Sở giáo dịch chứng khoán là gì? Tổ chức và nguyên tắc hoạt động – http://139.180.218.5

( Last Updated On : 03/11/2021 )

1. Khái niệm và cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai sở giao dịch chứng khoán

Sở giao dịch chứng khoán ( Securities Exchange / Bourse ) là nơi gặp gỡ giữa những nhà môi giới chứng khoán để thoả thuận, thương lượng, đấu giá mua và bán chứng khoán .

Sở giao dịch chứng khoán là một tổ chức cung cấp các phương tiện, dịch vụ, cơ sở vật chất… cho những nhà môi giới chứng khoán hoặc những thành viên giao dịch để mua bán chuyển nhượng chứng khoán.

Sở giao dịch chứng khoán là một định chế có công dụng tổ chức triển khai thực thi và quản trị giao dịch chứng khoán của những đơn vị chức năng thành viên của TTCK tập trung chuyên sâu .

Đặc điểm của sở giao dịch chứng khoán (SGDCK):

– SGDCK là một định chế, một tổ chức triển khai, một cơ quan Giao hàng cho việc giao dịch những loại chứng khoán. Để thực thi công dụng này, sở có trách nhiệm thiết kế xây dựng cơ sở vật chất và tổ chức triển khai cỗ máy nhân sự … tương thích với trình độ và quy mô tăng trưởng của thị trường nhằm mục đích Giao hàng những giao dịch mua và bán chứng khoán của những thành viên được triển khai một cách bảo đảm an toàn và hiệu suất cao .
– Các chứng khoán được giao dịch trên SGDCK gồm có : CP được phát hành bởi những công ty, những chứng từ quỹ, trái phiếu và những mẫu sản phẩm góp vốn đầu tư khác. Để một loại chứng khoán hoàn toàn có thể mua và bán trên SGDCK thì chứng khoán đó phải hoàn tất thủ tục niêm yết trên
– SGDCK là bộ phận quan trọng nhất của kinh doanh thị trường chứng khoán, nó không phải là một pháp nhân kinh doanh thương mại chứng khoán, tuyệt nhiên không mua vào và cũng không bán ra bất kể một loại chứng khoán nào đang giao dịch trên thị trường .
– Tùy theo sự tăng trưởng của thị trường và chính sách quản trị của nhà nước mà SGDCK được tổ chức triển khai theo một hình thức nhất định như : đơn vị chức năng sự nghiệp có thu, doanh nghiệp ( công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn, công ty CP ) … Thông thường, SGDCK là một tổ chức triển khai có tư cách pháp nhân, được xây dựng và hoạt động giải trí theo qui định của pháp lý, tự chủ về kinh tế tài chính .

2. Tổ chức SGDCK

2.1. Hình thức tổ chức triển khai SGDCK

– Hình thái sơ khai bắt đầu của SGDCK là những câu lạc bộ mini. Câu lạc bộ là nơi mà những thương gia, sau này là những người kinh doanh thương mại, môi giới chứng khoán gặp gỡ để giao dịch. Ở đó đó họ thống nhất với nhau những nội dung có đặc thù quy ước tương quan tới những giao dịch chứng khoán. Hoạt động của câu lạc bộ này không có tư cách một pháp nhân và hoạt động giải trí không vì tiềm năng doanh thu .
Cùng với sự tăng trưởng của kinh tế thị trường nói chung cũng như những giao dịch chứng khoán nói riêng, hình thái câu lạc bộ mini đã dần bị sửa chữa thay thế bởi những hình thức ưu việt hơn .
– Hình thức chiếm hữu thành viên : Được tổ chức triển khai như một công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn trong đó thành viên góp vốn và chiếm hữu là những công ty chứng khoán. Các công ty chứng khoán thành viên sẽ cử ra hội đồng quản trị để quản trị và quản lý và điều hành những hoạt động giải trí của sở. Thuộc hình thức này là những SGDCK khoán Nước Hàn, Thành Phố New York, Tokyo, Vương Quốc của nụ cười, …
– Hình thức công ty CP : Được tổ chức triển khai như một công ty CP đặc biệt quan trọng. Cổ đông hầu hết là những công ty chứng khoán thành viên, ngoài những còn có cổ đông là những ngân hàng nhà nước, công ty kinh tế tài chính, công ty bảo hiểm. Thuộc hình thức này là những SGDCK Đức, Malaixia, London, Hongkong, …
– Hình thức chiếm hữu nhà nước : Với hình thức chiếm hữu này, Nhà nước chiếm hữu phần nhiều hoặc hàng loạt gia tài của SGDCK. Nhà nước cử đại diện thay mặt trực tiếp tham gia quản trị và quản lý và điều hành những hoạt động giải trí của SGDCK. Thuộc hình thức này là những SGDCK Istalbun, Warsawar, …

2.2. Cơ cấu tổ chức triển khai của sở giao dịch chứng khoán

Chức năng cơ bản nhất của SGDCK là tổ chức triển khai những hoạt động giải trí giao dịch chứng khoán. Vì vậy, hầu hết những SGDCK đều được tổ chức triển khai theo quy mô dưới đây :

Đại hội cổ đông : Là cơ quan quyền lực cao nhất và có toàn quyền trong việc đưa ra những quyết định hành động tương quan tới hoạt động giải trí của
Hội đồng quản trị : Thành viên hội đồng quản trị gồm có đại diện thay mặt của những công ty chứng khoán thành viên và một số ít những đại diện thay mặt không phải là thành viên như tổ chức triển khai niêm yết, những nhà chuyên môn, nhà kinh doanh, chuyên viên luật và đại diện thay mặt của nhà nước .
Chức năng, quyền hạn của hội đồng quản trị của SGDCK được bộc lộ ở những nội dung :

• Đình chỉ và rút giấy phép thành viên.
• Chấp nhận, đình chỉ hoặc hủy bỏ niêm yết chứng khoán.
• Phê chuẩn kế hoạch và ngân sách hàng năm của
• Xây dựng, ban hành và sửa đổi các quy chế hoạt động của
• Giám sát hoạt động của các thành viên
• Xử phạt các hành vi, vi phạm quy chế hoạt động của
• Ủy quyền cho tổng giám đốc một số công việc điều hành hoạt động của SGDCK.

Thông thường nhiệm kỳ của quản trị hội đồng quản trị và ủy viên kiêm giám đốc điều hành quản lý là 3 – 4 năm, nhiệm kỳ của những đại diện thay mặt cho công chúng thường ngắn hơn .
– Ban giám đốc điều hành quản lý : Ban giám đốc điều hành quản lý gồm có tổng giám đốc và những phó tổng giám đốc quản lý và điều hành và đảm nhiệm những nghành hoạt động giải trí của
Chức năng của ban giám đốc là trực tiếp điều hành quản lý những hoạt động giải trí thường nhật của SGDCK, giám sát hành vi của những thành viên, dự thảo những pháp luật và quy định của SGDCK. Hoạt động của ban giám đốc được thực thi một cách độc lập nhưng chịu sự chỉ huy trực tiếp của hội đồng quản trị .
– Bộ phận quản trị giao dịch : tổ chức triển khai và tiến hành hoạt động giải trí trên những nghành nghề dịch vụ cơ bản sau :

• Tổ chức phân tích và báo cáo hoạt động và diễn biến của thị trường.
• Duy trì sàn giao dịch và các hệ thống trực thuộc sàn giao dịch.
• Xây dựng và điều chỉnh thời gian giao dịch, biên độ giá, giá tham chiếu.
• Quản lý các giao dịch chứng khoán.

– Bộ phận quản trị niêm yết triển khai những tính năng :

• Xây dựng và điều chỉnh hệ thống các tiêu chuẩn niêm yết chứng khoán.
• Kiểm tra, chấp nhận hoặc hủy bỏ niêm yết chứng khoán.
• Phân tích các báo cáo tài chính của các tổ chức niêm yết.
• Phân loại niêm yết chứng khoán theo nhóm ngành, xây dựng mã số chứng khoán niêm yết.
• Đề nghị xử lý theo các hình thức khác nhau đối với các chứng khoán vi phạm chế độ niêm yết và các quy định khác của
• Thu phí niêm yết (bao gồm phí niêm yết lần đầu và phí quản lý niêm yết hàng năm).

– Bộ phận quản lý thành viên:

• Xem xét, chấp nhận, đình chỉ hoặc bãi miễn tư cách thành viên.
• Phân loại thành viên.
• Thu và quản lý thu phí thành viên và các quỹ khác theo quy định hiện hành.
• Tổ chức phân tích và đánh giá hoạt động của các thành viên.

