Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương – Bác sĩ Sản phụ khoa – Khoa Sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Sinh non là một trong những biến chứng nguy hiểm trong tam cá nguyệt cuối của thai kỳ. Các biến chứng do sinh non chiếm tỷ lệ cao, gây tử vong cho trẻ sơ sinh trên toàn thế giới. Một trong những phương pháp có thể dự đoán nguy cơ sinh non ở những phụ nữ mang thai lần đầu là xét nghiệm fFN.

1. Sàng lọc nguy cơ sinh non

Một thai kỳ bình thường kéo dài khoảng 38 đến 42 tuần. Sinh non hiểu đơn giản là thai nhi được sinh ra quá sớm, từ khoảng tuần thứ 22 đến tuần thứ 37 của thai kỳ. Đây là một bất thường hay gặp, chiếm tỷ lệ khoảng 10% sản phụ nhập viện.

Thống kê trên toàn thế giới có khoảng 15 triệu trẻ sơ sinh mỗi năm được sinh sớm hơn bình thường. Bên cạnh đó, sinh non còn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho nhóm trẻ dưới 5 tuổi. Các bác sĩ có thể dự đoán nguy cơ sinh non ở những bà mẹ mang thai nhiều lần dựa vào những lần mang thai trước đó, tuy nhiên ở những phụ nữ mang con so thì vấn đề này tương đối khó khăn.

Do đó, một xét nghiệm có khả năng tiên lượng ngắn hạn nguy cơ sinh non đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt ở những bà bầu chưa đủ tuổi thai nhưng có những dấu hiệu chuyển dạ.

Hiện nay, có 2 xét nghiệm cận lâm sàng có khả năng sàng lọc, dự đoán nguy cơ sinh non là siêu âm chiều dài cổ tử cung và xét nghiệm fibronectin của bào thai (xét nghiệm fFN). Chỉ định xét nghiệm nào để dự đoán khả năng sinh non tùy thuộc vào dấu hiệu của từng sản phụ.

2. Xét nghiệm fibronectin của bào thai là gì?

Fibronectin bào thai (fFN) có bản chất là một protein, được sản xuất chủ yếu trong thời gian mang thai. Nơi sản xuất fibronectin là những tế bào ở vùng ranh giới giữa túi màng ối và tử cung mẹ, trong một khu vực giao nhau gọi là ngã ba uteroplacental. Do đó, xét nghiệm fFN thường cao ở khu vực này.

Xét nghiệm fibronectin của bào thai (gọi tắt là xét nghiệm fFN) là cận lâm sàng có thể dự đoán ngắn hạn nguy cơ sinh non ở những thai phụ có dấu hiệu chuyển dạ khi chưa đủ tuổi thai. Nếu xét nghiệm fFN dịch âm đạo dương tính, nguy cơ sinh non của sản phụ sẽ tăng cao trong khoảng 7 đến 14 ngày tiếp theo.

Một thai kỳ bình thường kéo dài trung bình 40 tuần và phụ nữ chuyển dạ sinh trong khoảng từ tuần 38 đến 42. Xét nghiệm fFN dịch âm đạo có thể cao trong giai đoạn sớm của thai kỳ, do đây là lúc các mô ở ngã ba uteroplacental thành lập, phát triển và giảm dần khi giai đoạn này hoàn thành.

Xét nghiệm fFN thường tăng từ tuần 36 trở lên được xem là bình thường vì chất này được phóng thích nhiều để chuẩn bị cho một thời kỳ chuyển dạ bình thường.

Bình thường từ tuần thứ 22 đến 35 của thai kỳ sẽ không phát hiện được xét nghiệm fibronectin của bào thai. Nếu xét nghiệm fFN cao trong giai đoạn này phản ảnh có sự bất thường ở ngã ba uteroplacental và gợi ý tăng cao nguy cơ sinh non.

3. Thai phụ nào cần thực hiện xét nghiệm fibronectin của bào thai

Chỉ định xét nghiệm fFN không được khuyến cáo ở những sản phụ bình thường không triệu chứng. Chỉ một số trường hợp bà bầu có triệu chứng hoặc nguy cơ sinh non cao mới cần xét nghiệm fibronectin của bào thai. Do đó, khi bà bầu có những dấu hiệu sau đây sẽ được chỉ định xét nghiệm fFN:

• Thường xuyên đau lưng, chuột rút;
• Đau bụng, đặc biệt là đau nửa bụng dưới;
• Dịch tiết âm đạo thay đổi bất thường;
• Sự mở cổ tử cung bất thường;
• Tăng áp lực vùng chậu;
• Tăng co bóp tử cung.

Xét nghiệm fFN thường thực hiện khi mẹ bầu mang thai từ 22 đến 35 tuần. Do xét nghiệm fibronectin của bào thai chỉ có khả năng dự đoán nguy cơ sinh non ngắn hạn trong khoảng 7-14 ngày nên sản phụ có thể lặp lại xét nghiệm sau 14 ngày nếu kết quả lần trước âm tính nhưng mẹ bầu vẫn có các dấu hiệu sinh non trên.

Xét nghiệm fFN giúp dự đoán nguy cơ sinh non để có các biện pháp điều trị thích hợp kéo dài tuổi thai cho thai nhi cứng cáp hơn, do đó chỉ định xét nghiệm này chỉ nên áp dụng ở những bà bầu đáp ứng các yêu cầu sau:

• Màng ối còn nguyên vẹn;
• Cổ tử cung mở dưới 3cm;
• Chảy máu âm đạo mức độ nhẹ;
• Không khâu cổ tử cung trước đó.

4. Quá trình xét nghiệm fFN

Quá trình xét nghiệm fFN được thực thi như sau :

• Các bác sĩ chuyên khoa sản sử dụng một miếng bông dài và mỏng đưa vào âm đạo của người phụ nữ;
• Sau đó sẽ tiến hành lấy một mẫu nhỏ dịch âm đạo ở ngay bên ngoài cổ tử cung hoặc túi cùng sau âm đạo;
• Tiến hành kiểm tra xét nghiệm fFN dịch âm đạo mới thu thập được;

Xét nghiệm fibronectin của bào thai là một thủ pháp đơn thuần, không xâm lấn nên không gây không dễ chịu cho thai phụ .

5. Kết quả xét nghiệm fFN

Kết quả xét nghiệm fFN dương tính chỉ có khả năng dự đoán nguy cơ sinh non chứ không chẩn đoán chắc chắn rằng nó sẽ xảy ra:

• Khi xét nghiệm fibronectin của bào thai thực hiện ở sản phụ có triệu chứng nghi ngờ sinh non cho kết quả bình thường thì nguy cơ sinh non chỉ dưới 1% trong 14 ngày tiếp theo. Do đó, nếu xét nghiệm fFN âm tính thì mẹ bầu có thể an tâm dưỡng thai và chờ ngày chuyển dạ bình thường.
• Nếu xét nghiệm fFN dương tính, bà bầu tăng nguy cơ sinh non thì các bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị và chăm sóc thích hợp. Khi thai nhi còn quá nhỏ, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp dưỡng thai đặc biệt để bảo đảm sức khỏe thai nhi, tránh cho em bé chào đời quá sớm khi khả năng sống không cao. Đặc biệt, một số thai kỳ có thể chỉ định tiêm corticosteroids liều cao để kích thích trưởng thành phổi thai nhi, tăng khả năng tự thở khi chào đời cho em bé.

6. Biện pháp giúp ngăn ngừa nguy cơ sinh non

Chuyển dạ sinh non gây hại rất nhiều đến sức khỏe trẻ sơ sinh nên không một bà bầu nào mong muốn điều đó xảy ra. Do đó, các sản phụ có thể áp dụng các biện pháp đơn giản dưới đây để hạn chế nguy cơ sinh non:

• Bổ sung đủ nước mỗi ngày để hạn chế tình trạng thiếu nước ở tử cung;
• Không nên nhịn tiểu quá lâu;
• Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, hạn chế viêm nhiễm;
• Hạn chế nằm ngửa, sản phụ khó chịu có thể nằm nghiêng sang hai bên;
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng bổ sung đầy đủ chất cho thai kỳ;
• Chế độ sinh hoạt, làm việc điều độ và nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng;
• Khám thai định kỳ thường xuyên;

Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường gợi ý nguy cơ sinh non thì người mẹ nên đến ngay các cơ sở y tế để thăm khám, làm các xét nghiệm chẩn đoán, theo dõi, tránh tình trạng sinh non cho trẻ.

Trẻ sinh non cũng rất khó nuôi, thường nhẹ cân, chậm lớn, cha mẹ phải mất nhiều công sức chăm sóc. Do đó, nhận thức được những yếu tố làm tăng nguy cơ sinh non sẽ giúp gia đình và bác sĩ có biện pháp xử lý kịp thời để trẻ sinh ra được khỏe mạnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện đã cứu sống hàng nghìn trường hợp trẻ sinh non trong nhiều năm qua. Vinmec đã làm chủ các biện pháp nuôi sống trẻ sinh cực non, đồng thời là bệnh viện đầu tiên tại miền Bắc nuôi sống trẻ sinh non 24 tuần. Các quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sinh non nói riêng và trẻ sơ sinh có bệnh lý nói chung tại Vinmec đem lại hiệu quả tương đương với các quốc gia tiên tiến, tăng thêm cơ hội cứu chữa và sống khỏe mạnh cho trẻ sinh non, tăng cơ hội cho các gia đình hiếm muộn.

Vì thế nếu nằm trong diện sinh non cao, mẹ bầu nên chọn những cơ sở y tế, bệnh viện uy tín như Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thăm khám, theo dõi thai kỳ và triển khai những giải pháp dự trữ sinh non hiệu suất cao .

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường