Tác giả Trần Văn Cường
Bạn đang đọc: Hà Nội – tình yêu và nỗi nhớ của Trần Văn Cường
Mở đầu bài thơ, tác giả viết :
Hà Nội ơi !
Ta xa nhau mấy độ thu rồi
Hương hoa sữa vẫn nồng nàn góc phố
Nghe hương cốm thoảng về trong gió
Tóc em bay biết mấy xuân ngời
Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng viết : “ Khi ta ở chỉ là nơi đất ở / Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn ”. Không phải ngẫu nhiên tất cả chúng ta nhớ thương, lưu luyến một địa điểm nào đó nếu như nó không gắn với những kỷ niệm của riêng mình. Trần Văn Cường gửi tình yêu so với Hà Nội bởi ở đó có những kỷ niệm đẹp về một thời anh đã từng mộng mơ .
Câu cảm thán “ Hà Nội ơi ! ” không chỉ là tiếng gọi mà còn là tiếng lòng tác giả khi nỗi nhớ kìm nén chợt bật nên thành lời. Tác giả sử dụng mùa thu làm đơn vị chức năng thống kê giám sát có tính biểu trưng về thời hạn. Nhân vật trữ tình trong bài thơ này không nhớ nổi thời hạn chia xa người con gái ấy là bao lâu, “ mấy độ thu rồi ” không phải là thời hạn đơn cử, nhưng chắc rằng thời hạn ấy đã lùi vào quá khứ xa xăm lắm, và hai người đã xa nhau từ rất lâu rồi. Và nỗi nhớ cũng không thể nào đong đếm bằng thời hạn đơn cử. Câu thơ, vì vậy, càng giàu xúc cảm hơn nhờ tài khôn khéo sử dụng ngôn từ ước đạt của tác giả .
Hà Nội có nhiều mùa để nhớ nhưng có lẽ rằng khi viết về Hà Nội, nhà thơ nào cũng dành cho mùa thu những tình cảm đặc biệt quan trọng. Mùa thu Hà Nội cũng có một độc quyền đẹp nhất trong thơ Trần Văn Cường. Trong “ Hà Nội – tình yêu và nỗi nhớ ”, ta thấy một mùa thu Hà Nội êm ả dịu dàng mà lay động, nhẹ nhàng mà thâm thúy với hoa sữa thơm hương “ nồng nàn góc phố ”, với hương cốm thoảng về trong gió heo may. Chỉ điểm qua một chút ít thôi nhưng mùa thu Hà Nội đã hiện lên với bao hình ảnh đặc trưng qua ngòi bút đặc tả tinh xảo của tác giả. Và trên cái nền đó, hình ảnh “ em ” đã hiện lên với bao sắc xuân ngời đầy sức sống .
Để rồi ký ức về em lại hiện ra trước mắt nhân vật trữ tình : đó là những kỷ niệm cùng em dạo quanh phố phường Hà Nội, ngắm những cánh hoa sưa trắng tinh khôi vương trên mái chùa Một Cột, để mỗi lần nhớ Hà Nội là mỗi lần “ anh ” lại thêm ngẩn ngơ đắm chìm trong vẻ đẹp của hoa sưa, để sống lại những kỷ niệm ngọt ngào với “ em ”. Nhớ những chiều thu sánh vai em rải bước bên Hồ Tây lộng gió, nhớ lời thề trao nhau giữa buổi chiều tím hoàng hôn. Ta thấy, cách lựa chọn khoảng trống và thời hạn của Trần Văn Cường ở đây đều rất “ tình ” :
Em ngọt ngào sánh bước bên anh
Hoa sưa vương mái chùa Một Cột
Phút thẹn thùng làn môi xinh e ấp
Trao hẹn thề giữa chiều tím hoàng hôn
Tôi đặc biệt quan trọng thích câu thơ “ Hoa sưa vương mái chùa Một Cột ”. Hà Nội đã đi vào thơ của Trần Văn Cường thật tinh xảo ! Không phải là hoa sưa “ rụng ” hay hoa sưa “ rơi ” mà là hoa sưa “ vương ’. “ Vương ” vừa là động từ, vừa là tính từ, vừa hữu hình lại vừa vô hình dung, rất tương thích để miêu tả xúc cảm, nhất là những cảm hứng gợi nên từ kỷ niệm, khiến cho người đọc cũng cộng hưởng niềm khắc khoải, nhung nhớ cùng với nhân vật trữ tình .
Và ta thấy, mỗi khổ thơ trong bài đều có sự hiện hữu của “ em ”. Nhớ Hà Nội là bởi có hình bóng em, có tình em. Cho nên, tác giả đã đặt nhan đề bài thơ là Hà Nội – tình yêu và nỗi nhớ là vì lẽ đó .
Ở bài thơ này, mạch cảm hứng được Trần Văn Cường bộc lộ trên trục thời hạn tuyến tính : những ngày bên em – ngày chia tay nhau – và hiện tại khi “ em ” chỉ còn trong ký ức. Mỗi khổ thơ, mỗi khúc đoạn thời hạn ấy gắn với một nỗi niềm, một xúc cảm riêng. Nếu quá khứ – những ngày bên em quay trở lại trong hoài niệm của tác giả về những kỷ niệm ngọt ngào thuở bắt đầu : “ phút thẹn thùng làn môi xinh e ấp ” thì ngày chia tay nhau lại chìm vào xúc cảm lưu luyến, vấn vương :
Anh đi xa mang theo dáng Thủ đô
Cả dáng em chiều chiều kinh ngạc
Bài thơ xưa anh viết còn dang dở
Của mối tình khờ dại tuổi đôi mươi
Đọc hai câu thơ đầu của khổ thơ này, bất chợt khiến tôi nhớ tới câu thơ “ Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm ” ( Tây tiến ) của nhà thơ Quang Dũng. Dường như Hà Nội và thiếu nữ luôn nằm trong mối liên tưởng của người nghệ sĩ bởi sự yêu kiều, thơ mộng. Dáng em và dáng Thủ đô đã theo nhân vật trữ tình đến suốt cuộc sống : “ Hà Nội và em theo suốt cuộc sống tôi ”. Hai câu sau tác giả nhắc đến những kỷ niệm rất đẹp qua sự dang dở của bài thơ anh viết thời xưa và qua mối tình thuở đôi mươi. “ Thuở đôi mươi ” là một cụm từ phiếm chỉ, để nói lên độ tuổi đẹp nhất, sung sức nhất của tuổi trẻ, và mối tình giữa anh và em vẫn còn khờ dại, lời tỏ tình vẫn còn dang dở bởi thời xưa anh chưa dám thổ lộ hết cùng em cũng giống như bài thơ anh viết Tặng Kèm em năm nào. Nhưng chính vì còn dang dở mà nó mới đẹp, mới đầy sự nuối tiếc trong anh khi “ em ” chỉ còn là nỗi nhớ, chỉ còn là niềm lưu luyến mãi khôn nguôi .
Bài thơ khép lại bằng những tình cảm ngọt ngào, nồng nàn, ngọt ngào trong tâm hồn nhân vật trữ tình và niềm mong ước giản đơn nhưng rất chính đáng là một ngày được sánh bước cùng em ôn lại ký ức thuở khởi đầu trên mảnh đất TP. hà Nội tươi đẹp :
Ta trao em vị ngọt trong lành
Con phố nhỏ lưu lời thề vụng dại
Nồng nàn môi em, nồng nàn tim ta mãi
Ước một ngày về chốn cũ cùng em
“Hà Nội – tình yêu và nỗi nhớ” đã đưa người đọc chìm vào dòng ký ức, được sống chậm lại và cảm nhận một Hà Nội trữ tĩnh, yên bình, với mùa thu lãng mạn, với 36 phố phường vọng về trong lịch sử, với tháp rùa cổ kính soi bóng xuống Hồ Gươm và trên hết là tình yêu trong sáng thuở đôi mươi của nhân vật trữ tình.
Đọc bài thơ “ Hà Nội – tình yêu và nỗi nhớ ” của Trần Văn Cường, chắc rằng mỗi người sẽ tìm được cho mình một cảm xúc bình yên, sâu lắng và đặc biệt quan trọng là nhìn thấy bóng hình của mình trong đó. Bài thơ đi vào lòng người một cách tự nhiên, ấn tượng, chất chứa nhiều xúc cảm về tình cảm lứa đôi và một tình yêu da diết, vĩnh hằng so với “ TP Vì Hòa Bình ” – Thủ đô ngàn năm văn hiến của tất cả chúng ta .
Tôi cho rằng những vần thơ này sẽ “ sống mãi với thời hạn ” bởi sự mới lạ về nội dung và cách sử dụng từ ngữ cũng như dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ tài tình của tác giả Trần Văn Cường .
Quế Hương
Source: http://139.180.218.5
Category: tản mạn