Thần học – Wikipedia tiếng Việt

Thần học là ngành nghiên cứu về các thần thánh, hay rộng hơn là về niềm tin tôn giáo, thực hành và trải nghiệm tôn giáo, về linh hồn. Thần học giúp các nhà thần học hiểu rõ hơn về truyền thống tôn giáo của chính mình,[1] về các truyền thống tôn giáo khác,[2] cũng như so sánh giữa các truyền thống tôn giáo khác nhau,[3] … Thần học, nguyên nghĩa trong tiếng La Tinh là Theologia, ghép 2 từ trong tiếng Hy Lạp là Theos (nghĩa là thần linh) và logos (nghĩa là lời); vậy Theologia là môn học nghiên cứu về những lời, lý lẽ phù hợp với Thiên Chúa. Ngày nay, thần học được giảng dạy trong các chủng viện, trường dòng, học viện, đại học của các tôn giáo.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về thần học. Thánh Augustine của Công giáo định nghĩa thần học là những tranh luận, lập luận tương quan đến Thiên Chúa. Richchard Hooker thì cho rằng thần học là khoa học về những điều thiêng liêng. Thần học mở màn với giả thuyết cho rằng sự thiêng liêng hiện hữu trong 1 số ít hình thái như vật lý, siêu nhiên, tâm ý hay những thực thể xã hội ; đó là những sự hiển nhiên xảy ra trong đời sống khi con người thưởng thức về tôn giáo, tâm linh hay trong những ghi chép lịch sử vẻ vang về những thưởng thức như thế trong suốt dòng lịch sử dân tộc con người. Việc nghiên cứu và điều tra những giả thuyết này không phải là một phần của những chuyên ngành thần học riêng không liên quan gì đến nhau nhưng được tìm thấy trong triết học tôn giáo, tâm ý tôn giáo và thần kinh học. Với tư cách là 1 khoa học, thần học nhắm tới thiết lập và đào sâu những kinh nghiệm tay nghề và khái niệm, sử dụng những điều đó để đi tìm vật chứng cho việc những hữu thể sống sót và tăng trưởng như thế nào, ở đầu cuối là đi đến việc tò mò những điều huyền bí .Các thần học gia sử dụng nhiều hình thức nghiên cứu và phân tích và lý lẽ ( kinh nghiệm tay nghề, triết học, nhân chủng học, lịch sử vẻ vang ) để tìm hiểu và khám phá, lý giải, kiểm tra, phê bình, bảo vệ hay tăng trưởng bất kể chủ đề thần học nào. Trong triết học đạo đức và luật tố tụng, những tranh luận thường thừa nhận sự sống sót của những yếu tố đã được xử lý trước đó, những tranh luận được nâng cao bởi việc tạo ra những so sánh giữa chúng để dẫn đến những suy luận mới trong những thực trạng mới .

Bản chất của thần học là tìm hiểu, suy tư về các vấn đề siêu nhiên và thiêng liêng bằng phương diện đức tin. Bất cứ thắc mắc hay câu hỏi có liên quan đến những điều thiêng liêng như thần linh, ma quỷ, thiên đàng, hỏa ngục,… đều liên quan đến thần học. Việc nghiên cứu thần học giúp các thần học gia hiểu biết sâu sắc về truyền thống tôn giáo của họ, truyền thống các tôn giáo khác, tư tưởng thần học chứa đựng trong thần thoại các tộc người, nó có thể giúp các thần học gia khám phá sự tự nhiên của thần học ngoài các suy luận tới truyền thống riêng biệt. Thần học có thể được sử dụng để lưu truyền, phục dựng, biện minh cho 1 truyền thống tôn giáo hoặc nó có thể được dùng để so sánh, thách thức hay chống lại 1 truyền thống tôn giáo. Thần học cũng có thể giúp các thần học gia chuyển tải những tình huống hiện thời hay điều cần thiết qua 1 truyền thống tôn giáo, hoặc tìm ra những cách thức có thể để lý giải thế giới.

Xét theo tôn giáo thì có thần học Do Thái giáo, thần học Ki-tô giáo, thần học Hồi giáo, thần học Ấn Độ giáo. Trong thần học Ki-tô giáo có thần học Công giáo, thần học Tin Lành, thần học Chính Thống giáo, thần học Anh giáo. Những suy tư về thần linh của những triết gia Hy Lạp cổ đại cũng hoàn toàn có thể coi là suy tư thần học .

Các tôn giáo.

Ấn Độ giáo.

Trong triết học Ấn Độ giáo, có 1 truyền thống lịch sử cổ xưa và vững chãi trong việc suy đoán triết học về tự nhiên của ngoài hành tinh, của Thượng đế ( sử dụng những thuật ngữ Brahman, Paramatma hay Bhagavan ), của Atman ( linh hồn ). Ngôn từ Sankrit được sử dụng trong nhiều phe phái triết học Ấn Độ giáo là Darshana, có nghĩa là quan điểm. Thần học Vaishnava có 1 nghành nghề dịch vụ điều tra và nghiên cứu cho nhiều Fan Hâm mộ sùng đạo, những triết gia, những nhà thông thái trong nhiều thế kỷ. Một bộ phận lớn của việc điều tra và nghiên cứu này nằm trong việc sắp xếp và cấu hình sự biểu lộ của hàng ngàn những vị thần cùng những đặc trưng của họ. Trong những thập kỷ gần đây, nghành nghiên cứu và điều tra này được đảm nhiệm bởi những tổ chức triển khai hàn lâm ở châu Âu, ví dụ như Trung tâm điều tra và nghiên cứu Ấn Độ giáo của ĐH Oxford, trường cao đẳng Bhaktivedanta, …

Do Thái giáo.

Trong thần học Do Thái giáo, sự thiếu vắng mang tính lịch sử của quyền lực chính trị làm điều đó có ý nghĩa rằng sự phản chiếu mang tính thần học nhất đã hiện diện trong bối cảnh của cộng đoàn và hội đường Do thái giáo, hơn là trong các tổ chức hàn lâm đặc thù, bao gồm các kk,lldld,md,dlcld luận về giáo lý của các Rabbi (các thầy tư tế và luật sĩ Do Thái giáo) trong luật Do Thái và các lời chú giải Kinh Thánh Do Thái. Về mặt lịch sử, nó rất hiệu quả, có ý nghĩa cao lớn đối với thần học Ki-tô giáo và Hồi giáo và có tính chất tốt đẹp đối với thần học Do Thái giáo.Do Thái giáo mang tính chất mở rộng và phát triển dựa trên tư tưởng của tín đồ nên nó rất phong phú về nhận thức và các vấn đề mang tính triết học.

Thần học Ki-tô giáo là việc điều tra và nghiên cứu niềm tin và thực hành thực tế đức tin Ki-tô giáo. Việc điều tra và nghiên cứu như vậy trước hết tập trung chuyên sâu vào những bản văn Cựu Ước và Tân Ước cũng như truyền thống cuội nguồn Ki-tô giáo. Các nhà thần học Ki-tô giáo sử dụng những lời lý giải Kinh Thánh, những nghiên cứu và phân tích và tranh luận hài hòa và hợp lý. Thần học cũng hoàn toàn có thể được triển khai để giúp những nhà thần học hiểu rõ hơn những giáo lý Ki-tô giáo, để tạo nên sự so sánh giữa Ki-tô giáo với những truyền thống lịch sử khác, để bảo vệ Ki-tô giáo trước những lời phản đối và phê bình, để làm thuận tiện hơn cho những sửa đổi bên trong Ki-tô giáo, để tương hỗ cho việc rao giảng Ki-tô giáo, để đưa những phương pháp của truyền thống lịch sử Ki-tô giáo nhằm mục đích chuyển tải những trường hợp hiện thời hay thiết yếu, hoặc nhiều nguyên do khác .

Thần học Ki-tô giáo sở hữu 1 nền tảng vô cùng vững chắc, đó là triết học Hy Lạp. Khi Ki-tô giáo vượt ra ngoài biên giới của đất nước Do Thái để vươn đến những vùng đất mới, Ki-tô giáo đã đối mặt với triết học Hy Lạp. Để rao giảng thành công tín lý Ki-tô giáo cũng như để thuyết phục người ngoại giáo đến với giáo hội, các giáo phụ thời kỳ đầu đã can đảm sử dụng triết học Hy Lạp để giải thích các mầu nhiệm Ki-tô giáo. Triết học Hy Lạp cung cấp các thuật ngữ, triết lý để các nhà tư tưởng Ki-tô giáo trình bày thần học; ví dụ khái niệm Logos của Heraclitus và thuyết ý niệm của Plato đã được sử dụng để giải thích mầu nhiệm nhập thể của Ngôi Lời. Do đó, triết học Hy Lạp đã trở thành nữ tỳ phục vụ nữ hoàng thần học Ki-tô giáo.

Thần học Ki-tô giáo có nhiều chuyên ngành như thần học mạc khải, thần học Thánh Kinh, thần học luân lý, thần học tu đức, thần học mạng lưới hệ thống, thần học Chúa Ba Ngôi, thần học về Đức Ki-tô, thần học về giáo hội, … và có nhiều thần học gia nổi tiếng như thánh Augustine, thánh Albert Cả, thánh Thomas Aquinas. Tuy thần học Ki-tô giáo có nhiều chuyên ngành nhưng để suy tư thần học, bắt buộc phải dựa vào Kinh Thánh cũng như tư tưởng của những giáo phụ .
Sự tranh luận về thần học Hồi giáo song hành với tranh luận thần học Ki-tô giáo được gọi là ” Kalam “, thuật ngữ này Open vào thời Trung cổ và ” Kalam ” được xem là thần học kinh viện của Hồi giáo. Những điểm tựa như về Hồi giáo trong những tranh luận thần học Ki-tô giáo sẽ trở nên những điều tra và nghiên cứu và cụ thể đặc trưng hơn trong bộ luật Sharia hay Fiqh ( sự hiểu biết về những hướng dẫn hài hòa và hợp lý trong Hồi giáo ). Thần học Hồi giáo phong phú với nhiều phe phái tư tưởng như Sunni, Shia, Kharijites ; những phe phái này sinh ra vào những thế kỷ đầu của Hồi giáo, sau này có phe phái Sufi chuyên nghiên cứu và điều tra về những điều huyền nhiệm, có 1 nhà tư tưởng vô cùng nổi tiếng đi theo phe phái này, đó là Abu Hamid Muhammad al-Ghazali. Tuy có những độc lạ về tư tưởng, những phe phái nói trên đều tập trung chuyên sâu vào tín lý Hồi giáo ( Aqidah ) .Cũng giống như thần học Ki-tô giáo, thần học Hồi giáo đưa ra những suy tư dựa trên Thánh Kinh Quran. Thần học Hồi giáo cũng từng lấy triết học Hy Lạp làm nền tảng, tuy nhiên đã có một số ít nhà tư tưởng Hồi giáo quá chú trọng đức tin ( nguồn tri thức thần học ) hơn lý trí ( nguồn tri thức triết học ) nên tư tưởng Hồi giáo đã đi xa con đường lý trí .