campuchia ( phía Tây ) thổi sang Nước Ta. Gió Lào ảnh hưởng tác động một vùng to lớn về mùa hè từ Nghệ An đến cực Nam Trung Bộ .
Người đăng: hoy

Time: 2020-12-02 09:24:00