Thị – Wikipedia tiếng Việt

Thị (danh pháp hai phần: Diospyros decandra) là một loại cây ăn quả nhiệt đới thuộc họ thị, phổ biến ở các nước như Việt Nam, Thái Lan.

Mô tả sinh học.

Cây thị là loài cây thân gỗ, cây đến tuổi trưởng thành cao trung bình khoảng chừng 5 – 6 m ( có những cây cổ thụ hàng trăm tuổi cao hơn 20 m ). Lá mọc so le, phiền lá hình thuôn, dài 5 – 8 cm, rộng 2 – 4 cm ; cuống lá dài 6 – 9 mm, có phủ lông. Hoa đa tính, mọc thành chùm, màu trắng ; đài hợp ở gốc 4 răng, 8-14 nhị, nhuỵ có 2 vòi. Quả tròn hơi dẹp, đường kính 3 – 5 cm, có 6-8 ngăn ( hay còn gọi là múi ), khi chín màu vàng, mang đài bền vững và kiên cố ( đặc trưng của họ Thị ). hạt cứng, dẹt, dài 3 cm, phôi sừng .Quả thị có hai dạng đó là dạng quả hình cầu, đáy tròn, thường được gọi là thị muộn và dạng quả nhỏ hơn hơi dẹt, đáy bằng, có tên là thị sáp hay thị lục sáp. Quả thị có mùi thơm mát khi vừa chín tới, trong vỏ quả chứa một chút ít tinh dầu mùi gần giống mùi ester valerianic. Hương thơm này có công dụng trấn tĩnh, giảm stress thần kinh, thư giãn giải trí. Đến khi quả đã chín rục, mềm nhũn và chuyển sang màu vàng sẫm thì mùi thơm giảm nhiều .

Vỏ quả chứa một ít tinh dầu gần giống mùi este amyl valerianic. Thịt quả thị: theo kết quả phân tích của Peirier (1932) có 86,2% nước; 0,16% chất béo; 0,67% chất protit; 12% gluxit; 0,33% tanin; 0,47% xenluloza; 0,50% tro.

Wikipedia tiếng Việt không bảo đảm và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học và sức khỏe. Đề nghị liên hệ và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết lại Wikipedia:Phủ nhận y khoa và Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.về tính pháp lý và độ đúng chuẩn của những thông tin có tương quan đến y học và sức khỏe thể chất. Khuyến cáo cẩn trọng khi sử dụng những thông tin nàyLá thị được dùng thông dụng để trị chứng táo bón, đầy bụng ; dùng lá thị tươi giã đắp làm mụn nhọt chóng vỡ mủ, hòa lá với rượu hoàn toàn có thể chữa viêm tinh hoàn ( thiên trụy ). Ngoài ra, những thành phần khác của cây như vỏ, hạt, rễ cũng được sử dụng trong y học truyền thống phương đông .

Đông y sử dụng nhiều bộ phận của cây thị để làm thuốc chữa các bệnh như: sốt nóng, ngộ độc, nôn mửa, mẩn ngứa, lở loét, dị ứng, mụn nhọt, táo bón, đầy bụng, viêm tinh hoàn (thiên trụy), phù thũng, giời leo, bỏng rộp.

Thị trong văn hóa truyền thống Việt.

Quả thị có tiếng là thơm, được chuộng tại Nước Ta. Người ta còn đan cái giỏ nhỏ chỉ vừa để đựng quả thị rồi treo lên trong nhà để chiêm ngưỡng và thưởng thức hương thị .Theo kinh nghiệm tay nghề và truyền thống cuội nguồn dân gian ở Nước Ta, để ăn thị người ta và nắn, bóp nhẹ đều khắp mặt phẳng quả cho đến khi thịt quả mềm ra ( tới nẫu, thậm chí còn nứt, rách nát vỏ ) để giảm vị chát ( cách ăn mê hoặc nhất là sau khi đã làm mềm quả, khôn khéo tách bỏ núm ( đài ) ra khỏi vỏ, để lại một lỗ tròn và ăn bằng cách hút thịt ( và cả hạt ) từ lỗ tròn đó ) .

Quả thị chín vào cuối mùa hè đến hết mùa thu. Mùi hương quả thị dịu nhẹ nhưng “không thể giấu được”[1]. Ở các vùng quê, những người nấu rượu gạo rất kị mùi hương quả thị, nếu để quả thị trong nhà thì cả mẻ rượu sẽ bị hỏng.

Cây thị ngoài việc lấy quả cũng được trồng làm hoa lá cây cảnh ( bonsai ) .

• Quả thị có mặt trong truyện cổ tích dân gian Việt Nam: Tấm Cám.
• Thành ngữ: Ngậm hạt thị (ngậm hột thị), miệng ngậm hạt thị hoặc miệng câm như ngậm hạt thị.

Liên kết ngoài.

Phương tiện liên quan tới Diospyros decandra tại Wikimedia Commons