Site icon Nhạc lý căn bản – nhacly.com

Ludwig van Beethoven – Wikipedia tiếng Việt

Ludwig van Beethoven (phiên âm: Lút-vích van Bét-tô-ven, 17 tháng 12 năm 1770 – 26 tháng 3 năm 1827) là một nhà soạn nhạc cổ điển người Đức. Ông là một hình tượng âm nhạc quan trọng trong giai đoạn giao thời từ thời kỳ âm nhạc cổ điển sang thời kỳ âm nhạc lãng mạn. Ông được coi là Người dọn đường (Wegbereiter) cho thời kỳ âm nhạc lãng mạn. Beethoven được khắp thế giới công nhận là nhà soạn nhạc vĩ đại, nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất tới rất nhiều những nhà soạn nhạc, nhạc sĩ và khán giả về sau. Trong số những kiệt tác của ông phải kể đến các bản giao hưởng như Giao hưởng số 2 Rê trưởng, Giao hưởng số 3 Mi giáng trưởng (Anh hùng ca), Giao hưởng số 5 Đô thứ (Định mệnh), Giao hưởng số 6 Fa trưởng (Đồng quê), Giao hưởng số 7 La trưởng, Giao hưởng số 9 Rê thứ (Niềm vui), các tác phẩm cho dương cầm như Für Elise và các sonata Bi tráng (Pathétique), Ánh trăng (Moonlight), Bình minh (Waldstein), Khúc đam mê (Appasionata)… các bản sonata cho vĩ cầm như Mùa xuân (Spring), Kreutzer,… các bản concerto số 2, số 3, số 5 Emperor (Hoàng đế), Violin Concerto D major,… các khúc mở màn Overture Coriolan, Leonore, Egmont,… và vở opera duy nhất Fidelio,…

Beethoven sinh tại Bonn, Đế quốc La Mã Thần thánh, cha là Johann van Beethoven ( 1740 – 1782 ), người gốc Vlaanderen, và mẹ là Magdalena Keverich van Beethoven ( 1745 – 1787 ). Cho đến tận thời hạn gần đây, nhiều khu công trình tìm hiểu thêm coi ngày 16 tháng 12 là ” ngày sinh ” của Beethoven, với nguyên do là ông được rửa tội vào ngày 17 tháng 12. Vì trẻ con vào thời đó thường được rửa tội vào ngày hôm sau ngày sinh. Tuy nhiên, những học giả văn minh không đồng ý chấp thuận dựa trên giả định như vậy. Một câu truyện vô căn cứ, trọn vẹn không có nguồn gốc cho rằng, ông là con ruột của Quốc vương Friedrich II Đại Đế nước Phổ. Cũng có lời đồn thổi cho ông là con ruột của cháu của Quốc vương Friedrich II Đại Đế – Quốc vương Friedrich Wilhelm II. [ 1 ] [ 2 ] Nhạc sĩ Beethoven trở nên không dễ chịu, và thẳng tay bác bỏ những lời đồn thổi nhảm nhí kiểu này. [ 3 ]

Thầy dạy nhạc đầu tiên cho Beethoven là cha ông, là ca sĩ tại cung của Hầu-Tuyển đế ở Bonn, tuy nhiên cha ông cũng là người nghiện thuốc kích thích, hay đánh ông và không thành công trong việc chứng minh ông là thần đồng, như Mozart. Tuy nhiên, tài năng của Beethoven sớm được mọi người chú ý. Beethoven được Christian Gottlob Neefe dạy bảo và nhận vào làm, cũng như được Hầu-Tuyển đế hỗ trợ về tài chính. Mẹ của Beethoven mất năm ông 17 tuổi, và trong vòng vài năm ông chịu trách nhiệm nuôi dưỡng hai người em trai của mình.

Ludwig van Beethoven sinh ra trong một gia đình nhạc sĩ, tuy nhiên tổ tiên là những người nông dân và thợ thủ công có nguồn gốc từ Vlaanderen. Chữ “van” trong tên ông không có nghĩa là xuất thân từ dòng dõi quý tộc (adlige Herkunft) mà đơn thuần chỉ là từ để chỉ nguồn gốc địa phương (örtliche Herkunft). Ông nội của ông là người Hà Lan, cũng mang tên Ludwig Van Beethoven, là một người chỉ huy dàn nhạc cung đình ở Bonn, qua đời lúc Beethoven ba tuổi. Cha ông, Johann van Beethoven, là một ca sĩ giọng tenor trong giáo đường hoàng gia ở Bonn, biết chơi violon và piano. Mẹ của Beethoven là Maria Magdalena Keverich, là con gái một người đầu bếp cung đình, từng làm tớ gái, sau lấy tớ trai, không lâu sau lại thành vợ của ông Johann. Bà là người ngoan ngoãn, dịu hiền, chăm chỉ. Tuy cả gia đình chỉ dựa vào thu nhập ít ỏi từ ông Johann để sống qua ngày nhưng nhờ có sự đảm đang chống đỡ của bà nên vẫn duy trì được. Ludwig Van Beethoven là con trai đầu trong gia đình. Ông sinh ngày 16 (hoặc 17) tháng 12 năm 1770, làm lễ rửa tội ngày 17 tháng 12 năm 1770.

Cha của Ludwig van Beethoven vốn rất ngưỡng mộ Mozart, người chỉ mới 5 tuổi đã là một nhà soạn nhạc. Thấy Beethoven còn nhỏ mà đã thích bấm lên những phím đàn piano của ông nội để lại, cha muốn ông trở thành một thiên tài âm nhạc như Mozart để mái ấm gia đình sung sướng và Gianh Giá nên ông được tập đàn clavio lúc ba tuổi, tiếp đó là những bài luyện đàn violon, piano, organ … Tuy nhiên, sự kỷ luật khắt khe của bố lại làm ngăn cản sự tăng trưởng của cậu con trai. Ông bị cha mình ép đánh đàn suốt ngày đến nỗi ngón tay bị tê dại, sưng vù. Cha ông cũng không bằng lòng và tiếp tục mắng chửi ông, có khi còn đánh đập cực kỳ tàn ác. Cha ông thường giục Beethoven dậy vào lúc nửa đêm để tập chơi dương cầm. Do vậy Beethoven thường rất stress và không tập trung chuyên sâu được khi đến trường. Khi Beethoven được 11 tuổi, theo quyết định hành động của cha, Beethoven phải nghỉ học để tập trung chuyên sâu vào âm nhạc .Cuộc sống của Beethoven cũng có rất nhiều khó khăn vất vả. Cha ông là một người nghiện rượu và thô lỗ, mẹ ông lại hay đau ốm. Trong sáu anh chị em của Beethoven chỉ còn có hai người sống sót. Trong khi mối quan hệ giữa Beethoven với cha rất stress và xa cách thì ông lại rất yêu quý mẹ. Vào khoảng chừng 5 tuổi ông bị chứng viêm tai giữa nhưng cha mẹ ông không hề biết đến. Do vậy ông đã không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách. Có lẽ đây chính là nguyên do làm ông bị điếc về sau này .May mắn là những con của cha ông đã phát hiện ra kĩ năng thiên phú của Beethoven. Mọi người tìm cách thuyết phục cha được cho phép để Beethoven được liên tục theo học nhạc với những thầy dạy nhạc khác. Trong số những thầy dạy của Beethoven, hoàn toàn có thể kể tên Christian Gottlob Neefe ( nghệ sĩ dương cầm, đại phong cầm và cũng là một nhà soạn nhạc ) và Franz Angton Ries ( nghệ sĩ vĩ cầm ) .Năm 1781, khi Beethoven lên 11 tuổi, ông đã màn biểu diễn như một nghệ sĩ piano điêu luyện tại Hà Lan. Cũng trong thời hạn này, ông cũng được cử làm phụ tá chơi đàn organ trong nhà thời thánh tại Bonn .Năm 1782 chính Neefe đã cho xuất bản tác phẩm tiên phong của Beethoven, bản ” Các variation cho clavecin của bản march của Ernst Christoph Dressler “. Cũng chính trong năm này, Beethoven trở thành người đại diện thay mặt cho Neefe ở dàn nhạc hoàng gia với vai trò nghệ sĩ đại phong cầm. Năm 14 tuổi, Beethoven giành được vị trí chính thức là nghệ sĩ chơi đại phong cầm trong dàn nhạc này. Tuy nhiên trong thời hạn này ông vẫn liên tục rèn luyện dương cầm .
Tấm bảng tưởng niệm Ludwig van Beethoven ở Vienna

Để tiếp tục học hỏi, năm 1787, Beethoven đến Viên. Trong túi áo, ông có một giấy giới thiệu của Tuyển hầu tước (Kurfürst) Maximilian Franz, em trai út của Hoàng đế Joseph II. Mục đích chính của chuyến đi là được theo học Wolfgang Amadeus Mozart. Vào thời điểm ấy, rất nhiều nhà soạn nhạc nổi tiếng như Joseph Haydn đã biến thủ đô của Áo thành trung tâm âm nhạc của cả châu Âu.

Tuy nhiên tham vọng theo học Mozart đã không thực thi được vì lúc đó nhà soạn nhạc thiên tài này quá bộn bề. Hơn nữa, Beethoven cũng chỉ ở Vien được hai tháng thì mẹ ông bị bệnh nặng nên ông đành quay về Bonn. Không bao lâu sau khi ông trở lại Bonn thì mẹ ông cũng qua đời. Beethoven trở thành trụ cột chính cho mái ấm gia đình nên ông không có điều kiện kèm theo học thêm mà phải vừa đi trình diễn vừa đi dạy học để kiếm tiền .

Khi 19 tuổi (năm 1789), Beethoven bắt đầu theo học tại Đại học Bonn. Tại đây và đặc biệt là thông qua Eulogius Schneider, ông đã nhanh chóng tiếp cận với những tư tưởng của Cách mạng Pháp. Niềm hứng khởi của ông về những tư tưởng tự do và bác ái của cuộc cách mạng được phản ánh trong các tác phẩm của ông sau này, đặc biệt là trong vở nhạc kịch Fidelio.

Năm 1791, 21 tuổi, ông được một cụ già ở Bonn giúp quay trở lại Wien theo học hòa âm với Haydn và 1 số ít thầy dạy khác. Sau đó tìm được một học trò để dạy mà kiếm tiền tiêu, ngoài giờ dạy nhạc ông lại sáng tác. Vài tác phẩm thành công xuất sắc nhưng tác giả lại phải sống trong căn nhà thiếu vệ sinh, ăn bữa no bữa đói .Năm 22 tuổi, lần thứ hai Ludwig van Beethoven liên tục đến Wien và lần này ông không khi nào quay trở lại Bonn, thành phố quê nhà của ông nữa. Cha ông đã qua đời. Lãnh địa của vương hầu nơi đây đã bị diệt vong bởi sự lấn chiếm của người Pháp. Vào thời gian đó, Wolfgang Amadeus Mozart cũng đã qua đời trong lặng lẽ. Tuy nhiên Beethoven được Joseph Haydn và Antonio Salieri nhận làm học trò. Nhờ sự trình làng cũng như thiên tài của mình, Beethoven đã được những người có thế lực bậc nhất của Wien như Nam tước van Swieten và nữ vương hầu Lichnowski nhận đỡ đầu .

Những đau đớn thể xác.

Trong cuộc sống của mình, Ludwig van Beethoven đã phải chịu đựng sự hành hạ đau đớn về mặt thể xác. Nguyên nhân bệnh tật của ông cho đến thời điểm ngày hôm nay vẫn còn là đề tài điều tra và nghiên cứu của những nhà khoa học. Có một thời người ta cho rằng Ludwig van Beethoven bị mắc bệnh giang mai bẩm sinh .Vào đầu tháng 12 năm 2005, Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne ở Chicago đã đưa ra dẫn chứng là ngay từ thời người trẻ tuổi Ludwig van Beethoven đã bị nhiễm độc chì rất nặng. Công bố này dựa vào sự nghiên cứu và phân tích một mẫu xương sọ của Ludwig Van Beethoven bằng X quang. Như vậy hoàn toàn có thể nói ngay từ khi ông mới 20 tuổi Ludwig Van Beethoven đã chịu đựng tác động ảnh hưởng rất nặng của thực trạng nhiễm độc chì .Tài liệu lịch sử dân tộc còn cho biết, ngay từ khoảng chừng 20 tuổi, tính cách của Ludwig Van Beethoven đã mở màn đổi khác. Cùng thời hạn đó, ông cũng hay than phiền về chứng đau bụng không rõ nguyên do của mình .Tuy nhiên người ta vẫn chưa rõ liệu chứng điếc của ông có phải do nhiễm độc chì hay không. Vào khoảng chừng 30 tuổi, Ludwig van Beethoven khởi đầu biểu lộ những triệu chứng tiên phong của bệnh xơ hóa thính giác và triệu chứng này ngày càng tồi tệ hơn, không có cách gì cứu vãn. Đến năm 1819 thì ông điếc trọn vẹn, chính vì thế ông không còn trình diễn nữa cũng như không hề chỉ huy dàn nhạc được. Việc tiếp xúc lúc này so với ông cũng vô cùng khó khăn vất vả .

Những năm sau cuối.

Beethoven năm 1823 ; bản sao của chân dung bởi Ferdinand Georg Waldmüller bị phá

Đến 1818, Beethoven điếc hẳn cả hai tai và sáng tác Bản Giao hưởng Số 8, ông lang thang ngoài phố, dáng điệu trông thảm thương. Gặp một người bạn quen, Beethoven rút ra trong túi một cây viết chì, một cuốn sổ con rồi nói: Muốn nói chuyện với tôi thì cứ viết lên mặt giấy này!”. Cái rủi này dồn dập đến cái không may khác. Trong lúc đó, người anh của Beethoven qua đời, để lại một đứa con tên là Charles, nhờ Beethoven nuôi dưỡng. Charles là một đứa trẻ tinh nghịch, đủ tật xấu, nói dối, còn trẻ mà lại be bét rượu chè.

Và lúc ấy, Beethoven đã 50 tuổi. Nhạc sĩ vẫn tiếp tục sáng tác. Bản Giao hưởng số 9 ra đời, sau đó còn sáng tác thêm Bản Lễ ca trang trọng, những sonata cuối cùng: Liên tấu cho đàn pianoTứ tấu. Trong toàn bộ di sản của ông, những tác phẩm này nổi bật hơn cả, chủ yếu vì chúng đã vượt ra ngoài các truyền thống cổ điển với lối diễn đạt hết sức thoải mái, các tâm trạng khác nhau của thế giới nội tâm.

Cuộc sống buồn chán lại tiếp nối. Thỉnh thoảng, Beethoven lại có chuyện bực mình với đứa cháu, lại lo ngại về tài lộc, trong lúc còn bị đau dạ dày. Năm 1826, Beethoven về sống với người em tên là Johann, để hưởng chút khí trời trong lành nhưng qua tháng 11 năm ấy, ông được gọi về Wien gấp, vì đứa cháu bị công an Wien bắt .

Beethoven đi nhờ trên chiếc xe bò của một người bán sữa đến thành Wien. Gặp trời giá lạnh, sức khỏe lúc này đã kiệt quệ, ông run cầm cập vì giá lạnh, hơi thở khó khăn và khạc ra từng đống máu. Người cháu vô ơn Charles chẳng thiết gọi bác sĩ. Đến ngày 5 tháng 1 năm 1827, Beethoven tuyên bố để lại cho người cháu tất cả tài sản của mình.

Beethoven liên tục nghiện rượu vang nho và không để mọi người chăm nom sức khoẻ cho mình. Ngày 26 tháng 3 năm 1827, khung hình đã gần như tê liệt. Khoảng 5 giờ chiều hôm ấy, trong cơn bão tuyết lạnh buốt của Berlin, Ludwig van Beethoven đã trút hơi thở ở đầu cuối, ông đã vĩnh viễn ra đi trong sự tiếc thương, đau xót của bạn hữu, người thân trong gia đình. Đám tang của Beethoven có hàng ngàn người tiễn đưa. Và sau đó, hàng loạt gia tài Beethoven để lại, kể cả bản thảo, đều bị đem bán đấu giá. Tất cả đều rơi vào tay của hai nhà xuất bản sách là thương gia Gaflinger và Actari với giá rẻ mạt .
Năm 1781, Beethoven 11 tuổi, ông đã trình diễn như một nghệ sĩ piano điêu luyện tại Hà Lan. Cũng trong thời hạn này, ông cũng được cử làm phụ tá chơi đàn organ trong nhà thời thánh tại Bonn .

Năm 1782 chính Neefe đã cho xuất bản tác phẩm đầu tiên của Beethoven, bản “Các variation cho clavecin của bản march của Ernst Christoph Dressler“. Cũng chính trong năm này, Beethoven trở thành người đại diện cho Neefe ở dàn nhạc hoàng gia với vai trò nghệ sĩ đại phong cầm. Năm 14 tuổi, Beethoven giành được vị trí chính thức là nghệ sĩ chơi đại phong cầm trong dàn nhạc này. Tuy nhiên trong thời gian này ông vẫn tiếp tục luyện tập dương cầm

Năm 1795, Beethoven bắt đầu nổi danh là một nghệ sĩ piano với bản Concerto cung đô trưởng. Nhưng chẳng may từ năm 1818 ông bắt đầu bị lãng tai. Lúc đầu ông mất hết hy vọng nhưng rồi cố gắng thích nghi với điều kiện sống và bắt đầu tập trung tư tưởng tình cảm cao độ hơn bất cứ lúc nào hết trong sáng tác.

Những tác phẩm của Beethoven triển khai xong trong khoảng chừng 1803 – 1805 vượt trội hẳn những gì mà ông sáng tác trước đó. Đó là bản Sonate Kreutzar ( 1803 ) viết cho violon và piano. Bản Giao hưởng Số 3 Anh hùng ca ( 1804 ) có sức hấp dẫn can đảm và mạnh mẽ và gây xúc động sâu xa, lúc đầu ông đề tặng Napoléon nhưng khi Napoléon lên ngôi Hoàng đế thì ông đã xé đi lời đề tặng. Các Sonate cho piano, Bình minh ( 1804 ) và Appassionta ( 1805 ), Bản Giao hưởng Số 4 ( 1806 ), Bản Giao hưởng Số 5 Định mệnh ( 1808 ) đều có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ lớn lao. Ông muốn lột tả trong âm thanh về một đời sống trong sự đấu tranh với cái chết bằng một sức mạnh kinh khủng sau cuối đã ca khúc khải hoàn, như nhân vật nữ trong vở Opera Fidelio ( 1805 ) ra sức bảo vệ người chồng của mình chống lại sự xấu xa bạo tàn, và trong khúc Missa solemnis là lời cầu nguyện để giải thoát khỏi đau thương cuộc chiến tranh .

tin tức về hộp sọ của ông.

Ludwig van BeethovenGiữa tháng 11 năm 2005, Trung tâm Nghiên cứu Beethoven, thuộc Đại học San Jose ( Hoa Kỳ ) chính thức công bố đã tìm ra hộp sọ của Beethoven. Đây là gia tài thừa kế của nhà doanh nghiệp Paul Kaufmann ( người gốc Áo, hiện đang sống tại Danville, California, Hoa Kỳ ) .Chiếc hộp sọ này gồm 13 mảnh ( 2 mảnh lớn phía sau sọ, 11 mảnh nhỏ ) được khai thác năm 1863 rồi được cất giữ tại Pháp trước khi được chuyển giao cho Paul Kaufmann vào năm 1990 .Qua nghiên cứu và điều tra hộp sọ ( có so sánh DNA với những mẫu tóc của Beethoven ), 1 số ít giả thuyết về cái chết của Beethoven đã bị bác bỏ ( bệnh Crohn ) hoặc được củng cố ( hàm lượng chì cao ) .
Các số ở đầu dòng là số tác phẩm :

Tác phẩm dành cho dàn nhạc.

Beethoven nổi tiếng nhất về chín bản giao hưởng của ông. Ông cũng soạn vài concerto, phần lớn để ông trình diễn, cũng như nhạc dàn nhạc khác, nhất là overture và nhạc nền cho kịch tại nhà hát, và những tác phẩm để kỷ niệm những sự kiện đặc biệt quan trọng .
Ngày xưa người ta tưởng rằng Giao hưởng ” Jena ” cung Đô trưởng là một giao hưởng sớm của Beethoven, nhưng ngày này được cho là của Friedrich Witt. Beethoven có lẽ rằng muốn viết Giao hưởng số 10 vào năm ở đầu cuối của ông ; một bản vẽ phác được soạn bởi Barry Cooper .

Bản khác dành cho người đơn ca và dàn nhạc.

Ouverture và nhạc thính phòng.

Tác phẩm nhạc phòng.

Các tứ tấu đàn dây của Beethoven gần như nổi tiếng như những bảngiao hưởng. Ông cũng soạn nhạc phòng cho vài loại đồng diễn khác, gồm có những bộ ba dương cầm, bộ ba đàn dây, và sonata cho vĩ cầm và hồ cầm với dương cầm, cũng như những tác phẩm có kèn sáo .

Tứ tấu đàn dây.

  • 32 bản

Các khúc biến tấu.

  • 3 tập
  • 4 tập

Tác phẩm thanh nhạc.

  • Fidelio

Các tác phẩm thanh nhạc khác.

  • 4 tác phẩm

Một trong những cây đàn piano của Beethoven là một nhạc cụ do công ty sản xuất đàn piano của Viennese Geschwister Stein chế tạo. Vào ngày 19 tháng 11 năm 1796 Beethoven đã viết một bức thư cho Andreas Streicher, chồng của Nannette Streicher: “Tôi đã nhận được fortepiano của ông vào ngày hôm kia. Nó thực sự kỳ diệu, bất kỳ ai khác cũng muốn có nó cho riêng mình… ”[4] Như Carl Czerny nhớ lại, vào năm 1801 Beethoven đã có cây đàn piano Walter tại nhà.[5] Năm 1802, ông cũng nhờ người bạn Zmeskall đề nghị Walter làm cho ông một cây đàn piano với một dây.[6] Sau đó, vào năm 1803, Beethoven nhận được cây đại dương cầm Erard của mình. Tuy nhiên, như Newman đã viết: “Ngay từ đầu Beethoven đã không hài lòng về nhạc cụ này một phần vì nhà soạn nhạc nhận thấy bộ cơ gốc Anh của nó quá nặng”.[7] Một cây đàn piano khác của Beethoven, Broadwood 1817, là một món quà từ Thomas Broadwood[8] được Beethoven lưu giữ tại nhà của ông ở Schwarzspanierhaus cho đến cái chết của ông vào năm 1827.[9] Nhạc cụ cuối cùng của Beethoven là một cây đàn piano Graf bốn dây. Chính Conrad Graf xác nhận rằng ông đã cho Beethoven mượn một cây đàn piano 6 ½ quãng tám, và sau đó, sau khi nhà soạn nhạc qua đời, ông đã bán lại cho gia đình Wimmer.[10] Năm 1889 nhạc cụ này đã được mua lại bởi Beethovenhaus ở Bonn.[11]

Các bản nhạc hay nhất.

Nguồn đọc thêm.

Liên kết ngoài.


Exit mobile version