Quốc tử giám (tiếng Trung: 國子監; bính âm: Guózǐjiàn) là cơ quan đào tạo giáo dục cấp trung ương tại các nước Á Đông thời phong kiến Nho giáo. Đứng đầu Quốc tử giám là các chức quan: Tế tửu (đứng đầu trường Quốc học-tương đương với Hiệu trưởng), Tư nghiệp (đứng thứ hai sau Tế tửu).
Cụ Bùi Quý Công Huy Hiến, dòng họ Bùi. Cụ là Quan Tế Tửu Quốc Tử Giám .
Nội dung chính
Tại Trung Quốc.
Quốc tử giám tiên phong Open sau thời nhà Tuỳ. Mỗi triều đại sau đó đều lập Quốc tử giám tại kinh đô của mình – Trường An, Lạc Dương, Khai Phong, Nam Kinh. Kể từ thời nhà Minh thì có tới hai Quốc tử giám : một ở Nam Kinh và một ở Bắc Kinh .
Tại Nước Ta.
Quốc tử giám đầu tiên được lập vào năm 1076 tại kinh thành Thăng Long vào thời vua Lý Nhân Tông. Ban đầu, trường chỉ dành riêng cho con vua và con các hoàng tộc, quý tộc và quan lại. Từ năm 1253, vua Trần Thái Tông cho mở rộng Quốc tử giám và thu nhận cả con cái các nhà thường dân có sức học xuất sắc. Đến đời nhà Nguyễn, Quốc tử giám được lập tại Huế.
Bạn đang đọc: Quốc tử giám – Wikipedia tiếng Việt
Chức trách của Tế tửu được Phan Huy Chú cho biết trong Lịch triều Hiến chương loại chí là: “phụng mệnh trông coi nhà Văn Miếu, rèn tập sĩ tử, phải chiếu theo chỉ truyền, hằng tháng theo đúng kỳ cho (học trò trường Giám) tập làm văn, để gây dựng nhân tài, giúp việc thực dụng cho nước”.
Chức năng của Quốc tử giám là nơi giảng dạy quan lại cho nhà nước, cho nên vì thế, Tế tửu với vai trò là người đứng đầu Quốc tử giám ngoài việc tổ chức triển khai dạy và học, còn phải tổ chức triển khai khảo hạch ( kiểm tra ) sự cần mẫn, tân tiến của Giám sinh, chấm bài và báo cáo giải trình sang Bộ Lại để làm địa thế căn cứ bổ tuyển nhân tài theo pháp luật .
Tư nghiệp là chức quan sau Tế tửu, làm phó cho Tế tửu, giúp Tế tửu trong việc rèn tập sĩ tử.
Tế tửu, Tư nghiệp đều là những bậc đại khoa, nổi tiếng về năng lực và đức độ. Những bậc hiền tài làm Tế tửu, Tư nghiệp được biết nhiều hơn cả như Trạng nguyên Nguyễn Trực, Bảng nhãn Nguyễn Như Đổ, Trạng nguyên Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Ngô Sĩ Liên ; Tiến sĩ Thân Nhân Trung, … Việc tuyển chọn học quan của Quốc tử giám rất được chú trọng. Các vị quan đại thần có uy tín, học vấn uyên bác như Hộ bộ Thượng thư Phùng Khắc Khoan ; Tham tụng Nguyễn Công Thái, Bồi tụng Trương Công Giai, Bồi tụng Nguyễn Bá Lân, Lễ bộ Thượng thư Nguyễn Nghi, Tham tụng Nhữ Đình Toản ; Tham tụng Nguyễn Nghiễm, Tham tụng Vũ Miên … được triều đình tin cậy, chỉ định giữ trách nhiệm Tế tửu, Tư nghiệp. Đội ngũ học quan này đã góp thêm phần không nhỏ vào việc đào tạo và giảng dạy nên hàng loạt danh nho, danh thần cho quốc gia .Tế tửu, Tư nghiệp Quốc tử giám không chỉ là nhà quản trị về giáo dục, mà còn là những nhà giáo mẫu mực, đức trọng tài cao, là những trụ cột vương quốc giúp triều đình trong việc “ trị quốc, bình thiên hạ ”, là những cây đại thụ trong nền văn hóa truyền thống nước nhà .
Một số những vị Tế tửu và Tư nghiệp nổi tiếng.
Tại Quốc tử giám Thăng Long
Tại Quốc tử giám Huế
Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường