Trang chủ /
Bài viết /
Guitar /
7 lời khuyên học nhạc lý cơ bản cho guitar ( phần 2 )

7 lời khuyên học nhạc lý cơ bản cho guitar (phần 2)

| | Tác giả : Jacob
học nhạc lý guitar cơ bản

Học nhạc lý guitar cơ bản – Gam và cách nhận biết Gam của 1 bài hát

Để chơi được 1 bài hát ( có bản nhạc ) thì ta phải làm theo tuần tự những bước sau :

  • Xác định Gam của bài nhạc
  • Lập bộ hợp âm cho gam đó
  • Đặt hợp âm vào giai điệu

Trước hết, ta cần biết Gam là gì?

Gam là một tập hợp gồm 7 nốt nhạc. Có 2 loại Gam, là Gam trưởng và Gam thứ .
Nhắc lại khoảng cách giữa những nốt nhạc :

  • Đô – Si : ½ cung
  • Si – La : 1 cung
  • La – Sol : 1 cung
  • Sol – Fa : 1 cung
  • Fa – Mi : ½ cung
  • Mi – Rê : 1 cung
  • Rê – Đô : 1 cung

Gam trưởng là gì?

Trước hết ta quy ước như sau : Q2T ( Quãng 2 trưởng ) ký hiệu là a, Q2t ( Quãng 2 thứ ) ký hiệu là b .
Nếu bạn chưa nắm rõ về khái niệm này, hãy đọc lại bài
( 7 yếu tố cần nhớ trong học nhạc lý cơ bản cho guitar ( phần I )
Công thức lập Gam trưởng là : a a b a a a b
Giải thích : 7 nốt nhạc của gam được tượng trưng bởi những kí tự a và b đó. Tính từ nốt gốc của gam, ta có cac nốt còn lại .
Ví dụ : Gam Đô trưởng ( C )
Với nốt gốc là C, dựa vào công thức a a b a a a b đó. Tính từ nốt gốc của Gam, ta có những nốt còn lại .

  • D ( Cách C 1 a)
  • E ( Cách D 1 a)
  • F ( Cách E 1 b)
  • G ( Cách F 1 a)
  • A ( Cách G 1 a)
  • B ( Cách A 1 a)
  • C ( Cách B 1 b)

Vậy gam C gồm 7 nốt là : C, D, E, F, G, A, B và không có dấu hóa nào .
Ví dụ 2 : Gam Rê trưởng ( D )
Với nốt gốc D, dựa vào công thức a a b a a a b ta có những nốt còn lại là :

  • E ( cách D 1 a)
  • F# ( cách E 1 a)
  • G ( cách F# 1 b)
  • A ( cách G 1 a)
  • B ( cách A 1 a)
  • C# ( cách B 1 a)
  • D ( cách C# 1 b)

Vậy 7 nốt của gam D gồm có : D, E, F #, G, A, B, C # và có 2 dấu thăng ở F #, C #
Từ 2 ví dụ này, những bạn hoàn toàn có thể tự mình tìm ra những nốt trong những gam trưởng còn lại một cách tương tự như .

Gam thứ là gì?

Công thức lập Gam thứ là : a b a a b a a
Cũng tương tự như cách làm của gam trưởng, ta có 2 ví dụ sau
Ví dụ 1 : Gam La thứ ( Am ) : theo công thức a b a a b a a ta có những nốt tiếp theo là :

  • B ( cách A 1 a )
  • C ( cách B 1 b )
  • D ( cách C 1 a )
  • E ( cách D 1 a )
  • F ( cách E 1 b)
  • G ( cách F 1 a)
  • A ( cách G 1 a)

Vậy những nốt trong gam Am sẽ là : A B C D E F G và không có dấu hóa nào
Ví dụ 2 : Gam Si thứ ( Bm ) cũng dựa vào công thức trên ta có những nốt :

  • C# ( cách B 1 a)
  • D ( cách C# 1 b)
  • E ( cách D 1 a)
  • F# ( cách E 1 a)
  • G ( cách F# 1 b)
  • A ( cách G 1 a)
  • B ( cách A 1 a)

Vậy những nốt trong gam Bm sẽ là : B C # D E F # G A và có 2 dấu thăng tại C # và F #
Tương tự như vậy, bạn hoàn toàn có thể tự suy ra những gam thứ khác nhé .
Lưu ý :

  • Sau khi làm xong các gam trưởng thứ, ta sẽ thấy có tồn tại từng cặp gam trưởng thứ có cùng dấu hóa -> gọi là cặp trưởng thứ song song. Như ví dụ trên ta thấy gam D trưởng và Bm có cùng dấu hóa.
  • Từ các điều trên ta có thể dễ dàng biết được 1 gam bất kì có bao nhiêu dấu thăng (#) hoặc dấu giáng (b) ở vị trí nốt nào. Điều này tạo tiền đề rất tốt để sau này các bạn có thể nhận biết 1 cách nhanh nhất gam của bài hát khi có bản nhạc trong tay.

Cách nhận biết gam của bài hát

Để nhận ra gam của 1 bài hát, thường thì ta dựa vào 2 yếu tố sau :

  • Dấu hóa cố định của bài hát được ghi ở đầu khuông nhạc
  • Nốt nhạc cuối cùng của bài hát

Ta cần phải biết
Thứ tự cố định và thắt chặt của dấu thăng ( # ) : Nhìn vào thứ tự trên, ta thấy ngay từ trái sang phải là những nốt : Fa Đô Sol Rê La Mi Si
( Ảnh 1 )
Thứ tự cố định và thắt chặt của dấu giáng ( b ) : Với dấu giáng, thứ tự những nốt là Si, Mi, La, Re, Sol, Đô, Fa ( ngược lại so với dấu thắng )
( Ảnh 2 )
Một bản nhạc sẽ có dấu hóa ghi ở đầu khuông nhạc tương ứng với gam của bài nhạc đó .
Trong bài viết trên ta đã thuận tiện kiến thiết xây dựng những gam với những dấu thăng và giáng của gam đó .

Lưu ý: Quy tắc để tìm nhanh Gam của bài nhạc dựa vào dấu hóa

Với dấu thắng ( # ) : từ dấu thăng sau cuối, ta tiến lên 1 Q2t ta sẽ có nốt gốc gam trưởng cần tìm .
Ví dụ : bài nhạc có 2 dấu #, nhìn vào vị trí những dấu thăng ta hoàn toàn có thể thuận tiện biết được, đó là những nốt F và C ( theo thứ tự trái sang phải ), vậy dấu # cuối là ở nốt C, từ nốt C # tiến lên 1 Q2t là nốt D, vậy bài đó thuộc gam D trưởng hoặc gam thứ song song là Bm .
Để biết được bài nhạc thuộc gam trưởng hay thứ, ta sẽ dựa vào yếu tố còn lại, đó là nốt nhạc sau cuối của bản nhạc .
Một bài nhạc kết thúc bằng nốt nào đó, thì thường đó chính là nốt gốc của gam bài đó .
VD : bài nhạc kết thúc ở nốt C, thì thường bài đó ở gam C trưởng hoặc gam C thứ ( Cm ) .
Để biết bài nhạc thuộc C hay Cm thì lại nhờ vào yếu tố phía trên, đó là dấu hóa đầu khuông nhạc

VD: bài nhạc có 2 dấu thăng và kết thúc ở nốt B, trước hết bài đó thuộc gam D hoặc Bm, vì nốt cuối cùng là nốt B, nên ta suy ra bài nhạc thuộc gam Bm.

Với dấu giáng ( b ) : Làm tương tự như

Ghi chú:

Với 1 bản nhạc thường thì, thì phần nhiều tuân theo những quy luật trên. Tuy nhiên không phải toàn bộ những bài hát đều tuân theo quy luật này. Bạn cần vận dụng một cách linh động .

Học nhạc lý guitar cơ bản – Hợp âm, cấu tạo hợp âm

Vậy là tất cả chúng ta đã biết cách xác lập Gam của 1 bài hát
Và điều tiếp theo là ta phải lập được bộ hợp âm trong gam đó để hoàn toàn có thể biết được có những hợp âm gì để dùng đến trong gam đó, tất yếu những hợp âm đề ở dạng cơ bản và chưa nâng cao. Ta cần hiểu rõ thực chất hợp âm
Bất kì hợp âm cơ bản nào đều được cấu trúc từ 3 nốt nhạc : nốt 1, nốt 3 và nốt 5. Trong đó nốt 1 là nốt gốc của hợp âm, nốt 3 tùy thuộc vào hợp âm trưởng hay thứ và nốt 5 là quãng 5 của nốt gốc
Hợp âm lại có 2 dạng, hợp âm trưởng và hợp âm thứ :

  • Hợp âm trưởng: Nốt 3 là nốt cách nốt gốc một quãng 3 trưởng Q3T, nốt 5 lại cách nốt 3 1 quãng 3 thứ Q3t
  • Hợp âm thứ: Nốt 3 là nốt cách nốt gốc một quãng 3 thứ Q3t, nốt 5 lại cách nốt 3 1 quãng 3 trưởng Q3T

Ví dụ :
Hợp âm C trưởng gồm 3 nốt :

  • Nốt 1: nốt gốc C
  • Nốt 3: nốt quãng 3 trưởng của C là E
  • Nốt 5: nốt quãng 5 của C là G

=> Vậy hợp âm C trưởng gồm có 3 nốt C, E và G
Hợp âm C thứ gồm 3 nốt :

  • Nốt 1: nốt gốc C
  • Nốt 3: nốt quãng 3 thứ của C là Eb
  • Nốt 5: nốt quãng 5 của C là G

=> Vậy hợp âm Cm gồm 3 nốt là C, Eb và G

Học nhạc lý guitar cơ bản – Bộ hợp âm của Gam

Sau khi đã hiểu rõ về hợp âm, ta sẽ đi tìm những hợp âm trong 1 gam
Như ta đã biết, trong 1 gam sẽ có những hợp âm tương ứng, 1 gam có 7 nốt nhạc, như vậy ta sẽ có 7 hợp âm tương ứng thuộc gam đó .
Giả sử ta xác lập được bài hát chơi ửo C trưởng ( hay gam Đô trưởng )
Gam C trưởng gồm 7 nốt : C, D, E, F, G, A, B và không có thăng, giáng gì .
Các hợp âm trong gam C là :
C – Dm – Em – F – G – Am – Bdim
Riêng hợp âm B thì sẽ là Bdim ( ta sẽ học sau vì là hợp âm nâng cao )
Vậy khi chơi 1 bài nhạc giọng C thì ta cần 6 hợp âm chính đó là C, Dm, Em, F, G, Am .
Tương tự như vậy những bạn hãy thử tự mình làm bộ hợp âm giọng khác D, E, F, … .
Các bộ hợp âm của gam thứ sẽ trùng với những hợp âm trưởng cùng dấu hóa .

Học nhạc lý guitar cơ bản – Hợp âm Dominant

Nếu như bạn đã nắm rõ những hợp âm cơ bản rồi, tất cả chúng ta sẽ chuyển sang một phần nâng cao hơn 1 chút về hợp âm Dominant ( gọi tắt là hợp âm 7 trong bài viết này )
Tính chất của hợp âm 7 này ra làm sao trong những bài nhạc ? Nghe một hợp âm 7, ta sẽ có cảm xúc không thuận tai, có vẻ như có cái gì không ổn, và phải xử lý bằng cách về chủ âm thì mới êm tai .
Để đệm những bài hát nhạc việt, bạn chỉ cần dùng hợp âm 7 ở bậc 5 của âm gia là được. Ví dụ : Trong bộ 6 hợp âm dùng đệm trong C trưởng và Am thứ, thì chỉ có 2 hợp âm hoàn toàn có thể chuyển về hợp âm 7 là G7 và E7
Như thế thì trong bộ hợp âm của tất cả chúng ta đã học ở trên, sẽ lan rộng ra ra thành 8 hợp âm, đó là : C, F, G, G7 và Am, Dm, E, E7
Tóm lại, khi dùng hợp âm 7, những bạn cần chú ý quan tâm những điểm sau :

  1. Chỉ dùng hợp âm 7 cho những hợp âm ở bậc 5
  2. Sau khi dùng hợp âm 7, thì quay về chủ âm.
  3. Khi tạo hợp âm 7, nên nhớ nốt ở bậc 7 này phải cách chủ âm 1 cung. Ví dụ: C7 gồm Đô-Mi-Sol-Si(giáng), chứ không phải Si, vì Si cách Đô chỉ có nửa cung.

Lưu ý : thực ra là có nhiều loại hợp âm 7 khác nhau, tạo nên nhiều sắc tố khác nhau nữa, tuy nhiên bài viết này chỉ hướng dẫn những bạn cách dùng hợp âm Dominant 7. Ví dụ : Major7. Minor7, … tất cả chúng ta chưa bàn đến .
Học Guitar từ nhạc lý cơ bản với những giáo viên của chúng tôi !

do-t-duong

Đỗ T. Dương


ngõ 111 Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội





0


200.000 đ
/
60 phút

nguyen-h-duc

Nguyễn H. Đức


Xuân Thủy, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội





0


300.000 đ
/
60 phút


TÌM THÊM GIÁO VIÊN Guitar

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *