Văn hóa là gì?

Văn hóa là tất cả những giá trị vật thể do con người sáng tạo ra trên nền của thế giới tự nhiên. Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người. Văn hóa bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như vậy, văn hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như ngôn ngữ, tư tưởng, giá trị và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các phương tiện, v.v… Cả hai khía cạnh cần thiết để làm ra sản phẩm và đó là một phần của văn hóa.

Trong đời sống hàng ngày, văn hóa thường được hiểu là văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ như thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh … Các ” TT văn hóa ” có ở khắp nơi chính là cách hiểu này. Một cách hiểu thường thì khác : văn hóa là cách sống gồm có phong thái siêu thị nhà hàng, phục trang, cư xử và cả đức tin, tri thức được đảm nhiệm … Vì thế tất cả chúng ta nói một người nào đó là văn hóa cao, có văn hóa hoặc văn hóa thấp, vô văn hóa .
Trong trái đất học và xã hội học, khái niệm văn hóa được đề cập đến theo một nghĩa rộng nhất. Văn hóa gồm có tổng thể mọi thứ vốn là một bộ phận trong đời sống con người. Văn hóa không chỉ là những gì tương quan đến ý thức mà gồm có cả vật chất .

Đặc trưng của văn hóa

Tính hệ thống

Tính mạng lưới hệ thống của văn hóa giúp tập hợp, phát hiện những mối liên hệ giữa những sự kiện văn hóa, những hiện tượng kỳ lạ, quy luật hình thành, tăng trưởng cùng đặc trưng của nó. Với tính mạng lưới hệ thống, văn hóa hiện hữu trong mọi hoạt động giải trí của xã hội, giúp tổ chức triển khai xã hội tốt hơn .

Tính giá trị 

Giá trị của văn hóa dựa theo mục tiêu phân thành giá trị vật chất Giao hàng nhu yếu vật chất của con người hay giá trị niềm tin ship hàng cho nhu yếu ý thức của con người. Còn nếu dựa theo ý nghĩa, văn hóa chia thành giá trị đạo đức, giá trị thẩm mĩ và giá trị sử dụng. Dựa theo thời hạn, văn hóa chia thành giá trị nhất thời, giá trị vĩnh cửu .
Giá trị theo thời hạn giúp con người hoàn toàn có thể nhìn nhận khách quan, biện chứng hơn về giá trị của văn hóa, tránh được sự phủ nhận sạch trơn hay tán dương hết lời một cách cực đoan .
Một hiện tượng kỳ lạ, sự vật hoàn toàn có thể sống sót nhiều giá trị khác nhau nhiều hay ít tùy vào việc tất cả chúng ta xem xét ở những góc nhìn nào, dựa trên bình diện gì. Chính thế cho nên, một hiện tượng kỳ lạ được nhìn nhận có thuộc phạm trù văn hóa hay không sẽ được xem xét những giá trị và phi giá trị trong mối đối sánh tương quan của nó .
Một hiện tượng kỳ lạ có giá trị hay không còn nhờ vào vào từng thời kỳ lịch sử vẻ vang với những chuẩn mực văn hóa được lấy làm hệ quy chiếu .

Tính nhân sinh

Văn hóa là tổng thể những mẫu sản phẩm do con người tạo ra và ship hàng quyền lợi của con người nên văn hóa có tính nhân sinh. Từ lâu con người biết điêu khắc đã, chạm khảm gỗ là những hoạt động giải trí mang tính vật chất và triển khai những hoạt động giải trí mang tính niềm tin như đặt tên cho những danh lam thắng cảnh, thiết kế xây dựng thần thoại cổ xưa về đời sống xung quanh .

Tính lịch sử

Thời gian giúp phân biệt văn hóa là loại sản phẩm của một quy trình mà con người tạo ra. Vì vậy mà tính lịch sử vẻ vang của văn hóa cho thấy văn hóa được tích góp qua nhiều thế hệ, có những tiến trình tăng trưởng khác nhau. Lịch sử của văn hóa tạo nên chiều sâu, bề dày cũng như giúp văn hóa phải kiểm soát và điều chỉnh, phân loại lại những giá trị một cách tiếp tục. Truyền thống văn hóa sẽ là cốt lõi trong lịch sử dân tộc tăng trưởng của nghành này. Truyền thống văn hóa gồm những giá trị khá không thay đổi được tích góp và tăng trưởng theo thời hạn của một hội đồng người, sau đó được đúc rút thành khuôn mẫu xã hội, lưu truyền dưới dạng ngôn từ, nghi lễ, tập quán, phong tục và dư luận, lao lý …

Chức năng của văn hóa

Chức năng nhận thức của văn hóa

Khả năng nhận thức, tư duy và học tập của con người một cách có ý thức, có chủ đích là sự tiến hóa so với những loài động vật hoang dã khác trên Trái Đất. Nếu loài vật chỉ sống đơn thuần theo bản năng sống sót từ khi mới sinh ra thì con người luôn có nhận thức cao, từ khi sinh ra luôn vươn tới đời sống cao hơn .
Văn hóa với sự thừa kế từ đời này sang đời khác giúp con người thực thi được điều này tức là họ học hỏi hay rút kinh nghiệm tay nghề từ những giá trị trước để hướng đến điều mới mẻ và lạ mắt tốt hơn, hình thành nên một xã hội nhân bản hơn .

Chức năng thẩm mĩ của văn hóa

Chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật là công dụng quan trọng của văn hóa để con người, hội đồng người không ngừng hoàn thành xong hơn. Văn hóa là cái đẹp, làm cho con người đẹp hơn lên .

Chức năng giáo dục của văn hóa

Chức năng này giáo dục giúp con người nâng cao nhận thức, phát huy tiềm năng của con người. Con người lĩnh hội không riêng gì kiến thức và kỹ năng học vấn mà còn cả nhân cách, tư tưởng đạo đức và lối sống trong những mối quan hệ xã hội .

Chức năng điều tiết của văn hóa

Văn hóa với lịch sử dân tộc và giá trị của nó hoàn toàn có thể giúp điều tiết xã hội luôn đi theo khuynh hướng nhất định, làm xã hội luôn quản lý và vận hành không thay đổi vì mục tiêu chung của hội đồng .
Cụ thể ở đây là pháp lý và văn hóa pháp lý giúp con người luôn chấp hành để giữ trật tự xã hội, giúp mọi người sinh sống tương sinh với nhau .

Chức năng động lực của văn hóa

Văn hóa có công dụng làm động lực, khuynh hướng cho xã hội tăng trưởng, hướng tới một xã hội tốt đẹp hơn, nhân văn hơn. Đó cũng chính là tiềm năng phấn đấu của xã hội loài người, giúp chất lượng sống của con người tốt hơn cả về vật chất và ý thức .

Vai trò của văn hóa

Văn hóa là một phạm trù to lớn gồm có nhiều góc nhìn khác nhau trong đời sống xã hội nền văn hóa cũng có nhiều vai trò to lớn, đơn cử như :

• Văn hóa góp phần làm ổn định tình trạng xã hội, bởi nó là những thứ đã tồn tại trong một thời gian dài, đi sâu vào trong nhận thức của từng người dân, do vậy mọi hành vi của người dân đều chịu sự điều chỉnh bởi một khuôn khổ tập quán, đạo đức của dân tộc.
•  Văn hóa đã góp phần làm cải thiện các mối quan hệ trong xã hội, đem lại chất lượng sống tốt hơn cho người dân về cả mặt vật chất và tinh thần.
•  Văn hóa được chia thành văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể, đem lại được những giá trị lợi ích về tinh thần và vật chất cho con người từ đó tạo dựng lên những nét đẹp truyền thống mang đậm dấu ấn của dân tộc Việt Nam.
• Văn hóa một trong những tư liệu để minh chứng cho lịch sử huy hoàng, đầy uy quyền của dân tộc. Bởi văn hóa được phát triển trong quá trình hình thành dài, chứa đựng toàn bộ những thăng trầm của cả một đất nước nên thông qua những nét văn hóa đó mà thế hệ sau có thể cảm nhận được những truyền thống văn hóa của ông cha ta.
• Văn hóa thực hiện chức năng giao tiếp và thể hiện được là cầu nối gắn kết giữa con người với con người, gắn kết thế hệ trước với thế hệ sau.
• Văn hóa còn có chức năng giáo dục, giúp cho thế hệ sau thấu hiểu về lịch sử dân tộc, đảm bảo được sự lưu giữ và ngày càng phát triển.
• Văn hóa góp phần thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển. Do văn hóa thể hiện cho nét đẹp đặc trưng của một đất nước, là một trong những yếu tố thu hút được bạn bè du khách quốc tế đến tham quan và khám phá văn hóa đất nước ấy.

Cơ cấu của văn hóa

• Biểu tượng: Biểu tượng là bất cứ gì mang một ý nghĩa cụ thể được các thành viên của một cộng đồng người nhận biết. Âm thanh, đồ vật, hình ảnh, hành động của con người và cả những ký tự chữ viết,… đều là biểu tượng văn hóa. Biểu tượng văn hóa thay đổi theo thời gian và cũng khác nhau, thậm chí trái ngược nhau trong những nền văn hóa khác nhau.
• Chân lý: Chân lý chính là tính chính xác, rõ ràng của tư duy. Ý kiến cho rằng, chân lý đó là những nguyên lý được nhiều người ủng hộ thừa nhận. Còn nhiều ý kiến theo quan điểm thực dụng gán ý nghĩa của chân lý với tính lợi ích thực tế của nó. Nên chúng ta có thể hiểu một cách sâu hơn chân lý là sự phản ánh đúng đắn thế giới khách quan trong ý thức con người.
• Giá trị: Giá trị (Value) với tư cách là sản phẩm của văn hóa và thuật ngữ giá trị có thể quy vào các: mối quan tâm, thích thú, ưa thích, sở thích, bổn phận, trách nhiệm, ước muốn, nhu cầu, ác cảm, lôi cuốn và nhiều hình thái khác của định hướng lựa chọn.
• Mục tiêu: Mục tiêu là một yếu tố cơ bản của hành vi và sự hành động có ý thức của con người. Mục tiêu được coi là sự dự đoán trước kết quả của hành động hay đó là cái đích thực tế cần phải hoàn thành. Con người thực hiện mọi hành động của mình xoay quanh những cái đích thực tế này. Mục tiêu tạo ra khả năng hợp tác các hành động khác nhau của con người vào trong một hệ thống, kích thích đến sự xây dựng phương án cho các hành động. Trong thực tế, tồn tại mục tiêu cá nhân và mục tiêu chung (cộng đồng, xã hội). Mục tiêu là một bộ phận của văn hóa và phản ánh văn hóa của một dân tộc.
• Chuẩn mực: Chuẩn mực là những mong đợi, những yêu cầu, những quy tắc của xã hội được ghi nhận bằng lời, bằng ký hiệu hay bằng các biểu trưng, mà qua đó xã hội định hướng hành vi của các thành viên trong xã hội. Nhìn nhận trên góc độ xã hội học, những chuẩn mực văn hóa quan trọng gọi là chuẩn mực đạo đức và những chuẩn mực văn hóa ít quan trọng hơn được gọi là tập tục truyền thống. Chính tầm quan trọng của nó các chuẩn mực đạo đức được luật pháp hỗ trợ để định hướng hành vi của các cá nhân.
• Ví dụ: hành vi ăn cắp là vi phạm chuẩn mực đạo đức, ngoài việc bị xã hội phản ứng một cách mạnh mẽ, luật pháp còn quy định những hình phạt có tính chất cưỡng chế. 

Sự thay đổi văn hóa và nguyên nhân

Văn hóa không ngừng tăng trưởng, liên tục đổi khác, quy trình này diễn ra rất nhanh gọn. Chúng ta hoàn toàn có thể đề cập đến những nguyên do :

• Phát minh: Phát minh là quá trình tạo ra các yếu tố văn hóa mới, như phát minh ra bóng đèn điện, máy nghe nhạc, điện thoại, máy bay, máy tính điện tử… có tác động rất lớn đến văn hóa nó làm thay đổi cuộc sống của con người. Mà cuộc sống con người thay đổi thì văn hóa mà nó sinh ra sẽ khác, hoàn toàn mới hoặc có thay đổi mới một phần.
• Khám phá: Khám phá chính là quá trình nhận ra và hiểu biết về một cái gì đó đang tồn tại ví dụ như việc khám phá, tìm ra một hành tinh hay một loài thực vật, động vật mới…. Khám phá có thể tình cờ như việc tìm ra lửa nhưng thường thì là kết quả của việc nghiên cứu khoa học.
• Phổ biến: cả văn hóa vật chất và phi vật chất đều được phổ biến, lan truyền từ nền văn hóa này sang nền văn hóa khác. Một phát minh có thể nhanh chóng được cả thế giới ứng dụng. Sự phổ biến văn hóa được hỗ trợ bởi kỹ thuật dẫn đến xu hướng toàn cầu hóa của văn hóa. Nhiều xã hội đang tìm cách bảo vệ mình tránh khỏi sự “xâm lăng” của quá nhiều văn hóa từ những xã hội khác và đề cao bản sắc văn hóa.
• Các yếu tố văn hóa không phải đều thay đổi ở cùng một mức độ, mặc dù văn hóa vật chất và phi vật chất tác động qua lại với nhau nhưng yếu tố văn hóa vật chất thường thay đổi nhanh hơn. 

Các loại hình văn hóa ở nước ta hiện nay

Nhắc đến những mô hình văn hoá ở Nước Ta lúc bấy giờ, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể kể đến 04 nét văn hoá đặc trưng đó là văn hoá hội đồng, Văn hoá vùng chủ quyền lãnh thổ, Văn hoá sinh thái xanh, văn hoá cá thể .
Song vì số lượng giới hạn bài viết nên trong nội dung bài chúng tôi sẽ nhắc đến văn hoá hội đồng. Với văn hoá hội đồng phải kể đến những nét văn hoá nhỏ trong hội đồng như : văn hoá tộc người, văn hoá vương quốc Nước Ta, văn hoá làng, Văn hoá mái ấm gia đình, gia tộc và dòng họ, Văn hoá tôn giáo tín ngưỡng, Văn hoá nghề nghiệp .
Tuy nhiên chúng tôi sẽ làm sán tỏ nét văn hoá mái ấm gia đình, mái ấm gia đình và dòng họ vì có lẽ rằng đây là một mô hình văn hoá, một nét đẹp văn hoá thân thiện, đơn giản và giản dị nhất trong đời sống hàng ngày mà trong tất cả chúng ta ai cũng thường gặp .

Truyền thống của Việt nam ta luôn trong một mối quan hệ đoàn kết, nhất là mối quan đệ Gia đình – gia tộc – dòng họ là các hình thức cộng đồng cùng huyết thống, một kiểu tập hợp, liên kết sớm nhất của con người.

Từ thời xưa đã hình thành những dạng thức văn hoá đặc trưng này, mà người xưa thường gọi là gia phong. Gia phong là “ nếp nhà ”, tuỳ theo mỗi địa phương, mỗi tộc người, thậm chí còn truyền thống lịch sử mỗi mái ấm gia đình có những sắc thái riêng về gia phong, bộc lộ qua cách tổ chức triển khai mái ấm gia đình ( phụ hệ hay mẫu hệ ), nghề nghiệp, học vấn, quan hệ và chuẩn mực ứng xử, phương pháp giáo dục
Gia phong, gia tộc, mái ấm gia đình giữ vai trò quan trọng tạo dựng văn hoá và nhân cách của con người, đó là :

• Góp phần tạo dựng và củng cố ý thức cộng đồng, từ cộng đồng gia tộc, dòng họ đến cộng đồng làng xã, dân tộc và quốc gia…, từ đó giáo dục và nâng cao chủ nghĩa yêu nước, là môi trường tốt rèn luyện, sản sinh ra những con người kiên cường chiến đấu, sẵn sàng hi sinh cho độc lập, tự do, cho nghĩa lớn của dân tộc.
• Góp phần xây dựng và phát triển văn hoá dân tộc thế kỉ XX…
• Là môi trường giáo dục con người, môi trường để nhập thân văn hoá, trao truyền văn hoá từ thế hệ này đến thế hệ khác. Ở đó con người được học tập, trau dồi ngôn ngữ, trí tuệ, kinh nghiệm sản xuất, ứng xử xã hội, ý thức văn hoá, ý thức cội nguồn…

Song loại hình văn hoá gia đình- dòng họ bên cạnh những nét tích cực đáng ghi nhận thì cũng thể hiện những hạn chế, tiêu cực, như tư tưởng phe cánh, bè phái; chế độ mẫu hệ,  lợi dụng tâm linh, tín ngưỡng để mưu cầu lợi ích riêng, gây phiền hà, tốn kém; tư tưởng gia trưởng, tôn ti trên dưới, chèn ép, cản trở tự do cá nhân… Người đăng: chiu

Time: 2021-09-07 13:50:28
Song mô hình văn hoá mái ấm gia đình – dòng họ bên cạnh những nét tích cực đáng ghi nhận thì cũng biểu lộ những hạn chế, xấu đi, như tư tưởng phe phái, bè đảng ; chính sách mẫu hệ, tận dụng tâm linh, tín ngưỡng để mưu cầu quyền lợi riêng, gây phiền hà, tốn kém ; tư tưởng gia trưởng, tôn ti xấp xỉ, chèn ép, cản trở tự do cá thể …