– Bộ phận công nghệ thông tin hoặc tin học :

• Tổ chức nghiên cứu, lập kế hoạch và triển khai các chương trình phát triển hệ thống điện toán.
• Tổ chức quản lý và vận hành hệ thống điện toán.
• Tổ chức quản lý thông tin thị trường qua hệ thống điện tử, mạng Internet… Ngoài các bộ phận chức năng cơ bản trên, cơ cấu tổ chức của sở giao dịch chứng khoán còn bao gồm khối văn phòng, các tiểu ban hỗ trợ…

3. Thành viên của sở giao dịch chứng khoán

Một sở giao dịch chứng khoán hoàn toàn có thể có nhiều nhóm thành viên khác nhau, ví dụ điển hình như thành viên giao dịch, thành viên niêm yết, thành viên lưu ký … Trên đầu tư và chứng khoán, một tổ chức triển khai hoàn toàn có thể được giữ một hoặc nhiều trách nhiệm thành viên nêu trên. Tuy nhiên, khi nói đến thành viên của sở giao dịch chứng khoán, người ta thường hiểu đó là thành viên giao dịch .

Định nghĩa: Thành viên giao dịch của sở giao dịch chứng khoán là các tổ chức và cá nhân được chấp nhận là thành viên trực tiếp thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán tại sở giao dịch chứng khoán.

Ở 1 số ít nước tăng trưởng như Mỹ, EU, thành viên giao dịch của sở giao dịch chứng khoán gồm có cả tổ chức triển khai và cá thể ( những công ty môi giới chứng khoán, những chuyên viên, nhà môi giới độc lập, những nhà tạo thị trường … ), trong khi đó, ở 1 số ít sở giao dịch chứng khoán của những nước khác chỉ đồng ý thành viên là tổ chức triển khai .

* Điều kiện để trở thành thành viên của sở giao dịch chứng khoán

Đối với thành viên là cá thể : Với những nước khác nhau, tùy theo trình độ tăng trưởng của nền kinh tế tài chính nói chung, kinh doanh thị trường chứng khoán nói riêng, và chính sách hoạt động giải trí của thị trường mà có những lao lý khác Tuy nhiên, nhìn chung so với thành viên là cá thể phải thỏa mãn nhu cầu những điều kiện kèm theo, tiêu chuẩn như sau :

• Phải có chứng chỉ hành nghề môi giới chứng khoán và phải được sở giao dịch chứng khoán chấp thuận và cấp phép hoạt động.
• Có tư cách đạo đức, sức khoẻ tốt, có kiến thức kinh tế, tài chính, pháp luật và phải trải qua một khoá đào tạo về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
• Có đủ năng lực tài chính thể hiện bằng một trong các hình thức sau: ký quỹ; hoặc có tài sản thế chấp tại một tổ chức tín dụng được chỉ định; hoặc được một ngân hàng hay công ty tài chính đứng ra bảo lãnh.

Đối với thành viên là tổ chức triển khai

• Phải có hồ sơ xin gia nhập sở giao dịch chứng khoán và được cấp phép hoạt động.
• Phải có cơ sở vật chất kỹ thuật và lực lượng nhân sự cần thiết để hoạt động (trang thiết bị, phương tiện thông tin, đội ngũ cán bộ, nhân viên môi giới…).
• Phải có vốn điều lệ đạt ở một mức nhất định theo quy định hiện hành.
• Chấp hành đầy đủ các qui định, điều lệ của sở giao dịch chứng khoán.

* Quyền hạn và trách nhiệm của thành viên

• Bỏ phiếu quyết định các vấn đề quan trọng của sở giao dịch chứng khoán (nếu Sở được tổ chức theo mô hình công ty cổ phần).
• Trực tiếp thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán tại sàn giao dịch của sở giao dịch chứng khoán cho khách hàng.
• Sử dụng các dịch vụ do sở giao dịch chứng khoán cung cấp như sử dụng các trang thiết bị, thông tin…
• Bầu đại biểu đại diện tham gia hội đồng quản trị của sở giao dịch chứng khoán.
• Đóng lệ phí thành viên và tuân thủ các qui định của sở giao dịch chứng khoán.

4. Các nguyên tắc hoạt động giải trí của sở giao dịch chứng khoán

4.1. Nguyên tắc công khai minh bạch

Tất cả hoạt động giải trí trên đầu tư và chứng khoán đều phải bảo vệ tính công khai minh bạch. Chứng khoán là loại hàng hoá đặc biệt quan trọng, người góp vốn đầu tư không hề nhìn nhận được chất lượng và độ an toàn và đáng tin cậy của chứng khoán nếu như không có thông tin về nó. Do đó, TTCK phải được quản lý và vận hành trên cơ sở thông tin khá đầy đủ, kịp thời, đúng mực và liên tục .

– Các thông tin cần phải được công khai:

• Công khai về tổ chức niêm yết. Các tổ chức niêm yết có nghĩa vụ công khai tất cả các thông tin về doanh nghiệp như tiểu sử, trình độ học vấn và kinh nghiệm quản lý kinh doanh của ban lãnh đạo; tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh; các kế hoạch huy động vốn và đầu tư; tình hình cổ tức hàng năm;  những thay đổi về nhân sự; định hướng, chiến lược phát triển…
• Công khai về diễn biến của thị trường. Tất cả các diễn biến của thị trường phải được cập nhật thường xuyên và công bố kịp thời như: tình hình giao dịch trong phiên giao dịch, các chỉ số của thị trường, những thay đổi về cơ chế giao dịch của thị trường…

– Các yêu cầu về công khai thông tin:

+ Đầy đủ, đúng chuẩn : tin tức vừa đủ, đúng mực về chứng khoán và kinh doanh thị trường chứng khoán giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định hành động góp vốn đầu tư thích hợp nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro đáng tiếc, nâng cao hiệu suất cao vốn góp vốn đầu tư. Nếu những thông tin không khá đầy đủ, không đúng chuẩn hoàn toàn có thể dẫn tới những quyết định hành động sai lầm đáng tiếc .
Tính đúng mực của thông tin trước hết biểu lộ ở tính chính thức của thông tin, tức là thông tin phải do người có thẩm quyền công bố và những thông tin đã được kiểm định, phê duyệt. Tính đúng chuẩn của thông tin còn được biểu lộ ở việc thông tin đó có phản ánh đúng tình hình của tổ chức triển khai phát hành hay không. Công bố thông tin yên cầu phải tôn trọng tính trung thực vốn có của thông tin, không được xuyên tạc, bóp méo thông tin hoặc có hành vi cố ý gây hiểu nhầm thông tin .
Tính vừa đủ là một trong những tiêu chuẩn quan trọng nhìn nhận chất lượng thông tin. Thực tế cho thấy, có công ty chỉ công bố những thông tin tốt, mà không công bố những thông tin xấu, bất lợi cho tổ chức triển khai phát hành, dẫn đến thông tin mà nhà đầu tư nhận được không không thiếu. Điều này hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động ở mức độ nhất định đến giá CP, và những người nắm được thông tin sẽ hoàn toàn có thể trục lợi .
+ Kịp thời và liên tục : Tính kịp thời và liên tục cũng là một đặc tính cấu thành chất lượng thông tin. Các thông tin phải bảo vệ được đưa ra trong một thời hạn nhất định và hài hòa và hợp lý kể từ khi phát sinh thông tin. Việc công bố thông tin kịp thời giúp nhà đầu tư tránh được những hiểu nhầm đáng tiếc từ những tin đồn thổi trên thị trường, góp thêm phần giảm bớt những giao dịch nội gián. Một thông tin đưa ra mặc dầu đã đúng mực và không thiếu nhưng nếu không kịp thời hoàn toàn có thể là nguyên do làm rơi lệch giá chứng khoán, hoặc dẫn đến những giao dịch nội gián. Chỉ cần thông tin bị rò rỉ trước một ngày, thậm chí còn một vài giờ đã dẫn đến những giao dịch không công minh, gây thiệt hại cho những nhà đầu tư chân chính. Vì vậy, để bảo vệ tính kịp thời, liên tục, lao lý về chứng khoán và đầu tư và chứng khoán những nước thường phát hành những pháp luật về thời hạn và quy trình tiến độ công bố thông tin và yên cầu những tổ chức triển khai có nghĩa vụ và trách nhiệm cung ứng thông tin phải tuân thủ khắt khe những pháp luật này .
+ Dễ tiếp cận : Với nhu yếu này, mạng lưới hệ thống phương tiện đi lại công bố thông tin phải phong phú để cung ứng nhu yếu tiếp cận nhanh gọn của những nhà đầu tư và những chủ thể khác liên Các kênh thông tin về chứng khoán và kinh doanh thị trường chứng khoán thường gồm có : truyền thanh, truyền hình, báo chí truyền thông, trang thông tin điện tử …

4.2. Nguyên tắc trung gian

Các giao dịch trên đầu tư và chứng khoán tập trung chuyên sâu không được thực thi trực tiếp giữa những nhà đầu tư, mà phải trải qua những tổ chức triển khai trung gian hay nhà môi giới. Nhà môi giới thực thi giao dịch theo lệnh của người mua và hưởng hoa hồng .
Thực hiện nguyên tắc này, về phía nhà góp vốn đầu tư : muốn mua và bán chứng khoán qua sở giao dịch chứng khoán phải mở thông tin tài khoản tại một công ty chứng khoán thành viên, mỗi khi mua và bán phải đặt lệnh qua công ty chứng khoán. Về phía cơ quan quản trị thị trường, phải có nghĩa vụ và trách nhiệm đánh giá và thẩm định hồ sơ, cấp phép và quản trị hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai, cá thể được cấp phép phân phối dịch vụ môi giới theo pháp luật pháp lý hiện hành .
Ý nghĩa của nguyên tắc : một mặt góp thêm phần bảo vệ cho chứng khoán giao dịch trên thị trường là chứng khoán có thực, hợp pháp, tránh sự trá hình, lừa đảo trong giao dịch ; mặt khác bảo vệ vai trò quản trị, trấn áp của cơ quan tổ chức triển khai thị trường và hạn chế rủi ro đáng tiếc cho những nhà đầu tư chứng khoán .

4.3. Nguyên tắc đấu giá

Giá chứng khoán được xác lập trải qua việc đấu giá giữa những nhà môi giới hoặc so khớp giữa những lệnh mua và lệnh bán. Tất cả những thành viên tham gia thị trường đều không hề can thiệp trực tiếp vào việc ấn định giá .

Các hình thức đấu giá trên sở giao dịch chứng khoán

– Đấu giá trực tiếp: Là hình thức đấu giá, theo đó các nhà môi giới đại diện cho khách hàng của mình trực tiếp gặp nhau (mặt đối mặt trên sàn giao dịch) để thương lượng thông qua một chuyên gia chứng khoán của thị trường. Hình thức đấu giá này có đặc điểm:

• Hệ thống giao dịch có sự xuất hiện của những nhà tạo lập thị trường (market makers /dealers) cho một số loại chứng khoán nào đó. Những nhà tạo lập thị trường có nghĩa vụ chào các mức giá mua và bán tốt nhất.
• Giá thực hiện được xác định trên cơ sở cạnh tranh giữa những người tạo thị trường hưởng phần chênh lệch (spread) giữa giá mua và giá bán trong các giao dịch.

– Đấu giá gián tiếp: Là hình thức đấu giá, theo đó các nhà môi giới đại diện cho khách hàng của mình thương lượng giá mua bán chứng khoán thông qua một chuyên gia chứng khoán của thị trường. Hình thức đấu giá này có những đặc điểm tương  tự  đấu giá trực tiếp chỉ khác ở chỗ các nhà môi giới không trực tiếp mặt đối mặt ở một địa điểm nhất định mà đấu giá qua các phương tiện truyền tin như gọi điện thoại, sử dụng  mạng internet…

– Đấu giá tự động (khớp lệnh): Là hình thức đấu giá được thực hiện thông qua hệ thống máy tính kết nối giữa máy chủ của sở giao dịch chứng khoán và hệ thống máy tính của các công ty chứng khoán thành viên. Với hình thức này, các lệnh giao dịch của nhà đầu tư được cập nhật và truyền tới máy chủ của sở giao dịch chứng khoán, máy chủ tự động khớp các lệnh giao dịch theo chương trình đã được cài đặt. Máy chủ sẽ thông báo kết quả khớp lệnh cho các công ty chứng khoán thành viên.

Đặc điểm : lệnh giao dịch của nhà đầu tư được khớp trực tiếp với nhau không có sự tham gia của người tạo lập thị trường, giá thực thi được xác lập trên cơ sở cạnh tranh đối đầu giữa những người góp vốn đầu tư .

Tóm lược:

SGDCK hoạt động giải trí tuân thủ 1 số ít nguyên tắc : công khai minh bạch, trung gian và đấu giá. Sở có nhiều thành viên, trong đó thành viên thường được nhắc đến là thành viên giao dịch. Đó chính là những CTCK, hoặc cá thể hành nghề độc lập đã được Sở cấp giấy phép thành viên .