(Thethaovanhoa.vn) – Gần đây, khi đọc các văn kiện chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, hướng tới Đại hội Đảng Toàn quốc lần thứ XIII, có một số bạn đọc đặt câu hỏi là, tại sao trong cùng một văn kiện, có lúc dùng từ “tiên phong” (Thí dụ: Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng bộ, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên), có lúc lại dùng từ “tiền phong” (Thí dụ: Phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên; Tăng cường ý thức trách nhiệm, tính tiền phong, gương mẫu trong Đảng). Vậy hai từ “tiên phong” và “tiền phong” có gì giống và khác nhau?

Chữ và nghĩa: ‘Tu chính án’ là gì?

Những ngày vừa mới qua, những phương tiện đi lại thông tin truyền thông online nói nhiều đến cụm từ “ tu chính án ”, tương quan tới một sự kiện gần đây ở Mỹ. Đó là việc Hạ viện và 1 số ít nghị sĩ nhu yếu Phó Tổng thống Mỹ M.Pence kích hoạt Tu chính án 25 của Hiến pháp Mỹ, khởi động cho việc truất phế Tổng thống .

“Tiên phong” là một từ Hán Việt có 2 thành tố. “Tiên” có nhiều nét nghĩa, nhưng trong kết hợp này có nét nghĩa là “trước”, “phong” là “mũi nhọn”. Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học – NXB Đà Nẵng, 2020) giải nghĩa từ này như sau:

TIÊN PHONG 先鋒 t. 1. [ đạo quân ] Ở vị trí đi đầu để ra mặt trận. Ví dụ : Đội quân tiên phong ; chỉ huy nhu yếu chặn mũi tiên phong. 2. Ở vị trí đứng vị trí số 1, nhiệt huyết, tích cực nhất. Ví dụ : Người tiên phong của trào lưu ; đi tiên phong trong việc thay đổi. Đồng nghĩa với “ tiền phong ” .

“Tiền phong” cũng là một từ Hán Việt 2 thành tố. “Tiền” có nghĩa là “trước, phía trước, mặt trước”, phong là “mũi nhọn”. Từ này được Từ điển tiếng Việt (đã dẫn) giải thích:

TIỀN PHONG 前鋒 I t. [ cũ ] như “ tiên phong ”. Ví dụ : đi tiền phong. II d. cầu thủ bóng rổ thuộc hàng tiền đạo, khi tiến công thường hoạt động giải trí ở bên cánh của sân. Ví dụ : Anh được sắp xếp chân tiền phong của đội .

Như vậy, “ tiền phong ” có một nét nghĩa tương đương với nghĩa 2 của “ tiên phong ”. Chúng trọn vẹn hoàn toàn có thể hoán vị, thay thế sửa chữa cho nhau. Còn cách dùng hoàn toàn có thể tùy thực trạng, hoàn toàn có thể tạo nên một ngôn từ hơi khác nhưng ngữ nghĩa không đổi khác. Ta vẫn hoàn toàn có thể nói : “ Dân tộc anh hùng, giai cấp tiên phong ” hoặc “ Dân tộc anh hùng, giai cấp tiền phong ” ; “ Phát huy vai trò đội quân tiên phong của Đảng ” hay “ Phát huy vai trò đội quân tiền phong của Đảng ” v.v… Tuy nhiên, như từ điển đã thống kê, “ tiền phong ” là biến thể cũ. Hiện nay ít dùng hơn “ tiên phong ” .
Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội toàn nước Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII, chỉ sử dụng từ “ tiên phong ” ( không thấy từ “ tiền phong ” ). Từ này đã được sử dụng trong 5 trường hợp :
1 ) Nhận thức thâm thúy hơn thực chất, tính cách mạng, tính tiên phong của Đảng ; vai trò chỉ huy, cầm quyền của Đảng ( mục I, 2 ) ;

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường