Màu chàm là một màu sắc quen thuộc trong các bộ trang phục truyền thống của người Dao, Tày, Mông, Nùng,….và được xem là một màu mang tính biểu tượng của các dân tộc vùng núi phía Bắc. Để hiểu rõ hơn về màu chàm là màu gì? Cách tạo ra màu chàm và ứng dụng của màu chàm như thế nào? Hãy cùng LabVIETCHEM tìm hiểu chi tiết qua nội dung bài viết dưới đây nhé.

Màu chàm là màu gì ?

Màu chàm là màu của ánh sáng trong khoảng chừng 440 – 420 nm, nằm ở vị trí giữa màu xanh lam và màu tím. Nó là màu gần với màu của chất Tanin lấy từ lá hoặc vỏ cây chàm để nhuộm quần áo nên được gọi là màu chàm. Vì có màu quá giống nhau nên nhiều người không hề phân biệt được màu chàm với màu tím .

Màu chàm nằm ở vị trí giữa màu xanh lam và màu tím

Nguồn gốc của màu chàm

Từ hơn 4000 năm trước, màu chàm đã được biết đến và nó là một sắc tố được chiết xuất từ rất nhiều loại cây họ indigofera tinctoria và isatis tinctoria. Trên vùng đất mà những loại cây này phát triển, người dân đã sớm thực hành các kỹ thuật nhuộm và sử dụng vải chàm trong đời sống. Đến thế kỷ 16, nhà thám hiểm Vasco de Gamma đã đến Ấn Độ và mang theo màu indigo chiết xuất từ cây họ indigofera trở về quê hương.

Màu indigo sau đó đã nhanh gọn trở thành màu được yêu thích ở châu Âu, sửa chữa thay thế màu xanh pastel trước đó vì có sắc độ mạnh hơn đến 20 lần, sau đó vượt biển và thành màu được ưa thích ở châu Mỹ. Đến năm 1850, Levi Strauss – một người thợ may ở San Francisco đã phong cách thiết kế một loại quần mang sắc xanh indigo cho người lao động và nó chính là quần jean. Từ đây, màu chàm trở thành sắc tố thông dụng và rất được lòng người dân trên toàn thế giới .

Cách tạo ra vải màu chàm như thế nào ?

Bột chàm là loại thuốc nhuộm khó sử dụng vì nó không tan trong nước. Vì vậy, muốn sử dụng nó cần phải trải qua một số ít đổi khác hóa học .

Bột chàm
– Ở châu Âu : Trong quy trình tiến độ tiền công nghiệp, người ta sử dụng nước tiểu để khử bột chàm thành chất hòa tan trong nước gọi là bột chàm trắng hay leucoindigo, nó có màu lục – vàng. Vải nhuộm trong dung dịch này sẽ chuyển thành màu chàm sau khi bột chàm trắng bị oxy hóa và trở thành bột chàm. Sau đó, ure được sử dụng thay thế sửa chữa cho nước tiểu .
– Ở Nhật Bản : Bột chàm được hòa tan trong bể chứa nung nóng có cấy vi trùng ưa nhiệt và kỵ khí. Chúng sẽ sinh ra hydro và chuyển hóa bột chàm không hòa tan thành bột chàm trắng hòa tan .
– Ở Anh : Có 2 cách để nhuộm chàm là pencil blue ( bút chì lam ) và china blue ( lam Nước Trung Hoa ). Với chiêu thức pencil blue ( bút chì lam ), trisulfua asen và chất làm đặc được cho vào bể chứa bột chàm. Hợp chất của asen sẽ làm chậm quy trình oxy hóa của bột chàm, nhờ đó lê dài đủ thời hạn để quét lớp thuốc nhuộm lên trên vải. Còn với chiêu thức china blue, bột chàm sẽ được in lên trên vải. Sau đó ngâm vải trong bể chứa sulfat sắt và trải qua quy trình oxy hóa giữa mỗi lần ngâm nước. Đến năm 1880, quá trình glucoza được tăng trưởng, được cho phép bột chàm hoàn toàn có thể được in trực tiếp lên vải, nhờ đó nhiều bản in bột chàm sẫm màu được tạo ra và tốn nhiều ngân sách .
Ở Nước Ta, người Mông hay dùng cây chàm để tạo màu. Cây chàm sẽ được ngâm vào một thùng gỗ lớn có chứa nước, sau đó chờ chúng mục ruỗng hết và nhựa cây hòa quyện với nước. Tiến hành lọc nước bỏ xơ, cho vôi vào dung dịch chàm, khuấy đều tay đến khi chàm và vôi lắng xuống đáy thùng thì dùng một tấm vải dày, lọc lấy nước thành phẩm thì sẽ thu được cao chàm. Khi muốn sử dụng chỉ việc lấy cao pha với ít rượu theo tỉ lệ nhất định, bóp nhỏ và hòa tan chúng với nước, đổ vào thùng gỗ khuấy mạnh đến khi sủi đầy bọt thì đậy lại. Công việc này cần thực thi liên tục trong nhiều ngày cho đến khi soi dưới ánh nắng mặt trời, nước chàm có độ vàng trong và bọt sủi đều trên mặt nước thì hoàn toàn có thể cho vải vào nhuộm. Muốn được màu chàm đậm như mong ước, trước khi nhúng vải vào thùng cần làm ướt vải. Sau đó, ngâm vải trong nước nhuộm tầm một tiếng, vớt lên, chờ ráo rồi lại ngâm tiếp. Thực hiện nhiều lần đến khi đạt được sắc màu suôn sẻ. Nếu có nắng đẹp thì việc này hoàn toàn có thể diễn ra trong 3 – 4 ngày còn nếu mưa thì phải mất vài tháng .

Người Mông nhuộm vải màu chàm

Ứng dụng của màu chàm trong đời sống hàng ngày

– Màu chàm tạo cảm xúc trầm tĩnh và nhẹ nhàng. Vì vậy nó rất được ưa thích và được sử dụng nhiều trong nghành nghề dịch vụ phong cách thiết kế thời trang, tạo sự cân đối, hòa giải cho toàn diện và tổng thể phục trang .

Trang phục màu chàm
– Trong phong cách thiết kế nội thất bên trong, màu chàm thường Open trên tranh, vải và đồ gốm sứ bởi nó tạo cảm xúc thư thái cho khoảng trống .

Phòng ngủ với tone màu chàm chủ yếu

– Ở Nhật Bản, người ta cho rằng vải màu chàm có tác dụng xua đuổi côn trùng, bền màu, khó bắt lửa. Vì vậy, vải chàm thường được dùng để may quần áo đi làm đồng và lính cứu hỏa.

Hy vọng rằng, qua bài viết này, các bạn đã hiểu rõ hơn về màu chàm là màu gì? Vì tính chất hóa học của màu chàm mà nó không xâm nhập hoàn toàn vào xơ sợi vải trong quá trình nhuộm mà chỉ bám được trên bề mặt sợi, bên trong xơ sợi vẫn trắng nên vải nhuộm chàm tự nhiên có độ bền màu thấp khi giặt.

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường