Sự suy giảm tầng ozon bao gồm hai sự kiện liên quan được quan sát thấy kể từ cuối những năm 1970: sự giảm đều đặn khoảng 4% tổng lượng ozon trong bầu khí quyển của Trái Đất (tầng ozon) và sự sụt giảm lớn hơn nhiều vào mùa xuân của ozon tầng bình lưu xung quanh các vùng cực của Trái Đất.[1] Hiện tượng sụt giảm ozone tại các vùng cực được gọi là lỗ thủng ozon. Ngoài các sự kiện tầng bình lưu này còn có các sự kiện suy giảm tầng ozon ở tầng đối lưu tại các cực vào mùa xuân.
Nguyên nhân chính của sự suy giảm tầng ozon và lỗ thủng ozon là do các hóa chất được hình thành trong sản xuất, đặc biệt là chất làm lạnh halocarbon, dung môi, thuốc phóng và tác nhân tạo bọt (các chất chlorofluorocarbon (CFCs), HCFCs, haloalkan), được gọi là các chất làm suy giảm tầng ozon (ozone-depleting substances, ODS). Các hợp chất này được đưa vào tầng bình lưu bằng cách trộn một cách hỗn loạn sau khi phát ra từ bề mặt, tốc độ trộn nhanh hơn nhiều so với tốc độ các phân tử có thể lắng xuống.[2] Khi ở trong tầng bình lưu, chúng giải phóng các nguyên tử từ nhóm halogen thông qua quá trình phân ly quang học, việc này trở thành xúc tác cho sự phân hủy ozon (O3) thành oxy (O2).[3] Cả hai loại suy giảm tầng ozon đều làm gia tăng khi lượng khí thải halocarbon tăng lên.
Sự suy giảm tầng ozon và lỗ thủng tầng ozon đã gây ra mối lo ngại trên toàn thế giới về việc gia tăng nguy cơ ung thư và các tác động tiêu cực khác. Tầng ozon ngăn chặn hầu hết các bước sóng có hại của tia cực tím (UV) đi qua bầu khí quyển của Trái Đất. Những bước sóng này gây ra ung thư da, cháy nắng, mù vĩnh viễn và đục thủy tinh thể, được dự đoán là sẽ tăng lên đáng kể do tầng ozon loãng, cũng như gây hại cho thực vật và động vật. Những lo ngại này đã dẫn đến việc thông qua Nghị định thư Montreal vào năm 1987, cấm sản xuất CFC, halogen và các hóa chất khác làm suy giảm tầng ozon.
Bạn đang đọc: Suy giảm ozon – Wikipedia tiếng Việt
Lệnh cấm này có hiệu lực hiện hành từ năm 1989. Mức độ ozon không thay đổi vào giữa những năm 1990 và khởi đầu phục sinh vào những năm 2000, khi sự di dời của dòng tia ở bán cầu nam về phía cực nam đã dừng lại và thậm chí còn hoàn toàn có thể đảo ngược. [ 4 ] Sự phục sinh dự kiến sẽ liên tục trong thế kỷ tới, và lỗ thủng ozon dự kiến sẽ đạt mức trước năm 1980 vào khoảng chừng năm 2075. [ 5 ] Vào năm 2019, NASA đã báo cáo giải trình rằng lỗ thủng ozon trở nên nhỏ nhất kể từ khi nó được phát hiện lần tiên phong vào năm 1982. [ 6 ] [ 7 ]Nghị định thư Montreal được coi là thỏa thuận hợp tác quốc tế về thiên nhiên và môi trường thành công xuất sắc nhất cho đến nay. [ 8 ] [ 9 ]
Nội dung chính
Tổng quan về chu kỳ luân hồi ozon.
Có ba dạng (hoặc thù hình) của oxy tham gia vào chu trình ozon-ôxy : nguyên tử oxy (O hoặc ôxy nguyên tử), khí oxy (O
2), và khí ozone (O
3). ozon được hình thành trong tầng bình lưu khi các phân tử ôxy phân ly do quang năng sau khi hấp thụ các photon tử ngoại. Quá trình này chuyển đổi một O
2 thành hai gốc oxy nguyên tử. Các gốc oxy nguyên tử sau đó kết hợp với phân tử O
2 để tạo ra hai phân tử O
3. Các phân tử ozon này hấp thụ tia cực tím (UV), sau đó ozon phân tách thành phân tử O
2 và một nguyên tử oxy. Nguyên tử ôxy sau đó tham gia với một phân tử ôxy để tạo ra ozon. Đây là một quá trình liên tục, kết thúc khi một nguyên tử oxy tái kết hợp với một phân tử ozon để tạo ra hai phân tử O
2.
O + O
3 → 2 O
2
Tổng lượng ozone trong tầng bình lưu được xác lập bởi sự cân đối giữa sản xuất quang hóa và việc tái tổng hợp trên .ozon hoàn toàn có thể bị tàn phá bởi 1 số ít chất xúc tác gốc tự do ; quan trọng nhất là gốc hydroxyl ( OH · ), gốc oxit nitric ( NO · ), gốc clo ( Cl · ) và gốc brom ( Br · ). Dấu chấm là một ký hiệu để chỉ ra rằng mỗi loài có một điện tử chưa ghép đôi và do đó phản ứng cực kỳ mạnh. Tất cả những thứ này đều có nguồn gốc tự nhiên và tự tạo ; hiện tại, hầu hết OH · và NO · trong tầng bình lưu là tự nhiên, nhưng hoạt động giải trí của con người đã làm tăng đáng kể hàm lượng clo và brom. [ 10 ] Các nguyên tố này được tìm thấy trong những hợp chất hữu cơ không thay đổi, đặc biệt quan trọng là chlorofluorocarbon, vốn hoàn toàn có thể đi đến tầng bình lưu mà không bị tàn phá ở tầng đối lưu do năng lực phản ứng thấp. Khi ở trong tầng bình lưu, những nguyên tử Cl và Br được giải phóng khỏi những hợp chất mẹ do tác động ảnh hưởng của tia cực tím, ví dụ
CFCl
3 + bức xạ điện từ → Cl· +·CFCl
2
Ozone là một phân tử có phản ứng cao, dễ dàng khử thành dạng oxy ổn định hơn với sự hỗ trợ của chất xúc tác. Các nguyên tử Cl và Br phá hủy các phân tử ozon thông qua nhiều chu trình xúc tác khác nhau. Trong ví dụ đơn giản nhất của một chu kỳ như vậy,[11] một nguyên tử clo phản ứng với một phân tử ozon ( O
3), lấy một nguyên tử oxy để tạo thành clo monoxit (ClO) và để lại một phân tử oxy (O
2). ClO có thể phản ứng với phân tử ozon thứ hai, giải phóng nguyên tử clo và tạo ra hai phân tử ôxy. Viết tắt hóa học cho các phản ứng pha khí này là:
- Cl· +
O
3
→ ClO +
O
2
Một nguyên tử clo loại bỏ một nguyên tử oxy khỏi phân tử ozon để tạo ra phân tử ClO
- ClO +
O
3
→ Cl· +
O
2
ClO này cũng có thể loại bỏ một nguyên tử ôxy từ một phân tử ozon khác; clo tự do lặp lại chu trình hai bước này
Ảnh hưởng toàn diện và tổng thể của hai phản ứng này là làm giảm lượng ozon, mặc dầu vận tốc của những quy trình này hoàn toàn có thể giảm do ảnh hưởng tác động của những chu kỳ luân hồi rỗng. Các chính sách phức tạp hơn cũng đã được phát hiện dẫn đến sự hủy hoại ozon ở tầng bình lưu thấp hơn .
Một nguyên tử clo duy nhất sẽ liên tục phá hủy ozon (do là chất xúc tác) trong tối đa hai năm (quy mô thời gian để vận chuyển trở lại tầng đối lưu) ngoại trừ các phản ứng loại bỏ nó khỏi chu trình này bằng cách hình thành các chất chứa như hydro clorua (HCl) và clo nitrat (ClONO
2). Brom thậm chí còn hiệu quả hơn clo trong việc phá hủy ozon theo tỷ lệ trên mỗi nguyên tử, nhưng lượng brom trong khí quyển hiện nay ít hơn nhiều. Cả clo và brom đều góp phần đáng kể vào sự suy giảm tổng thể tầng ozon. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng chỉ ra rằng các nguyên tử flo và iốt tham gia vào các chu trình xúc tác tương tự. Tuy nhiên, các nguyên tử flo phản ứng nhanh với nước và metan để tạo thành HF liên kết mạnh với tầng bình lưu của Trái Đất, trong khi các phân tử hữu cơ chứa iốt phản ứng rất nhanh trong tầng thấp của bầu khí quyển nên chúng không đến được tầng bình lưu với số lượng đủ lớn.
Một nguyên tử clo hoàn toàn có thể phản ứng với trung bình 100.000 phân tử ozon trước khi nó bị vô hiệu khỏi quy trình xúc tác. Thực tế này cộng với lượng clo thải vào khí quyển hàng năm trải qua những chất chlorofluorocarbon ( CFCs ) và hydrochlorofluorocarbon ( HCFCs ) cho thấy sự nguy khốn của CFC và HCFC so với thiên nhiên và môi trường. [ 12 ] [ 13 ]
Lịch sử nghiên cứu và điều tra.
Năm 1970 giáo sư Paul Crutzen chỉ ra năng lực những oxide của nitơ từ phân bón và máy bay siêu thanh hoàn toàn có thể làm thâm thủng tầng ozon .Năm 1974 Frank Sherwood Rowland và Mario J. Molina nhận biết những CFC, giống như những khí khác, là chất xúc tác có hiệu suất cao cao khi phá vỡ những phân tử ozon .James Lovelock ( tác giả nổi tiếng của giả thuyết Gaia ), trong chuyến đi biển Nam Đại Tây Dương vào năm 1971, tò mò rằng hầu hết những thành phần của CFC từ khi ý tưởng ra chúng vào năm 1930 vẫn còn sống sót trong bầu khí quyển .Crutzen, Rowland và Molina nhận phần thưởng Nobel về Hóa học năm 1995 cho những khu công trình của mình. Dựa trên những khu công trình của họ, những nhà khoa học dự trù nếu lượng sản xuất CFC liên tục tăng hằng năm 10 % cho đến năm 1990 và sau đó không đổi, những khí CFC sẽ làm giảm 5 % đến 10 % lượng ozon toàn thế giới vào năm 1995 và 30 % đến 50 % vào năm 2050 .Mặc dù vậy, lỗ thủng ozon ở Nam Cực với 91 đơn vị chức năng Dobson do Farman, Gardiner và Shanklin mày mò ( đăng trên báo Nature vào tháng 5 năm 1985 ) vẫn là một sự kiện kinh ngạc. Trong tầng bình lưu giá lạnh ở Nam Cực những phản ứng hóa học trong những đám mây tầng bình lưu ở địa cực gây nên sự thâm thủng nhanh hơn Dự kiến, gây sự quan tâm của toàn thế giới .Cùng thời hạn đó, đo đạc từ vệ tinh nhân tạo cho thấy ozon bị thâm thủng nặng ở Nam Cực. Mặc dù vậy, những dữ kiện này tiên phong bị coi là vô lý và bị bác bỏ bởi những thuật toán kiểm tra chất lượng dữ kiện ( chúng bị xem là lỗi và bị sàng lọc ra vì những trị nhỏ ngoài Dự kiến ) ; lỗ thủng ozon chỉ được mày mò qua những tài liệu của vệ tinh khi những tài liệu thô được giải quyết và xử lý lại sau khi lỗ thủng ozon được chứnh minh qua quan sát tại chỗ .Thâm thủng ozon được quan sát thấy trên toàn thế giới nhưng nhiều nhất là ở những vĩ độ cao ( tức là gần những địa cực ). Thí dụ được biết đến nhiều nhất là lớp ozon ở Nam Cực bị mỏng mảnh đi hằng năm vào mùa xuân ở địa cực .Từ năm 1981 UNEP bảo trợ cho một loạt những báo cáo giải trình về nhìn nhận khoa học sự thâm thủng ozon. Bản mới nhất là của năm 2002 .
Các quan sát.
Sự sụt giảm tới 70% trong cột ozon được quan sát thấy ở vùng biển (bán cầu nam) mùa xuân trên Nam Cực và được báo cáo lần đầu tiên vào năm 1985 (Farman và cộng sự) đang tiếp tục. Tổng lượng ozon ở Nam Cực trong tháng 9 và tháng 10 tiếp tục thấp hơn 40–50 phần trăm so với giá trị lượng tại lỗ thủng ozon kể từ những năm 1990.[14] Các xu hướng “chữa lành” lỗ thủng này đã được báo cáo vào năm 2016.[15] Năm 2017, NASA thông báo rằng lỗ thủng tầng ozon yếu nhất kể từ năm 1988 do điều kiện ấm của tầng bình lưu. Dự kiến lỗ thủng này sẽ được phục hồi vào khoảng năm 2070.[16]
Lượng ozon bị mất đi biến hóa theo từng năm ở Bắc Cực hơn là ở Nam Cực. Sự suy giảm mạnh nhất ở Bắc Cực là vào mùa đông và mùa xuân, lên tới 30 % khi tầng bình lưu lạnh nhất .Các phản ứng diễn ra trên những đám mây tầng bình lưu ở cực ( PSCs ) đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng cường sự suy giảm tầng ozon. [ 17 ] PSC hình thành thuận tiện hơn trong cái lạnh khắc nghiệt của tầng bình lưu Bắc Cực và Nam Cực. Đây là nguyên do tại sao những lỗ thủng ozon lần tiên phong hình thành và mạnh nhất ở Nam Cực. Các quy mô khởi đầu không tính đến PSC và Dự kiến sự suy giảm từ từ trên toàn thế giới, đó là nguyên do tại sao việc Open bất ngờ đột ngột của lỗ thủng tầng ozon ở Nam Cực gây kinh ngạc cho nhiều nhà khoa học. [ 18 ] [ 19 ] [ 20 ]Nói đúng mực thì sự suy giảm tầng ozon ở những vĩ độ trung bình Open nhiều hơn là những lỗ hổng. Tổng ozon trong những cột đo được đã giảm xuống dưới giá trị trước năm 1980 trong khoảng chừng thời hạn từ 1980 đến 1996 ở những vĩ độ trung bình. Ở những vĩ độ trung bình phía bắc, lượng ozon sau đó đã tăng từ giá trị tối thiểu khoảng chừng 2 % từ năm 1996 đến năm 2009 khi những lao lý có hiệu lực thực thi hiện hành và lượng clo trong tầng bình lưu giảm. Ở những vĩ độ trung bình của Nam bán cầu, tổng lượng ozon không đổi trong khoảng chừng thời hạn đó. Không có khuynh hướng đổi khác nào đáng kể nào ở vùng nhiệt đới gió mùa, phần nhiều là do những hợp chất chứa halogen chưa có thời hạn để phá vỡ và giải phóng những nguyên tử clo và brom ở những vĩ độ nhiệt đới gió mùa. [ 21 ] [ 22 ]Các vụ phun trào núi lửa lớn đã được chứng tỏ là có tác động ảnh hưởng đáng kể đến tầng ozon mặc dầu tác động ảnh hưởng làm suy giảm tầng ozon không đồng đều, như được quan sát thấy với vụ phun trào năm 1991 của núi Pinatubo ở Philippines. [ 23 ]
Sự suy giảm tầng ozon cũng giải thích phần lớn sự giảm nhiệt độ của tầng bình lưu và tầng đối lưu trên.[24][25] Nguồn gốc của sự ấm áp của tầng bình lưu là sự hấp thụ bức xạ cực tím của ozon, do đó ozon giảm dẫn đến làm mát. Một số quá trình làm mát ở tầng bình lưu cũng được dự đoán do sự gia tăng các khí nhà kính như CO
2 và bản thân các khí CFC; tuy nhiên, sự làm lạnh do ozon tạo ra dường như chiếm ưu thế.[26]
Dự đoán về mức ozon vẫn còn khó khăn vất vả, nhưng độ đúng mực của những Dự kiến của những quy mô về những giá trị quan sát và sự thống nhất giữa những kỹ thuật quy mô khác nhau đã tăng đều đặn. [ 27 ] Dự án Giám sát và Nghiên cứu ozon Toàn cầu của Tổ chức Khí tượng Thế giới — Báo cáo số 44 ủng hộ Nghị định thư Montreal, nhưng chú ý quan tâm rằng Đánh giá của UNEP năm 1994 đã nhìn nhận quá cao sự mất mát ozon trong quy trình tiến độ 1994 – 1997. [ 28 ]
Hóa chất trong khí quyển.
CFC và những hợp chất tương quan trong khí quyển.
Các chlorofluorocarbon ( CFCs ) và những chất làm suy giảm tầng ozon halogen hóa khác ( ODS ) là nguyên do chính gây ra sự suy giảm tầng ozon do con người tạo ra. Tổng lượng halogen hiệu dụng ( clo và brom ) trong tầng bình lưu hoàn toàn có thể được giám sát và được gọi là lượng clo hữu hiệu tương tự ở tầng bình lưu ( EESC ). [ 29 ]CFC với tư cách làm chất làm lạnh được Thomas Midgley, Jr. ý tưởng vào những năm 1930. [ 30 ] Chúng được sử dụng trong điều hòa không khí và những thiết bị làm mát, làm chất đẩy phun aerosol trước những năm 1970, và trong quá trình làm sạch những thiết bị điện tử phức tạp. Chúng cũng Open như thể loại sản phẩm phụ của một số ít quy trình hóa học. Không có nguồn khai thác tự nhiên quan trọng nào cho những hợp chất này – sự hiện hữu của chúng trong khí quyển hầu hết do con người sản xuất. Như đã đề cập ở trên, khi những hóa chất làm suy giảm tầng ozon đến tầng bình lưu, chúng sẽ bị tia cực tím phân ly để giải phóng những nguyên tử clo. Các nguyên tử clo hoạt động giải trí như một chất xúc tác, và mỗi nguyên tử hoàn toàn có thể phá vỡ hàng chục nghìn phân tử ozon trước khi bị vô hiệu khỏi tầng bình lưu. Với tuổi thọ của những phân tử CFC, thời hạn hồi sinh tầng ozon được tính bằng thập kỷ. Người ta tính rằng một phân tử CFC mất trung bình khoảng chừng 5 đến 7 năm để đi từ tầng mặt đất lên đến tầng trên của bầu khí quyển, và nó hoàn toàn có thể ở đó khoảng chừng một thế kỷ, hủy hoại tới một trăm nghìn phân tử ozone trong thời hạn đó. [ 31 ]1,1,1 – Trichloro-2, 2,2 – trifluoroethane, còn được gọi là CFC-113a, là một trong bốn chất hóa học tự tạo mới được phát hiện trong khí quyển bởi một nhóm điều tra và nghiên cứu tại Đại học East Anglia. CFC-113a là loại CFC duy nhất được biết đến có lượng khí dồi dào trong khí quyển vẫn đang tăng lên. Nguồn gốc của nó vẫn còn là một huyền bí, nhưng việc sản xuất phạm pháp bị một số ít người hoài nghi. CFC-113a có vẻ như đã được tích góp mà không suy giảm kể từ năm 1960. Từ năm 2012 đến năm 2017, nồng độ của khí này trong khí quyển đã tăng 40 %. [ 32 ]Một nghiên cứu và điều tra của một nhóm những nhà nghiên cứu quốc tế được công bố trên tạp chí Nature cho thấy từ năm 2013, khí thải đa phần từ Đông Bắc Trung Quốc đã giải phóng một lượng lớn hóa chất bị cấm Chlorofluorocarbon-11 ( CFC-11 ) vào bầu khí quyển. Các nhà khoa học ước tính rằng nếu không có hành vi nào, lượng khí thải CFC-11 này sẽ làm trì hoãn quy trình hồi sinh lỗ thủng tầng ozon tới một thập kỷ. [ 33 ] [ 34 ] [ 35 ]
Mô hình máy tính.
Các nhà khoa học đã cho rằng sự suy giảm tầng ozon là do sự ngày càng tăng của những hợp chất halogen tự tạo từ CFC bằng cách phối hợp tài liệu quan sát với những quy mô máy tính. Các quy mô luân chuyển hóa học phức tạp này ( ví dụ : SLIMCAT, CLaMS – quy mô Lagrange hóa học của tầng bình lưu ) hoạt động giải trí bằng cách tích hợp những phép đo hóa chất và trường khí tượng với những hằng số vận tốc phản ứng hóa học. Họ xác lập những phản ứng hóa học chính và những quy trình luân chuyển đưa những loại sản phẩm quang phân CFC tiếp xúc với ozone .
Các nguyên do của lỗ thủng ozon.
Các quá trình quang hóa liên quan rất phức tạp nhưng được hiểu rất rõ. Quan sát chính là, thông thường, hầu hết clo trong tầng bình lưu nằm trong các hợp chất “hồ chứa”, chủ yếu là clo nitrat ( ClONO
2) cũng như các sản phẩm cuối cùng ổn định như HCl. Sự hình thành các sản phẩm cuối cùng về cơ bản loại bỏ Cl từ quá trình suy giảm tầng ozon. Trình tự đầu tiên cô lập Cl, mà sau này có thể được tạo ra nhờ sự hấp thụ ánh sáng ở bước sóng ngắn hơn 400nm.[41] Tuy nhiên, trong suốt mùa đông và mùa xuân ở Nam Cực, các phản ứng trên bề mặt của các hạt đám mây ở tầng bình lưu ở cực chuyển đổi các hợp chất “hồ chứa” này thành các gốc tự do phản ứng (Cl và ClO). Quá trình khử nitơ là quá trình các đám mây loại bỏ NO
2 từ tầng bình lưu bằng cách chuyển nó thành axit nitric trong các hạt PSC, sau đó chúng bị mất đi do lắng đọng. Điều này ngăn không cho ClO mới hình thành chuyển đổi trở lại thành ClONO
2.
Vai trò của ánh sáng mặt trời đối với sự suy giảm tầng ozon là lý do tại sao sự suy giảm tầng ozon ở Nam Cực diễn ra mạnh nhất vào mùa xuân. Trong mùa đông, mặc dù PSC ở mức dồi dào nhất, nhưng không có ánh sáng nào trên cột ozon để thúc đẩy các phản ứng hóa học. Tuy nhiên, trong suốt mùa xuân, ánh sáng mặt trời quay trở lại và cung cấp năng lượng để thúc đẩy các phản ứng quang hóa và làm tan chảy các đám mây ở tầng bình lưu ở cực, giải phóng một lượng đáng kể ClO, dẫn đến cơ chế lỗ thủng. Nhiệt độ ấm lên hơn nữa vào gần cuối mùa xuân phá vỡ vòng xoáy vào khoảng giữa tháng 12. Do không khí ấm, luồng không khí tràn đầy ozon và NO
2 chảy từ các vĩ độ thấp hơn lên các vĩ độ cao, các chất PSC bị phá hủy, quá trình suy giảm tầng ozon tăng cường ngưng lại và lỗ thủng ozon bị đóng lại.[42]
Hầu hết ozon bị tàn phá nằm ở tầng bình lưu thấp hơn, ngược lại với sự suy giảm ozon nhỏ hơn nhiều trải qua những phản ứng pha khí giống hệt, xảy ra đa phần ở tầng bình lưu trên. [ 43 ]
Quan tâm đến sự suy giảm tầng ozon.
Công chúng nhận thức sai và hiểu sai về những yếu tố phức tạp như suy giảm tầng ozon là phổ cập. Kiến thức khoa học hạn chế của công chúng đã dẫn đến sự nhầm lẫn về sự nóng lên toàn thế giới [ 44 ] hoặc nhận thức về sự nóng lên toàn thế giới như một tập hợp con của ” lỗ thủng ozon “. [ 45 ] Ban đầu, những tổ chức triển khai phi chính phủ xanh cổ xưa đã hạn chế sử dụng CFC để hoạt động tranh cử, vì họ cho rằng chủ đề này quá phức tạp. [ 46 ] Họ trở nên tích cực hơn nhiều sau đó, ví dụ như sự tương hỗ của Greenpeace cho tủ lạnh không chứa CFC do công ty VEB dkk Scharfenstein của Đông Đức trước đây sản xuất. [ 46 ] [ 47 ]
Các phép ẩn dụ được sử dụng trong các cuộc thảo luận về CFC (lá chắn ozon, lỗ thủng ozon) là không “chính xác” theo nghĩa khoa học. “Lỗ thủng ozon” giống một chỗ lõm hơn, kiểu như “một lỗ thủng trên kính chắn gió”. ozon không biến mất, cũng như không có sự “mỏng” đồng đều của tầng ozon. Tuy nhiên, các cách gọi này gây được tiếng vang tốt hơn đối với những người không hiểu biết về khoa học.[48] Lỗ thủng tầng ozon được coi là “vấn đề nóng” và nguy cơ sắp xảy ra[49] vì người dân lo ngại những hậu quả cá nhân nghiêm trọng như ung thư da, đục thủy tinh thể, thiệt hại cho thực vật và giảm số lượng sinh vật phù du trong vùng nước biển nông của đại dương. Không chỉ ở cấp độ chính sách, quy định về ozon so với biến đổi khí hậu được đánh giá tốt hơn nhiều trong dư luận. Người Mỹ đã tự nguyện từ bỏ bình xịt aerosol trước khi luật được thực thi, trong khi biến đổi khí hậu không đạt được mối quan tâm tương đương và hành động cụ thể của công chúng.[48] Việc xác định đột ngột vào năm 1985 rằng có một “lỗ hổng” ozon đáng kể đã được báo chí đưa tin rộng rãi. Sự suy giảm tầng ozon đặc biệt nhanh chóng ở Nam Cực trước đây đã bị coi là một lỗi đo lường.[50] Sự đồng thuận khoa học được thiết lập sau khi có các quy định được đưa ra.[51]
Vì tầng ozon hấp thụ tia cực tím từ mặt trời, giảm sút tầng ozon Dự kiến sẽ làm tăng mức độ tia cực tím ở mặt phẳng Trái Đất, hoàn toàn có thể dẫn đến nhiều thiệt hại gồm có cả ngày càng tăng bệnh ung thư da. Đấy là nguyên do dẫn đến Nghị định thư Montreal. Mặc dù những giảm sút của ozon ở tầng bình lưu gắn liền với những CFC và có nhiều lý lẽ trên kim chỉ nan để tin rằng giảm sút ozon sẽ dẫn đến tăng tia cực tím trên mặt phẳng Trái Đất, chưa có nhiều quan sát trực tiếp chứng tỏ liên hệ giữa giảm sút ozon và ngày càng tăng tỷ suất phát bệnh ung thư da ở con người .
Gia tăng tia cực tím vì lỗ thủng ozon.
Mặc dù chỉ là một thành phần nhỏ của khí quyển, ozon có vai trò chính trong việc hấp thụ phần nhiều tia bức xạ cực tím. Lượng bức xạ cực tím xuyên qua lớp ozon giảm theo hàm mũ với độ chi chít của lớp ozon. Do đó việc giảm ozon trong không khí được Dự kiến sẽ được cho phép tăng mức độ những tia cực tím ở gần mặt đất một cách đáng kể .Việc tăng những bức xạ của tia cực tím trên bề mặt Trái Đất vì lỗ thủng ozon chỉ hoàn toàn có thể suy ra một phần từ những quy mô đo lường và thống kê vận động và di chuyển nhưng chưa hoàn toàn có thể giám sát từ những giám sát trực tiếp vì thiếu những tài liệu lịch sử dân tộc ( thời kỳ trước lỗ thủng ) đáng tinh cậy của tia cực tím mặc dầu có nhiều chương trình mới giám sát quan sát tia cực tím trên mặt phẳng .Bởi vì cũng chính những tia cực tím chiếm vị trí tiên phong trong việc tạo thành ozon trong lớp ozon ở tầng bình lưu bằng oxy, giảm bớt ozon ở tầng bình lưu sẽ tạo ra xu thế ngày càng tăng những quy trình quang hóa sản xuất ozon ở tầng thấp hơn ( tầng đối lưu ) .
Các ảnh hưởng tác động sinh học do tăng cường tia cực tím.
Mối chăm sóc chính của dư luận về lỗ thủng ozon là những tác động ảnh hưởng của ozon đến sức khỏe thể chất con người. Khi lỗ thủng ozon trên Nam Cực tăng to đến mức bao trùm những phần phía nam của Úc và New Zealand, những người bảo vệ thiên nhiên và môi trường lo rằng những tia cực tím trên bề mặt Trái Đất hoàn toàn có thể ngày càng tăng đáng kể .Các tia bức xạ cực tím có nguồn năng lượng cao được hấp thụ bởi ozon được công nhận chung là một yếu tố tham gia tạo thành những khối u ác tính ( ung thư da ). Thí dụ như theo một nghiên cứu và điều tra, tăng 10 % những tia cực tím có nguồn năng lượng cao được link với tăng 19 % những khối u ác tính ở đàn ông và 16 % ở phụ nữ .Cho đến nay thâm thủng ozon ở phần nhiều những khu vực tiêu biểu vượt trội chỉ vào khoảng chừng vài Phần Trăm. Nếu sự thâm thủng ở mức độ cao được quan sát thấy ở lỗ thủng ozon trở thành chung cho toàn thế giới, những tác động ảnh hưởng thực ra hoàn toàn có thể sẽ tăng nhiều hơn nữa. Thí dụ như một nghiên cứu và điều tra mới gần đây đã nghiên cứu và phân tích cho thấy việc tiêu hủy to lớn những phiêu sinh vật 2 triệu năm trước đây trùng khớp với một sao băng đến gần. Các nhà nghiên cứu cho rằng sự tiêu diệt được gây ra do tại lớp ozon suy yếu đi trong thời hạn này khi những bức xạ từ sao băng tạo thành những oxide của nitơ làm chất xúc tác tàn phá ozon ( những phiêu sinh vật đặc biệt quan trọng rất nhạy so với ảnh hưởng tác động của tia cực tím và rất quan trọng trong dây chuyền sản xuất thức ăn dưới biển .Tăng cường bức xạ tia cực tím hoàn toàn có thể cũng ảnh hưởng tác động đến mùa màng. Sản lượng nhiều loại cây cối có tầm quan trọng về kinh tế tài chính như lúa phụ thuộc vào vào quy trình cố định và thắt chặt nitơ của vi trùng lam cộng sinh ở rễ cây, mà vi trùng lam rất nhạy cảm với ánh sáng cực tím và hoàn toàn có thể bị chết khi hàm lượng tia cực tím ngày càng tăng .
Bên cạnh các ảnh hưởng trực tiếp của bức xạ cực tím đối với sinh vật, gia tăng tia cực tím trên bề mặt sẽ làm gia tăng lượng ozon ở tầng đối lưu. Ở mặt đất ozon thông thường được công nhận là một yếu tố gây nguy hiểm đến sức khỏe vì ozon có độc tính thể theo tính chất oxy hóa mạnh. Vào thời điểm này ozon trên mặt đất được tạo thành chủ yếu qua tác dụng của bức xạ cực tím đối với các khí thải từ xe cộ.
Tương lai của sự giảm sút ozon.
Chấp nhận và củng cố Nghị định thư Montreal đã làm giảm thải những khí CFC, nồng độ hầu hết những hợp chất quan trọng trong khí quyển đang giảm đi. Các chất này đang được giảm dần trong khí quyển. Vào năm năm ngoái lỗ thủng ozon ở Nam Cực sẽ chỉ giảm đi khoảng chừng một triệu km² trên 25 triệu km² ; tầng ozon Nam Cực phục sinh trọn vẹn nhanh nhất là vào năm 2050 hay chậm hơn .Mặc dù vậy vẫn còn một cảnh báo nhắc nhở nhỏ. Sưởi ấm toàn thế giới từ CO2 được Dự kiến sẽ làm lạnh tầng bình lưu. Hâu quả của việc này là một ngày càng tăng tương đối của thâm thủng ozon và chu kỳ luân hồi của những lỗ thủng. Lỗ thủng ozon được tạo thành là do có những đám mây tầng bình lưu trên địa cực ; tạo thành những đám mây này lại có một nhiệt độ số lượng giới hạn mà trên nhiệt độ đó những đám mây sẽ không được tạo thành. Tầng bình lưu ở Bắc Cực lạnh đi hoàn toàn có thể sẽ mang lại những điều kiện kèm theo tựa như như những điều kiện kèm theo gây ra lỗ thủng ở Nam Cực. Thế nhưng lúc bấy giờ, điều này vẫn còn chưa rõ ràng .
Liên kết bên ngoài.
Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường