Khám phá lịch sử số Pi và “Ngày số Pi”

“ Pi ” là tên của kí tự thứ 16 trong bảng mẫu tự Hy Lạp. “ Pi ” hoàn toàn có thể được hiểu nôm na là một hằng số bộc lộ tỉ số giữa chu vi của đường tròn và đường kính của nó. Kí hiệu π của số Pi là vần âm tiên phong của từ “ περίμετρος ” ( nghĩa là chu vi trong tiếng Hy Lạp ), từ này được phát âm giống như từ “ chiếc bánh ” ( và đây cũng là nguyên do khiến cho bánh trở thành món ăn được yêu thích trong ngày số Pi ) .

Những chiếc bánh được trang trí với kí tự π .

Số π đã được người cổ đại Ai Cập và Babylon biết đến mặc dầu lúc đó giá trị của nó không được tính đúng chuẩn như thời nay. Chẳng hạn người Babylon cho rằng giá trị của nó vào khoảng chừng 3,125 và người Ai Cập thì nó vào khoảng chừng 3,160484. Còn nhà toán học Hy Lạp Ac-si-met ( 287 – 222 TCN ) là người tiên phong tìm ra đúng mực giá trị của số Pi, ông sử dụng đa giác 96 cạnh và chứng tỏ được rằng giá trị của π là 3,1419 .

Ở Trung Quốc, đến thời Đông Hán, Trương Hạnh ( 78-139 ) cho rằng π là căn bậc 2 của 10 ; vào thời Ngụy Tấn ( khoảng chừng năm 263 ), nhà toán học Lưu Huy đã chỉ ra được giá trị của π là 3,1416 – một giá trị gần đúng khá sát với thời nay. Đến thời Nam – Bắc Triều ( khoảng chừng năm 480 ), nhà khoa học Tổ Xung Chi đã tìm ra số π = 355 / 113 hay giá trị của π nằm trong khoảng chừng từ 3,1415926 đến 3,1415927. Số π do Tổ Xung Chi tìm ra được coi là giá trị đúng chuẩn nhất trong vòng 900 năm sau đó .

Kí hiệu π được William Jones sử dụng lần đầu vào năm 1706 để tưởng niệm đến nhà toán học Hy Lạp Ac-si-met là người tiên phong tìm ra giá trị gần đúng của π. Số π khởi đầu được sử dụng thoáng đãng vào khoảng chừng giữa thế kỉ 18, sau khi nhà toán học Euler xuất bản cuốn sách chuyên luận nghiên cứu và phân tích vào năm 1748. Euler cho rằng π không là nghiệm của một phương trình đại số và cùng với e, π là một số ít siêu việt .

Tới cuối thế kỉ 20, nhờ máy tính điện tử, con người đã tính được giá trị gần đúng của π tới số lượng thứ 200 tỉ sau dấu phảy. Vào ngày 11 tháng 9 năm 2000, người ta tìm được con số lẻ thứ một triệu tỉ ( 1.000.000.000.000.000 ) là số 0. Công cuộc tìm kiếm và mày mò những chữ số sau dấu phảy của số π luôn luôn là một game show mê hoặc nhưng vô cùng khó khăn vất vả với những nhà toán học .

Với những nhà toán học, có hai ngày được dành cho số π, đó là ngày số Pi và ngày số Pi gần đúng. “ Ngày số Pi ” được chọn vào ngày 14 tháng 3 hàng năm, đơn thuần vì số Pi được xác lập một cách gần đúng bằng 3,14. Còn “ Ngày số Pi gần đúng ” được chọn là ngày 22 tháng 7 hàng năm do nhiều người vẫn màn biểu diễn giá trị của số Pi dưới một số lượng giao động là 22/7. Bên cạnh hai ngày dành cho con số Pi, những nhà toán học còn kỉ niệm cả phút Pi và giây Pi nữa đấy ! Phút Pi được lựa chọn vào thời gian 1 : 59 ngày 14 tháng 3 hàng năm ; còn giây Pi thì lại đã xảy ra vào 6 : 53 : 58 ngày 14 tháng 3 năm 1592. Các nhà toán học lựa chọn thời gian như trên đơn thuần là vì họ dựa vào giá trị đúng chuẩn của số π = 3.14159265358 …

Không chỉ lựa chọn riêng ngày 14 tháng 3 hàng năm là ngày lễ của số Pi, ở một số nơi trên thế giới, người ta còn tổ chức các lễ hội để tưởng nhớ việc tìm ra số π vào những ngày tháng khác đấy các bạn ạ! Đơn cử như ngày 22 tháng 7 (phân số 22/7 có giá trị xấp xỉ bằng π), 10 tháng11 (ngày thứ 314 trong năm, nếu như năm nhuận thì tính là ngày 9 tháng 11), hay ngày 21 tháng 12 (ngày thứ 355 trong năm, lúc 1h13′ – liên tưởng tới số π gần đúng của người Trung Quốc bằng 355/111)…

Cả một rừng bánh Pi nhé !

Một cảnh trong phim Pi .

Trong ngày số Pi, như chúng tớ đã nói ở trên, bánh ngọt “ π ” ( những chiếc bánh xinh xắn được xếp thành hình dạng của số π ) là món ăn được ưu thích. Bên cạnh đó, mọi người còn nghe và cùng nhau hát những bài hát được lấy cảm hứng từ số π như Kate Bush – Pi ( hãy đợi đến 1 phút 48 giây để mở màn nghe những số lượng nhé ), Mathematical Pi, Lucy Kaplansky – Song About Pi … hay cùng nhau tụ tập nhà hàng và chiêm ngưỡng và thưởng thức tác phẩm điện ảnh dành riêng cho sự kiện này – bộ phim “ Pi ” của đạo diễn Darren Aronofsky .

“ Ngày số Pi ” 14 tháng 3 năm 2012 có gì đặc biệt quan trọng ?

“ Ngày số Pi ” được tổ chức triển khai lần tiên phong tại San Francisco Exploratorium vào năm 1988 theo sáng tạo độc đáo của Larry Shaw. Nhân viên của Exploratorium và công chúng sẽ cùng nhau tập trung chuyên sâu trong sự kiện này, diễu hành rồi sau đó cùng nhau ăn những chiếc bánh trái cây. Kể từ đó, nhiều người khởi đầu coi “ Ngày số Pi ” như một dịp nghỉ lễ kỉ niệm đáng nhớ, đáng để tàng trữ trong sổ tay. Tổ chức San Francisco Exploratorium liên tục tổ chức triển khai sự kiện “ Ngày của Pi ” thường niên .

Ngày số Pi cũng là ngày sinh nhật của nhà bác học đại tài Anbert Einstein đấy !

Tham gia sự kiện này trong năm nay tại thành phố San Francisco, bạn sẽ có cơ hội được gặp Larry Shaw, cùng mọi người hát chúc mừng sinh nhật nhà bác học đại tài Anbert Einstein (ông sinh ngày 14 tháng 3) và sở hữu một phần của chiếc bánh π khổng lồ. Nếu ở gần Princeton, bang New Jersey (nơi có trường đại học hàng đầu nước Mỹ); bạn sẽ có cơ hội được tham gia lễ kỉ niệm cực hoành tráng của họ cùng tour du lịch đặc biệt tới nhà triển lãm Einstein. Còn nếu xung quanh mình không “rầm rộ” tổ chức gì, cũng đừng lo! Bạn sẽ không đứng ngoài ngày của Pi khi tham gia vào chương trình đố vui trực tuyến “Thử thách ngày số Pi” với hàng loạt những câu đố logic sẽ được bắt đầu tổ chức từ ngày 14 tháng 3 năm nay.

* Bài viết có sử dụng tư liệu tìm hiểu thêm từ những nguồn : CNN Tech, The Next Web, Wikipedia …

Source: http://139.180.218.5
Category: tản mạn