Cytokinin (viết tắt trong tiếng Anh: CK) là nhóm hormone thực vật thứ ba được phát hiện sau auxin và gibberellin.

Vào năm 1955 khi Miller, Skoog và những tập sự đã tách được một chất từ việc hấp mẫu DNA của tinh dịch cá thu có năng lực kích thích sự phân loại tế bào can đảm và mạnh mẽ trong nuôi cấy mô, gọi là kinetin .

Cytokinin tự nhiên trong cây được tách ra lần đầu tiên năm 1963 bởi Letham và Miller ở dạng kết tinh từ hạt ngô gọi là zeatin có hoạt tính mạnh hơn kinetin 10-100 lần. Sau đó người ta đã phát hiện ra cytokinin ở trong các thực vật khác nhau và là một nhóm chất kích thích sinh trưởng quan trọng ở trong cây.

Công thức hóa học.

• Adenin
• Zeatin
• Dihydrozeatin

Chất tổng hợp

• Kinetin
• Benzyladenine
• Chrophenylurea

Vai trò sinh lý.

Cytokinin có khả năng kích thích sự phân chia tế bào mạnh mẽ ở thực vật. Vì vậy mà cytokinin là các chất hoạt hóa sự phân chia tế bào. Có hiệu quả này là do cytokinin hoạt hóa mạnh mẽ sự tổng hợp acid nucleic và protein. Cytokinin có mặt trong các RNA vận chuyển.

Cytokinin ảnh hưởng rõ rệt và rất đặc trưng lên sự phân hóa cơ quan của thực vật, đặc biệt là sự phân hóa chồi. Từ lâu người ta đã chứng minh rằng sự cân bằng tỉ lệ giữa auxin (phân hóa rễ) và cytokinin (phân hóa chồi) có ý nghĩa rất quyết định trong quá trình phát sinh hình thái của mô nuôi cấy in vitro cũng như trên cây nguyên vẹn. Nếu tỉ lệ auxin cao hơn cytokinin thì kích thích sự ra rễ, còn tỉ lệ cytokinin cao hơn auxin sẽ kích thích sự xuất hiện và phát triển của chồi. Để tăng hệ số nhân giống, người ta tăng nồng độ cytokinin trong môi trường nuôi cấy ở giai đoạn tạo chồi in vitro.

Cytokinin có năng lực ngưng trệ sự hóa già của cơ quan và của cây nguyên vẹn. Chẳng hạn khi một lá bị ngắt khỏi cây thì chúng đặc trưng bằng sự giảm hàm lượng diệp lục và sẽ hóa vàng làm giảm hàm lượng của protein và acid nucleic. Nếu như lá tách rời được giải quyết và xử lý cytokinin thì duy trì được hàm lượng protein và diệp lục trong thời hạn lâu hơn và duy trì được màu xanh lâu hơn. Hiệu quả ngưng trệ sự hóa già, lê dài tuổi thọ của cơ quan hoàn toàn có thể chứng tỏ là khi cành giâm ra rễ thì rễ tổng hợp cytokinin nội sinh và lê dài thời hạn sống của lá lâu hơn .Trên cây nguyên vẹn thì khi hệ rễ tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ sẽ là lúc cây trẻ và sinh trưởng mạnh. Nếu mạng lưới hệ thống rễ bị thương tổn thì cơ quan trên mặt đất sẽ chóng già .Cytokinin trong một số ít trường hợp ảnh hưởng tác động lên sự nảy mầm của hạt và củ. Vì vậy nếu giải quyết và xử lý cytokinin cũng hoàn toàn có thể phá bỏ trạng thái ngủ nghỉ của hạt, củ, chồi .Ngoài ra trong mối đối sánh tương quan với auxin, cytokinin có tác động ảnh hưởng tới lợi thế ngọn của cây. Cytokinin làm yếu hiện tượng kỳ lạ lợi thế ngọn, làm phân hóa cành nhiều. Chính vì thế mà từ rễ ( cơ quan tổng hợp cytokinin ) lên chồi ngọn ( cơ quan tổng hợp auxin ) thì hiện tượng kỳ lạ lợi thế ngọn càng tăng dần tương ứng với hàm lượng auxin và giảm hàm lượng cytokinin .

Cơ chế tác dụng.

Cytokinin tác động ảnh hưởng đến quy trình phân hóa tế bào, đến quy trình phát sinh cơ quan, ngưng trệ sự già hóa, có lẽ rằng ở mức độ phân tử. Nhưng chính sách tác động ảnh hưởng của cytokinin chưa sáng tỏ một cách trọn vẹn. Những kỹ năng và kiến thức lúc bấy giờ về chính sách ảnh hưởng tác động của cytokinin lên quy trình sinh trưởng của cây hoàn toàn có thể tóm tắt như sau :Khi thiếu cytokinin thì tế bào không phân loại được mặc dầu DNA hoàn toàn có thể liên tục được tổng hợp nhưng quy trình tổng hợp protein không xảy ra. Vì vậy cytokinin tham gia sự tổng hợp protein ở tiến trình từ mRNA :

            Phiên mã                                      Dịch mã
DNA ———————————> mRNA ———————————> Protein
     ↑
    Cytokinin

Cytokinin có mặt trong acid nucleic do đó ảnh hưởng đến sự tổng hợp protein. Cytokinin xâm nhập nhanh chóng vào các RNA và giữ một chức năng điều chỉnh nào đó cho tRNA trong quá trình tổng hợp protein. Chức năng điều chỉnh của cytokinin trong tRNA được thực hiện có lẽ bằng cơ chế ngăn chặn sự nhận mặt sai của các codon trên anticodon trong quá trình sinh tổng hợp protein.

Tác dụng hầu hết của cytokinin là kích thích sự tổng hợp DNA, RNA trong tế bào. Thông qua chính sách di truyền cytokinin ảnh hưởng tác động lên quy trình sinh tổng hợp protein, từ đó tác động ảnh hưởng đến sự tổng hợp enzyme thiết yếu cho sự phân loại và sinh trưởng của tế bào. Hiệu quả của cytokinin trong việc ngăn ngừa sự già hóa có tương quan nhiều đến năng lực ngăn ngừa sự phân hủy protein, acid nucleic và diệp lục hơn là năng lực kích thích tổng hợp chúng. Có lẽ cytokinin ngăn ngừa sự tổng hợp mRNA tinh chỉnh và điều khiển sự tổng hợp nên những enzyme thủy phân .

Liên kết ngoài.

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường