Sử học là khoa học săn lùng những thực sự lịch sử vẻ vang và những gì tương quan tới nó trải qua quy trình phê phán, nhìn nhận, kiểm chứng sử liệu. Tuy nhiên sử học sinh ra với tư cách là khoa học có phương pháp luận là điều tương đối mới lạ. Nói một cách đơn cử thì vào thế kỉ 17 nó sinh ra với tư cách là ngành cổ tự học khi những kĩ thuật tương quan đến phê phán sử liệu ở thời Phục hưng được hệ thống hóa .

Khái quát

Đối với con người thì việc mong ước biết về sự hình thành, quy trình tăng trưởng của sự vật là hành vi thuộc về bản năng của con người. Do đó mà việc để lại những ghi chép về quá khứ hay kĩ thuật nhằm mục đích ship hàng việc hiểu biết quá khứ đã sống sót từ thời cổ đại ( Herodot, Tuyxidit, Tư Mã Thiên ). Tuy nhiên sự sinh ra của sử học tân tiến ( cận đại ) với sự xác lập của phương pháp luận để trở thành khoa học thì là chuyện thuộc về thời đại mới gần đây. Nói một cách đơn cử thì vào thời Phục hưng việc hệ thống hóa kĩ thuật tương quan đến phê phán sử liệu được triển khai và từ sau thế kỉ 17 thì nó sinh ra với tư cách là ngành Cổ tự học .Nhà cổ tự học Leopold von Ranke đồng thời cũng là nhà sử học do coi trọng chiêu thức phê phán tư liệu của cổ tự học trong nghiên cứu và điều tra lịch sử vẻ vang nên đã xác lập nên sử học thực chứng và nâng cao tính khoa học của sử học. Sử học thực chứng “ chỉ ghi lại thực sự ” của Ranke đã có ảnh hưởng tác động lớn tới giới sử học Âu Mĩ và tạo nền tảng cho sử học thời nay. Tuy nhiên giải pháp của Ranke một mặt coi trọng khắt khe sự săn lùng thực sự lịch sử vẻ vang nhưng lại cũng làm sinh ra khuynh hướng thiên vị tư liệu văn kiện và về sau đã bị phái Annales phê phán. Vì vậy trong sử học hiện tại thì ngoài việc dựa trên sử học thực chứng việc tìm kiếm thực sự lịch sử dân tộc bằng chiêu thức nằm ngoài nghiên cứu và điều tra văn kiện ( tranh vẽ, truyền thuyết thần thoại, bích họa, điền dã, địa lý học, khảo cổ học ) cũng được coi trọng và sử học còn có thêm tư cách trái đất học .Thái độ đảm nhiệm quá khứ như là bài học kinh nghiệm hoàn toàn có thể thấy từ rất rất lâu rồi. Ví dụ trong tác phẩm “ Livius luận ” Niccolò Machiavelli đã đưa ra bài học kinh nghiệm cho tương lai bằng việc nhắc lại lịch sử dân tộc chính sách cộng hòa Roma cổ đại ở thời hoàng kim của Italia. Tuy nhiên do việc nhìn nhận quá khứ bằng tiêu chuẩn của thời nay hoàn toàn có thể sẽ dẫn tới việc nhìn sự vật qua đôi kính màu do đó cần phải chú ý quan tâm. Ví dụ lúc bấy giờ cuộc chiến tranh được coi là xấu xa nhưng trong quá khứ thì cuộc chiến tranh được nhìn nhận như là thủ đoạn sau cuối để xử lý tranh chấp. Việc phê phán, ứng dụng so với khứ một cách cẩn trọng sử dụng giá trị quan và cảm xúc luân lí của bản thân thời đại mình rất hoàn toàn có thể sẽ dẫn đến nhìn nhận sai lầm đáng tiếc chân tướng của lịch sử dân tộc .

Phương pháp  nghiên cứu.

Nhắc lại lịch sử dân tộc là hành vi mang tính chủ thể của con người, những yếu tố được xác lập và nghiên cứu và điều tra tùy theo nhận thức yếu tố của từng người. Đối với những người không hề có ý thức yếu tố so với xã hội mà họ đang sống thì chắc như đinh cũng không hề sinh ra ý thức về lịch sử vẻ vang. Nghiên cứu được yên cầu là nghiên cứu và điều tra được triển khai bằng việc đưa ra dẫn chứng khách quan, triển khai khảo sát lô-gic và làm cho người khác bị thuyết phục. Thông thường, điều tra và nghiên cứu lịch sử dân tộc sẽ có phần lịch sử vẻ vang nghiên cứu và điều tra ( thành quả tiếp đón từ những người đi trước ), việc đề cập đến thành quả của người đi trước, phê phán hoặc là làm thâm thúy, tăng trưởng điều tra và nghiên cứu của học chính là tiềm năng của sử học .

Phê phán sử liệu

Trong sử học thì công tác làm việc phê phán sử liệu là việc không hề thiếu được. Phê phán sử liệu là việc xem xét xem sử liệu đó có an toàn và đáng tin cậy hay không an toàn và đáng tin cậy, nếu an toàn và đáng tin cậy thì nó đáng an toàn và đáng tin cậy ở mức độ nào. Ví dụ như về một sự kiện nào đó mà sử liệu A lại xích míc với sử liệu B thì ở đó sẽ gồm có công tác làm việc suy ngẫm về tư cách của cả hai sử liệu và triển khai xác nhận xem tư liệu nào là đúng đắn .Nếu như sử liệu A là lời nghe kể lại từ người thứ ba sau 1 năm xảy ra sự kiện và sử liệu B là nhật kí của người đương thời lúc xảy ra sự kiện thì nói chung người ta sẽ cho rằng sử liệu gần nhất với sự kiện ( về mặt thời hạn, khoảng trống ) sẽ là thứ xác nhận nhưng do lời làm chứng của người đương thời hầu hết có chứa việc nhấn mạnh vấn đề tính thông thường, đúng đắn của bản thân ( có ý thức hoặc vô thức ) do đó không phải khi nào nó cũng là sự thực cho nên vì thế trong điều kiện kèm theo hoàn toàn có thể việc tập hợp nhiều sử liệu và tiến hành xác minh phê phán qua lại là việc làm quan trọng. Thêm nữa mặc dầu là lời đồn thổi nhưng nó gồm có cả sự nhìn nhận của trần gian so với sự kiện đó và cũng có trường hợp nó hoàn toàn có thể được dùng như là sử liệu .Trường hợp sử liệu là sách lịch sử đã được biên soạn từ trước đó thì cũng có trường hợp nó được biên soạn có chủ đích dựa trên lập trường của người biên soạn. Ví dụ chính sử của Trung Quốc từ đời Đường trở đi trở thành thứ do nhà nước biên soạn cho nên vì thế để nhấn mạnh vấn đề vương triều đương thời mà có xu thế viết xấu hơn so với thực tiễn về những nhà vua sau cuối của những vương triều trước đó. Do đó cần phải xác lập một cách thận trọng tư tưởng, tín điều, thực trạng chính trị của người để lại sử liệu đó và thực trạng xã hội đương thời .

Lịch sử quan (quan điểm lịch sử)

Quan điểm lịch sử vẻ vang là thuật ngữ dùng để chỉ sự khác nhau của việc coi trọng yếu tố nào trong việc khảo sát tính tương quan hay cấu trúc của những hiện tượng kỳ lạ lịch sử vẻ vang nhiều mẫu mã được dẫn dụ bởi phương pháp luận đã nói đến ở trên. Việc mong ước tìm ra sự tương quan giữa những hiện tượng kỳ lạ lịch sử vẻ vang là một trong những việc làm của quan trọng so với sử học nhưng ở đó tùy theo quan điểm lịch sử dân tộc của luận giả mà cách nhìn nhận hay quan điểm rất khác nhau. Ở đây sẽ đưa ra những quan điểm sử học hầu hết theo thứ tự thời hạn qua những thời đại .

Ở châu Âu cổ đại, dưới ảnh hưởng của Ki-tô giáo, quan điểm sử học phổ biến ghi chép các sự kiện trong thần thoại với tư cách như là sự thực lịch sử được xác lập. Giống như tác phẩm “Vương quốc thần thánh” của Aurelius Augustinus, thánh thư (kinh cựu ước, kinh tân ước) được đưa ra và  coi nguyên như là sự thực, tồn tại dòng chảy cho rằng trải qua sự sáng tạo trời đất, Adam, thuyền Noah, Ki-tô ra đời, đến hiện tại và đến sự phán xét cuối cùng và đây là quan điểm sử học tồn tại suốt thời trung đại. Về sau nó bị phủ định trong thời Khai sáng tuy nhiên trong lịch sử, tư tưởng nhắm đến một mục đích nào đó vẫn tiếp tục tạo ra ảnh hưởng lớn đối với hậu thế.

