Nhận dạng là gì? Nhận dạng theo Bộ luật Tố tụng hình sự 2015?

Nhận dạng ( Identification ) là gì ? Nhận dạng trong tiếng Anh là gì ? Nhận dạng theo lao lý của Bộ luật tố tụng hình sự năm năm ngoái ?

Bộ luật tố tụng hình sự lao lý những giải pháp tìm hiểu nhằm mục đích tích lũy chứng cứ để chứng tỏ tội phạm và người phạm tội. Nhận dạng là một trong những giải pháp tìm hiểu đó. Trong quy trình xử lý vụ án, để làm rõ sự giống hệt, sự giống nhau hay sự độc lạ giữa đối tượng người dùng nhận dạng và đối tượng người tiêu dùng có tương quan đến vụ án mà người nhận dạng đã tri giác trước đây còn ghi nhớ trong trí nhớ của người nhận dạng. Vậy nhận dạng là gì ?

1. Nhận dạng là gì ?

Người nhận dạng có thể là người làm chứng, bị hại hoặc bị can. Đối tượng nhận dạng có thể là người, ảnh hoặc vật. Mục đích của việc tiến hành nhận dạng là nhằm xác nhận sự giống hay khác nhau giữa đối tượng nhận dạng với hình ảnh của đối tượng mà người nhận dạng đã tri giác trước đây. Qua việc nhận dạng có thể xác định được người phạm tội, vật chứng của vụ án, tung tích của tử thi…

Theo pháp luật tại Điều 190 Bộ luật tố tụng hình sự năm năm ngoái pháp luật như sau :

“- Khi cần thiết, Điều tra viên có thể đưa người, ảnh hoặc vật cho người làm chứng, bị hại hoặc bị can nhận dạng.

Số người, ảnh hoặc vật đưa ra để nhận dạng ít nhất phải là ba và bề ngoài phải tương tự nhau, trừ trường hợp nhận dạng tử thi.

Trước khi thực thi nhận dạng, Điều tra viên phải thông tin cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử Kiểm sát viên kiểm sát việc nhận dạng. Kiểm sát viên phải xuất hiện để kiểm sát việc nhận dạng. Nếu Kiểm sát viên vắng mặt thì ghi rõ vào biên bản nhận dạng. – Những người sau đây phải tham gia việc nhận dạng : a ) Người làm chứng, bị hại hoặc bị can ; b ) Người chứng kiến. – Nếu người làm chứng hoặc bị hại là người nhận dạng thì trước khi thực thi, Điều tra viên phải lý giải cho họ biết nghĩa vụ và trách nhiệm về việc phủ nhận, trốn tránh khai báo hoặc cố ý khai báo gian dối. Việc này phải ghi vào biên bản .

Xem thêm: Bộ luật tố tụng hình sự 2015 mới nhất đang áp dụng năm 2022

– Điều tra viên phải hỏi trước người nhận dạng về những diễn biến, vết tích và đặc thù mà nhờ đó họ hoàn toàn có thể nhận dạng được. Trong quy trình triển khai nhận dạng, Điều tra viên không được đặt câu hỏi gợi ý. Sau khi người nhận dạng đã xác nhận một người, một vật hay một ảnh trong số được đưa ra để nhận dạng thì Điều tra viên nhu yếu họ lý giải là họ đã địa thế căn cứ vào những vết tích hoặc đặc thù gì mà xác nhận được người, vật hay ảnh đó. – Biên bản nhận dạng được lập theo pháp luật tại của Bộ luật tố tụng hình sự. Biên bản ghi rõ nhân thân, thực trạng sức khỏe thể chất của người nhận dạng và của những người được đưa ra để nhận dạng ; đặc thù của vật, ảnh được đưa ra để nhận dạng ; những lời khai báo, trình diễn của người nhận dạng ; điều kiện kèm theo ánh sáng khi triển khai nhận dạng ”. Nhận dạng là giải pháp tìm hiểu được triển khai bằng cách tổ chức triển khai cho một người quan sát, so sánh, nhận lại đối tượng người dùng hiện tại với một đối tượng người dùng mà họ đã tri giác trước đây. Nhằm làm rõ sự giống hệt, sự tương đương hay sự độc lạ giữa đối tượng người tiêu dùng nhận dạng với đối tượng người dùng có tương quan đến vụ án.

2. Nhận dạng trong tiếng Anh là gì ?

Nhận dạng trong tiếng Anh được hiểu là Identification.

Nhận dạng là giải pháp tìm hiểu do Điều tra viên thực thi theo trình tự, thủ tục do BLTTHS pháp luật. Nhận dạng là quy trình nhớ lại, nhận lại đối tượng người dùng mà trước đây người nhận dạng đã tri giác và ghi nhớ trong trí nhớ khi đối tượng người tiêu dùng đó Open trở lại. Mục đích của nhận dạng là xác lập sự giống hệt, sự tương đương hay sự khác nhau giữa đối tượng người dùng nhận dạng thực tại với đối tượng người dùng mà người nhận dạng đã tri giác trước đây. Nhờ thực thi nhận dạng Điều tra viên hoàn toàn có thể tích lũy, kiểm tra, củng cố nhiều tài liệu chứng cứ khác nhau để chứng tỏ những diễn biến của vụ án và làm cơ sở để thiết kế xây dựng giả thuyết tìm hiểu. Người nhận dạng và đối tượng người tiêu dùng nhận dạng được lao lý tại Điều 190 BLTTHS. Người nhận dạng là người được Điều tra viên đưa ra để quan sát, so sánh đối tượng người tiêu dùng nhận dạng với hình ảnh của đối tượng người tiêu dùng mà người nhận dạng tri giác trước đây trong mối liên hệ với vụ án còn lưu giữ trong trí nhớ của người nhận dạng để nhận lại đối tượng người tiêu dùng cần nhận dạng. Theo lao lý người nhận dạng gồm : người làm chứng, bị hại hoặc bị can .

Xem thêm: Người bị hại là gì? Quy định về người bị hại theo Bộ luật tố tụng hình sự?

Đối tượng nhận dạng là đối tượng người dùng được Điều tra viên đưa ra để nhận dạng gồm có : người ( bị can, đối tượng người tiêu dùng bị tình nghi, người bị hại, người làm chứng ) ; tử thi ; vật phẩm, súc vật ; khu vực, tài liệu … Sự thiết yếu để thực thi nhận dạng được xác lập địa thế căn cứ vào trách nhiệm của hoạt động giải trí tìm hiểu và những yếu tố cần chứng tỏ trong vụ án.

3. Nhận dạng theo pháp luật của Bộ luật tố tụng hình sự năm năm ngoái :

Theo pháp luật tại Điều 190 BLTTHS năm năm ngoái thì chủ thể có thẩm quyền thực thi việc nhận dạng là Điều tra viên thuộc Cơ quan tìm hiểu. Viện kiểm sát, Tòa án, Cơ quan được giao trách nhiệm triển khai một số ít hoạt động giải trí tìm hiểu không trực tiếp thực thi nhận dạng.

Những người phải tham gia việc nhận dạng được quy định tại khoản 2 Điều 190 BLTTHS năm 2015, gồm:

– Người nhận dạng : Có thể là người làm chứng, bị hại hoặc bị can. Nếu lựa chọn những người tham gia tố tụng khác như người bị bắt, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự … làm người nhận dạng thì tác dụng nhận dạng sẽ không có giá trị pháp lý và không được dùng làm chứng cứ xử lý vụ án. Tuy Điều 190 BLTTHS năm năm ngoái không lao lý rõ nhưng theo tác giả, người nhận dạng phải cung ứng những điều kiện kèm theo, đó là : Họ phải là người đã tri giác và còn lưu giữ được những diễn biến, vết tích, đặc thù của đối tượng người tiêu dùng cần nhận dạng ; họ phải là người có năng lực nhận thức và tinh chỉnh và điều khiển hành vi của mình ; là người có năng lực tri giác ; là người được Điều tra viên chọn làm người nhận dạng. – Người chứng kiến : Người chứng kiến có nghĩa vụ và trách nhiệm xác nhận nội dung, tác dụng nhận dạng và hoàn toàn có thể nêu quan điểm cá thể. Ý kiến này được ghi vào biên bản. Những người sau đây không được làm người tận mắt chứng kiến việc nhận dạng : Người do điểm yếu kém về tinh thần hoặc sức khỏe thể chất mà không có năng lực nhận thức đúng vấn đề ; người dưới 18 tuổi …

Về đối tượng nhận dạng: 

Đối tượng nhận dạng là người, ảnh hoặc vật được đưa ra để nhận dạng. Số người, ảnh hoặc vật đưa ra để nhận dạng ít nhất phải là ba và bề ngoài phải tương tự nhau, trừ trường hợp nhận dạng tử thi. Đối tượng nhận dạng gồm:

Xem thêm: Trưng cầu giám định là gì? Trưng cầu giám định theo Bộ luật tố tụng hình sự?

– Đối tượng nhận dạng chính : Là đối tượng người dùng cần xác lập có tương quan đến vụ án hình sự. – Đối tượng nhận dạng tựa như : là đối tượng người dùng không tương quan đến vụ án, tự nguyện tham gia việc nhận dạng, có hình thức bề ngoài tương tự như đối tượng người dùng nhận dạng chính, được đưa ra nhận dạng cùng đối tượng người tiêu dùng nhận dạng chính để bảo vệ sự khách quan của việc nhận dạng. Đối tượng tựa như là người thì phải cùng giới, gần giống đối tượng người tiêu dùng nhận dạng chính về độ cao, màu da, độ tuổi. Đối tượng tựa như là vật thì vật đó phải cùng loại, gần giống đối tượng người dùng nhận dạng chính về kích cỡ, sắc tố …

Nguyên tắc về nhận dạng

Người nhận dạng hoàn toàn có thể là người làm chứng, bị hại hoặc bị can. Đối tượng nhận dạng hoàn toàn có thể là người, ảnh hoặc vật. Số người, ảnh hoặc vật đưa ra để nhận dạng tối thiểu phải là 03 và hình thức bề ngoài phải tương tự như nhau, trừ trường hợp nhận dạng tử thi. Trước khi thực thi nhận dạng, Điều tra viên phải thông tin cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử kiểm sát viên kiểm sát việc nhận dạng. Kiểm sát viên phải xuất hiện để kiểm sát việc nhận dạng. Nếu kiểm sát viên vắng mặt thì ghi rõ vào biên bàn nhận dạng ..

Tính khách quan của hoạt động nhận dạng

Hoạt động nhận dạng phải được triển khai khách quan và theo trình tự nhất định nhằm mục đích bảo vệ tính hiệu suất cao và hiệu quả của nhận dạng. Điều luật lao lý Điều tra viên phải hỏi trước người nhận dạng về những diễn biến, vết tích và đặc thù mà nhờ đó họ hoàn toàn có thể nhận dạng được .

Xem thêm: Công văn 5003/VKSTC-V14 năm 2016 hướng dẫn áp dụng quy định có lợi cho người phạm tội trong Bộ luật hình sự 2015 và quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2015 thi hành quy định có lợi cho người phạm tội của Bộ luật hình sự 2015 do Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành

Trách nhiệm của điều tra viên trong quá trình tiến hành nhận dạng

Trong quy trình triển khai nhận dạng, Điều tra viên không được đặt câu hỏi gợi ý. Sau khi người nhận dạng đã xác nhận một người, một vật hay một ảnh trong số được đưa ra để nhận dạng thì Điều tra viên nhu yếu họ lý giải là họ đã địa thế căn cứ vào những vết tích hoặc đặc thù gì mà xác nhận được người, vật hay ảnh đó.

Biên bản nhận dạng

Tương tự như những hoạt động giải trí tìm hiểu khác, biên bản nhận dạng được lập theo lao lý tại Điều 178 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm năm ngoái. Biên bản ghi rõ nhân thân, thực trạng sức khỏe thể chất của người nhận dạng và của những người được đưa ra để nhận dạng ; đặc thù của vật, ảnh được đưa ra để nhận dạng, những lời khai báo, trình diễn của người nhận dạng, điều kiện kèm theo ánh sáng khi thực thi nhận dạng.

Về trình tự, thủ tục tiến hành nhận dạng:

– Điều tra viên phải hỏi trước người nhận dạng về những diễn biến, vết tích và đặc thù mà nhờ đó họ hoàn toàn có thể nhận dạng được ( khoản 4 Điều 190 ). Việc hỏi trước giúp cho người nhận dạng có thời hạn, điều kiện kèm theo để nhớ lại những diễn biến, vết tích và đặc thù của đối tượng người tiêu dùng mà họ đã tri giác trước đây ; là cơ sở để kiểm tra, nhìn nhận lời khai của họ sau khi việc nhận dạng kết thúc và cũng để xác lập lại việc có thiết yếu thực thi nhận dạng hay không. Tuy vậy, pháp luật trên dẫn đến hai cách hiểu khác nhau khi vận dụng. Cách hiểu thứ nhất : Trong buổi nhận dạng, Điều tra viên phải hỏi người nhận dạng, rồi sau đó mới cho họ mở màn nhận dạng. Cách hiểu thứ hai : Điều tra viên phải hỏi người nhận dạng trước khi triển khai nhận dạng ( ví dụ điển hình như Điều tra viên hỏi người nhận dạng trước khi triển khai nhận dạng 10 ngày ). Theo tác giả, Điều tra viên nên hỏi người nhận dạng trước khi triển khai nhận dạng một thời hạn hài hòa và hợp lý. Nếu thời hạn từ khi hỏi đến khi thực thi nhận dạng quá lâu thì họ hoàn toàn có thể quên đi những diễn biến, vết tích, đặc thù của đối tượng người tiêu dùng nhận dạng. Khi hỏi người nhận dạng, Điều tra viên cần hỏi thật kỹ họ về những diễn biến, vết tích, đặc thù của đối tượng người tiêu dùng nhận dạng ; những yếu tố khách quan trong khi họ tri giác đối tượng người dùng như ánh sáng, khoảng cách ; những yếu tố chủ quan trong khi họ tri giác đối tượng người dùng … – Trước khi triển khai nhận dạng, Điều tra viên phải thông tin việc thực thi nhận dạng cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử Kiểm sát viên tham gia kiểm sát việc nhận dạng ( khoản 1 Điều 190 ). So với BLTTHS năm 2003, BLTTHS năm năm ngoái đã bổ trợ pháp luật Điều tra viên phải thông tin cho Viện kiểm sát để cử Kiểm sát viên tham gia kiểm sát việc nhận dạng. Việc bổ trợ pháp luật này nhằm mục đích nâng cao nghĩa vụ và trách nhiệm của Kiểm sát viên, đồng thời bảo vệ hoạt động giải trí này triển khai đúng pháp luật của pháp lý. – Nếu người nhận dạng là người dưới 18 tuổi thì trước khi thực thi nhận dạng, Điều tra viên còn phải thông tin cho người bào chữa, người đại diện thay mặt hoặc người bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của họ tham gia ( Điều 420, 421 ). – Nếu có người làm chứng hoặc bị hại là người nhận dạng thì trước khi triển khai nhận dạng, Điều tra viên phải lý giải cho họ biết nghĩa vụ và trách nhiệm về việc khước từ, trốn tránh khai báo hoặc cố ý khai báo gian dối. Việc này phải ghi vào biên bản nhận dạng ( khoản 3 Điều 190 ). Có nhiều nguyên do làm cho người làm chứng hoặc bị hại khước từ, trốn tránh khai báo hoặc cố ý khai báo gian dối : sợ bị trả thù, có mối quan hệ mái ấm gia đình, bạn hữu …, làm tác động ảnh hưởng đến hiệu quả nhận dạng. Vậy nên, việc lao lý như trên là thiết yếu, bảo vệ sự đúng đắn trong lời khai của người làm chứng, bị hại. – Số người, ảnh hoặc vật đưa ra để nhận dạng tối thiểu phải là ba, trừ trường hợp nhận dạng tử thi ( khoản 1 Điều 190 ). Số người, ảnh hoặc vật đưa ra quá nhiều sẽ làm cho người được nhận dạng mất tập trung chuyên sâu, khó khăn vất vả trong việc nhận dạng. Ngược lại, nếu đưa người, ảnh hoặc vật ra quá ít thì việc nhận dạng sẽ không được khách quan.

– Trong quá trình tiến hành nhận dạng, Điều tra viên không được đặt câu hỏi gợi ý. Điều tra viên đặt câu hỏi gợi ý rất dễ làm cho người nhận dạng khai báo theo ý của Điều tra viên, làm ảnh hướng đến tính khách quan của kết quả nhận dạng. Sau khi người nhận dạng đã xác nhận một người, một vật hay một ảnh trong số được đưa ra để nhận dạng thì Điều tra viên yêu cầu họ giải thích là họ đã căn cứ vào các vết tích hoặc đặc điểm gì mà xác nhận được người, vật hay ảnh đó.

– Sau khi người nhận dạng đã xác nhận một người, một vật hay một ảnh trong số được đưa ra để nhận dạng thì Điều tra viên nhu yếu họ lý giải là họ đã địa thế căn cứ vào những vết tích hoặc đặc thù gì mà xác nhận được người, vật hay ảnh đó. – Kết thúc việc nhận dạng, Điều tra viên phải lập biên bản. Biên bản nhận dạng được lập theo lao lý tại Điều 178 của Bộ luật này. Biên bản ghi rõ nhân thân, thực trạng sức khỏe thể chất của người nhận dạng và của những người được đưa ra để nhận dạng ; đặc thù của vật, ảnh được đưa ra để nhận dạng ; những lời khai báo, trình diễn của người nhận dạng ; điều kiện kèm theo ánh sáng khi thực thi nhận dạng ( khoản 5 Điều 190 ).

Kết luận: Nhận dạng là biện pháp điều tra quan trọng được áp dụng rộng rãi trong hoạt động điều tra các vụ án hình sự nhằm thu thập tài liệu, chứng cứ chứng minh sự thật của vụ án. Kết quả nhận dạng là nguồn chứng cứ pháp lý. Quá trình kiểm sát việc thực hiện nhận dạng cần thực hiện đúng quy định của BLTTHS và quan tâm một số vấn đề nêu trên để việc nhận dạng đạt kết quả cao, làm căn cứ giải quyết các vụ án hình sự.