Sự tinh tế trong trình diễn âm nhạc (Phần 1)

Sự tinh tế trong trình diễn âm nhạc (Phần 1)

Có rất nhiều nghệ sĩ màn biểu diễn và hàng triệu người đam mê âm nhạc, mong ước trình diễn âm nhạc của mình đến người theo dõi bằng nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, có những điểm chung mà đa số những bạn nghệ sĩ mới thường gặp phải làm giảm phần tinh xảo và sự hấp dẫn trong trình diễn của mình. Hôm nay, ADAM Muzic sẽ gửi đến những bạn những tuyệt kỹ để tạo nên giá trị của sự tinh xảo trong trình diễn âm nhạc .

1. Sự tinh tế từ lời giới thiệu

Thoạt nghe có vẻ không liên quan nhiều lắm đến trình diễn, đặc biệt với những bạn có kỹ năng biểu diễn và các kỹ thuật chuyên nghiệp. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận sâu hơn ở góc độ tâm lý và cảm xúc khán giả, việc bạn có một lời giới thiệu hay, dẫn dắt người nghe vào tác phẩm của bạn thì sự chú ý vào phần trình diễn cũng sẽ nhiều hơn. Điều này đặc biệt cần thiết khi không gian bạn đang hát bị thiếu mất sự tập trung từ khán giả hoặc tác phẩm của bạn quá mới lạ. Trong một số trường hợp, việc giới thiệu hút tai với giọng điệu hay, ý nghĩa truyền tải tốt còn làm khán giả cảm thấy ấn tượng về bạn và thậm chí sẵn sàng bỏ qua cho các lỗi sơ sót nếu lỡ xảy ra trong quá trình biểu diễn. Một trong những mẹo từ lời giới thiệu như sau:

• Bạn cần cho người theo dõi biết bạn là ai .
• Bạn nên san sẻ cho người theo dõi biết qua câu truyện về tác phẩm bạn sắp trình diễn .
• Nếu tác phẩm từng đoạt phần thưởng hay đứng đầu những bảng xếp hạng thì bạn cũng nên san sẻ thêm thông tin này để tạo thêm “ giá trị ” của tác phẩm so với người chưa từng nghe qua .
• Bạn cần nói đôi chút về tác giả và ca sĩ trình diễn trước đó để bộc lộ sự tôn trọng
• Nếu có thêm một sự ảnh hưởng tác động nào nhận được từ tác phẩm, hãy san sẻ nó. Ví dụ : ca khúc này từng giúp bản thân mình cảm thấy niềm hạnh phúc hơn trong khoảng chừng thời hạn khó khăn vất vả thời sinh viên … .
• Dành Tặng Ngay ca khúc này cho một vị khách hoặc nhóm người theo dõi bên dưới .

Tất cả những mẹo trên sẽ giúp bạn liên kết được với cảm hứng khán giản, giành được sự chăm sóc của họ ngay từ những phút tiên phong .

2. Sự tinh tế từ sắc thái mạnh nhẹ và cảm xúc

Một số bạn yêu nhạc và cả những nghệ sĩ mới, thường ít chăm sóc đến điều này, và bạn thử nghĩ xem, thứ mà người theo dõi nhận được từ những nghệ sĩ như thế là một tác phẩm vô hồn. Nếu bạn đang trình diễn như thể mình đang thuộc bài thì hãy dừng lại, đổi khác ngay điều đó. Âm nhạc cần có sự tinh xảo, cần có cảm hứng, và những điều đó bắt nguồn từ cảm nhận của bạn từ ca khúc, hãy dùng sự mạnh, nhẹ, dài ngắn của từng nốt nhạc, tiết tấu để khiến người theo dõi cảm nhận được cái bạn muốn nói mà không cần phải dùng lời nhạc để diễn đạt. Âm nhạc, thực chất là ngôn từ không lời, nếu bạn làm được điều đó, bạn đã có được sự tinh xảo đó .

Hãy tưởng tượng như thế này:

• Bạn nên đánh những nốt nhạc nhẹ nhàng nếu bài hát đó có hàm nghĩa nói về một sự yếu ớt, ủy mị …
• Những đoạn nhạc mang ý nghĩa bão tố, kinh hoàng lại cần những nốt nhạc can đảm và mạnh mẽ .
• Những tác phẩm nói về sự bất tận, dài đăng đẳng của thời hạn thì nốt nhạc nên lê thê, lê dài, nhiều lúc dài hơn, trễ hơn nhịp tí lại tạo được cảm xúc chân thực hơn .
• Cũng không ngoại lệ một số ít trường hợp sâu hơn trong những tác phẩm mang hàm ý trái ngược nhau, ví dụ điển hình như “ niềm hạnh phúc đến rơi nước mắt ”, hay “ cay đắng đến mức chỉ biết gượng cười ”. Khi gặp những trường hợp này, bạn cần phải có một sự thấu cảm sâu hơn để cảm nhận và đưa ra được những cung bậc giai điệu tương thích nhất .

Không có một công thức chung về sắc thái và sự tinh xảo, tổng thể đều là sự thưởng thức của chính bạn dựa trên những gì bạn đã trải qua, trong đó có cả những giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật có được qua năm tháng. Có một môn học hoàn toàn có thể giúp bạn hiểu được những điều này nhanh hơn, đó là Cảm thụ âm nhạc ( Music Appreciation ). Hãy khởi đầu với nó nhé .

3. Tinh tế trong cân đối âm lượng

Rất nhiều những nghệ sĩ trình diễn và nhiều ban nhạc có thói quen mở lớn âm lượng của mình khi trình diễn, đặc biệt quan trọng là những đoạn độc tấu, bộc lộ kỹ thuật … Việc nâng âm lượng chỉ tốt trong trường hợp âm lượng quá nhỏ và người theo dõi không hề nghe thấy hoặc khi kỹ thuật viên / kỹ sư âm thanh ( sound engineer ) không đủ nhạc cảm hoặc không chú ý quan tâm để kiểm soát và điều chỉnh âm lượng của bạn. Kể cả trong trường hợp này, việc nâng âm lượng cũng chỉ ở mức vừa phải, đừng cố vặn thật to để người theo dõi phải nghe thấy âm thanh của bạn, điều này gây ra sự không dễ chịu với người theo dõi dù họ không nói ra. Hãy để âm thanh đó vừa phải và người theo dõi sẽ cảm nhận được và sẽ thấy sự tinh xảo từ tác phẩm cũng như phần trình diễn. Đối với ban nhạc, hoặc những kỹ thuật viên âm thanh, nhiều lúc việc vặn nhỏ những phần nhạc cụ khác sẽ làm tôn vinh phần nhạc cụ hoặc giọng hát còn lại hơn là vặn to những nhạc cụ, giọng hát chính, và tất yếu, vẫn phải bảo vệ mức âm lượng không quá nhỏ để khoảng trống trở nên xìu hoặc quá lớn đến ngưỡng không dễ chịu khi nghe .
Ngoài ra, mỗi khoảng trống, mỗi đối tượng người dùng người theo dõi và thời gian đều cần một sự cân đối âm lượng khác nhau. Hãy tưởng tượng một buổi tối lãng mạn ngày 14/2 nên là những tác phẩm với âm lượng vừa phải, ngược lại, trong không khí của rocker hay những buổi tiệc nhạc EDM thì âm lượng phải đụng nóc mới cung ứng đủ sự phấn khích của người theo dõi .

4. Tinh tế trong cân đối âm tần

Âm tần là tần số âm thanh, mỗi nhạc cụ có một dãi âm tần chính, mỗi nốt nhạc cũng là một tần số, nếu quá nhiều nhạc cụ có dãi tần chính lại đánh cùng một lúc với nhau thì âm lượng của riêng dãi tần đó sẽ tăng đột biến, gây cảm xúc ngột ngạt, không dễ chịu, trong khi những dãi tần còn lại thì thiếu, gây mất cân đối âm tần .
Hiểu đơn thuần hơn là thế này :
Khi ban nhạc có 3 nhạc cụ piano, guitar violin và thêm 1 giọng ca nam trung. Như vậy 4 âm thanh này nhạc cụ này có năng lực xảy ra sự chồng tần số nếu không giải quyết và xử lý khéo. Cả piano, guitar, violin và giọng nam trung đều có 1 dãi tần số giống nhau ở phần trung tần ( middle frequency ). Trong trường hợp trình diễn, nếu những nhạc cụ đều chỉ tập trung chuyên sâu chơi những nốt nhạc ở khu vực này, bản nhạc sẽ trở nên rối rắm, hỗn độn .
Hãy xem hình bên dưới, đây là cách mix nhạc cụ trong một bài nhạc đơn thuần, mỗi nhạc cụ đều có “ khoảng trống thở ” riêng. Điều này có được sau quá trì cắt xén bớt tần số bởi những sound engineer, tuy nhiên, bạn cũng hoàn toàn có thể góp thêm phần làm sạch bài với một giải pháp đơn thuần sau : những nhạc cụ nào có năng lực chơi ở những dãi tần khác ngoài tần trung thì nên chơi ở đó .

Ví dụ:

• Piano có dãi tần rộng nhất, hoàn toàn có thể lan rộng ra hai tay, tay trái đánh xuống phía trầm, từ C3 trở xuống A1, tay phải đánh lên phía cao hơn, ngay khu vực từ G4 trở lên .

• Guitar có thể đảm nhiệm phần đệm, dù là cũng nằm ở tần trung, nhưng vì phần đệm của guitar sẽ góp phần mang tính nền về tiết tấu nên cảm giác chồng tần sẽ ít hơn, ngược lại, nó mang sự đầy đặn và có nhịp điệu rõ ràng hơn.

  Xem thêm: Khuông nhạc.

• Violin nên đánh những câu lót ở phần trung cao, thi thoảng khi giọng hát đã trình diễn xong câu của mình, violin hoàn toàn có thể đi gần xuống trung tần để bù lại khoảng chừng lấp trống, lúc này piano lại hoàn toàn có thể lót vài nốt ở tần trung cao nơi violin vừa bỏ trống .
• Giọng hát thường khó hoàn toàn có thể đổi khác vì dãi tần đã được mặc định bởi đặc tính giọng, tuyến giai điệu, tông nhạc. Tuy nhiên, cách giải quyết và xử lý hơi thở, vị trí giọng, khoảng chừng vang, điều khiển và tinh chỉnh độ đóng mở thanh đới, cách giải quyết và xử lý micro cũng góp thêm phần biến hóa phần nào âm tần, giúp lấp đầy những dãi tần trống hoặc giảm tải bớt cho sự chồng lấn nếu lỡ có xảy ra .

Đây là một kiến thức và kỹ năng khá khó khăn vất vả so với đa phần nghệ sĩ màn biểu diễn, kể cả với nghệ sĩ chuyên nghiệp, đặc biệt quan trọng với những người có quá ít thời hạn trình diễn trên sân khấu lớn, chưa thao tác nhiều trong phòng thu và ít kỹ năng và kiến thức về âm thanh học. Tuy nhiên bạn vẫn hoàn toàn có thể cải tổ phần nào kỹ năng và kiến thức này qua việc khám phá đôi chút về EQ ( Equalizer ), đọc những tài liệu chuyên về mixing, lắng nghe những bản nhạc được mix, master tốt, đến những buổi trình diễn live của những nghệ sĩ chuyên nghiệp và nếu hoàn toàn có thể, tìm kiếm những khóa học về kỹ thuật âm thanh hoặc tìm kiếm sự trợ giúp, hướng dẫn từ những nhạc sĩ, kỹ sư âm thanh hoặc những người có trình độ .

5. Tinh tế qua giá trị của “sự có mặt”

Đối với nhiều nghệ sĩ màn biểu diễn trẻ, đa số khi nào những bạn cũng muốn bộc lộ kỹ năng và kiến thức cũng như trình độ âm nhạc của mình bằng cách tham gia vào phần trình diễn ngay từ đầu. Tuy nhiên, nhiều lúc sự xuất hiện vào một khoảnh khắc hài hòa và hợp lý sẽ tăng thêm giá trị cho sự xuất hiện đó. Nếu bạn muốn tham gia vào như một phần chính thức của cả ban nhạc trên sân khấu, việc bạn cần làm là chờ đón những khoảnh khắc ấy. Nghe có vẻ như mơ hồ nhưng bạn hoàn toàn có thể làm theo cách sau để khởi đầu :

Mỗi bản nhạc thường có một khung cấu trúc gần tương tự nhau:

• Intro : Đoạn nhạc dạo đầu
• Verse 1 : Đoạn phiên khúc đầu
• Pre Chorus : Đoạn chuyển qua điệp khúc
• Chorus : Đoạn điệp khúc
• Interlude : Đoạn giang tấu
• Verse 2 : Đoạn phiên khúc 2
• Pre Chorus : Đoạn chuyển qua điệp khúc
• Chorus : Đoạn điệp khúc
• Bridge : Đoạn phiên khúc đặc biệt quan trọng cuối bài
• Chorus : Đoạn điệp khúc lặp lại
• Outro : Đoạn kết thúc bài

Có thể có nhiều kiểu cấu trúc khác nữa, tuy nhiên, hãy thử nghĩ xem, trên cấu trúc thường thì này, những bạn hoàn toàn có thể tham gia vào bài nhạc với những “ khoảnh khắc ” đặc biệt quan trọng nào để tạo thêm giá trị tinh xảo cho sự xuất hiện của mình ?
Tùy vào ý nghĩa, nội dung tác phẩm mà loại nhạc cụ và thời gian thêm vào sẽ khác nhau. Ví dụ tiếp cũng với 3 nhạc cụ Piano, Guitar và Violin như trên cùng với giọng nam trung, một trong những lựa chọn hài hòa và hợp lý sẽ là Guitar vào Intro trước, một mình, rồi đến giọng hát vào ở đoạn phiên khúc ( Verse ), đến đoạn chuyển ( Pre-Chorus ), piano khởi đầu vào, đoạn điệp khúc ( Chorus ), tổng thể cùng hòa quyện và chơi mạnh hơn đoạn đầu, đến đoạn giang tấu ( Interlude ) Violin mở màn Open để tạo điểm nhất cho câu solo .

Như vậy, bạn hoàn toàn có thể thấy mỗi nhạc cụ đều có đất dụng võ mà lại bảo vệ giá trị cho sự Open của mình. Không nhất thiết lúc nào bạn cũng cần phải Open ngay đầu bản nhạc, và thậm chí còn, một số ít tác phẩm đặc biệt quan trọng, chỉ cần một tiếng Guitar với giọng hát là đủ. Hãy tự hỏi bản thân một câu đơn thuần sau “ Một tác phẩm nói về sự đơn độc có cần quá nhiều giọng hát và nhạc cụ hòa quyện cùng nhau hay không ? ”. Trả lời được câu hỏi này, bạn đã có được giá trị tinh xảo về sự xuất hiện của bạn .

6. Tinh tế trong sự “nhường nhau”

Đây là một yếu tố khá tế nhị và khó thấy cũng như khó đạt được sự đồng ý của phần đông nghệ sĩ non trẻ. Khi thấy một người bạn Guitar kế bên “ quạt chả ”, tay Guitar còn lại thường có khuynh hướng “ bào chung cho vui ”, câu truyện càng thêm tệ hại khi cả Cajon, Piano cùng “ bào một lúc ”. Nếu là người theo dõi, bạn sẽ cảm nhận xúc cảm âm nhạc gì trong trường hợp này ? Nó không còn là cảm hứng âm nhạc, thay vào đó, trở thành một mớ hỗn độn những sự vồ vập ồn ào không thiết yếu. Khi tổng thể cùng chơi đúng chuẩn nhịp ( bất khả thi so với phần đông nghệ sĩ trẻ, mới vào nghề ) âm thanh nghe vẫn tạm ổn, khi một tay đánh thiếu đúng chuẩn hơn phần còn lại, nó trở thành thảm họa .
Vậy làm thế nào để tránh được điều này ? Một điều thật vi diệu là tổng thể tất cả chúng ta đều có quyền “ nhường nhau ”. Nếu như thấy bạn mình đang “ quạt chả ” khí thế, bạn hãy nhường phần đó lại, đánh đơn thuần bằng những hợp âm rải, hoặc tỉa vài nốt cho vui, hoặc bay lên quãng tám cao hơn đánh vài ba nốt, hoặc chạy 1, 2 nốt bass nhấn nhẹ, hoặc khó quá thì … không đánh cũng được. Đã tham gia vào thì cần bảo vệ nó hay hơn, nếu không chắc, không nhất thiết tham gia. Làm được nhiêu đó là bạn đã nâng tầm âm nhạc lên nhiều lắm rồi. Đừng nghĩ nó đơn thuần nhé, nghệ sĩ thường mất nhiều năm để đạt tới trình độ này đấy .

7. Tinh tế về chất lượng nốt hơn số lượng nốt

Bệnh chung của những bạn tuổi trẻ tài cao là thích khoe năng lượng bản thân qua những câu cú chạy ngón, chạy nốt, vận tốc cao ( so với guitar, piano … ) và luyến láy loạn xạ ( so với giọng hát ). Những điều này hoàn toàn có thể tốt trong những thời gian và đoạn nhạc thiết yếu, ví dụ, đoạn solo đặc biệt quan trọng để ra mắt một thành viên đơn cử trong ban nhạc. Còn lại, bạn cần chú trọng vào từng nốt nhạc, làm thế nào để từng nốt nhạc biểu lộ được cảm hứng toàn vẹn nhất. Nếu một câu nhạc dài trăm nốt mà không có ý nghĩa, hãy chọn một câu nhạc vài ba nốt mà biểu lộ được xúc cảm chân thực nhất. Mời bạn nghe phần phối trộn tuyệt vời của ban nhạc Hoài Sa và Saxophonist Xuân Hiếu .

Sự tinh tế trong trình diễn âm nhạc – Phần 2 (Phần cuối)

Biên soạn: Nhạc sĩ Đoàn Nhược Quý

Phát hành và sở hữu bản quyền: ADAM Muzic