Mặt khác biên niên sử trong thời trung đại lại không khảo sát sự tương quan qua lại mà chỉ liệt kê những thực sự. Mối chăm sóc của những người chấp bút viết nên những cuốn sách không mang “ quan điểm lịch sử dân tộc ” này hướng về những sự kiện đặc biệt quan trọng như cuộc chiến tranh hay những tiệc tùng hào nhoáng .Sau thời Phục hưng, khi khoa học tự nhiên tăng trưởng và những quy luật trong quốc tế tự nhiên được làm sáng tỏ thì tư tưởng cho rằng có lẽ rằng trong lịch sử dân tộc cũng có những quy luật nào đó dâng cao và đến thời kì Khai sáng thì quan điểm lịch sử dân tộc cho rằng lịch sử dân tộc tân tiến từ thời đại mông muội ngu dốt đến thời đại khai sáng dựa trên quy luật trở thành chủ lưu ( quan điểm sử học văn minh ) .Nhà triết học Hegel cho rằng nhờ vào quy trình tăng trưởng lịch sử dân tộc quốc tế của lịch sử dân tộc quả đât mà lí tính ( ý thức tuyệt đối ) sẽ làm rõ bản thân. Đây cũng là một trong số những quan điểm sử học văn minh .Ở nước Anh cận đại đã sinh ra quan điểm sử học của Whiggish lý giải bằng nhị nguyên luận cực đoan rằng những sự kiện trong lịch sử vẻ vang được chia thành “ vật thực thi văn minh ” và “ vật ngăn cản sự tân tiến ”. Do coi sự sống sót của tân tiến mang tính quy luật trong lịch sử dân tộc là tiền đề nên cũng giống như quan điểm duy vật lịch sử dân tộc sẽ được nói tới ở phần sau, nó được coi như là một quan điểm lịch sử dân tộc phái sinh từ quan điểm sử học văn minh .

Nhà sử học Ranke đã phản đối quan điểm sử học tiến bộ ưu tiên luận chứng của tính quy luật và đối xử bừa bãi với sự thật lịch sử và ông đã lập ra phương pháp nghiên cứu hiện đại dựa trên sự chứng minh mang tính thực chứng triệt để với tư cách là sự chống lại sử học tiến bộ và làm nâng cao tính khoa học của sử học (sử học thực chứng). Ranke phản đối lí luận về quy luật lịch sử của Hegel đồng thời rung tiếng chuông cảnh báo về xu hướng siêu hình thực dụng mà nguyên nhân sâu xa là do mong muốn tìn kiếm tính quy luật.

Nhà triết học Mark vừa tiếp thu quan điểm sử học văn minh của Hegel vừa phê phán phần ông coi tư tưởng, ý niệm là động lực của lịch sử vẻ vang và thiết lập nên quan điểm duy vật lịch sử vẻ vang coi động lực của lịch sử vẻ vang là quan hệ kinh tế tài chính ( “ Tuyên ngôn cộng sản ”, “ Tư bản luận ” ). Thêm nữa ông cho rằng một khi xích míc giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất trở nên thâm thúy thì sẽ diễn ra cách mạng xã hội .Nhà xã hội học, kinh tế tài chính học Max Weber trong tác phẩm “ Luân lý tin lành và tinh thần chủ nghĩa tư bản ” đã quan tâm đến tôn giáo, coi tôn giáo là thứ lao lý hành vi của con người và điều tra và nghiên cứu mối quan hệ giữa hoạt động giải trí kinh tế tài chính và luân lí tôn giáo. Phương pháp như vậy của Weber đã chứng tỏ rằng sự cách biệt về văn hóa truyền thống sẽ làm sản sinh ra sự cách biệt về sự tăng trưởng của lịch sử vẻ vang. Đồng thời Weber cũng phê phán can đảm và mạnh mẽ việc đưa vào sự phê phán giá trị trong học thuật ( ví dụ điển hình như chủ nghĩa xã hội là đúng, cách mạng là đương nhiên …. ) .

Nhà sử học Henri Pirenne đã chứng minh rằng từ phương diện lịch sử kinh tế các yếu tố kinh tế đã đem đến ảnh hưởng quan trọng đối với lịch sử.  nghiên cứu của Pirenne mặc dù trùng khớp với quan điểm lịch sử duy vật khi coi trọng yếu tố kinh tế tuy nhiên nó lại phủ định cách nhìn mang tính hệ thống và trở thành nội dung đơn tuyến.

Phái Annales Open vào thế kỉ 20 đã sử dụng phương pháp luận của những khoa học xã hội khác như xã hội học, tâm lí học và nhắm đến lịch sử vẻ vang cảm tính, tâm tính, lí giải cơ cấu tổ chức bên trong của lịch sử vẻ vang tức là chớp lấy vi lịch sử dân tộc thay vì nhằm mục đích vào nhận thức lịch sử dân tộc lấy sự kiện làm TT. Sau khi phái Annales nổi lên người ta tận mắt chứng kiến khuynh hướng coi trọng lịch sử vẻ vang theo chủ đề mang tính xã hội học như lịch sử dân tộc nông chính, lịch sử vẻ vang xuất bản, lịch sử dân tộc Chi tiêu, lịch sử dân tộc dân số, lịch sử kinh tế, lịch sử vẻ vang tâm lí và những tri thức về dân tục học, kinh tế tài chính học, văn hóa truyền thống trái đất học …Nhà địa lý học, sinh vật học Jared Mason Diamond trong tác phẩm “ Súng, vi trùng gây bệnh, sắt ” đã cho rằng những yếu tố địa lý, sinh vật học đã quyết định hành động lịch sử dân tộc và làm nổ ra cuộc tranh luận trong giới sử học .Học thuyết mạng lưới hệ thống quốc tế ( World-systems Theory ) do nhà sử học, xã hội học Immanuel Wallerstein đề xướng rằng không nên rút ra Kết luận ở một xã hội hay ở một quốc gia mà cần phải nhìn nhận nó từ quy trình của mạng lưới hệ thống quốc tế .

Quy luật lịch sử

Trong quan điểm sử học Khai sáng và duy vật lịch sử vẻ vang – những quan điểm trở thành dòng chủ lưu thời cận đại thì lịch sử dân tộc được cho là thứ tiến triển về một hướng nhất định nào đó dựa trên những quy luật và họ chủ trương rằng phát hiện những quy luật lịch sử vẻ vang là tiềm năng đa phần của điều tra và nghiên cứu. Tuy nhiên sử học lấy chủ nghĩa thực chứng làm xương sống ngày này cho rằng lịch sử vẻ vang có tính liên tục không lặp lại và phủ định quan điểm cho rằng những quy luật lịch sử dân tộc mang tính thông dụng tuyệt đối có sống sót. Thêm nữa mặc dầu tính quy luật có sống sót đi chăng nữa thì lịch sử dân tộc được cấu trúc từ tổng thể những yếu tố sống sót trong văn minh trái đất do đó là khái niệm rất phức tạp và chừng nào chưa làm rõ toàn bộ những yếu tố đó thì việc cấu trúc những quy luật phổ cập còn khó khăn vất vả. Tuy nhiên tùy theo từng học giả mà cũng có học giả cho rằng việc làm rõ những quy luật có tính mềm dẻo ( quy luật có tính khuynh hướng ) là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên cho dẫu thế thì những gì nhìn thấy giống như quy luật Tóm lại cũng chỉ là một giả thuyết ví dụ đó không phải là việc quan điểm duy vật lịch sử vẻ vang đúng hay sai mà yếu tố nằm ở chỗ nó có thuyết minh đúng mực những sự kiện lịch sử vẻ vang hay không .

Tính khách quan.

Sự khó khăn vất vả của lịch sử vẻ vang tân tiến .Ví dụ như khi luận giải về lịch sử vẻ vang cổ đại Hi Lạp hay lịch sử vẻ vang Phục hưng và khi luận giải về lịch sử vẻ vang văn minh gồm có thời đại mà mình đang sống thì ở trường hợp sau sẽ có khó khăn vất vả cố hữu sinh ra. Những yếu tố mà xã hội tân tiến đang đương đầu sẽ được phản ánh sinh động trong lịch sử vẻ vang tân tiến. Ví dụ như những người chịu nhiều thiệt hại do cuộc chiến tranh quốc tế thứ hai vẫn còn sống với số lượng lớn và hiện tại vết thương đó vẫn chưa lành. Việc sử dụng nó như thể công cụ tiến thoái trong chính trị rất nhiều. Ngay cả ở Nhật tương quan đến nhận thức lịch sử vẻ vang trước và sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ hai đã có rất nhiều cuộc tranh luận diễn ra nhưng do sự đồng ý cách làm cảm tính mà sự nhìn nhận khách quan gặp khó khăn vất vả. Cùng với việc đề cập đến tình hình trên, việc nỗ lực làm rõ những sự thực hay tính tương quan là thiết yếu .

Phân loại

Trong ĐH ở Nhật Bản ở từng bộ môn đều diễn ra điều tra và nghiên cứu lịch sử vẻ vang với tư cách như thể một bộ phận của nghiên cứu cơ sở, cổ xưa. Đặc biệt ở những khoa văn thì chuyên ngành nghiên cứu và điều tra sử học nói riêng được thiết lập do đó nó được xếp vào khoa chọ nhân văn. Tuy nhiên cũng có quan điểm xếp nó vào khoa học xã hội xuất phát từ tính tương quan của nó tới kinh tế học, xã hội học, xã hội trái đất học … và không có quan điểm thống nhất .Trong khi đó ở Âu Mĩ phần đông nó được xếp vào khoa học xã hội tuy nhiên cũng có lí luận cho rằng nó vừa có phần thuộc về khoa học xã hội vừa có phần thuộc về khoa học nhân văn .

Nguyễn Quốc Vương dịch

http://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E5%AD%A6

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường