Khái quát chung về văn hóa

• • 1. Khái niệm văn hóa
  • 2. Khái niệm chung về văn hóa
  • 3. Các loại hình văn hóa

Văn hóa là gì? Văn hóa gồm những gì? Để giúp các bạn có thể hiểu rõ hơn về vấn đề này thì Hoatieu.vn xin gửi tới bạn đọc bài viết khái quát chung về văn hóa để bạn đọc có thể hiểu rõ hơn. Mời bạn đọc cùng tham khảo chi tiết và tải về tại đây.

Nội dung chính

• Khái quát chung về văn hóa
• 1. Khái niệm văn hóa
• 2. Khái niệm chung về văn hóa
• 3. Các loại hình văn hóa
• Video liên quan

Văn bản hành chính là gì ?

Các chức năng của tiền tệ và quy luật lưu thông tiền tệ

1. Khái niệm văn hóa

Có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa truyền thống. Theo UNESCO : Văn hóa là toàn diện và tổng thể sôi động những hoạt động giải trí và phát minh sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại. Qua những thế kỷ, hoạt động giải trí phát minh sáng tạo ấy đã hình thành nên một mạng lưới hệ thống những giá trị, những truyền thống lịch sử và thị hiếu – những yếu tố xác lập đặc tính riêng của mỗi dân tộc bản địa. Định nghĩa này nhấn mạnh vấn đề vào hoạt động giải trí phát minh sáng tạo của những hội đồng người gắn liền với tiến trình tăng trưởng có tính lịch sử vẻ vang của mỗi hội đồng trải qua một thời hạn dài tạo nên những giá trị có tính nhân văn phổ quát, đồng thời có tính đặc trưng của mỗi hội đồng, truyền thống riêng của từng dân tộc bản địa. Tuy nhiên, nếu chỉ địa thế căn cứ vào định nghĩa có tính khái quát này, trong hoạt động giải trí quản trị nhà nước về văn hóa truyền thống, tất cả chúng ta dễ bị hiểu một cách sai lầm : Quản lý văn hóa truyền thống là quản trị những hoạt động giải trí phát minh sáng tạo và thu hẹp hơn nữa là quản trị sáng tác văn học thẩm mỹ và nghệ thuật. Thực tế quản trị văn hóa truyền thống không phải như vậy, quản trị văn hóa truyền thống ở cấp xã lại càng không phải chỉ có thế .Theo Hồ Chí Minh : Vì lẽ sống sót cũng như mục tiêu của đời sống, loài người mới phát minh sáng tạo và ý tưởng ra ngôn từ, chữ viết, đạo đức, pháp lý, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ, những công cụ hoạt động và sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và những phương pháp sử dụng. Toàn bộ những phát minh sáng tạo và ý tưởng đó tức là văn hóa truyền thống. Định nghĩa của Hồ Chí Minh giúp tất cả chúng ta hiểu văn hóa truyền thống đơn cử và vừa đủ hơn. Suy cho cùng, mọi hoạt động giải trí của con người trước hết đều vì lẽ sống sót cũng như mục tiêu của đời sống, những hoạt động giải trí sống đó trải qua thực tiễn và thời hạn được lặp đi, lặp lại thành những thói quen, tập quán, chắt lọc thành những chuẩn mực, những giá trị vật chất và niềm tin được tích góp, lưu truyền từ đời này qua đời khác thành kho tàng quý giá mang truyền thống riêng của mỗi hội đồng, góp lại mà thành di sản văn hóa truyền thống của toàn trái đất .Ở một góc nhìn khác, người ta xem văn hóa truyền thống như là một mạng lưới hệ thống những giá trị vật chất và niềm tin do con người phát minh sáng tạo, tích góp trong hoạt động giải trí thực tiễn qua quy trình tương tác giữa con người với tự nhiên, xã hội và bản thân. Văn hóa là của con người, do con người phát minh sáng tạo và vì quyền lợi của con người. Văn hóa được con người giữ gìn, sử dụng để Giao hàng đời sống con người và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác .

2. Khái niệm chung về văn hóa

Văn hóa là gì? Văn hóa là tất cả những giá trị vật thể do con người sáng tạo ra trên nền của thế giới tự nhiên. Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người. Văn hóa bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như vậy, văn hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như ngôn ngữ, tư tưởng, giá trị và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các phương tiện, v.v… Cả hai khía cạnh cần thiết để làm ra sản phẩm và đó là một phần của văn hóa.

Trong đời sống hàng ngày, văn hóa truyền thống thường được hiểu là văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật như thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh … Các ” TT văn hóa truyền thống ” có ở khắp nơi chính là cách hiểu này. Một cách hiểu thường thì khác : văn hóa truyền thống là cách sống gồm có phong thái nhà hàng, phục trang, cư xử và cả đức tin, tri thức được tiếp đón … Vì thế tất cả chúng ta nói một người nào đó là văn hóa truyền thống cao, có văn hóa truyền thống hoặc văn hóa truyền thống thấp, vô văn hóa truyền thống .Trong trái đất học và xã hội học, khái niệm văn hóa truyền thống được đề cập đến theo một nghĩa rộng nhất. Văn hóa gồm có tổng thể mọi thứ vốn là một bộ phận trong đời sống con người. Văn hóa không chỉ là những gì tương quan đến niềm tin mà gồm có cả vật chất .Văn hóa link với sự tiến hóa sinh học của loài người và nó là mẫu sản phẩm của người mưu trí ( Homo sapiens ). Trong quy trình tăng trưởng, tác động ảnh hưởng sinh học hay bản năng từ từ giảm bớt khi loài người đạt được trí mưu trí để định dạng thiên nhiên và môi trường tự nhiên cho chính mình. Đến lúc này, bản tính con người không không còn mang tính bản năng mà là văn hóa truyền thống. Khả năng phát minh sáng tạo của con người trong việc định hình quốc tế hơn hẳn bất kể loài động vật hoang dã nào khác và chỉ có con người dựa vào văn hóa truyền thống hơn là bản năng để bảo vệ cho sự sống còn của chủng loài mình. Con người có năng lực hình thành văn hóa truyền thống và với tư cách là thành viên của một xã hội, con người tiếp thu văn hóa truyền thống, bảo tồn nó đồng thời truyền đạt nó từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc cùng có chung một văn hóa truyền thống giúp xác lập nhóm người hay xã hội mà những thành viên là thành viên .

Văn hóa là bao gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như vậy, văn hóa bao gồm cả hai khía cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như ngôn ngữ, tư tưởng, giá trị và các khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các phương tiện, v.v… Cả hai khía cạnh cần thiết để làm ra sản phẩm và đó là một phần của văn hóa.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa truyền thống, mỗi định nghĩa phản ánh một cách nhìn nhận và nhìn nhận khác nhau. Ngay từ năm 1952, hai nhà quả đât học Mỹ là Alfred Kroeber và Clyde Kluckhohn đã từng thống kê có tới 164 định nghĩa khác nhau về văn hóa truyền thống trong những khu công trình nổi tiếng quốc tế. Văn hóa được đề cập đến trong nhiều nghành điều tra và nghiên cứu như dân tộc học, nhân loại học ( theo cách gọi của Mỹ hoặc dân tộc bản địa học tân tiến theo cách gọi của châu Âu ), dân gian học, địa văn hóa truyền thống học, văn hóa học, xã hội học, … và trong mỗi nghành nghề dịch vụ điều tra và nghiên cứu đó định nghĩa về văn hóa truyền thống cũng khác nhau. Các định nghĩa về văn hóa truyền thống nhiều và cách tiếp cận khác nhau đến nỗi ngay cả cách phân loại những định nghĩa về văn hóa truyền thống cũng có nhiều. Một trong những cách đó phân loại những định nghĩa về văn hóa truyền thống thành những dạng hầu hết sau đây :

Về mặt thuật ngữ khoa học: Văn hóa được bắt nguồn từ chữ Latinh “Cultus” mà nghĩa gốc là gieo trồng, được dùng theo nghĩa Cultus Agri là “gieo trồng ruộng đất” và Cultus Animi là “gieo trồng tinh thần” tức là “sự giáo dục bồi dưỡng tâm hồn con người”. Theo nhà triết học Anh Thomas Hobbes (1588-1679): “Lao động dành cho đất gọi là sự gieo trồng và sự dạy dỗ trẻ em gọi là gieo trồng tinh thần”.

Các định nghĩa miêu tả: định nghĩa văn hóa theo những gì mà văn hóa bao hàm, chẳng hạn nhà nhân loại học người Anh Edward Burnett Tylor (1832 – 1917) đã định nghĩa văn hóa như sau: văn hóa hay văn minh hiểu theo nghĩa rộng trong dân tộc học là một tổng thể phức hợp gồm kiến thức, đức tin, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, phong tục, và bất cứ những khả năng, tập quán nào mà con người thu nhận được với tư cách là một thành viên của xã hội.

Các định nghĩa lịch sử: nhấn mạnh các quá trình kế thừa xã hội, truyền thống dựa trên quan điểm về tính ổn định của văn hóa. Một trong những định nghĩa đó là của Edward Sapir (1884 – 1939), nhà nhân loại học, ngôn ngữ học người Mỹ: văn hóa chính là bản thân con người, cho dù là những người hoang dã nhất sống trong một xã hội tiêu biểu cho một hệ thống phức hợp của tập quán, cách ứng xử và quan điểm được bảo tồn theo truyền thống.

Các định nghĩa chuẩn mực: nhấn mạnh đến các quan niệm về giá trị, chẳng hạn William Isaac Thomas (1863 – 1947), nhà xã hội học người Mỹ coi văn hóa là các giá trị vật chất và xã hội của bất kỳ nhóm người nào (các thiết chế, tập tục, phản ứng cư xử,…).

Các định nghĩa tâm lý học: nhấn mạnh vào quá trình thích nghi với môi trường, quá trình học hỏi, hình thành thói quen, lối ứng xử của con người. Một trong những cách định nghĩa như vậy của William Graham Sumner (1840 – 1910), viện sĩ Mỹ, giáo sư Đại học Yale và Albert Galloway Keller, học trò và cộng sự của ông là: Tổng thể những thích nghi của con người với các điều kiện sinh sống của họ chính là văn hóa, hay văn minh…Những sự thích nghi này được bảo đảm bằng con đường kết hợp những thủ thuật như biến đổi, chọn lọc và truyền đạt bằng kế thừa.

Các định nghĩa cấu trúc: chú trọng khía cạnh tổ chức cấu trúc của văn hóa, ví dụ Ralph Linton (1893 – 1953), nhà nhân loại học người Mỹ định nghĩa: a.Văn hóa suy cho cùng là các phản ứng lặp lại ít nhiều có tổ chức của các thành viên xã hội; b. Văn hóa là sự kết hợp giữa lối ứng xử mà các thành tố của nó được các thành viên của xã hội đó tán thành và truyền lại nhờ kế thừa.

Các định nghĩa nguồn gốc: định nghĩa văn hóa từ góc độ nguồn gốc của nó, ví dụ định nghĩa của Pitirim Alexandrovich Sorokin (1889 – 1968), nhà xã hội học người Mỹ gốc Nga, người sáng lập khoa Xã hội học của Đại học Harvard: Với nghĩa rộng nhất, văn hóa chỉ tổng thể những gì được tạo ra, hay được cải biến bởi hoạt động có ý thức hay vô thức của hai hay nhiều cá nhân tương tác với nhau và tác động đến lối ứng xử của nhau.

Năm 2002, UNESCO đã đưa ra định nghĩa về văn hóa truyền thống như sau : Văn hóa nên được đề cập đến như thể một tập hợp của những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm của một xã hội hay một nhóm người trong xã hội và nó tiềm ẩn, ngoài văn học và nghệ thuật và thẩm mỹ, cả cách sống, phương pháp chung sống, mạng lưới hệ thống giá trị, truyền thống cuội nguồn và đức tin .Tóm lại, Văn hóa là loại sản phẩm của loài người, văn hóa truyền thống được tạo ra và tăng trưởng trong quan hệ qua lại giữa con người và xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con người, và duy trì sự vững chắc và trật tự xã hội. Văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trải qua quy trình xã hội hóa. Văn hóa được tái tạo và tăng trưởng trong quy trình hành vi và tương tác xã hội của con người. Văn hóa là trình độ tăng trưởng của con người và của xã hội được biểu lộ trong những kiểu và hình thức tổ chức triển khai đời sống và hành vi của con người cũng như trong giá trị vật chất và ý thức mà do con người tạo ra .

– Khái niệm về văn hóa: Từ văn hóa có rất nhiều nghĩa. Trong tiếng việt,văn hóa được dùng theo nghĩa thông dụng để chỉ học thức,lối sống. Theo nghĩa chuyên biệt để chỉ trình độ phát triển của một giai đoạn. Trong khi theo nghĩa rộng,thì văn hóa bao gồm tất cả,từ những sản phẩm tinh vi,hiện đại,cho đến tín ngưỡng,phong tục,lối sống… + Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam – Bộ Giáo dục và đào tạo, do Nguyễn Như Ý chủ biên, Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, xuất bản năm 1998, thì: “Văn hóa là những giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử”.

+ Trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, do Nhà xuất bản Thành Phố Đà Nẵng và Trung tâm Từ điển học xuất bản năm 2004 thì đưa ra một loạt ý niệm về văn hóa truyền thống :- Văn hóa là toàn diện và tổng thể nói chung những giá trị vật chất và ý thức do con người phát minh sáng tạo ra trong quy trình lịch sử dân tộc .- Văn hóa là một mạng lưới hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và niềm tin do con người sng1 tạo và tích góp qua quy trình hoạt động giải trí thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với thiên nhiên và môi trường tự nhiên xã hội .- Văn hóa là những hoạt động giải trí của con người nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu đời sống ý thức ( nói tổng quát ) ;- Văn hóa là tri thức, kiến thức và kỹ năng khoa học ( nói khái quát ) ;- Văn hóa là trình độ cao trong hoạt động và sinh hoạt xã hội, bộc lộ của văn minh ;- Văn hóa còn là cum từ để chỉ một nền văn hóa truyền thống của một thời kỳ lịch sử vẻ vang cổ xưa, được xác lập trên cơ sở một tổng thể và toàn diện những di vật có những đặc thù giống nhau, ví dụ Văn hóa Hòa Bình, Văn hóa Đông Sơn+ Trong cuốn Xã hội học Văn hóa của Đoàn Văn Chúc, Viện Văn hóa và Nhà xuất bản Văn hóa – tin tức, xuất bản năm 1997, tác giả cho rằng : Văn hóa vô sở bất tại : Văn hóa – không nơi nào không có ! Điều này cho thấy toàn bộ những phát minh sáng tạo của con người trên nền của quốc tế tự nhiên là văn hóa truyền thống ; nơi nào có con người nơi đó có văn hóa truyền thống .+ Trong cuốn Tìm về truyền thống văn hóa truyền thống Nước Ta, PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm cho rằng : Văn hóa là một mạng lưới hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và niềm tin do con người phát minh sáng tạo và tích góp qua quy trình hoạt động giải trí thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với thiên nhiên và môi trường tự nhiên và xã hội của mình .+ Theo tổ chức triển khai giáo dục và khoa học của Liên Hiệp Quốc UNESCO : Văn hóa gồm có toàn bộ những gì làm cho dân tộc bản địa này khác với dân tộc bản địa kia .Như vậy, hoàn toàn có thể thấy rằng : Văn hóa là tổng thể những giá trị vật thể do con người phát minh sáng tạo ra trên nền của quốc tế tự nhiên .

Tiểu văn hóa

Tiểu văn hóa truyền thống là văn hóa truyền thống của những hội đồng xã hội mà có những sắc thái khác với nền văn hóa truyền thống chung của toàn xã hội. Người ta thường hay nhắc đến tiểu văn hóa truyền thống của người trẻ tuổi, của một dân tộc bản địa ít người nào đó hay tiểu văn hóa truyền thống của một hội đồng người dân sinh sống truyền kiếp ở một nước, v.v… Thực chất, tiểu văn hóa truyền thống vẫn là một bộ phận của nền văn hóa truyền thống chung ; nó chỉ có những nét độc lạ khá rõ so với nền văn hóa truyền thống chung, tuy nhiên không trái chiều với nền văn hóa truyền thống chung đó .Mỗi xã hội đều có những dân tộc bản địa và hội đồng khác nhau, và mỗi hội đồng nhỏ ấy đều có những quy mô ứng xử riêng, mang đặc trưng của hội đồng ấy. Những bộc lộ ấy được gọi là ” tiểu văn hóa truyền thống ” hay ” văn hóa truyền thống phụ “. Các hội đồng này thường gồm có những cá thể có cùng một nền tảng dân tộc bản địa hoặc chủng tộc, quốc tịch hoặc tôn giáo, đôi lúc đó còn là những nhóm người trong những nghành nghề dịch vụ nghề nghiệp, lứa tuổi, … Bên trong những nhóm tiểu văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể thuận tiện tìm thấy sự ưng ý, nhưng giữa những nhóm tiểu văn hóa truyền thống với toàn xã hội nói chung, vẫn thường xảy ra sự sự không tương đồng nào đó .

Phản văn hóa

Trong khi tiểu văn hóa truyền thống vẫn hướng tới bảo vệ những giá trị của nền văn hóa truyền thống chung, thì phản văn hóa truyền thống công khai minh bạch bác bỏ những chuẩn mực, giá trị của nền văn hóa truyền thống chung. Phản văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể được xem như tập hợp những chuẩn mực, giá trị của một nhóm người trong xã hội mà trái chiều, xung đột với những chuẩn mực, giá trị chung của toàn xã hội. Như vậy, so với tiểu văn hóa truyền thống thì sự độc lạ giữa phản văn hóa truyền thống và văn hóa truyền thống chung là lớn hơn nhiều. Phản văn hóa truyền thống là điều thường thấy trong mọi xã hội .

Văn hóa nhóm

Văn hóa nhóm là mạng lưới hệ thống những giá trị, những ý niệm, tập tục được hình thành trong nhóm. Văn hóa nhóm được hình thành từ khi những mối quan hệ trong nhóm được thiết lập và cùng với thời hạn những quy định được hình thành, những thông tin được trao đổi và những thành viên cùng trải qua những sự kiện. Tất cả những nhóm nhỏ đều có văn hóa truyền thống của mình, nhưng đồng thời cũng là một phần của nền văn hóa truyền thống toàn xã hội. Như vậy, văn hóa truyền thống nhóm cho thấy trong nền văn hóa truyền thống chung còn hoàn toàn có thể có những nét riêng không liên quan gì đến nhau của những tập đoàn lớn, những tổ chức triển khai xã hội khác nhau. Cũng có những quan điểm cho rằng, văn hóa truyền thống nhóm dùng để chỉ nền văn hóa truyền thống riêng nhỏ hơn tiểu văn hóa truyền thống .

Văn minh

Ở một góc nhìn nào đó, cũng cần phân biệt văn hóa truyền thống với văn minh. Đây là một yếu tố khá phức tạp và đã từng sống sót rất nhiều ý niệm khác nhau về sự phân biệt này. Một số nhà xã hội học thì cho rằng, sự gần nhau hay khác nhau giữa văn hóa truyền thống và văn minh là nằm ở nội dung mà đưa ra hai khái niệm văn hóa truyền thống và văn minh .Văn hóa được coi là bộc lộ niềm tin sâu xa của hội đồng, còn văn minh thì bắt nguồn từ khoa học và bộc lộ trước hết ở sự văn minh của kỹ thuật, của máy móc, sản xuất. Hoặc có quan điểm khác cho rằng, thực ra, thuật ngữ văn minh là để chỉ hàng loạt những nền văn hóa truyền thống riêng không liên quan gì đến nhau có nguồn gốc chung hay quan hệ chung, như văn minh phương Tây gồm có văn hóa truyền thống Pháp, Anh, Đức, …Một cách nhìn nhận khác, thì coi văn hóa truyền thống là những góc nhìn trừu tượng hóa của một xã hội riêng không liên quan gì đến nhau. Còn văn minh được chia thành những bậc cao thấp khác nhau. Văn minh bậc cao được coi là một toàn diện và tổng thể văn hóa truyền thống gồm có những nét đặc trưng văn hóa truyền thống quan trọng nhất thấy được trong nhiều xã hội riêng không liên quan gì đến nhau ; văn minh phương Tây trong đó có nhiều xã hội có chung một hình thức đặc trưng về khoa học, kỹ thuật, nghệ thuật và thẩm mỹ, … Văn minh bậc thấp được cấu thành bởi một dân tộc bản địa thuần nhất đặc trưng cho những xã hội giai cấp Open sớm nhất trong lịch sử dân tộc ( văn minh Ai Cập, Trung Quốc, … ) .

Cơ cấu của văn hóa

Biểu tượng

Biểu tượng là bất kể cái gì mang một ý nghĩa đơn cử được những thành viên của một hội đồng người nhận ra. Âm thanh, vật phẩm, hình ảnh, hành vi của con người và cả những ký tự của trang viết này … đều là biểu tượng văn hóa. Biểu tượng văn hóa đổi khác theo thời hạn và cũng khác nhau, thậm chí còn trái ngược nhau trong những nền văn hóa truyền thống khác nhau. Gật đầu ở Việt nam đều được hiểu là chấp thuận đồng ý nhưng ở Bulgaria nó lại có nghĩa là không. Ý nghĩa tượng trưng là nền tảng của mọi nền văn hóa truyền thống, nó tạo cơ sở trong thực tiễn cho những cá thể thưởng thức trong những trường hợp xã hội và làm đời sống trở nên có ý nghĩa. Tuy vậy trong đời sống hàng ngày, những thành viên thường không nhận thức được rất đầy đủ tầm quan trọng của hình tượng do chúng đã trở nên quá quen thuộc. Khi xâm nhập vào một nền văn hóa truyền thống khác, với những biểu tượng văn hóa khác người ta hoàn toàn có thể thấy sức mạnh của biểu tượng văn hóa. Nếu sự độc lạ đủ lớn, người xâm nhập hoàn toàn có thể bị một cú sốc văn hóa truyền thống. Trong mọi nền văn hóa truyền thống, con người đều sắp xếp hình tượng thành ngôn từ, đó là mạng lưới hệ thống những ký hiệu có ý nghĩa chuẩn giúp cho những thành viên trong xã hội hoàn toàn có thể truyền đạt được với nhau. Ngôn ngữ có ngôn từ nói và ngôn từ viết, mọi nền văn hóa truyền thống đều có ngôn từ nói nhưng không phải tổng thể đều có ngôn từ viết. Ở những nền văn hóa truyền thống có cả hai loại ngôn từ thì ngôn từ nói cũng khác với ngôn từ viết. Ngôn ngữ là phương tiện đi lại quan trọng nhất để chuyển giao văn hóa truyền thống, làm cho văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ngôn ngữ cũng là nền tảng cho trí tưởng tượng của con người do nó được link bởi những ký hiệu một cách gần như vô hạn. Điều đó giúp cho con người có năng lực sửa chữa thay thế được những nhận thức thường thì về quốc tế tạo tiền đề cho sự phát minh sáng tạo. Ngôn ngữ quan trọng đến mức Edward Sapir và học trò của ông là Benjamin Whorf đã đưa ra giả thuyết ( gọi là Giả thuyết Sapir-Whorf ) rằng con người hoàn toàn có thể khái niệm hóa quốc tế chỉ trải qua ngôn từ nên ngôn từ đi trước tâm lý. Ngôn ngữ tác động ảnh hưởng đến những cảm nhận, tâm lý của con người về quốc tế đồng thời truyền đạt cho cá thể những chuẩn tắc, giá trị, sự gật đầu quan trọng nhất của một nền văn hóa truyền thống. Chính vì vậy, việc gia nhập một ngôn từ mới vào một xã hội trở thành yếu tố nhạy cảm tại nhiều nơi trên quốc tế và là tiêu điểm của những cuộc tranh luận về yếu tố xã hội. Trong quy trình tăng trưởng của xã hội, ngôn từ cũng biến hóa : nhiều từ ngữ mất đi, nhiều từ ngữ mới Open ( ví dụ máy tính điện tử sinh ra làm Open những từ ngữ như bộ nhớ truy vấn ngẫu nhiên, byte … ) .

Chân lý

Chân lý đó chính là tính đúng mực, rõ ràng của tư duy. Có người thì cho rằng, chân lý đó là những nguyên tắc được nhiều người ưng ý thừa nhận. Hay theo quan điểm thực dụng gắn ý nghĩa của chân lý với tính quyền lợi trong thực tiễn của nó. Hiểu đúng và sâu hơn, thì chân lý là sự phản ánh đúng đắn quốc tế khách quan trong ý thức con người. Chân lý là tri thức tương thích với hiện thực khách quan và được thực tiễn kiểm nghiệm. Ở góc nhìn xã hội học, chân lý là những ý niệm về cái thật và cái đúng. Chính vì lẽ đó mà xã hội, mỗi nền văn hóa truyền thống có những cái thật, cái đúng khác nhau. Điều này có nghĩa có những cái mà nền văn hóa truyền thống này coi là chân lý, thì hoàn toàn có thể ở nền văn hóa truyền thống khác lại bị phủ nhận .Một cá thể không hề kiến thiết xây dựng được chân lý. Chân lý chỉ hoàn toàn có thể được hình thành trải qua nhóm người. Cá nhân qua tiếp xúc, tương tác với nhóm nhỏ, nhóm lớn hình thành nên những quan điểm cho là đúng, là thật ngày càng có tính khách quan hơn, càng gần hiện thực hơn. Như vậy văn hóa truyền thống là hàng loạt những chân lý. Chân lý luôn là đơn cử vì cái khách quan hiện thực là nguồn gốc của nó. Những sự vật, những quy trình đơn cử của xã hội, con người luôn sống sót không tách rời những điều kiện kèm theo khách quan lịch sử vẻ vang đơn cử. Những điều kiện kèm theo khách quan biến hóa thì chân lý khách quan đổi khác .Mỗi một dân tộc bản địa đều có những thực trạng lịch sử dân tộc khác nhau và thế cho nên trong nền văn hóa truyền thống của họ có những bộ phận chân lý khác nhau. Ngay với một dân tộc bản địa ở những thời gian lịch sử vẻ vang khác nhau thì cũng có những chân lý khác nhau .

Giá trị

Giá trị ( Value ) với tư cách là loại sản phẩm của văn hóa truyền thống và thuật ngữ giá trị hoàn toàn có thể quy vào những mối chăm sóc, thú vị, những ưa thích, những sở trường thích nghi, những bổn phận, những nghĩa vụ và trách nhiệm, những mong ước, những nhu yếu, những ác cảm, những hấp dẫn và nhiều hình thái khác nữa của khuynh hướng lựa chọn. Khó có một xác lập nào miêu tả không thiếu khoanh vùng phạm vi và tính phong phú của những hiện tượng kỳ lạ giá trị được thừa nhận. Khoa học xã hội coi giá trị như những ý niệm về cái đáng mong ước ảnh hưởng tác động tới hành vi lựa chọn. Trong cách nhìn thoáng đãng hơn thì bất kỳ cái gì tốt, xấu đều là giá trị hay giá trị là điều chăm sóc của chủ thể. Giá trị là cái mà ta cho là đáng có, mà ta thích, ta cho là quan trọng để hướng dẫn cho hành vi của ta .Giá trị là những gì mà qua đó thành viên của một nền văn hóa truyền thống xác lập điều gì là đáng mong ước và không đáng mong ước, tốt hay không tốt, đẹp hay xấu … Trong một xã hội, những thành viên đều kiến thiết xây dựng quan điểm riêng về bản thân mình và về quốc tế dựa trên những giá trị văn hóa truyền thống. Trong quy trình trưởng thành, con người học hỏi từ mái ấm gia đình, nhà trường, tôn giáo, tiếp xúc xã hội … và trải qua đó xác lập nên tâm lý và hành vi như thế nào theo những giá trị của nền văn hóa truyền thống. Giá trị là sự nhìn nhận trên quan điểm văn hóa truyền thống nên khác nhau ở từng cá thể nhưng trong một nền văn hóa truyền thống, thậm chí còn có những giá trị mà đại đa số những thành viên trong nhiều nền văn hóa truyền thống đều thừa nhận và có khuynh hướng vĩnh cửu như tự do, bình đẳng, bác ái, niềm hạnh phúc … Giá trị cũng luôn luôn biến hóa và ngoài xung đột về giá trị giữa những cá thể hoặc những nhóm trong xã hội, trong chính bản thân từng cá thể cũng có xung đột về giá trị ví dụ điển hình như giữa thành công xuất sắc của cá thể mình với ý thức hội đồng .

Mục tiêu

Mục tiêu là một trong những yếu tố cơ bản của hành vi và sự hành vi có ý thức của con người. Mục tiêu được coi như sự Dự kiến trước tác dụng của hành vi. Đó là cái đích thực tế cần phải triển khai xong. Con người tổ chức triển khai mọi hành vi của mình xoay quanh những cái đích thực tế đó. Mục tiêu có năng lực hợp tác những hành vi khác nhau của con người vào trong một mạng lưới hệ thống, kích thích đến sự kiến thiết xây dựng giải pháp cho những hành vi. Thực tế, sống sót tiềm năng cá thể và tiềm năng chung ( hội đồng, xã hội ). Mục tiêu chung sinh ra bằng hai con đường : qua sự chấp thuận đồng ý lẫn nhau của những tiềm năng cá thể trong nhóm, qua sự trùng nhau của một vài tiềm năng cá thể của những thành viên trong nhóm. Mục tiêu là một bộ phận của văn hóa truyền thống và phản ánh văn hóa truyền thống của một dân tộc bản địa .Mục tiêu chịu tác động ảnh hưởng mạnh của giá trị. Giá trị thế nào thì dễ sinh ra tiềm năng như vậy, không có giá trị thì cũng không có tiềm năng, giá trị gắn bó với tiềm năng. Tuy nhiên tiềm năng là khác với giá trị .

Chuẩn mực

Chuẩn mực là tổng số những mong đợi, những nhu yếu, những quy tắc của xã hội được ghi nhận bằng lời, bằng ký hiệu hay bằng những biểu trưng, mà qua đó xã hội khuynh hướng hành vi của những thành viên. Trên góc nhìn xã hội học, những chuẩn mực văn hóa truyền thống quan trọng được gọi là chuẩn mực đạo đức và những chuẩn mực văn hóa truyền thống ít quan trọng hơn được gọi là tập tục truyền thống lịch sử. Do tầm quan trọng của nó nên những chuẩn mực đạo đức thường được pháp luật tương hỗ để khuynh hướng hành vi của những cá thể ( ví dụ : hành vi đánh cắp là vi phạm chuẩn mực đạo đức, ngoài việc bị xã hội phản ứng một cách can đảm và mạnh mẽ, pháp luật còn lao lý những hình phạt có đặc thù cưỡng chế ). Những tập tục truyền thống lịch sử như quy tắc tiếp xúc, ứng xử trong đám đông … thường đổi khác trong từng trường hợp ( ví dụ : người ta hoàn toàn có thể huýt gió trong buổi màn biểu diễn nhạc rock nhưng không làm thế khi nghe nhạc thính phòng ) và thành viên vi phạm tiêu chuẩn bị xã hội phản ứng ít can đảm và mạnh mẽ hơn ( ví dụ : nếu một người mặc quần áo ngủ vào nhà hàng siêu thị mua hàng thì những người xung quanh sẽ dị nghị nhưng gần như chắc như đinh không có ai phản đối trực tiếp ). Chuẩn mực văn hóa truyền thống khiến cho những cá thể có tính tuân thủ và phản ứng tích cực ( phần thưởng ) hay xấu đi ( hình phạt ) của xã hội thôi thúc tính tuân thủ ấy. Phản ứng xấu đi của xã hội trước những vi phạm chuẩn mực văn hóa truyền thống chính là cơ sở của mạng lưới hệ thống trấn áp văn hóa truyền thống hay trấn áp xã hội mà qua đó bằng những giải pháp khác nhau, những thành viên của xã hội tán đồng sự tuân thủ những chuẩn mực văn hóa truyền thống. Ngoài phản ứng của xã hội, phản ứng của chính bản thân cũng góp thêm phần làm cho những chuẩn mực văn hóa truyền thống được tuân thủ. Quá trình này chính là tiếp thu những chuẩn mực văn hóa truyền thống, hay nói một cách khác, hòa nhập chuẩn mực văn hóa truyền thống vào nhân cách của bản thân .

3. Các loại hình văn hóa

Văn hóa phi vật thể:

Là loại sản phẩm niềm tin có giá trị lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống, khoa học, được lưu giữ bằng trí nhớ, chữ viết, được lưu truyền bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và những hình thức lưu giữ khác, gồm có lời nói, chữ viết, tác phẩm văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ, khoa học, ngữ văn truyền miệng, diễn xướng dân gian, lối sống, nếp sống, liên hoan, tuyệt kỹ về nghề thủ công truyền thống, tri thức về y, dược học truyền thống, về văn hóa truyền thống siêu thị nhà hàng, về phục trang truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa và tri thức dân gian khác .

Văn hóa tinh thần

Văn hóa ý thức hay còn gọi là văn hóa truyền thống phi vật chất là những ý niệm, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, giá trị, chuẩn mực, … tạo nên một mạng lưới hệ thống. Hệ thống đó bị chi phối bởi trình độ của những giá trị, nhiều lúc hoàn toàn có thể phân biệt một giá trị thực chất. Chính giá trị này mang lại cho văn hóa truyền thống sự thống nhất và năng lực tiến hóa nội tại của nó .

Văn hóa vật chất

Ngoài những yếu tố phi vật chất như giá trị, tiêu chuẩn, … nền văn hóa truyền thống còn gồm có tổng thể những phát minh sáng tạo hữu hình của con người mà trong xã hội học gọi chung là đồ tạo tác. Những con đường, tòa cao ốc, đền đài, phương tiện đi lại giao thông vận tải, máy móc thiết bị … đều là đồ tạo tác. Văn hóa vật chất và phi vật chất tương quan ngặt nghèo với nhau. Khảo sát một nền văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể thấy văn hóa truyền thống vật chất phản ánh những giá trị văn hóa truyền thống mà nền văn hóa truyền thống đó coi là quan trọng. Ở những nước Hồi giáo, khu công trình kiến trúc đẹp nhất và hoành tráng nhất thường là thánh đường trong khi ở Mỹ, nó lại là TT thương mại. Văn hóa vật chất còn phản ánh công nghệ tiên tiến hiểu theo khái niệm xã hội học là sự vận dụng kỹ năng và kiến thức văn hóa truyền thống vào hoạt động và sinh hoạt trong môi trường tự nhiên tự nhiên. Tháp Eiffel phản ánh công nghệ cao hơn tháp truyền hình Thành Phố Hà Nội. Ngược lại, văn hóa truyền thống vật chất cũng làm biến hóa những thành phần văn hóa truyền thống phi vật chất .Khi điều tra và nghiên cứu nền văn hóa truyền thống, người ta thường chia thành ba khoanh vùng phạm vi khác nhauPhạm vi tinh thần ;Phạm vi kỹ thuật ;Phạm vi của những tác phẩm – khoanh vùng phạm vi này có một vị trí đặc biệt quan trọng dành cho nghệ thuật và thẩm mỹ và những tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật, nhất là ngôn từ. Ngôn ngữ là hình tượng của nền văn hóa truyền thống, nó có mối liên hệ mật thiết với văn hóa truyền thống. Đối với con người, biết một thứ ngôn từ không chỉ đơn thuần là có thêm được một công cụ tiếp xúc thiết yếu trong đời sống hàng ngày, mà còn là một bước để bước vào một nền văn hóa truyền thống và mở màn hiểu biết nền văn hóa truyền thống đó .

Văn hóa lý tưởng và văn hóa thực tế

Giá trị và tiêu chuẩn là những gì nên làm, trên thực tiễn ở những mẫu xã hội, hành vi của những thành viên không trọn vẹn đồng nhất với những giá trị, tiêu chuẩn ấy. Những mẫu xã hội đồng điệu với giá trị, tiêu chuẩn được gọi là văn hóa truyền thống lý tưởng còn những mẫu xã hội trên trong thực tiễn gọi là văn hóa truyền thống thực tiễn. Sự độc lạ giữa văn hóa truyền thống lý tưởng và văn hóa truyền thống thực tiễn sống sót ở mọi nền văn hóa truyền thống. Đại đa số người Nước Ta ở đô thị thừa nhận tầm quan trọng của bảo vệ thiên nhiên và môi trường nhưng một tỷ suất đáng kể vẫn sẵn sàng chuẩn bị vứt rác ra đường phố. Mặt khác, tiêu chuẩn, giá trị biến hóa theo thời hạn và có sự khác nhau giữa những nhóm khác nhau trong xã hội nên những mẫu văn hóa truyền thống trên thực tiễn cũng khác với văn hóa truyền thống lý tưởng .

Tính đa dạng văn hóa và văn hóa chung

Trong một nền văn hóa truyền thống, sự độc lạ về độ tuổi, điều kiện kèm theo sống, giai cấp xã hội, … đã làm hình thành nên những mẫu văn hóa truyền thống khác với văn hóa truyền thống thống trị, hay còn gọi là tiểu văn hóa truyền thống. Người nông thôn hoàn toàn có thể cho người thành phố là ” giả dối ” trong khi họ lại bị người thành phố coi là ” người nhà quê “. Những người trẻ tuổi mê nhạc Hip Hop cũng có lối sống và ý niệm khác hẳn những giáo sư đứng tuổi. Trong hầu hết những xã hội tân tiến, đều sống sót những tiểu văn hóa truyền thống cấu thành dựa trên sắc tộc. Xã hội Việt nam được cấu thành bởi những tiểu văn hóa truyền thống của trên 50 sắc tộc. Tính phong phú về văn hóa truyền thống đôi khi gây ra sự xích míc. Canada là một xã hội có hai nhóm văn hóa truyền thống chính, nhóm văn hóa truyền thống tổ tiên người Anh và nhóm văn hóa truyền thống tổ tiên người Pháp trong đó đa phần nói tiếng Anh, thiểu số còn lại nói tiếng Pháp hoặc nói cả hai thứ tiếng. Thiểu số nói tiếng Pháp có một số ít bất lợi trong một xã hội mà văn hóa truyền thống của những người nói tiếng Anh thống trị. Mặc dù cơ quan chính phủ Canada chính thức công nhận hai ngôn từ vương quốc, nhưng xích míc giữa những người nói tiếng Anh và nói tiếng Pháp vẫn liên tục mà bộc lộ rõ nét là những cuộc trưng cầu dân ý về việc tách Quebec ( nói tiếng Pháp ) ra khỏi Canada .Trong trường hợp một mẫu văn hóa truyền thống có sự độc lạ với văn hóa truyền thống thống trị ở một mức độ đáng kể thì trong xã hội học người ta gọi là văn hóa truyền thống nghịch dòng hay phản văn hóa truyền thống. Khi văn hóa truyền thống nghịch dòng Open thì sẽ Open yếu tố xem xét lại tiêu chuẩn, đạo đức của văn hóa truyền thống thống trị và do vậy xã hội có những giải pháp trấn áp văn hóa truyền thống từ đưa tin một cách xấu đi trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo đến can thiệp bằng lao lý. Nhiều trào trào lưu văn hóa truyền thống nghịch dòng được xuất phát từ giới trẻ như trào lưu hippie ở Mỹ những năm 1960 hoặc làn sóng đầu trọc lúc bấy giờ .Mặc dù phong phú nhưng những nền văn hóa truyền thống có những cung cách thực hành thực tế và niềm tin thông dụng nào đó được gọi là những văn hóa truyền thống chung hay tính thông dụng văn hóa truyền thống. Nhà quả đât học nổi tiếng người Mỹ George Murdock ( 1897 – 1985 ) đã liệt kê một list những cái thuộc văn hóa truyền thống chung như những bộ môn thể thao ; nấu ăn ; y khoa ; lễ tang, những hạn chế và ràng buộc về tình dục, …

Văn hóa và ý thức hệ chủ đạo

Văn hóa và xã hội hòa hợp với nhau và muốn duy trì sự không thay đổi phải có những giá trị TT và những tiêu chuẩn chung đủ mạnh. Trên một góc nhìn khác, hoàn toàn có thể những giá trị và tiêu chuẩn TT ấy được dùng để duy trì độc quyền, đặc lợi của một nhóm người trong xã hội. Ý thức hệ chủ yếu là một tập hợp những niềm tin và thực tiễn văn hóa truyền thống giúp duy trì những quyền lợi hùng mạnh về kinh tế tài chính, xã hội và chính trị. Khái niệm này được những nhà Marxist George Lukacs ( người Hungary ) và Antonio Gramsci ( người Ý ) đưa ra lần tiên phong vào thập niên 1920. Quan điểm này trở nên phổ cập trong xã hội học vào thập niên 1950, tuy nhiên đến đầu thập niên 1970 mới giành được chỗ đứng ở Mỹ. Theo quan điểm của Karl Marx xã hội tư bản có một ý thức hệ thống trị nhằm mục đích ship hàng cho quyền lợi của những những tầng lớp thống trị. Các nhóm và những định chế có quyền lực tối cao nhất trong xã hội không chỉ nắm được của cải và gia tài mà còn trấn áp được ý nghĩa của việc tạo ra những niềm tin về thực tại trải qua tôn giáo, giáo dục và những phương tiện đi lại truyền thông online đại chúng .

Sự thay đổi văn hóa

Văn hóa liên tục đổi khác và quy trình này diễn ra rất nhanh gọn do những nguyên do hầu hết sau :Phát minh : là quy trình tạo ra những yếu tố văn hóa truyền thống mới, việc ý tưởng ra bóng đèn điện, máy nghe nhạc, điện thoại cảm ứng, máy bay, máy tính điện tử. v.v… có tác động ảnh hưởng rất lớn đến văn hóa truyền thống và làm biến hóa đời sống của con người. Quá trình ý tưởng diễn ra liên tục ở những nền văn hóa truyền thống và làm đổi khác văn hóa truyền thống .Khám phá : là quy trình nhận ra và hiểu biết về một cái gì đó đang sống sót như một hành tinh hay một loài thực vật … Khám phá hoàn toàn có thể rất vô tình như việc tìm ra lửa nhưng nó thường là hiệu quả của việc điều tra và nghiên cứu khoa học .Phổ biến : cả văn hóa truyền thống vật chất và phi vật chất đều được phổ cập ( hay cách gọi khác là khuếch tán ) từ nền văn hóa truyền thống này sang nền văn hóa truyền thống khác. Một ý tưởng nhanh gọn được cả quốc tế ứng dụng, nhạc jazz của người da đen cũng lan tỏa sang những nền văn hóa truyền thống khác, trào lưu hippie từ Mỹ nhanh gọn Viral sang châu Âu, Canada, Úc, những shop McDonald có ở khắp nơi trên quốc tế, hay những nhà truyền giáo đã đi đến tận hang cùng ngõ ngách ở khắp nơi đưa đức tin của họ đến đó … Sự phổ cập văn hóa truyền thống được tương hỗ bởi kỹ thuật đã dẫn đến xu thế toàn thế giới hóa của văn hóa truyền thống. Nhiều xã hội đang tìm cách bảo vệ mình tránh khỏi sự ” xâm lăng ” của quá nhiều văn hóa truyền thống từ những xã hội khác và tôn vinh truyền thống văn hóa truyền thống .Tuy vậy, những yếu tố văn hóa truyền thống không phải đều đổi khác ở cùng một mức độ, mặc dầu văn hóa truyền thống vật chất và phi vật chất tác động ảnh hưởng qua lại với nhau nhưng yếu tố văn hóa truyền thống vật chất thường biến hóa nhanh hơn. Sự không đồng đều trong biến hóa đó gọi là độ trễ văn hóa truyền thống. Công nghệ khiến cho người phụ nữ này hoàn toàn có thể sinh con nhờ trứng của một phụ nữ khác thụ tinh trong ống nghiệm rõ ràng đặt ra yếu tố phải hiểu thế nào là tình mẫu tử, tình phụ tử nhưng công nghệ tiên tiến đó biến hóa nhanh hơn những giá trị như tình mẫu tử, tình phụ tử .

Chủ nghĩa vị chủng văn hóa và thuyết tương đối văn hóa

Trong một nền văn hóa truyền thống sống sót nhiều tiểu văn hóa truyền thống và trên Trái Đất của tất cả chúng ta lại có rất nhiều nền văn hóa truyền thống. Văn hóa không chỉ là cơ sở so với nhận thức của con người về quốc tế mà còn so với yếu tố nhìn nhận đúng, sai ; tốt, xấu … Do vậy một yếu tố đương nhiên phải đặt ra là cá thể nhìn nhận và phản ứng trước những mẫu văn hóa truyền thống độc lạ thậm chí còn rất độc lạ với mẫu văn hóa truyền thống của mình như thế nào. Các nhà xã hội học phân biệt hai cách ứng xử so với những mẫu văn hóa truyền thống khác :Chủ nghĩa vị chủng ( hay còn gọi là chủ nghĩa duy chủng tộc, chủ nghĩa duy dân tộc bản địa, tiếng Anh : ethno-centrism ) : là thông lệ nhìn nhận văn hóa truyền thống khác bằng tiêu chuẩn văn hóa truyền thống của chính mình. Khuynh hướng vị chủng là do một cá thể đã gắn bó mật thiết với những yếu tố văn hóa truyền thống của mình. Tuy nhiên điều này tạo ra sự nhìn nhận bất công hoặc xô lệch một mẫu văn hóa truyền thống khác bởi lẽ những gì được nhìn nhận có ý nghĩa khác nhau trong những nền văn hóa truyền thống khác nhau. Chủ nghĩa vị chủng cũng có hai chiều, nếu một cá thể nhìn nhận một nền văn hóa truyền thống, một mẫu văn hóa truyền thống khác theo cách xấu đi thì ngược lại, cá thể đó cũng hoàn toàn có thể bị nhìn nhận như thế. Các nhà xã hội học, nhân chủng học thường có quan điểm phản đối thuyết vị chủng vì đó là cách phản ứng xấu đi và bất công, rơi lệch so với những nền văn hóa truyền thống, mẫu văn hóa truyền thống khác nhau .Thuyết tương đối văn hóa truyền thống ( tiếng Anh : cultural relativism ) : là thông lệ nhìn nhận văn hóa truyền thống khác bằng tiêu chuẩn của chính nó hay một cách nói khác là nhìn nhận văn hóa truyền thống khác trong cảnh quan văn hóa của chính nó. Đánh giá theo cách này hoàn toàn có thể hạn chế hoặc loại trừ được những bất công, rơi lệch cũng như phản ứng xấu đi trước văn hóa truyền thống độc lạ nhưng lại là thái độ khó đạt được. Muốn nhìn nhận văn hóa truyền thống khác bằng tiêu chuẩn của chính bản thân nó, cá thể phải hiểu được giá trị, tiêu chuẩn của văn hóa truyền thống khác cũng như không bị phụ thuộc bởi những giá trị, tiêu chuẩn của nền văn hóa truyền thống của chính mình. Thuyết này cũng nhấn mạnh vấn đề rằng những toàn cảnh xã hội khác nhau làm phát sinh những giá trị và tiêu chuẩn khác nhau. Tuy vậy, điều này không có nghĩa là tất cả chúng ta gật đầu một cách không điều kiện kèm theo những mẫu văn hóa truyền thống khác mà nhìn nhận một cách không định kiến hoặc thiên vị trong toàn cảnh văn hóa truyền thống của chúng. Thuyết tương đối văn hóa truyền thống đang được tương hỗ bởi sự tăng trưởng của công nghệ tiên tiến, tiếp thị quảng cáo khiến cho sự phổ cập văn hóa truyền thống nhanh gọn hơn cũng như nhu yếu tìm hiểu và khám phá văn hóa truyền thống khác tăng lên. Một trường hợp của thuyết tương đối văn hóa truyền thống là chủ nghĩa duy ngoại ( xeno-centrism ), đó là sự tin rằng những gì ( mẫu sản phẩm, phong thái, ý tưởng sáng tạo … ) thuộc về nền văn hóa truyền thống của bản thân mình đều ở dưới tầm so với những thứ tương tự như nhưng ở nền văn hóa truyền thống mà nó phát tích. Ví dụ : người Mỹ tin rằng đồ điện tử của họ không tốt bằng của Nhật bản, người Việt nam tin rằng dầu gội đầu sản xuất tại Việt nam không tốt bằng của châu Âu mặc dầu cũng do chính hãng đó sản xuất …

Mô hình lý thuyết nghiên cứu văn hóa

Có hai quy mô xã hội học chính được sử dụng để nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống :Mô hình cấu trúc tính năng : dựa trên quan điểm coi văn hóa truyền thống như một mạng lưới hệ thống hợp nhất cao và tương đối không thay đổi qua thời hạn. Trong mạng lưới hệ thống này, mỗi yếu tố hay đặc thù văn hóa truyền thống được hiểu theo nghĩa sự góp phần tính năng so với hoạt động giải trí và duy trì văn hóa truyền thống nói chung. Nhìn chung, quy mô này chú trọng tính không thay đổi của văn hóa truyền thống và coi những giá trị là nền tảng của mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống. Trong một chừng mực nào đó, thuyết cấu trúc công dụng dẫn đến chủ nghĩa duy tâm triết học, coi những quan điểm về giá trị là cơ sở thực tại của con người. Mô hình này cho rằng mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống phải được sắp xếp để hoàn toàn có thể phân phối nhu yếu của con người và do đó nên phải có nhiều điểm chung dẫn đến tính phổ cập văn hóa truyền thống. Đồng thời có nhiều cách phân phối những nhu yếu của con người nên những nền văn hóa truyền thống trên quốc tế trở nên phong phú. Hạn chế của quy mô cấu trúc công dụng là khuynh hướng tôn vinh những mẫu văn hóa truyền thống thống trị của một xã hội mà ít chú ý quan tâm đến tính phong phú văn hóa truyền thống trong đó, đặc biệt quan trọng là trong trường hợp độc lạ văn hóa truyền thống xuất phát từ sự bất công xã hội .Mô hình xích míc xã hội : quy mô này xem xét văn hóa truyền thống không chỉ là một mạng lưới hệ thống hợp nhất cao mà còn tính đến những xích míc xã hội do sự bất bình đẳng giữa những nhóm trong xã hội tạo ra. Mô hình này không coi 1 số ít giá trị văn hóa truyền thống như là đương nhiên phải gật đầu mà có phê phán tại sao những giá trị ấy đang sống sót. Các nhà xã hội học vận dụng quy mô này, nhất là những ai chịu ảnh hưởng tác động của Karl Marx, lập luận rằng giá trị bản thân chúng do những yếu tố văn hóa truyền thống khác định hình – nhất là mạng lưới hệ thống sản xuất của một nền văn hóa truyền thống. Theo nghĩa này, quy mô xích míc xã hội tương quan đến học thuyết chủ nghĩa duy vật triết học. Mô hình duy vật này tương phản với thuyết duy tâm của quy mô cấu trúc tính năng. Mô hình xích míc xã hội có ưu điểm là cho thấy một mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống không đề cập đến nhu yếu của những thành viên một cách bình đẳng với nhau và cho thấy những yếu tố văn hóa truyền thống dùng để duy trì sự thống trị của nhóm người này so với nhóm người khác. Một hậu quả của sự bất bình đẳng này là mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống tạo ra ảnh hưởng tác động thôi thúc sự biến hóa. Hạn chế của quy mô xích míc xã hội là nhấn mạnh vấn đề đến sự chia rẽ văn hóa truyền thống, ít chú ý quan tâm đến những giải pháp trong đó quy mô văn hóa truyền thống hợp nhất mọi thành viên trong xã hội. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc vận dụng cả hai quy mô xích míc xã hội và cấu trúc tính năng để hiểu biết văn hóa truyền thống rất đầy đủ hơn .

Ngoài ra còn có hai mô hình lý thuyết khác được sử dụng để phân tích văn hóa trong đó nhấn mạnh văn hóa được hình thành trong thế giới tự nhiên vì thế được gọi là phân tích văn hóa theo chủ nghĩa tự nhiên:

Mô hình sinh thái học văn hóa truyền thống : quy mô này tìm hiểu và khám phá mối đối sánh tương quan giữa văn hóa truyền thống và thiên nhiên và môi trường tự nhiên, một bổ trợ cho cái mà quy mô xích míc xã hội cũng như cấu trúc tính năng ít coi trọng. Nó đưa ra những link giữa những mẫu văn hóa truyền thống với số lượng giới hạn mà con người gặp phải trong thiên nhiên và môi trường tự nhiên ví dụ như đặc thù khí hậu, tính khả dụng của nước, lương thực và những tài nguyên vạn vật thiên nhiên khác. Tuy vậy quy mô có hạn chế ở chỗ môi trường tự nhiên tự nhiên hiếm khi định hình những mẫu văn hóa truyền thống một cách trực tiếp mà văn hóa truyền thống và tự nhiên tương tác với nhau. Mặt khác, những yếu tố văn hóa truyền thống link với tự nhiên một cách rất không đồng đều về mức độ .Mô hình sinh vật xã hội học : là quy mô triết lý tìm cách lý giải những mẫu văn hóa truyền thống như là tác dụng của những nguyên do sinh học. Mô hình này được tăng trưởng trên cơ sở thuyết tiến hóa của Charles Darwin vận dụng cho loài người. Mặc dù quy mô này hoàn toàn có thể cung ứng những hiểu biết thâm thúy về cội nguồn sinh học của một số ít mẫu văn hóa truyền thống, nhất là tính thông dụng văn hóa truyền thống nhưng nó lúc bấy giờ nó đang bị thiếu tín nhiệm và gây ra nhiều tranh cãi. Trong lịch sử dân tộc, thực tế sinh học đã bị lạm dụng để biện minh cho việc một chủng tộc nào đó phải được đặt ở vị trí cao hơn trong xã hội như Đức Quốc xã đã làm. Chính do đó quy mô sinh vật học xã hội bị không tin sẽ dẫn đến việc thực thi điều tương tự như. Ngoài ra quy mô này cũng dễ dẫn đến những thành kiến về giới tính mặc dầu thành kiến về giới tính không riêng gì dựa trên sự khác nhau sinh học giữa nam và nữ mà đúng hơn là dựa trên sự chứng minh và khẳng định rằng nam dù sao đi nữa cũng tốt hơn hay có giá trị hơn nữa .

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.