Thuyền độc mộc là một dạng thuyền truyền thống có lịch sử từ lâu đời; có những chiếc thuyền cổ tại Đức đã được giới khảo cổ phát hiện và định tuổi vào khoảng thời đại đồ đá. Cho đến nay, thuyền độc mộc vẫn đước sử dụng ở nhiều nơi trên thế giới; ở Việt Nam nó cũng còn phổ biến ở các vùng như Tây Nguyên, Đông Bắc…Ví dụ: Ở Bắc Kạn, trên dòng sông Năng (qua địa phận vườn quốc gia Ba Bể), người ta còn thấy loại thuyền này được sử dụng bởi dân tộc Tày trong việc di chuyển cá nhân hay đánh bắt thuỷ sản.

Thuyền độc mộc có lẽ do bắt nguồn từ việc người ta lợi dụng những thân cây nguyên vẹn có sức nổi để phục vụ nhu cầu di chuyển. Về sau thân cây đã được đẽo gọt để thêm sức nâng và bớt lực cản của nước khi di chuyển. Trong các tài liệu thời Hy Lạp cổ đại, loại thuyền này được gọi là monoxylon (trong tiếng Hy Lạp mono là “đơn, một” và xylon là “cây”); các thuyền của các bộ tộc Đức cổ có tên là Einbaum (trong tiếng Đức ein có nghĩa là “một” và baum là “cây”) trong khi các dân tộc bản địa tại Bắc Mỹ gọi loại thuyền này là “thuyền dài”.

Cách chế tác.

Làm một chiếc thuyền độc mộc theo phương pháp cổ truyền

Thuyền độc mộc được đục từ một thân cây lớn gỗ lớn nguyên vẹn, thường là những loại cây gỗ chịu nước và có tỉ trọng nhỏ so với nước như gỗ sao …Người chế tác dùng rìu đẽo rỗng phần ruột cây và tạo hình thuyền theo hình dáng định sẵn ; trước khi những đồ vật bằng sắt kẽm kim loại được sản xuất, thân cây được đục rỗng bằng cách đốt. Thường là mỗi dân tộc bản địa lại có một kiểu thuyền truyền thống cuội nguồn. Làm thuyền độc mộc rất khó vì phần vỏ phải mỏng mảnh nhưng thuyền vẫn phải chắc để hoàn toàn có thể chịu đựng sức đập của những thác, những sóng ( đặc biệt quan trọng là sóng biển ) thế cho nên cần có sự khéo tay và tỷ mỉ, kì công nên ít người làm được. Hiện nay cây gỗ lớn, thích hợp ngày càng khó kiếm nên việc làm thuyền cũng trở nên khan hiếm .
Tập tin:Thuyen doc moc Troh Bu.JPG Thuyền độc mộc trong Khu bảo tồn lan rừng Troh bư – Buôn ĐônĐây là một nét văn hoá rất rực rỡ lại là một công cụ lao động thân mật hằng ngày của đồng bào những dân tộc thiểu số sinh sống trên lưu vực những con sông và những hồ ở vùng cao như Tây Nguyên, Tây Bắc. Kỉ lục về thuyền độc mộc : Chiếc thuyền độc mộc được xem là lớn nhất Nước Ta và có lẽ rằng là của cả quốc tế là chiếc thuyền độc mộc đang được tọa lạc ở khu du lịch vườn Troh Bư Buôn Đôn. Thuyền có chiều dài là 9 m và bề ngang là 1,75 m. Thuyền do Nai Nen Lào, một nghệ nhân đẽo thuyền độc mộc nổi tiếng của vùng Buôn Đôn đẽo trong thời hạn 6 tháng và triển khai xong vào giữa năm 1998. Thuyền được đục đẽo từ 1 khúc thân cây gỗ sao nguyên vẹn của vườn vương quốc Ýok Đôn. Đường kính của cây gỗ này là 2 m và chỉ tính riêng đoạn thân gỗ làm thuyền này đã có thể tích là 27 m3 .

Tuy nhiên hiện nay danh từ “thuyền độc mộc” không còn được sử dụng đúng nghĩa, điều này có thể kiểm chứng khi tìm trên Google. Rất nhiều nơi người ta gọi tất cả các loại thuyền nhỏ, bằng gỗ có dáng mảnh là thuyền độc mộc.

Người thổ dân Bắc Mỹ đang làm một chiếc thuyền, 1590

Các quần đảo Nam Thái Bình Dương.

Thư viện ảnh.

• Thuyền độc mộc của người Ê đê ở Bản Đôn, Đắk Lắk
• Thuyen doc moc Troh Bu. JPG
  Thuyền độc mộc trong Khu bảo tồn lan rừng Troh bư – Buôn Đôn
• 

  Thuyền độc mộc của người M’Nông trong Bảo tàng Đắk Lắk

  Xem thêm: Màu nhuộm 0/11 là màu gì? Màu 0.11 hợp với tông màu da nào?

• Dùng thuyền độc mộc đánh bắt cá cá trên sông Serepôk
• Thuyền độc mộc đi biển và những hoa văn của một dân tộc bản địa vùng Tây Bắc của Bắc Mỹ

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường