Liệu (họ) – Wikipedia tiếng Việt

Liêu là một họ có từ lâu đời ở Việt Nam và Trung Quốc (chữ Hán: 廖, Bính âm: Liao). Đây là một trong các họ trong bản Bách gia tính gốc, về mức độ phổ biến họ này xếp thứ 61 ở Trung Quốc theo thống kê năm 2006.

Tại Nước Ta, họ Liêu đã được biết đến cách nay hơn 2000 năm cùng với sự hình thành làng Ngái hay Kẻ Ngái, Chạ Ngái thuộc huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây ( nay là xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, TP.HN ). Từ thời Lý, đã có hai đồng đội cụ Liêu Hiến Chương, Liêu Hiến Quang thi đỗ Thái học sinh ( Tiến sĩ ). Hai cụ Liêu Hiến Chương, Liêu Hiến Quang sau khi đỗ đạt được trở về quê lập ấp. Dấu tích nơi ở khi xưa của mái ấm gia đình cụ hiện vẫn còn, là nơi cao nhất của làng, thời nay thuộc xóm Thương, xã Hương Ngải. Liêu Hiến Chương cũng chính là người đã đặt tên làng Ngái ( Kẻ Ngái ) thành Hương Ngải từ thời Lý. Hiện những cụ ( cùng phối với cụ Liêu Hiến Thuật hay Liêu Tô Thuật – đỗ tiến sỹ dưới thời phong kiến ) có lăng thờ tại Hương Ngải và là hai người đứng đầu trong Bia hương hiền ở Văn chỉ Hương Ngải. Người họ Liêu nơi đây hiện vẫn giữ bản phả tộc của dòng họ được viết bằng chữ Hán vào năm Lê triều thứ Tư ( 1432 ). Cứ vào ngày 10 tháng 6 âm lịch hàng năm họ Liêu lại tổ chức triển khai giỗ tổ ( ngày mất của cụ Liêu Hiến Chương ). Ngày nay, người gốc họ Liêu ở Hương Ngải đi dạt dẹo, sinh sống ở nhiều nơi như : Tỉnh Lào Cai, Phú Thọ, TP. Hồ Chí Minh, … nhưng vẫn liên hệ mật thiết với nhau và trở về quê nhà mỗi dịp giỗ tổ .

Trong Đại Việt sử ký toàn thư, người họ Liêu là Liêu Gia Trinh (còn gọi là Liêu Gia Chân) từng được vua Lý Thái Tông phong làm Trung thư thị lang vào năm 1028. Theo ĐVSKTT: Lấy Lương Nhậm Văn làm Thái sư, Ngô Thượng Đinh làm Thái phó, Đào Xử Trung làm Thái bảo, Lý Đạo Kỷ làm Tả khu mật, Lý Triệt làm Thiếu sư, Xung Tân làm Hữu khu mật, Lý Mật làm Tả tham tri chính sự, Kiểu Bồng làm Hữu tham tri chính sự, Liêu Gia Trinh làm Trung thư thị lang, Hà Viễn làm Tả gián nghị đại phu, Đỗ Sấm làm Hữu gián nghị đại phu, Nguyễn Quang Lợi làm Thái úy, Đàm Toại Trang làm Đô thống, Vũ Ba Tu làm Uy vệ thượng tướng, Nguyễn Khánh làm Định thắng đại tướng, Đào Văn Lôi làm Tả phúc tâm, Lý Nhân Nghĩa làm Hữu phúc tâm, Phan Đường Liệt làm Nội thị.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc nhiều người không biết đến họ Liêu ở Hương Ngải và Việt Nam vì họ này ngày nay không đông, ít người nổi tiếng. Một trong những lý do khiến họ Liêu không đông được cho rằng có liên quan đến các biến cố lịch sử cuối thời Lý đầu thời Trần và vì sau này có nhiều người đổi hoặc bị đổi sang họ khác hoặc nhầm là mới từ Trung Quốc đến.

Ngoài ra, ở Nước Ta lúc bấy giờ còn có một số ít người họ Liêu đang sinh sống ở Bắc Kạn, Quảng Ninh, … Tuy nhiên, có vẻ như đến nay vẫn chưa thấy có liên hệ huyết thống đơn cử với người họ Liêu ở Hương Ngải ( TP.HN ). Đặc biệt, ở Nước Ta đang có một bộ phận người họ Liêu được cho là có nguồn gốc Trung Quốc đã chuyển đến sinh sống tại những tỉnh, thành phía Nam Nước Ta, trong đó nhiều nhất là tại Thành phố Hồ Chí Minh, khoảng chừng xấp xỉ một trăm năm nay. Những người họ Liêu ở đây khá đoàn kết, gắn bó và thành công xuất sắc .

Người Nước Ta họ Liêu nổi tiếng.

• Liêu Gia Trinh, nam – Đại thần triều Lý
• Liêu Hiến Chương, nam – Thái học sinh triều Lý
• Liêu Hiến Quang, nam – Thái học sinh triều Lý
• Liêu Hà Trinh, nữ MC chương trình truyền hình Việt Nam
• Liêu Anh Tuấn, nam ca sĩ cũng là cựu thành viên của nhóm La Thăng (A#) phiên bản đầu tiên

Người Trung Quốc họ Liêu nổi tiếng.