Người vui, người sốc

Bài hát Chị ong nâu và em bé của nhạc sĩ Tân Huyền vốn đã quen thuộc, gắn bó với nhiều thế hệ, nay bất ngờ được quan tâm trở lại trên mạng xã hội. Nhưng đó không phải là ca khúc nguyên tác mà là các bản chế Chị ong nâu nấu nầu nâu, Chị ong nâu remix, Chị ong nâu chế, Chị ong nâu nâu phiên bản thất tình… với giai điệu và ca từ hoàn toàn xa lạ: Chị ong nâu nấu nâu nấu nầu nâu/ Chị bay đi đâu đi đâu về đâu…

Trào lưu này bắt nguồn từ video trên YouTube đăng tải bài hát chế của một sinh viên đang học tại Hà Nội. “Chị ong nâu” đã in trong tâm thức nhiều thế hệ là ca khúc thiếu nhi trong trẻo, khuyên nhủ các em nhỏ hãy học tập và làm việc một cách chăm chỉ, nhưng phiên bản chế này đã khoác lên cho “chị ong” một phong cách thất tình, ủy mị. Sau đó, đã có nhiều bạn trẻ cover lại những tên gọi khác. Không chỉ vậy, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng cũng nhanh chóng bắt “trend” góp thêm các clip biến tấu với nhiều phiên bản khác nhau: Phạm Đình Thái Ngân cho ra Chị ong nâu và em bé phiên bản Muộn rồi mà sao còn, nhạc sĩ Hồ Hoài Anh thêm phiên bản miền Tây… Không chỉ có ca khúc của nhạc sĩ Tân Huyền, nhiều bài hát thiếu nhi khác như Cô và mẹ (nhạc sĩ Phạm Tuyên), Cháu yêu bà (nhạc sĩ Xuân Giao), Mẹ yêu không nào (nhạc sĩ Lê Xuân Thọ)… cũng được “ấn” vào những lời ca hoàn toàn khác so với bản gốc, thậm chí có những lời lẽ khá thô tục, não tình…

Không phủ nhận việc cover ca khúc cũ đã không ít mang đến những phút giây thư giãn giải trí cho công chúng trong thời gian giãn cách xã hội, nghe giai điệu quen thuộc của tuổi thơ vang lên một cách khác lạ, không ít người cảm thấy mê hoặc, bật cười. Tuy nhiên, nhiều người lại cảm thấy “ sốc ” khi nhạc thiếu nhi bỗng biến thành nhạc người lớn. Khi nghe bài hát thiếu nhi được “ chế ” ở trên mạng, ca sĩ Nguyễn Ngọc Anh san sẻ : “ Tôi không thích chút nào, thậm chí còn còn thấy hơi phản cảm. Nó chỉ là những phút ngẫu hứng của ai đó, nhưng với bản cover như vậy thì âm nhạc trở nên thông thường. Có thể mọi người đang rảnh rỗi, nghe âm nhạc như vậy thì lấy vui là chính, nhưng nếu đặt vào vị trí tác giả thì sẽ buồn, không thú vị gì giai điệu cover đấy ”. Bởi tác phẩm thiếu nhi, để đạt được tiêu chuẩn thiếu nhi yêu dấu, người lớn cũng thương mến và nhà trường đưa vào chương trình màn biểu diễn không đơn thuần chỉ là yếu tố giai điệu, mà còn là ca từ có nội dung tương thích, đơn thuần, dễ hiểu và trong sáng .

Tôn trọng bản quyền và giá trị nguyên tác

Việc “chế” lời bài hát cho vui đã diễn ra khá phổ biến lâu nay ở nước ta. Nhiều ca khúc được chế để giải trí trên mạng xã hội hoặc quảng cáo sản phẩm trên sóng phát thanh, truyền hình. Các bài hát được chế thường rất nổi tiếng. Chưa nói chuyện hay dở, điều đầu tiên cần bàn quanh việc “chế” ca từ mới, cover ca khúc là vấn đề bản quyền. Theo ông Đinh Trung Cẩn, Giám đốc Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), tất cả những bản nhạc “chế” đều được xem như là tác phẩm phái sinh từ tác phẩm gốc. Dù chúng được sử dụng khai thác với mục đích gì đi nữa, kinh doanh hay không kinh doanh trên các phương tiện truyền thông hay các trang mạng xã hội, nghe nhạc trực tuyến, thậm chí là trong các tiết mục tấu hài trên sân khấu, trong các chương trình truyền hình đã và đang phát sóng đều được xác định là hành vi xâm phạm bản quyền, nếu chưa được sự đồng ý của tác giả.

Tuy nhiên, ngay cả khi yếu tố pháp lý được thực thi trang nghiêm, thì việc biến hóa ca từ, đưa lời hát như thế nào để vừa tương thích, vừa tôn trọng giá trị của nguyên tác, vừa bảo vệ những giá trị tư tưởng – thẩm mỹ và nghệ thuật mà nguyên tác vốn chuyển tải vẫn là điều cần được đo lường và thống kê thận trọng và chăm sóc đúng mức. Điều này góp thêm phần thiết kế xây dựng môi trường tự nhiên âm nhạc lành mạnh, vô hiệu hiện tượng kỳ lạ xô bồ, nhảm nhí, làm méo mó tác phẩm, tác động ảnh hưởng đến xúc cảm nghệ thuật và thẩm mỹ của công chúng. Đặc biệt, với những ca khúc thiếu nhi, nhạc chế là yếu tố rất cần chăm sóc. Nhiều quan điểm cho rằng, thiếu nhi là đối tượng người tiêu dùng thụ hưởng âm nhạc đặc biệt quan trọng, âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của những em. Khi sáng tác ca khúc cho lứa tuổi này, những nhạc sĩ đều mong mỏi mang đến cho những em xúc cảm âm nhạc trong sáng. Do vậy, việc chế những ca khúc thiếu nhi theo kiểu người lớn hoàn toàn có thể “ mua vui ” trong 1 số ít thực trạng nhất định, nhưng không nên quá đà, trở thành một xu thế, làm ảnh hưởng tác động tới cách cảm nhận âm nhạc của thế hệ “ măng non ” .
Ca sĩ Ngọc Anh cũng cho rằng, âm nhạc dễ gây tác động ảnh hưởng với niềm tin và tư tưởng của trẻ. Nếu những bài hát chế tràn ngập như vậy, vô hình trung sẽ cổ xúy cho mô hình âm nhạc thiếu lành mạnh. “ Tôi vẫn nghĩ hoàn toàn có thể cover theo nhiều kiểu, có tiết tấu khác nhau, nhưng ý thức vẫn phải giữ, còn như nhiều bài lúc bấy giờ đang bị đổi khác trọn vẹn giai điệu, âm nhạc, biến tướng cả bài hát, mất hết niềm tin của bài hát nguyên gốc, tác động ảnh hưởng tới sự tiếp đón của người theo dõi nhỏ tuổi ”, Ngọc Anh trăn trở .

Hoàng Huy | Tổng hợp.

Source: http://139.180.218.5
Category: Nhạc chế