Điệu Rhumba và điệu Bolero – âm hình mẫu đệm thường gặp – Luật Sư Nguyễn Hữu Phước

Điệu Rumba là điệu nhạc rất phổ cập ở những nước nói tiếng Tây Ban Nha ví dụ điển hình như những nước Châu Mỹ La Tinh. Điệu Rumba thường được chia thành những nhánh nhỏ với những điệu sau đây : Rumba, Bolero, Mambo, Cha Cha Cha, Calypso, v.v … nhưng ở Nước Ta thì chỉ có hai điệu Rumba và Bolero là thông dụng nhất. Bạn cần quan tâm rằng điệu Bolero Nước Ta và điệu Bolero quốc tế về thực chất cũng có sự khác nhau đáng kể .
Điệu Rumba và điệu Bolero dù cùng chung một nhánh và có những bè Bass giống nhau ở những phách 1-3-4 và thường được chơi ở nhịp 2/4 hoặc 4/4 theo mẫu âm hình đệm dưới đây :

Nhấn mạnh dấu có dấn nhấn >

Tuy nhiên, giữa hai điệu này vẫn có bốn điểm khác nhau đặc trưng như sau:

• Điệu Rumba có nhịp độ (tempo) nhanh hơn điệu Bolero (điệu Rumba thường có tempo từ 80 – 100 trong khi điệu Bolero chỉ có tempo từ 64 – 78);

• Điệu Bolero thường được chơi rải ở nhịp thứ hai (chách chách chách) trong khi Điệu Rumba chỉ được chơi chập hợp âm một nhịp sau tiếng Bass đầu tăng;

• Điệu Rumba cần có một ít độ nảy staccato ở giữa phách 2 và phách 3 và giữa phách 3 và phách 4 trong khi điệu Bolero thì tiếng chách lại thường được chơi bình thường liền tiếng legato nhằm mục đích tạo sự hòa quyện để ra được chất ủy mị đặt trưng của điệu này; và

• Điệu Rumba thường được chơi với các bản nhạc nước ngoài hoặc nhạc Việt có tính chất sang trọng trong khi điệu Bolero lại được dành để chơi các bản nhạc Việt có tính chất buồn bả, ủy mị mang tính chất tự sự, có cấu trúc đơn giản, tiết tấu chậm đều, thường sử dụng nhịp 4/4, ít có sự biến đổi nhịp, ít có quãng cao, dễ hát, khi hát thì thường được luyến láy cho mềm mại và mùi mẫn. Ca từ thì bình dân, có nhiều vần và rất dễ nhớ.

Từ mẫu âm hình đệm Bass 1-3-4 căn bản ở trên, bạn phải biết cách mở rộng mẫu âm hình đệm để có sự đa dạng cũng như làm dày thêm mẫu âm hình đệm khi cần thiết, đặc biệt là ở đoạn điệp khúc B. Chẳng hạn, ở đoạn phiên khúc A, bạn có thể không nên chơi theo riff (tiết tấu) trống của điệu này nếu bạn nghe điệu này trên đàn Organ mà bạn chỉ nên chơi theo cách rải hợp âm (ví dụ như rải móc đơn) để phát huy thế mạnh của đàn piano là đệm rải nhưng vẫn giữ được cái chất của điệu Rumba/Bolero ở phần tay trái (đó là có nhấn vào các phách 1-3-4).

Bạn cần lưu ý rằng cả hai điệu Rumba và Bolero đều thường dùng dấu lặng để tạo chú ý. Theo đó, khi chơi hết một đoạn nhạc nào đó thì bạn nên cân nhắc tạm thời dừng đệm bằng kỹ thuật dấu lặng có nhịp cộng với một hoặc hai nốt kiệu nào đó (tùy vào khoảng trống của khuông nhạc tại vị trí đó là nhiều hoặc ít và cũng tùy vào việc các nốt giai điệu của bản nhạc mà bạn có thể dùng sẽ là nốt móc đơn, nốt móc kép, hoặc là nốt móc đơn liên ba). Ví dụ, nếu bản nhạc của bạn có nhiều nốt móc đơn thì bạn nên dùng nốt móc đơn vì nếu như bạn dùng nốt móc kép thì nhịp độ ở chỗ đó sẽ bị nhanh quá và sẽ không phù hợp với bản nhạc đó. 

Ở đoạn phiên khúc A hay đoạn phiên khúc A1 thì bạn nên chơi Điệu Rumba theo mẫu âm hình đệm chuẩn cho phần mẫu âm hình đệm của tay trái 1-3-4 như trên. Tuy nhiên, ở phần cao trào của đoạn điệp khúc B thì bạn hoàn toàn có thể làm dày thêm mẫu âm hình đệm bằng cách rải thêm hai móc kép tương tự như như khi chơi điệu Bolero để từ phách số một vào phách thứ hai và / hoặc bạn hoàn toàn có thể thay nốt đen ở phách số 3 và phách số 4 trong mẫu âm hình đệm bằng những nốt móc đơn. Tùy lúc, bạn cũng hoàn toàn có thể chuyển bớt một phần mẫu âm hình đệm của tay trái sang để tay phải phụ giúp nếu như vào lúc đó tay phải của bạn không bận chơi giai điệu, lót câu hoặc chạy ngón, việc chuyển bớt một phần mẫu âm hình đệm như vậy có mục tiêu chính là đổi khác trong thời điểm tạm thời mẫu âm hình đệm nhằm mục đích biến hóa sắc thái của phần mẫu âm hình đệm để không làm cho nó bị lặp đi lặp lại gây nhàm chán cho người nghe và cũng nhằm mục đích mục tiêu giúp tay trái của bạn được trong thời điểm tạm thời nghỉ ngơi trong một thời hạn ngắn cho đở mỏi tay .
Khi chơi điệu Rumba, bạn nên ưu tiên dùng mẫu âm hình đệm chủ yếu có những âm 1 và âm 5 trong hợp âm ( âm 3 thường sẽ không được ưu tiên sử dụng ) và tay phải của bạn khi được giao trách nhiệm tương hỗ một phần mẫu âm hình đệm cho tay trái thì cần chập hợp âm có độ nẫy một chút ít để làm cho bản nhạc có đặc thù sang trọng và quý phái hơn. Bên cạnh đó, bạn chỉ nên đạp nhẹ pedal để không chỉ giúp giảm tiếng ồn mà còn làm tăng thêm độ nảy để ra được chất của điệu Rumba. Tuy nhiên, so với điệu Bolero thì do đặc thù của điệu này là buồn rầu, ủy mị, tự sự nên bạn nên dùng mẫu âm hình đệm chủ yếu có tổng thể những âm 1, 3 và 5 trong hợp âm .

Bài viết này của tôi được viết trên cơ sở dựa vào những kiến thức âm nhạc mà tôi đã được học cũng như những kinh nghiệm tập chơi đàn piano trong nhiều năm qua. Nếu bạn thấy những thông tin chia sẻ của tôi ở trên là hữu ích cho việc học đàn piano của bạn, xin hãy ủng hộ tôi bằng một cú click chuột vào website này nhé www.phuoc-partner.com. Cám ơn bạn rất nhiều và chúc bạn thành công chinh phục loại nhạc cụ khó tính này nhé. Xin chào bạn.