Một trong những chữ mê hoặc nhất trong tiếng Anh là chữ “ elite ”, vì ý nghĩa của nó không chỉ phong phú mà còn mang tính thời sự không riêng gì ở quốc tế mà còn ở Nước Ta. Ở Nước Ta, có người dùng khái niệm elite ( tinh hoa ) để biện minh cho nhu yếu xây nhà hát ở Thủ Thiêm, và chủ trương này bị phản đối kịch liệt. Hiểu được ý nghĩa mới của chữ elite sẽ hiểu tại sao người ta khinh bỉ những kẻ tự nhận là elite .Cũng như nhiều chữ khác mang tính văn hóa truyền thống trong tiếng Anh, chữ elite có nguồn gốc từ tiếng Pháp. Tiếng Pháp có chữ “ élite “, và chữ này trong trong thực tiễn xuất phát từ tiếng Pháp cổ “ eslite ” ( thế kỉ 12 ). Và, eslite thì lại có nguồn gốc từ tiếng Latin “ eligere “, có nghĩa là tinh lọc. Trước đây, elite trong tiếng Anh chỉ là danh từ, nhưng đến giữa thế kỉ 19 thì nó lại được sử dụng như thể một tính từ. Trong tiếng Anh, chữ elite chỉ Open trên giấy in từ năm 1920. Như vậy, dù chữ này ( elite ) tương đối cổ, nhưng trên sách vở thì nó chỉ mới Open gần 100 năm thôi .

Chữ elite được dịch sang tiếng Việt là ‘tinh hoa’, ‘tinh túy’, ‘tinh tú’, ‘cao cấp’. Và, cách dùng trong báo chí phổ thông có thể hiểu là chỉ những người thuộc tầng lớp có học thức cao hoặc có địa vị cao trong xã hội (như địa vị chính trị, địa vị kinh tế, địa vị nghệ thuật). Khi những người cầm quyền Sài Gòn muốn xây nhà hát giao hưởng ở Thủ Thiêm, một trong những người ủng hộ là chồng một cô ca sĩ, và người này cũng dùng khái niệm ‘tinh hoa’ để biện minh: “Nếu Việt Nam không có tầng lớp tinh hoa, quý tộc có hiểu biết và nếp sống văn minh như người dân các nước phát triển, thì ai sẽ là người dẫn dắt dân tộc Việt trở thành quốc gia giàu có, văn minh, sánh vai với các nước khác trong khu vực và trên thế giới?” Tóm lại, elite trong tiếng Việt được hiểu là tinh hoa, và thành phần elite là những người đi tiên phong ‘dẫn dắt dân tộc’, tức là một thành phần thượng tầng xã hội đáng quí và đáng kính.

Bạn đang xem : Elitist là gìNhưng trong trong thực tiễn chữ elite hiểu theo nghĩa trên có lẽ rằng hơi phiến diện. Ở đây, tôi không bàn Nước Ta có hay không có giai tầng tinh hoa và quí tộc, mà chỉ bàn về ý nghĩa của chữ elite trong tiếng Anh. Chữ elite không hẳn có nghĩa ‘ tốt ’ như trên, mà trong thực tiễn nó còn là một cách chửi, một cách mỉa mai .

Elite: tố chất và quyền lực

Cách tốt nhất để hiểu một chữ trong tiếng Anh là tìm hiểu thêm những từ điển chuẩn như Oxford. Từ điển Oxford định nghĩa elite là “ the choice part of flower ( of society or any body toàn thân of persons ) ”, tức là tinh chất của hoa — hay ‘ tinh hoa ’. Từ điển Oxford định nghĩa elite qua hai nghĩa tương quan đến năng lực và quyền lực tối cao ( 1 ) 🙁 a ) elite chỉ một nhóm người tinh lọc có năng lực cao hơn hoặc năng lực tốt hơn toàn bộ những người còn lại trong xã hội. Chẳng hạn như báo chí truyền thông hay viết câu đại khái như “ China’s scientific elite ” chỉ những người có vị thế cao trong mạng lưới hệ thống khoa học Trung Quốc. Trong những hiệp hội khoa học, những người đạt đẳng cấp và sang trọng “ Fellow ” được xem là ‘ elite ’ của hiệp hội đó, hay trong những tập san khoa học, những kẻ ngồi trong hội đồng chỉnh sửa và biên tập có quyết định hành động đến ‘ vận mệnh ’ của khu công trình điều tra và nghiên cứu cũng được gọi là ‘ elite ’ .( b ) elite là một nhóm người có quyền lực tối cao và ảnh hưởng tác động lớn đến xã hội. Quyền lực và ảnh hưởng tác động hoàn toàn có thể đến từ vai vế trong mạng lưới hệ thống chính trị cầm quyền, và ảnh hưởng tác động cũng hoàn toàn có thể xuất phát từ sự phong phú và học vị. Cũng hoàn toàn có thể hiểu elite như là ‘ chóp bu ’. Ví dụ như báo chí truyền thông phương Tây hay viết “ the ruling elite wants to reform our economy ”, tức là ‘ bọn cầm quyền chóp bu muốn cải cách nền kinh tế tài chính tất cả chúng ta. ’

Một chữ có liên quan hay biến thể của elite là “elitist“. Chữ elitist theo từ điển tiếng Anh có nghĩa là những người tin rằng xã hội nên được dẫn dắt bởi những kẻ trong giai tầng elite. Hiểu theo nghