Bạn là người mới học đàn guitar, trong khi bạn chưa có kiến thức và kỹ năng cơ sở nào về nhạc lý, và bạn đang vướng mắc tại sao người khác hoàn toàn có thể vừa đàn vừa hát hay đến như vậy ! Bài viết này xin san sẻ với các bạn cách xác định và đặt hợp âm vào bài hát như thế nào là tương thích, từ đó các bạn sẽ có những bước tiến bắt đầu trên con đường Guitar đệm hát .

Trong 1 bản nhạc thì có hai loại: loại đã được ghi sẵn các hợp âm (chords) và loại chưa được ghi hợp âm. Đối với loại 1 thì các bạn nên vui mừng vì đã có người giúp sẵn các bạn, chỉ cần đánh theo là được (nhưng cũng còn tùy vào độ chính xác nữa nhé).

Đối với loại chưa được ghi hợp âm : đều thiết yếu là bạn phải biết bài này chơi theo âm chủ nào, hợp âm trên bài được phân chia như thế nào. Và các yếu tố ở đây là :

1: Tìm chủ âm của bài nhạc

2: Tìm các hợp âm trong bài nhạc

3: Ðặt các hợp âm vào bài nhạc.

 1. Tìm chủ âm của bài nhạc

Hãy nhìn vào bộ khóa ở đầu bài nhạc, ta sẽ thấy có 3 trường hợp xảy ra
a ) Bộ khóa không có dấu thăng giảm : Chủ âm của bài hoàn toàn có thể là Do trưởng ( C ) hay La thứ ( Am )
b ) Bộ khóa có dấu thăng : Từ dấu thăng ở đầu cuối, cọng thêm nửa cung thì sẽ có tên chủ âm trưởng, rồi từ đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên âm giai tương ứng là chủ âm thứ
c ) Bộ khóa có dấu giảm : Nếu có 1 dấu giảm ( Bb ) thì chủ âm của bài hoàn toàn có thể là Fa trưởng ( F ) hay Re thứ ( Dm ). Nếu có hơn 1 dấu giảm, thì dấu giảm ngay trước dấu giảm cuối sẽ là tên của chủ âm trưởng và sau đó đếm xuống 2 nốt sẽ có tên của chủ âm ở cung thứ
Tại sao ta lại chưa biết rõ được chủ âm của bài nhạc thuộc cung trưởng hay thứ ngay như thế ? Hãy tưởng tượng việc tìm chủ âm của một bài nhạc mới cũng như bạn đang đứng trước một căn nhà lạ. Bạn gõ cửa nhưng không biết người chủ mái ấm gia đình ra Open là người cha ( trưởng ) hay mẹ ( thứ ) .

Ví dụ:

a ) Bộ khóa có 2 dấu thăng ( Fa # và Do # ) và tận cùng bằng nối Si ( B ) : Bài này thuộc cung Si thứ ( B minor ) và âm giai tương ứng là Re trưởng ( D ). Nói một cách khác, trong mái ấm gia đình này thì người vợ ( Bm ) cầm quyền ( ! ) và người chồng ( D ) chỉ đóng vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung thứ thường có âm hưởng buồn
b ) Bộ khóa có 3 dấu giảm ( Si b, Mi b, La b ) và tận cùng bằng nốt Mi b ( Eb ) : Bài này ở cung Mi giảm trưởng ( Eb major ) và âm giai tương ứng là Do thứ ( Cm ). Trong “ mái ấm gia đình ” này thì người chồng ( Eb ) cầm quyền, và người vợ ( Cm ) giữ vai trò thứ yếu. Bài nhạc ở cung trưởng có âm hưởng vui mừng, can đảm và mạnh mẽ .

2. Tìm các hợp âm trong bài nhạc

Thông thường thì các bài nhạc Việt chỉ dùng 6 hợp âm chính. Thử tưởng tượng mái ấm gia đình này có 4 con : 2 trai và 2 gái. Ta đã tìm được 2 hợp âm chủ nhà rồi thì chỉ cần tìm thêm 4 hợp âm còn lại ( tên của 4 đứa con ) bằng cách vận dụng luật 1 – 4 – 5 như sau :
Thí dụ như bài nhạc thuộc cung Do trưởng ( C ) – nghĩa là âm giai tương ứng là La thứ ( Am ). Nếu người cha là Do thì hoàn toàn có thể tìm tên 2 đứa con trai bằng cách dùng 5 ngón của bàn tay trái mà đếm như sau :
Ngón cái : 1 Do – ngón trỏ 2 Re bỏ – ngón giữa 3 Mi bỏ – ngón áp út 4 Fa OK – ngón út 5 Sol OK
Như vậy thì bên phía cha và 2 con trai, ta sẽ có 3 hợp âm : Do ( C ), Fa ( F ) và Sol ( G )
Về phía người mẹ ( âm giai tương ứng ), tựa như như trên ta sẽ có tên của người mẹ và 2 con gái là La thứ ( Am ), Re thứ ( Dm ) và Mi trưởng ( E ) .
Ghi chú : Ai vướng mắc muốn hỏi tại sao 2 cô con gái lại là Re thứ ( mà không là Re trưởng ) và Mi trưởng ( mà không là Mi thứ ) thì cần biết về các nốt trong 1 âm giai ( scale ) và tên các quãng ( interval ) .
Trong âm giai La thứ ( Am ) ( thuộc dòng người mẹ ) thì các nốt trong âm giai này là A-B-C-D-E-F-G # – A, Tên của cô con gái thứ nhất mở màn ở nốt thứ 4 ( đếm La Si Do “ Re ” ) Hợp âm Re có 3 nốt chồng lên nhau là Re Fa La ( D F A ) và nốt Fa không có dấu thăng. Quãng D-F là quãng 3 thứ, nên cô con gái thứ nhất tên là Re thứ ( Dm ). Trong khi đó tên của cô con gái thứ hai mở màn ở bậc 5 ( đếm La Si Do Re “ Mi ” ). Chồng 3 nốt lên nhau ở Mi ( E ) sẽ có E – G # – B ( chú ý G # trong âm giai La thứ ) và vì quãng E G # là quãng 3 trưởng, nên cô con gái thứ hai sẽ mang tên Mi trưởng ( E ) .
Chưa có thì giờ khám phá sâu xa thì nếu muốn tìm 6 hợp âm chính cho bài nhạc, ta chỉ cần ghi nhớ luật 1 – 4 – 5. Ðại khái ( nên nhớ chỉ là “ đại khái ” ) là :
a ) Ba hợp âm theo chủ âm trưởng ( cha và 2 con trai ) : 1 – 4 – 5 ( toàn bộ đều trưởng )
b ) Ba hợp âm theo chủ âm thứ ( mẹ và con 2 gái ) : 1 thứ – 4 thứ – 5 trưởng
Ví dụ : Tìm 6 hợp âm dùng trong bài nhạc có 1 dấu thăng ở bộ khóa :
a ) Bài này hoàn toàn có thể thuộc Sol trưởng ( G ) hay Mi thứ ( Em )
b ) Dùng luật 1-4-5 theo nhánh G sẽ có 3 hợp âm G, C, D
c ) Dùng luật 1-4-5 theo nhánh Em sẽ có Em, Am, B
6 hợp âm này là G – C – D – Em – Am – B
Ðây là 6 hợp âm cơ bản của một bài nhạc phổ thông mà người mới chơi đàn cần phải nắm vững. Từ 6 hợp âm “ gốc ” này mà người ta biến báo, thêm “ mắm muối ” vào để biến chúng thành vô số hợp âm mà các bạn thường thấy trong các tập sách nhạc .
Một trong những biến thể đó là loại hợp âm 7, được xây dựng bằng cách đặt thêm 1 nốt thứ tư trên 3 nốt của hợp âm cơ bản ( tức là hợp âm này nay sẽ có 4 nốt ở bậc 1-3-5 – 7 ) .
Trong khuôn khổ bài học kinh nghiệm tìm hợp âm theo lối “ mì ăn liền ” này, bạn chỉ cần nhớ 1 điểm nhỏ sau đây về hợp âm 7 là :
Ðể nghe êm tai hơn, tên của người con trai thứ hai và người con gái thứ hai ( D và B trong thí dụ trên ) hoàn toàn có thể đổi thành hợp âm 7 .
Như thế là trong thời điểm tạm thời tất cả chúng ta đã hoàn tất việc tìm tên 6 người trong mái ấm gia đình, và theo thí dụ trên thì 6 hợp âm dùng trong bài nhạc này sẽ là : G – C – D7 – Em – Am – B7

3.  Ðặt các hợp âm vào bài nhạc:

Tìm ra 6 hợp âm chính dùng trong một bài nhạc rồi, câu hỏi sau đó là làm thế nào biết được khi nào thì đổi hợp âm ? Có 3 luật cơ bản sau đây :
1 ) Thông thường với các bài nhạc Việt thì mỗi ô nhịp dùng 1 hợp âm, đổi ở phách 1, đầu nhịp. Với những bài nhịp 4 thì đôi lúc dùng 2 hợp âm trong 1 ô nhịp, đổi ở phách 1 và 3 .

2)      Bài nhạc bắt đầu bằng chủ âm và kết ở ô nhịp cuối bằng chủ âm

3 ) Tùy theo chủ âm nào ( trưởng hay thứ ) mà những hợp âm của phe cha hay phe mẹ nắm hầu hết. Một bài khởi đầu ở cung La thứ ( Am ) thì hầu hết 2 cô con gái ( Dm và E7 ) sẽ theo sau mẹ mà … lấn lướt trong ngôi nhà này ! Sau khi bà mẹ và 2 cô con gái hát đã đời các hợp âm Am-Dm-E7 rồi thì ông cha và 2 con trai ( C-F-G7 ) lúc ấy mới được … lên tiếng … chỉ để biến hóa không khí ! Tuy nhiên vì chủ âm là La thứ nên làm gì đi nữa thì ở đầu cuối, phe bà mẹ cũng dành lại chủ quyền lãnh thổ. Do đó tổng thể lại phải trở lại cụm Am-Dm-E7 để chấm hết ở chủ âm La thứ ( Am ) .
Thông thường nếu biết đọc tên các nốt trong mỗi ô nhịp và thấy chúng giống như tên các nốt của hợp âm nào thì đó chính là hợp âm dùng cho ô nhịp này. Trong trường hợp học đệm đàn theo lối “ cấp tốc ” này thì ta chỉ còn cách là phải dùng tai nghe mà chọn … “ mò ” như sau :
1 ) Tìm một bản ghi các hợp âm cơ bản cho guitar – chỉ cần một trang tóm lược ghi vài chục hợp âm là đủ
2 ) Dùng cây guitar đánh trải 6 hợp âm cơ bản cho thật nhuyễn và quen tai
3 ) Bắt đầu với chủ âm ở ô nhịp tiên phong, hát ô nhịp sau đó và so với 6 hợp âm trên nghe xem hợp âm nào thuận tai nhất
4 ) Nên nhớ theo đúng 3 lời khuyên ghi ở phần này và tránh đừng quy đổi hợp âm lung tung .
Bạn chỉ cần theo mấy luật cơ bản theo 3 bước trong bài này là hoàn toàn có thể … “ trị được ” khoảng chừng 90 % những bài nhạc Việt !

4.  Vài vài lý thuyết nhạc lý cơ bản.

Bài học ngắn trong phần 1 trình diễn những quy luật “ bỏ túi ” giúp các bạn hoàn toàn có thể tìm ra các hợp âm cơ bản dùng trong 1 bài nhạc Việt nhanh gọn .
Muốn hiểu rõ thêm về những quy luật này thì các bạn cần biết vài điều kim chỉ nan cơ bản sau đây :

1. Quãng:  Hãy lấy các nốt nhạc sắp theo thứ tự : Do – Re – Mi – Fa – Sol –La – Si – Do ( kết bằng Do cho trọn 8 nốt).  Từ Do đến Re là quãng 2, Do đến Mi là quãng 3, Do – Fa (q 4), Do – Sol (q 5) v.v… Nói chung thì quãng là khoảng cách giữa 2 nốt nhạc.  Có nhiều loại quãng : trưởng, thứ, tăng, giảm, tùy thuộc vào khoảng cách giữa 2 nốt này.  Ðể đo khoảng cách thì cần dùng đơn vị gọi là  “nửa cung”

2. Cung và nửa cung:  Nhìn trên phím đàn guitar, bạn để ý là từ nốt Mi lên Fa và Si lên Do chỉ cách nhau có 1 phím, còn giữa các nốt khác thì cách nhau 2 phím.  Khoảng cách một phím như vậy là “nửa cung” và 2 phím là “1 cung”

3. Âm giai Do trưởng: Hãy dùng cây guitar để đàn 8 nốt Do – Re – Mi – Fa – Sol – La –Si – Do và để ý đến khoảng cách cung (c) và nửa cung (nc) giữa các nốt.  Ta sẽ thấy các khoảng cách này là:  c,c,nc, c, c,c,nc  hay để cho dễ nhớ thì đọc là : 1, 1, ½,    1,    1, 1, ½.  Tám nốt này có thể xem là gồm 2 nhóm 4 nốt “Do Re Mi Fa” và “Sol La Si Do”  cách nhau bởi 1 cung ( giữa Fa và Sol).  Mỗi nhóm 4 nốt này có cấu trúc  1, 1, ½  giống nhau.

4. Căn bản âm giai trưởng:  Chuỗi 8 nốt xếp theo thứ tự tên nốt liên tiếp như trên gọi là 1 “âm giai”, và chuỗi 8 nốt bắt đầu từ nốt Do nói trên nghe rất thuận tai.  Người ta dùng chuỗi 8 nốt với khoảng cách giữa các quãng như thế ( 1, 1, ½  –  1  –  1, 1, ½ ) làm mẫu của một “âm giai trưởng”

5. Tạo 1 âm giai trưởng từ các nốt khác:  Thử tạo 1 âm giai trưởng bắt đầu từ nốt Re.  Hãy dùng cây guitar thì sẽ thấy ngay lập tức

a. Re – Mi : 1 cung > OK
b. Mi – Fa : nửa cung > không được, phải tăng lên Fa # để có 1 cung
c. Fa # – Sol : nửa cung > OK
d. Sol – La : 1 cung > OK
e. La – Si : 1 cung > OK
f. Si – Do : nửa cung > không được, phải tăng lên Do # để có 1 cung
g. Do # – Re : nửa cung > OK
Âm giai Re trưởng như vậy sẽ mang 2 dấu thăng ở bộ khóa đầu bài nhạc ( Fa # và Do # ). Khi đàn 1 bài ở cung Re trưởng thì luôn nhớ là toàn bộ các nốt Fa và Do đều phải tăng nửa cung. Cứ theo cách trên thì bạn sẽ tìm được bộ khóa ( có mấy dấu thăng giảm ) của tổng thể các “ âm giai trưởng ” khác ( hãy ghi nhớ : 1, 1, ½ – 1 – 1, 1, ½ )

6. Làm sao để tạo hợp âm ?  Thử dùng âm giai Re trưởng.  Trên mỗi nốt ta hãy viết chồng lên thêm 2 nốt : Do Mi Sol, Re Fa# La, Sol Si Re, Fa# La Do#…Tập hợp 3 nốt này tạo thành 1 “hợp âm”  ( nên nhớ 2 nốt cách nhau thì gọi là “quãng” như vừa định nghĩa).  Tính từ gốc đi lên thì hợp âm Re trưởng gồm có 1 quãng 3 (Re Fa#) và 1 quãng 5 (Re La)

7. Luật 1 – 4 – 5: Khi chuyển từ hợp âm này sang hợp âm khác cũng có những quy luật riêng sao nghe cho hợp tai.  Chuyển động căn bản nhất là từ hợp âm 1 (chủ âm) đi qua hợp âm ở bậc 4 rồi bậc 5.  Ba hợp âm này đi với nhau rất hợp và có rất nhiều bài nhạc từ đầu đến cuối chỉ cần dùng 3 hợp âm này mà thôi.  Sau này khi khá hơn thì ta sẽ bàn thêm về những chuyển động khác

8. Quãng 3 trưởng 3 thứ là gì ?   Ba nốt “Re – Fa# – La” tạo thành hợp âm Re trưởng.  Hãy để ý quãng 3 Re Fa# gồm có 2 cung (Re – Mi, Mi – Fa#) và được gọi là quãng 3 trưởng.  Giờ đây nếu hạ nốt Fa# xuống nửa cung thành Fa (tức là chỉ còn 1 cung rưỡi) thì quãng Re Fa được gọi là quãng 3 thứ.  Trên cây guitar, khi đàn 3 nốt “Re Fa La” thì nghe ra có vẻ buồn (so với hợp âm Re trưởng Re Fa# La nghe vui hơn)  Chỉ cần thay đổi quãng 3 từ trưởng ra thứ ( bớt đi nửa cung) mà bản chất của hợp âm sẽ đổi ngay từ vui ra buồn.  

9. Hai câu thần chú:   Trên đây chỉ là những lý thuyết hết sức căn bản mà tôi đã thâu gọn lại.  Mới đọc qua thì sẽ thấy khó hiểu nhưng thực sự thì không đến nỗi nào!

Nếu muốn có thêm vài luật “ bỏ túi ” để tìm xem một hợp âm gồm có những nốt gì thì các bạn nên học thuộc lòng 2 câu … “ thần chú ” sau đây :

                             Fa Do Sol Re La Mi Si

và đọc ngược lại là :

                             Si Mi La Re Sol Do Fa

10. Những bước kế tiếp:  Cứ dần dần rồi chúng ta sẽ bàn đến các loại hợp âm khác, không nên vội vã. Hiện tại chúng ta chỉ mới bắt đầu với 2 loại hợp âm “trưởng” và “thứ”.  Kế tiếp sẽ đến “tăng” aug (augmented), “giảm” dim (dimínished) rồi sẽ đến “6th”, “sus” v.v.

Chia sẻ:

• Twitter
• Facebook

Thích bài này:

Thích

Đang tải …

Source: http://139.180.218.5
Category: Hợp âm guitar