Âu Lạc (chữ Hán: 甌雒/甌駱[1]) là nhà nước cổ của người Việt cổ được thành lập tại miền Bắc Việt Nam bởi một nhân vật có thật tên là Thục Phán (An Dương Vương) năm 257 TCN. Nhà nước này đã thống nhất 2 bộ tộc Âu Việt – Lạc Việt (Sử gọi là Văn Lang) lại với nhau và đã bảo vệ đất nước thành công trước cuộc xâm lược của nhà Tần, nhưng sau cùng, nhà nước sụp đổ do thất bại trước Nam Việt của Triệu Đà (một quan lại nhà Tần), tạo cơ sở cho nhà Hán xâm lược sau này.

Nhà nước này kế tục nhà nước mang tính truyền thuyết thần thoại Văn Lang của những vua Hùng. Kinh đô của Âu Lạc đặt tại Cổ Loa, thời nay thuộc xã Cổ Loa – Đông Anh – TP.HN .

Theo hai bộ sử ký Đại Việt sử ký toàn thư (viết ở thế kỷ 15) và Đại Việt sử lược (viết ở thế kỷ 13), thì nhà nước Âu Lạc được Thục Phán (thủ lĩnh bộ tộc Âu Việt) thành lập vào khoảng năm 208 TCN sau khi đánh bại vị vua Hùng cuối cùng của nước Văn Lang, ông lên ngôi và lấy niên hiệu là An Dương Vương.

Cựu Đường thư (Hậu Tấn – Lưu Hú soạn, 945 SCN), quyển 41, Chí 21, Địa lí 4, dẫn Nam Việt chí (viết thời Lưu Tống, 420 – 479) chép gần tương tự:

“Đất quận Giao Chỉ rất là màu mỡ, ngày xưa có quân trưởng gọi là Hùng Vương, phụ tá là Hùng Hầu. Sau có vua Thục đem ba vạn lính đánh diệt Hùng Vương đi. Vua Thục nhân đó cho con mình làm An Dương Vương, trị đất Giao Chỉ. Đất nước ấy ở phía đông huyện Bình Đạo ngày nay. Thành nước ấy có chín vòng, chu vi chín dặm, dân chúng đông đúc”.

Tuy nhiên theo bộ sử ký của Tư Mã Thiên ( quan nhà Hán ) viết vào thế kỷ 1 TCN viết rằng, năm 218 TCN – nhà vua nhà Tần – Trung Quốc là Tần Thủy Hoàng sai tướng Đồ Thư mang 50 vạn quân xâm lược những bộ tộc Việt ở phương Nam. Người Việt cử người tuấn kiệt lên làm chỉ huy chống lại và giành thắng lợi trước quân Tần – tướng Đồ Thư bị diệt, như vậy địa thế căn cứ vào bộ sử ký của Tư Mã Thiên thì thời hạn hình thành Âu Lạc muộn hơn vào khoảng chừng sau năm 218 TCN .
Sau khi vượt mặt vua Hùng thứ 18 của Văn Lang, Thục Phán sáp nhập chủ quyền lãnh thổ của Lạc Việt và chủ quyền lãnh thổ của bộ tộc mình ( Âu Việt ) và hình thành nên một nhà nước mới là Âu Lạc ( tích hợp giữa người Âu Việt và người Lạc Việt )Lãnh thổ Âu Lạc gồm chủ quyền lãnh thổ cũ của bộ tộc Âu Việt ở phía bắc, mà ngày này là một phần phía nam tỉnh Quảng Tây ( Trung Quốc ) và chủ quyền lãnh thổ của Lạc Việt ở miền bắc Nước Ta. Âu Lạc có ranh giới phía bắc là sông Tả Giang ( Quảng Tây ) đến phía nam là dãy núi Hoành Sơn ở TP Hà Tĩnh lúc bấy giờ .

Tầng lớp xã hội.

Dựa trên các cơ sở của nhà nước Văn Lang, An Dương Vương cũng để nguyên cơ cấu các bộ tộc như dưới thời các vua Hùng, Quan lại giúp việc cho An Dương Vương cũng là các lạc hầu, lạc tướng. Dấu tích của thời Âu Lạc để lại đến ngày nay là hệ thống thành Cổ Loa và hàng vạn mũi tên đồng được khai quát ở gần thành cổ.

Kháng chiến chống quân Tần xâm lược.

Theo Sử ký Tư Mã Thiên của sử gia người Hán – Tư Mã Thiên viết vào thế kỷ 1 TCN, năm 218 TCN hoàng đế nhà Tần – Tần Thủy Hoàng sai hiệu uý Đồ Thư mang 50 vạn quân xâm lược các bộ tộc Việt ở phía Nam. Người Việt dùng chiến tranh du kích chống lại dẫn tới cuộc chiến kéo dài tới 10 năm, Đồ Thư bị diệt, người Âu Lạc bảo vệ được lãnh thổ.

Tượng Thục Phán bằng đồng được đặt bên trong đền thờ An Dương Vương ở Cổ Loa, huyện Đông Anh, Thành Phố Hà Nội .Cuộc kháng chiến chống xâm lược Tần là cuộc kháng chiến bảo vệ quốc gia tiên phong trong chính sử Nước Ta .

Theo hai bộ sử ký Đại Việt sử ký toàn thư (viết ở thế kỷ 15) và Đại Việt sử lược (viết ở thế kỷ 13), thì nhà nước Âu Lạc kết thúc vào năm 208 TCN sau khi An Dương Vương bị Triệu Đà (một viên quan nhà Tần ở Quảng Đông – Trung Quốc) đánh bại và sáp nhập.

Tuy nhiên theo bộ Sử ký của Tư Mã Thiên ( quan nhà Hán ) ( thế kỷ 1 TCN ) lại viết rằng Tây Âu Lạc [ 2 ] ( tức nước Âu Lạc phía Tây ) bị Triệu Đà vượt mặt ngay sau khi thái hậu nhà Hán là Lữ Hậu chết, Lữ Hậu chết năm 180 TCN, do đó 1 số ít sách báo thời nay cũng viết Âu Lạc sụp đổ năm 179 TCN .

Một số tài liệu tìm hiểu thêm.

1. ^ Sử ký Tư Mã Thiên, Quyển 113, mục Nam Việt liệt truyện, chép: “且南方卑溼，蠻夷中閒，其東閩越千人眾號稱王，其西甌駱裸國亦稱王。” (Thả nam phương ti thấp, Man Di trung gian, kì đông Mân Việt thiên nhân chúng hiệu xưng Vương, kì tây Âu Lạc khỏa quốc diệc xưng Vương), Quyển 113, mục Nam Việt liệt truyện, chép : ” 且南方卑溼 ， 蠻夷中閒 ， 其東閩越千人眾號稱王 ， 其西甌駱裸國亦稱王 。 ” ( Thả nam phương ti thấp, Man Di trung gian, kì đông Mân Việt thiên nhân chúng hiệu xưng Vương, kì tây Âu Lạc khỏa quốc diệc xưng Vương )
2. ^ Sử ký Tư Mã Thiên, Quyển 113, mục Nam Việt liệt truyện, chép: “佗因此以兵威邊，財物賂遺閩越、西甌駱，役屬焉，東西萬餘里。” (Đà nhân thử dĩ binh uy biên, tài vật lộ di Mân Việt, Tây Âu Lạc, dịch thuộc yên, đông tây vạn dư lý), Quyển 113, mục Nam Việt liệt truyện, chép : ” 佗因此以兵威邊 ， 財物賂遺閩越 、 西甌駱 ， 役屬焉 ， 東西萬餘里 。 ” ( Đà nhân thử dĩ binh uy biên, tài vật lộ di Mân Việt, Tây Âu Lạc, dịch thuộc yên, đông tây vạn dư lý )

• Đại Việt sử ký toàn thư – Ngô Sĩ Liên
• Đại Việt sử lược – khuyết danh, Trần Quốc Vượng dịch

Liên kết ngoài bổ trợ.

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường