1. Nguyên tắc viết chữ

Mẫu chữ viết được thực hiện theo những nguyên tắc:

• Bảo đảm tính khoa học, tính hệ thống.
• Có tính thẩm mĩ (đẹp trong sự hài hoà khi viết liền các con chữ).
• Bảo đảm tính sư phạm (phù hợp với đặc điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi học sinh tiếu học).
• Có tính kế thừa và phát triển, phù hợp với thực tiễn (kế thừa vẻ đẹp của chữ viết truyền thống đồng thời tính đến tính thuận lợi khi sử dụng, viết nhanh, viết liền nét: phù hợp điều kiện dạy và học ở tiểu học).

2. Mẫu chữ viết thường

Về cách viết vần âm thường và chữ số ở lớp 1 nói riêng và bậc tiểu học nói chung thì Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra hướng dẫn như sau :Các vần âm : b, g, h, k, l, y được viết với chiều cao 2,5 đơn vị chức năng ; Tức bằng 2 lần rưỡi chiều cao vần âm ghi nguyên âm .Chữ cái : t được viết với chiều cao 1,5 đơn vị chức năng .Các vần âm : r, s được viết với chiều cao 1,25 đơn vị chức năng .Chữ cái : d, đ, p, q được viết với chiều cao 2 đơn vị chức năng .Các vần âm còn lại : o, ô, ơ, a, ă, â, e, ê, i, u, ư, c, n, m, v, x được viết với chiều cao 1 đơn vị chức năng .Các dấu thanh được viết trong khoanh vùng phạm vi 1 ô vuông có cạnh là 0,5 đơn vị chức năng .Các chữ số đều có độ cao là 2 đơn vị chức năng .

3. Mẫu chữ cái viết hoa chuẩn

Về lao lý chung thì, độ cao của các vần âm viết hoa tiếng Việt là 2,5 đơn vị chức năng. Tuy nhiên, trường hợp đặc biệt quan trọng thì riêng 2 vần âm viết hoa Y, G được viết với độ cao 4 đơn vị chức năng do phần đuôi dài phía dưới, và bởi Y, G viết hoa nhưng ở dạng chữ thường viết lớn lên .Chúng ta lại phân ra vần âm viết hoa theo kiểu 1 và kiểu 2. Trong đó, vần âm viết hoa kiểu 1 vận dụng chung cho cả 29 vần âm, còn viết hoa kiểu 2 chỉ vận dụng cho 5 mẫu chữ gồm A, M, N, Q., V .

Mời bạn đọc cùng tải về bản PDF để xem đầy đủ nội dung bài viết

4. Một số cách rèn kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh

Cho học sinh nắm bắt được các khái niệm cơ bản

Tuy là đơn thuần, thế nhưng đây là một điều mà giáo viên cần phải chăm sóc trước khi rèn chữ viết cho học viên. Đầu tiên, giáo viên cần dạy cho học viên một số ít khái niệm về dòng kẻ ( đường kẻ ) tương ứng với bao nhiêu ô li ? Đặt bút ở đường kẻ nào ? Dừng bút ở đường kẻ nào ? Hay chữ cái đó có mấy nét ? Tên gọi của các nét là gì ? Vị trí của dấu phụ, dấu thanh đặt ở đâu mới hài hòa và hợp lý ? Cách nối nét như thế nào mới là đúng ?Để từ đó giúp học viên hình thành những hình tượng về hình dáng, độ cao, sự cân đối cũng như tính thẩm mỹ và nghệ thuật của chữ viết .

Điều kiện về tư thế ngồi viết

Một tư thế ngồi đúng chuẩn không chỉ giúp kiểm soát và điều chỉnh về dáng vóc, hình thành thói quen tập trung chuyên sâu hơn mà còn là một yếu tố quan trọng không hề thiếu trong quy trình rèn chữ viết cho học viên. Và đúng là như vậy, một tư thế ngồi thật tự do, không gò bó, hai tay đặt đúng điểm tựa lao lý sẽ giúp ta điều khiển và tinh chỉnh được cây bút theo sự chỉ huy của não .Mặt khác, bàn và ghế cũng phải vừa tầm với học viên vì ngồi quá cao thì đầu phải cúi gằm xuống hay ngồi quá thấp thì đầu phải nhìn lên, điều này trọn vẹn không tốt. Tuyệt đối không quỳ, nằm, ngồi viết tùy tiện. Nói chung, một tư thế ngồi đúng cách nhất khi tập viết được diễn đạt như sau :

• Ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tỳ ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở từ 25 30cm, không được nhìn quá gần vở vì thiếu ánh sáng sẽ rất dễ dẫn đến cận thị .
• Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái lề vở, bàn tay trái tỳ vào mép vở, giữ vở không bị xê dịch khi viết.
• Cánh tay phải cùng ở trên mặt bàn; khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển từ trái sang phải và từ phải sang trái một cách dễ dàng.

Hướng dẫn cách cầm bút đúng

Để viết được nét chữ đẹp thì cách cầm bút chuẩn xác cũng là điều rất là quan trọng. Bởi lẽ, so với những tư thế tay cầm bút không đúng sẽ dẫn đến một số ít tật sau này rất khó chữa ví dụ điển hình như : căng cứng, mỏi cơ gân bàn tay, viết nhanh mỏi tay, ra nhiều mồ hôi tay, không hề viết lâu được. Vậy phải cầm bút như thế nào mới là đúng cách ? Đó chính là :

• Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải: ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa.
• Đầu ngón trỏ đặt trên thân bút, đầu ngón cái thì giữ bên trái thân bút, còn đầu ngón giữa tựa vào bên phải thân bút.
• Khi viết 3 ngón tay này giữ bút, điều khiển bút dịch chuyển.
• Ngoài ra cũng cần sự phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay trong quá trình viết.

Tiếp theo, giáo viên hoàn toàn có thể thực thi dạy cho học viên các thao tác viết chữ từ đơn thuần cho đến phức tạp, dạy cho học viên kỹ năng và kiến thức viết các nét, cách lia bút cùng cách nối nét. Đồng thời giúp học viên xác lập được khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để từ đó hình thành kỹ năng và kiến thức viết đúng mẫu, rõ ràng và tiến tới là viết đẹp, viết nhanh .

Rèn viết đúng trọng tâm từng nhóm chữ

Không có việc gì là thuận tiện ngay từ lúc đầu cả và so với việc luyện chữ cũng thế, nếu giáo viên cùng một lúc yên cầu học viên viết đúng và đẹp ngay tổng thể các loại chữ là điều rất khó triển khai. Vậy nên, giáo viên hoàn toàn có thể phân loại chữ viết thành các nhóm chữ có cấu trúc gần giống nhau về chữ viết, mỗi tuần rèn một nhóm nhất định, rèn viết đúng, viết đẹp nhóm này thì mới chuyển sang rèn nhóm chữ khác, nhằm mục đích giúp học viên rèn thật tỉ mỉ và cụ thể từng nhóm chữ. Thường thì, những giáo viên giàu kinh nghiệm tay nghề hay địa thế căn cứ vào đặc thù cấu trúc nét và mối quan hệ về cách viết các vần âm để chia nhóm chữ và xác lập chữ trọng tâm đại diện thay mặt cho mỗi nhóm chữ học viên hay sai chỗ nào, học viên gặp khó khăn vất vả gì khi viết các chữ ở nhóm đó với mục tiêu giúp học viên viết đúng kĩ thuật ngay từ đầu .

Nhóm 1: Gồm các chữ là m, n, i, u, ư, v, r, t

• Lỗi hay mắc phải: viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường choãi chân ra nên không đúng.
• Biện pháp khắc phục: Trọng tâm rèn luyện là các nét móc: móc ngược, móc xuôi, móc hai đầu sao cho thật đúng, thật ngay ngắn trước khi ghép các nét tạo thành chữ.

Nhóm 2: Gồm các chữ: l, b, h, k, y

• Lỗi hay mắc phải: viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết còn cong vẹo.
• Biện pháp khắc phục: giáo viên cho học sinh xác định rõ ràng điểm giao nhau của nét khuyết bằng 1 dấu chấm nhỏ, rồi rèn cho học sinh thói quen luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm sau đó mới đưa bút lên tiếp thì mới viết đúng. Bên cạnh đó, giáo viên cũng cần rèn cho học sinh biết viết nét sổ thật đúng, thật thẳng ở ngay các bài nét chữ cơ bản khi nào thành thạo thì mới tiến hành viết nét khuyết nhằm đạt mục tiêu viết được nhóm chữ số 2 này thật thẳng và thật ngay ngắn.

Nhóm3: Gồm các chữ: o, ô, ơ, ă, â

• Lỗi hay mắc phải: Ở nhóm này, học sinh hay viết sai từ chữ O như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không đều đầu to đầu bé.
• Biện pháp khắc phục: Đầu tiên, giáo viên cần dạy học sinh viết đúng chữ O để làm cơ sở cho viết đúng các chữ khác trong nhóm.

Giáo viên viết mẫu

Việc viết mẫu của giáo viên luôn được xem là phương tiện đi lại quan trọng để dạy học sinh viết đúng, đẹp, cũng như giúp học viên chớp lấy được tiến trình viết từng nét của từng vần âm. Chính do đó, giáo viên phải viết chậm, đúng theo quy tắc viết chữ, nhằm mục đích tạo điều kiện kèm theo để học viên nhìn thấy tay của giáo viên viết từng nét chữ. Đồng thời vừa giảng giải, vừa nghiên cứu và phân tích cho học viên như : phải đưa bút như thế nào cho chuẩn xác ? Thứ tự các nét viết ra làm sao ? Giáo viên cũng cần quan tâm nghiên cứu và phân tích cả cách viết dấu phụ và dấu thanh .Mặt khác, việc trình diễn bảng cũng là một yếu tố mà giáo viên cần chăm sóc vì đó là con đường ngắn nhất giúp học viên noi theo những gì giáo viên hướng dẫn. Tóm lại, việc khổ công rèn luyện viết đúng, viết đẹp, viết rõ ràng và ngay ngắn chính là tiêu chuẩn mà mọi giáo viên đều phải đặt ra và triển khai bằng được trong từng giờ học, trong từng cách trình diễn bảng sao cho khoa học và thật thích mắt .

Hướng dẫn học sinh luyện viết

Luyện viết trên không: Đây được xem là bước giúp học sinh rèn luyện đôi tay cũng như rèn luyện quy trình viết các nét để học sinh không bị ngỡ ngàng khi viết. Giáo viên cũng có thể cho học sinh tì đầu ngón tay trên mặt bàn để hình thành dần kỹ năng viết các nét sao cho thật đều đặn. Bước này có thể lặp lại từ 2 cho đến 3 lần.

Luyện viết trên bảng con, bảng lớp:

• Khi nhận xét chữ viết của học sinh, giáo viên cần cho học sinh quan sát lại chữ mẫu. Ngoài ra, giáo viên có thể gợi ý để học sinh tự nhận xét chữ viết của mình và của bạn, biết tự chữa lại những chỗ đã viết sai.
• Giáo viên chữa lỗi sai chung bằng cách viết lại chữ đúng ngay bên cạnh chữ viết của học sinh, tránh viết đè lên chữ viết sai của học sinh, vì như thế học sinh sẽ rất khó nhận ra chỗ sai của mình để chữa lại cho đúng.

Luyện viết bài vào vở:

• Giáo viên cần đặt ra yêu cầu học sinh viết phải chữ gì? Từ gì? Câu gì? Cỡ chữ như thế nào? Viết mấy dòng?
• Trước khi cho học sinh viết bài, giáo viên cũng nên hướng dẫn lại tư thế ngồi viết, cách cầm bút sao cho đúng. Đồng thời, nhắc nhở học sinh trước khi viết: đặt bút ngay điểm bắt đầu viết, viết chữ đúng nét, đúng độ cao của các nét, các chữ, khoảng cách giữa các chữ, các cụm từ.
• Học sinh thực hành viết bài vào vở. Giáo viên tiến hành theo dõi, uốn nắn cho một số em có chữ viết còn xấu. Mặt khác, giáo viên cũng có thể cầm tay hướng dẫn cho học sinh viết 1 đến 2 chữ đầu tiên để các em quen dần.

Nhận xét, chữa bài cho học sinh

Kiểm tra, đánh giá, sữa chữa cũng là cách mà giáo viên có thể giúp đỡ các học sinh thân yêu của mình trong việc rèn chữ viết.

• Giáo viên nên chữa những lỗi học sinh sai phổ biến, hướng dẫn thật kỹ cách viết của chữ cái đó để học sinh khắc sâu cách viết thêm một lần nữa.
• Cho các em xem bài viết đẹp. Kịp thời động viên, khích lệ những học sinh có chữ viết tiến bộ. Tuyên dương những học sinh có bài viết đẹp nhằm khuyến khích tinh thần các em.
• Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm nhỏ, cho học sinh thi đua giữa các nhóm, nhóm nào có nhiều bài viết đẹp, nhóm đó nhận sẽ được cờ thi đua. Chắc chắn điều này sẽ làm các em rất phấn khích và cố gắng viết đẹp hơn nữa (đây là yếu tố tác động vào tâm lý vô cùng hiệu quả, rất hay được các giáo viên ở một số trường sử dụng)

Trên đây Hoatieu.vn đã gửi tới các bạn Mẫu chữ viết chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo dành cho các em học sinh. Mẫu chữ viết thường được sử dụng trong trường tiểu học được áp dụng theo các văn bản ban hành của Bộ giáo dục và đào tạo.

Mời bạn đọc cùng tìm hiểu thêm thêm tại mục giáo dục đào tạo và giảng dạy trong mục biểu mẫu nhé .