Mốc (Mold / Mould) là một loại nấm mọc dưới dạng sợi nhỏ đa bào được gọi là sợi nấm (hyphae).[1][2] Trái lại, nấm mà có thể phát triển dưới dạng đơn bào thì được gọi là nấm men.
Bạn đang đọc: Mốc – Wikipedia tiếng Việt
Mốc là chủng loài nấm lớn và phong phú về mặt phân loại, khi mà sự tăng trưởng của sợi nấm làm chúng mất đi sắc tố và có dạng xù xì, đặc biệt quan trọng là trên thực phẩm. [ 3 ] Mạng lưới của những sợi nấm dạng ống này được gọi là thể sợi, được xem là một khung hình duy nhất. Sợi nấm thường là trong suốt, thế cho nên mà thể sợi trông giống như là những sợi chỉ mịn và xù xì bao trùm trên mặt phẳng. Các vách ngăn ( septa ) hoàn toàn có thể phân loại những ngăn nhỏ link với nhau dọc theo sợi nấm, mỗi ngăn có chứa một hoặc nhiều nhân tế bào giống nhau về mặt di truyền. Kết cấu giống như bụi của nhiều loại mốc là do sự tạo thành vô số những bào tử vô tính ( conidia ) bởi sự phân hóa ở cuối sợi nấm. Kiểu tạo thành và hình dạng của những bào tử này thường được dùng để phân loại mốc. [ 4 ] Nhiều loại bào tử này có sắc tố, làm cho nấm trông rõ ràng hơn khi xem vào tiến trình này trong vòng đời của nó .Mốc được xem là vi trùng và không hình thành sự phân loại đặc trưng hay nhóm phát sinh loài, nhưng hoàn toàn có thể được tìm thấy trong ngành Zygomycta và Ascomycota. Trong quá khứ, hầu hết những loại mốc đều được phân loại vào Deuteromycota. [ 5 ]Mốc gây ra sự phân hủy những vật chất tự nhiên, mà hoàn toàn có thể rất phiền phức khi chúng làm hỏng thực phẩm và gây hư hại gia tài. Chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong khoa học và kỹ thuật sinh học thực phẩm trong việc sản xuất những loại thực phẩm phong phú, thức uống, kháng sinh, dược phẩm và enzym. Một số căn bệnh ở động vật hoang dã và người là do một vài loại mốc nhất định gây ra : hoàn toàn có thể là do dị ứng với bào tử mốc, do sự tăng trưởng của những loại mốc gây bệnh trong khung hình, hoặc từ hiệu ứng của việc ăn hay hít phải chất độc ( mycotoxin ) sinh ra bởi mốc. [ 1 ]
Có đến hàng ngàn loại mốc mà con người đã biết, đa dạng hóa về cách sống sót, gồm có saprotroph, mesophile, psychrophile và thermophile cùng rất ít loài gây bệnh thời cơ cho con người. [ 6 ] Tất cả chúng đều cần hơi ẩm để tăng trưởng và 1 số ít sống trong những thiên nhiên và môi trường có nước. Như những loài nấm, mốc chuyển hóa nguồn năng lượng không phải từ quy trình quang hợp mà là từ vật chất hữu cơ mà chúng sống trên đó, sử dụng hình thức dị dưỡng. Tiêu biểu, mốc sẽ tiết ra những enzym thủy phân, hầu hết từ đầu sợi nấm. Những enzym này sẽ phân rã những polyme sinh học phức tạp ví dụ điển hình như tinh bột, cellulose và lignin thành những hợp chất đơn thuần hơn mà hoàn toàn có thể được hấp thụ bởi sợi nấm. Theo cách này, mốc đóng một vai trò rất quan trọng trong việc gây ra sự phân hủy những vật chất hữu cơ, được cho phép tái tạo những dưỡng chất xuyên suốt hệ sinh thái. Nhiều loài mốc cũng tổng hợp mycotoxin và siderophore, mà tích hợp cùng với những enzym phân hủy, kềm chế sự tăng trưởng của những vi sinh vật cạnh tranh đối đầu. Mốc cũng hoàn toàn có thể tăng trưởng trên thực phẩm dự trữ cho người và động vật hoang dã, làm thực phẩm trở nên ôi thiu hoặc có độc chất và do đó sẽ là sự mất mát thực phẩm lớn và nguồn bệnh tiềm tàng. [ 7 ] Nhiều cách dữ gìn và bảo vệ thực phẩm ( ướp muối, muối chua, làm mứt, đóng chai, ướp lạnh, làm khô ) là để ngăn cản hoặc làm chậm sự tăng trưởng của mốc cũng như của những vi trùng khác .Mốc sinh sản bằng cách tạo ra một lượng lớn những bào tử nhỏ, [ 6 ] mà hoàn toàn có thể chứa một nhân hoặc nhiều nhân. Bào tử mốc hoàn toàn có thể là vô tính ( sự tạo thành mitosis ) hoặc hữu tính ( sự tạo thành meiosis ) ; nhiều loài hoàn toàn có thể tạo ra cả hai loại bào tử. Một số loài mốc tạo ra những bào tử nhỏ kỵ nước mà thích nghi với sự phân tán bởi gió nên chúng hoàn toàn có thể bay trên không rất lâu ; ở 1 số ít khác thì vách tế bào có màu tối, giúp chống lại mối đe dọa bởi bức xạ cực tím. Những loại bào tử khác thì có lớp vỏ nhầy ở bên ngoài và tương thích hơn với hình thức phân tán bởi nước. Bào tử mốc thường là tế bào đơn bào dạng hình cầu hay hình trứng, nhưng cũng hoàn toàn có thể là đa bào và có nhiều hình dạng khác nhau. Bào tử hoàn toàn có thể bám lên quần áo hoặc lông ; 1 số ít hoàn toàn có thể sống sót ở điều kiện kèm theo nhiệt độ và áp suất cực độ .Dù rằng mốc hoàn toàn có thể tăng trưởng trên vật chất hữu cơ đã chết ở khắp nơi trong tự nhiên, sự hiện hữu của chúng chỉ được nhận ra bởi mắt thường khi mà chúng đã hình thành tập đoàn lớn lớn. Một tập đoàn lớn mốc không gồm có những khung hình riêng không liên quan gì đến nhau mà là một mạng lưới sợi nấm thông suốt với nhau gọi là thể sợi. Tất cả mọi sự tăng trưởng đều diễn ra tại đầu sợi nấm, với tế bào chất và hạt cơ quan trôi về trước khi mà sợi nấm tiến lên trên hay xuyên qua nguồn thực phẩm mới. Dưỡng chất được hấp thụ tại đầu sợi nấm. Ở trong môi trường tự nhiên tự tạo ví dụ điển hình như những tòa nhà, nhiệt độ và nhiệt độ thường không thay đổi đủ để tăng cường sự tăng trưởng cho những tập đoàn lớn mốc, thường được thấy dưới dạng một lớp bao trùm giống như những sợi lông mọc trên thực phẩm hoặc những bề mặt khác .Rất ít loài mốc hoàn toàn có thể mở màn tăng trưởng tại nhiệt độ 4 độ C ( 39 độ F ) hoặc thấp hơn, vì thế mà thực phẩm thường được làm lạnh ở nhiệt độ này. Khi những điều kiện kèm theo không được cho phép sự tăng trưởng diễn ra, mốc hoàn toàn có thể sống sót ở trạng thái tiềm sinh tùy vào chủng loài, trong tầm nhiệt độ khá lớn. Nhiều chủng loại mốc khác nhau rất phong phú tùy vào sự chịu đựng nhiệt độ và nhiệt độ cực độ. Một số loài mốc nhất định hoàn toàn có thể sống sót trong những điều kiện kèm theo khắc nghiệt ví dụ điển hình như những vùng đất bị tuyết bao trùm ở Nam Cực, điều kiệu ướp lạnh, những dung môi có tính axit cao, xà phòng kháng khuẩn và kể cả những mẫu sản phẩm từ xăng dầu ví dụ điển hình như xăng máy bay. [ 8 ] : 22Mốc Xerophile hoàn toàn có thể tăng trưởng trong những thiên nhiên và môi trường tương đối khô, mặn hay có đường, nơi mà hoạt độ nước thấp hơn 0.85 ; những loại mốc khác cần nhiều nhiệt độ hơn. [ 9 ]
Nội dung chính
Các loại mốc thường thì.
Sản xuất thực phẩm.
Mốc Koji là một nhóm của chủng loài Aspergillus, đáng chú ý quan tâm là Aspergillus oryzae, và sau đó là A. sojae, đã được nuôi cấy ở vùng Đông Á trong hàng thế kỷ. Chúng được sử dụng để làm lên men hỗn hợp đậu nành và bột mì để làm miso và xì dầu. Mốc Koji phân rã tinh bột trong gạo, đại mạch, khoai lang …, quá trình đó được gọi là thủy phân, ứng dụng trong sản xuất rượu sake, Shōchū và những loại rượi chưng cất khác. Mốc Koji cũngđược sử dụng để chế biến cá bào .Gạo đỏ lên men là một mẫu sản phẩm của mốc Monascus Purpureus khi nó tăng trưởng trên gạo, và khá phổ cập trong những khẩu phần ăn ở châu Á. Men có chứa vài hợp chất được biết là monacolin, được cho là hoàn toàn có thể ngăn cản sự tổng hợp cholesterol. [ 10 ] Một nghiên cứu và điều tra cho thấy rằng gạo đỏ lên men khi được sử dụng làm thực phẩm công dụng, tích hợp với dầu cá và biến hóa cách sống lành mạnh, hoàn toàn có thể giúp giảm lượng cholesterol hiệu suất cao như một vài loại thuốc statin nhất định. [ 11 ]Một số loại xúc xích, ví dụ điển hình như salami, phối hợp với việc cấy nấm mốc để làm tăng mùi vị và giảm sự hình thành vi trùng trong suốt quy trình lên men. Vi dụ như Penicillium nalgiovense hoàn toàn có thể Open dưới dạng một lớp phủ màu trắng dạng bột trên 1 số ít xúc xích lên men phơi khô .
Những loại mốc khác mà được sử dụng trong chế biến thức ăn bao gồm:
- Fusarium venenatum – quorn
- Geotrichum candidum – Pho mát
- Neurospora sitophila – oncom
- Penicillium spp. – Nhiều loại pho mát đa dạng như pho mat Brie và pho mát xanh
- Rhizomucor miehei – Enzym rennet để làm các loại pho mat chay và những loại pho mat khác.
- Rhizopus oligosporus – tempeh
Các loại dược phẩm làm từ mốc.
Sự phát hiện ra kháng sinh penicillin một cách vô tình của Alexander Fleming, có tương quan đến một loại mốc Penicillium gọi là Penicillium notatum ( mặc dầu tên của loại mốc này vẫn còn đang tranh cãi là Penicillium chrysogenum hay Penicillium ruben ). [ 12 ] Fleming đã liên tục điều tra và nghiên cứu Penicillin, cho thấy rằng nó hoàn toàn có thể ngăn ngừa nhiều loại vi trùng được tìm thấy trong những căn bệnh nhiễm trùng hay những chứng bệnh thường thì khác, nhưng ông đã không hề tạo ra đủ lượng hợp chất thiết yếu để sản xuất được thuốc. [ 13 ] Công việc của ông được lan rộng ra bởi một nhóm tại Đại học Oxford. Nhóm này cũng đã không hề tạo ra được hợp chất tinh khiết ở lượng lớn, và nhận ra rằng quy trình tinh khiết hóa đã làm giảm đi hiệu suất cao của thuốc và vô hiệu đặc thù kháng khuẩn của nó. [ 13 ]Howard Walter Florey, Ernst Chain, Norman Heatley, Edward Abraham, cũng ở tại Oxford, đã liên tục việc điều tra và nghiên cứu này. [ 13 ] Họ tăng cường và tăng trưởng kỹ thuật tăng nồng độ bằng cách sử dụng những dung dịch hữu cơ chứ không dùng nước, và đã tạo nên ” đơn vị chức năng Oxford ” để đo lường và thống kê nồng độ penicillin trong dung dịch. Họ đã xoay xở được để làm tinh khiết dung dịch, tăng nồng độ của nó lên 45 – 50 lần. Những thí nghiệm được triển khai và hiệu quả được công bố và năm 1941, mặc dầu lượng Penicillin tạo ra không phải luôn đủ dùng cho nhu yếu điều trị. [ 13 ] Và khi ấy là thời gian Thế chiến II, Florey tìm đến sự tương hỗ từ chính quyền sở tại Hoa Kỳ. Cùng với nhóm điều tra và nghiên cứu ở Anh và một vài người từ Hoa Kỳ, việc sản xuất penicillin tinh thể hóa theo quy mô công nghiệp đã được tăng trưởng trong suốt khoảng chừng thời giaan 1941 – 1944 bởi Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ và Pfizer. [ 12 ] [ 14 ]Vài loại thuốc giảm cholesterol dạng statin cũng được chuyển hòa từ nấm mốc. [ 15 ]Thuốc ức chế miễn dịch cyclosporine, sử dụng để ức chế sự đào thải khi ghép tạng, được chiết xuất từ mốc Tolypocladium inflatum .
Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất.
Nấm mốc xuất hiện ở khắp nơi, và bào tử của chúng là thành phần thường thấy của những loại bụi trong nhà và nơi thao tác ; tuy nhiên, khi bào tử mốc hiện hữu với lượng lớn, chúng hoàn toàn có thể là một mối nguy cơ tiềm ẩn đến sức khỏe thể chất con người, có tiềm năng gây ra những phản ứng dị ứng và những yếu tố về hô hấp .Một số loài mốc cũng sinh ra độc tố nấm ( mycotoxin ) mà hoàn toàn có thể là những rủi ro đáng tiếc đến sức khỏe thể chất con người và động vật hoang dã. Một vài nghiên cứu và điều tra chứng minh và khẳng định rằng việc tiếp xúc với độc tố nấm liều cao hoàn toàn có thể dẫn đến những yếu tố về thần kinh và 1 số ít trường hợp là tử trận. [ 16 ] Tiếp xúc vĩnh viễn, ví dụ như hàng ngày ở nhà, hoàn toàn có thể gây hại nhiều. Nghiên cứu trên những ảnh hưởng tác động sức khỏe thể chất từ mốc vẫn chưa được Kết luận. [ 17 ] Thuật ngữ ” mốc ô nhiễm ” nói đến những loài mốc sinh ra độc tố nấm, ví dụ điển hình như Stachybotrys chartarum, và không nói đến hàng loạt nấm mốc. [ 18 ]Nấm mốc ở trong nhà thường hoàn toàn có thể được tìm thấy ở những nơi khí ẩm, tối tăm, ví dụ như phòng tắm hay căn phòng nhà bếp, kho chứa đồ bừa bộn, những khu vực vừa bị lũ lụt, khu vực tầng hầm dưới đất, khu vực có mạng lưới hệ thống đường ống nước, khu vực hạn chế lưu thông không khí và ở bên ngoài thiên nhiên và môi trường khí ẩm. Các triệu chứng gây ra bởi dị ứng nấm mốc là mắt bị kích thích và chảy nước, ho mãn tính, đau đầu hoặc nhức nửa đầu, khó thở, ngứa ngáy, stress, những yếu tố về xoang, nghẹt mũi và nhảy mũi tiếp tục .Nấm mốc cũng hoàn toàn có thể là một mối nguy hại đến người và động vật hoang dã nếu ăn phải 1 số ít loài khi chúng tăng trưởng trên thực phẩm. Một số loài tạo ra chất chuyển hóa thứ cấp, gọi chung là độc tố nấm, gồm có Aflatoxin, Ochratoxin, Fumonisin, Trichothecene, Citrinin, và Patulin. Tính chất của những độc tố nấm hoàn toàn có thể được sử dụng vì mục tiêu có lợi cho con người khi mà độc chất được sử dụng chống lại những sinh vật khác ; ví dụ như Penicillin hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến sự tăng trưởng của vi trùng Gam dương ( như Clostridium ), spirochete và vài loài nấm
Mốc tăng trưởng trong những tòa nhà và nhà ở.
Thức ăn bị Mốc.
Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường