Quản lý Công mới (New Public Management- NPM)

Mô hình quản lý công mới là cụm từ mà nhóm những nước OECD sử dụng trong quy trình triển khai chương trình cải cách của những năm 1970. Người đưa ra sáng tạo độc đáo này là Thủ tướng Anh Margaret Thatcher và Tổng thống Mỹ Ronald Reagan. Mô hình quản lý công mới liên tục được bổ trợ và tăng trưởng trong những thập niên tiếp theo .
Nước Ta đang thiết kế xây dựng nền kinh tế thị trường theo xu thế xã hội chủ nghĩa và cải cách hành chính nhà nước. Việc nghiên cứu và điều tra mô hình quản lý công mới ( New Public Management ) ở những nước tăng trưởng như Vương quốc Anh, Úc, Mỹ và một số ít nước trong Tổ chức hợp tác và tăng trưởng kinh tế tài chính của những vương quốc giàu sang ( OECD ) là rất thiết yếu, trải qua đó hoàn toàn có thể rút ra những bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề góp thêm phần tăng cường cải cách hành chính theo hướng hiệu lực thực thi hiện hành, hiệu suất cao .
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn nước lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ xu thế tăng trưởng quốc gia tiến trình 2021 – 2030, một trong những xu thế đó là :

“Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ và vì sự phát triển của đất nước. Tăng cường công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình; kiểm soát quyền lực gắn với siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động của Nhà nước và của cán bộ, công chức, viên chức. Tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tội phạm và tệ nạn xã hội”.

1. Đặc điểm cơ bản của Quản lý công mới

1.1. Mục tiêu cao nhất của quản lý là hiệu quả đầu ra và hiệu suất cao thực thi .
1.2. Quản lý công mới thôi thúc cạnh tranh đối đầu bình đẳng trong việc cung ứng dịch vụ công .
1.3. Quản lý công mới triển khai quản lý trên cơ sở phân cấp, giảm thiểu cấp quản lý trung gian, tăng cường thao tác theo nhóm. Nguyên tắc chung là, một việc mà cấp nào quản lý, triển khai tốt hơn thì giao cho cấp đó quản lý .
1.4. Mọi công chức và nhà quản lý trong mô hình Quản lý công mới cũng phải thao tác theo mục tiêu của mô hình này là bảo vệ tác dụng tốt và hiệu suất cao thực thi cao .

2. Nội dung chính của Quản lý công mới

2.1. Xã hội hóa dịch vụ công và doanh nghiệp hóa những đơn vị chức năng sự nghiệp công ( corporatization ) .
2.2. Quản lý theo hiệu quả đầu ra và năng lượng triển khai ( result – oriented and performance based ) .

2.3. Trao quyền tự chủ cho các đơn vị cung cấp dịch vụ công (autonomization).

2.4. Cắt giảm ngân sách và tinh gọn cỗ máy quản lý nhà nước .
2.5. Phi tập trung chuyên sâu hóa ( decentralization )

3. Áp dụng Quản lý công mới

3.1. Việc quản lý mang nặng tính hành chính, quan liêu, trấn áp chặt nguồn vào như lúc bấy giờ đã gây nhiều khó khăn vất vả cho những đơn vị chức năng cơ sở, triệt tiêu tính phát minh sáng tạo và nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình. Đồng thời, giải pháp quản lý này cũng dễ dẫn đến tham nhũng, tham ô và giam dối ( kiểu như hợp thức hóa chứng từ, hóa đơn ). Mô hình quản lý công mới triển khai quản lý dựa trên hiệu quả đầu ra và hiệu suất cao hoạt động giải trí thay vì quản lý theo qui trình sẽ trao quyền tự chủ, tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cho những đơn vị chức năng cơ sở .
3.2. Trong quy trình cải cách cần phải tăng cường phân quyền theo chiều dọc, phi quy định hóa, vô hiệu hàng rào hành chính không thiết yếu .
3.3. Thực hiện xã hội hóa dịch vụ công, gồm có cả tư nhân hóa, doanh nghiệp hóa những đơn vị chức năng sự nghiệp công .
3.4. Tạo thiên nhiên và môi trường cạnh tranh đối đầu lành mạnh, bình đẳng và minh bạch. Xóa bỏ chính sách “ xin cho ” .

3.5. Cải cách tài chính công theo hướng cấp phát theo chương trình dự án có mục tiêu, dựa trên cơ sở kết quả và hiệu quả hoạt động của năm trước, kết hợp với cơ chế giám sát, đảm bảo sự minh bạch chi tiêu.

Sau những năm thực thi cải cách, ở nước ta tuy đã đạt được những tác dụng nhất định nhưng nền hành chính vẫn còn thể hiện nhiều yếu kém, chưa ổn .
Từ ý nghĩa và tác dụng của mô hình quản lý công mới trên quốc tế gắn với những nội dung cải cách hành chính ở nước ta lúc bấy giờ và 1 số ít chưa ổn, yếu kém đang hiện hữu trong nền hành chính nhà nước Nước Ta, việc điều tra và nghiên cứu mô hình quản lý công mới là một nhu yếu khách quan, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thâm thúy .

                                                                           TS.Vũ Trường Sơn – Viện Đào tạo Sau đại học