Guitar cổ điển “Chiếu riêng” trong âm nhạc

Không thể so sánh “ ai hơn ai ” trong quốc tế nhạc cụ, nhưng nếu nói đến “ bạn sát cánh ” thân mật và thân thương nhất so với con người thì có lẽ rằng đó chính là guitar. Dù là độc tấu nhưng với việc người chơi đàn sử dụng hết “ hiệu suất ” của tay, vừa tạo ra giai điệu chính, vừa đập gõ trên thân đàn để giả lập tiếng trống khiến phần trình diễn dù là chuyên hay không chuyên cũng đều trở nên vô cùng sôi động, người theo dõi như đang được chiêm ngưỡng và thưởng thức một bản hòa tấu của nhiều nhạc cụ. Ðây chính là nét độc lạ của guitar .
Người chơi đàn guitar không chỉ sử dụng hết “ hiệu suất ” của tay để tạo ra giai điệu chính mà còn đập gõ trên thùng đàn để giả lập tiếng trống .

“Bạn đồng hành” theo năm tháng

Nếu chỉ nhắc đến riêng guitar, người “ngoại đạo” đã choáng ngợp trước một thế giới nhạc cụ vô cùng phong phú. Xét về cấu tạo, đàn guitar được chia thành guitar điện, guitar Hawaii, guitar phím lõm, guitar bass, guitar hai cần, guitar 4 dây, 7 dây, 12 dây… Trên thế giới, có rất nhiều loại đàn guitar, mỗi loại có một đặc trưng riêng và phù hợp với những phong cách nhạc khác nhau. Trong đó, guitar cổ điển thường là đàn gỗ, có 6 dây, đôi khi được thiết kế thành 12 dây.

Khi đại chiến tại Nước Ta bùng nổ quá trình 1945 – 1954, cây đàn guitar với những ưu điểm có 1 không 2 của nó đã trở thành người bạn đường thân thương của những nhạc sĩ. Nhiều tác giả đồng thời là người đệm guitar rất giỏi như Nguyễn Xuân Khoát, Đỗ Nhuận, Phạm Duy, Văn Ký, Hoàng Vân, Trọng Bằng, Văn Chung, Tô Vũ, Nguyễn Văn Tí … Thời đó, đàn guitar phần đông là nhạc cụ chính mà những nhạc sĩ dùng để sáng tác .
Thập niên 1980 cũng hoàn toàn có thể nói là quá trình chín mùi về kĩ năng và đỉnh điểm về thẩm mỹ và nghệ thuật của Phùng Tuấn Vũ – nghệ sĩ guitar số 1 Nước Ta và là người góp thêm phần huấn luyện và đào tạo hàng loạt tên tuổi mới của guitar Nước Ta sau nàỵ. Trong khi đó, ở TP.HN cũng Open những năng lực mới đầy triển vọng như Đặng Ngọc Long, Phan Đình Tân, Phạm Văn Phương, Nguyễn Lan Anh … Trong số những cái tên vừa kể, Đặng Ngọc Long được đi tu nghiệp về guitar ở Đông Đức. Anh chính là nghệ sĩ guitar tiên phong của Nước Ta được theo học tại một vương quốc có nền nghệ thuật và thẩm mỹ guitar tăng trưởng .
Từ đó đến nay, dù trải qua không ít thăng trầm, đặc biệt quan trọng là làn gió kinh tế thị trường có lúc làm mai một nhạc guitar cổ xưa, nhưng sau tổng thể, “ người bạn ” này vẫn hiện hữu như một phần không hề thiếu trong đời sống của tình nhân nhạc .

Sự nối tiếp mạnh mẽ

Nếu như làng guitar cổ xưa Nước Ta từng ghi nhận những “ cây đại thụ ” lớn, kỳ cựu và nổi tiếng như Nguyễn Quang Bình, Vũ Bảo Lâm, Hải Thoại, Phạm Văn Phúc, Nguyễn Quang Tôn, Nguyễn Tỵ … thì thế hệ tiếp nối đuôi nhau cũng rất đáng ngưỡng mộ. Họ là những người trẻ với niềm đam mê tột cùng dành cho guitar. Có thể kể đến những cái tên tiêu biểu vượt trội như Lê Thu hay Quang Vinh. Họ là những nghệ sĩ say nghề từ thuở thơ ấu, dùng cả cuộc sống mình để chinh phục những mốc son của trình diễn đàn guitar cổ xưa. Cả hai đã đạt nhiều phần thưởng cả trong nước và quốc tế .

Đêm nhạc Guitar cổ điển Thì ký ức – Lê Thu và Quang Vinh đã khiến bao trái tim âm nhạc thổn thức.

Không những đoạt nhiều phần thưởng trong nước, Lê Thu còn sở hữu 3 phần thưởng Gianh Giá trong những cuộc tranh tài quốc tế dành cho những nghệ sĩ trình diễn đàn guitar cổ xưa. Năm 2010, cô đoạt giải Nghệ sĩ xuất sắc khu vực châu Á tại Liên hoan Guitar Quốc tế tổ chức triển khai ở Kolkata, Ấn Độ. Lần gần đây nhất, tháng 7/2011, cô đứng thứ ba trong cuộc thi Guitar Quốc tế tổ chức triển khai tại Romania .
Quang Vinh là con trai của nghệ sĩ guitar Hải Thoại – một người thầy guitar của làng âm nhạc Nước Ta. Năm 1994, Quang Vinh tốt nghiệp Đại học Âm nhạc hệ chính quy tại Nhạc viện Thành Phố Hà Nội với số điểm tuyệt đối và được nhà trường giữ lại làm giảng viên. Năm 1997, anh xây dựng lại CLB Guitar cổ xưa và tổ chức triển khai hoạt động và sinh hoạt liên tục. Năm 2004, Quang Vinh thành công xuất sắc rực rỡ tỏa nắng trên sân khấu Nhà hát Lớn, trong buổi trình diễn guitar tại khán phòng lớn tiên phong của Nước Ta. Năm 2005, anh trở lại làm giảng viên Học viện Âm nhạc Quốc gia Nước Ta và trình diễn thành công xuất sắc trong buổi Recital, chứng minh và khẳng định năng lực của mình và mong ước được góp sức cho người theo dõi những đêm nhạc đỉnh điểm, đầy cảm hứng .
Năm năm trước, 2 nghệ sĩ trẻ kĩ năng đã có dịp đưa người theo dõi tới khoảng trống âm nhạc đặc biệt quan trọng mang tên “ Thì ký ức ”. Sự tích hợp của họ là một thời cơ khan hiếm cho những ai muốn một lần chiêm ngưỡng và thưởng thức guitar đẳng cấp và sang trọng và hiểu thêm về những đỉnh điểm mà người chơi guitar hoàn toàn có thể đạt được. Nếu người ta tìm đến những bản guitar “ nhạc nhẹ ” theo phong thái jazz, pop … như một món ăn niềm tin hàng ngày thì nghe guitar cổ xưa lại giống như bước vào một nhà hàng quán ăn sang trọng và quý phái để chiêm ngưỡng và thưởng thức sự tinh hoa. Điều mê hoặc ở Lê Thu và Quang Vinh chính là ngoài việc màn biểu diễn những tác phẩm thính phòng điển hình nổi bật như Alhambra ( F.Tarrega ), Serenata Espanola ( J. Malats ) hay Sonatia ( F.M Torroba ) …, họ còn mang đến 1 số ít tác phẩm nhạc cách mạng và tác phẩm chèo cổ .
Bên cạnh sức lan tỏa của những nghệ sĩ guitar chuyên nghiệp, hoạt động giải trí của những câu lạc bộ guitar cổ xưa ở Nước Ta khi nào cũng sôi sục, đặc biệt quan trọng là những nghệ sĩ trẻ. Họ không chỉ chơi guitar với niềm đam mê mà còn thưởng thức nhiều phong thái mới, trong đó có fingerstyle ( FS ). Đây là một khái niệm còn khá mới mẻ và lạ mắt tại Nước Ta và phần nhiều những người muốn chơi loại nhạc này đều phải tự tập vì không có lớp dạy .
Fingerstyle guitar là kỹ thuật chơi đàn guitar bằng cách gảy những dây trực tiếp bằng những ngón tay, móng tay hoặc picks gắn vào ngón tay, trái ngược với flatpicking ( gảy những note riêng không liên quan gì đến nhau bằng pick ) hay rải một chuỗi những hợp âm ( đệm hát ). Một nghệ sĩ trẻ cho biết, việc chơi fingerstyle yên cầu vận tốc và sự khôn khéo nên những người đã có “ vốn liếng ” nhất định về guitar thì sẽ đơn thuần hơn những người mới mở màn chập chững làm quen với cây đàn. Fingerstyle có nhiều kỹ thuật, trong đó có 1 số ít kỹ thuật cơ bản như : Tapping, harmonic và slap harmonic. Các nghệ sĩ guitar khi chơi đàn thường dùng một ngón bấm, một ngón đẩy, riêng với fingerstyle thì dùng một ngón để đánh ra tiếng, kỹ thuật này gọi là tapping. Harmonic gọi là âm bồi. Bồi âm cơ bản được người chơi dùng hai tay để tạo ra tiếng động giống như tiếng chuông. Slap harmonic thì dùng một ngón tay ( hoàn toàn có thể là ngón giữa ) gõ vào khe 12 của phần đàn. Kỹ thuật slap harmonic sẽ tạo ra 3 hiệu ứng : Tiếng gõ, tiếng bồi âm là tiếng trống và tiếng snare ( dùng ngón tay dọc vào dây đàn ). Ngoài ra, người chơi còn gõ vào thùng đàn, tại mỗi vị trí của thùng đàn lại tạo ra những âm thanh khác nhau và mọi người hoàn toàn có thể tùy ý phát minh sáng tạo để tạo ra âm thanh tương thích với bản nhạc …

Đáng ngạc nhiên, một nhạc cụ có cấu trúc khá đơn giản như guitar lại là một thế giới âm thanh và kỹ thuật phong phú hơn bất cứ loại nhạc cụ nào. Có lẽ vì thế mà những màn độc tấu guitar thường mang đến cho người nghe sự cảm nhận rất khác biệt. Có thể nói, với guitar, sự mai một dường như là không thể!     

Hưng Vũ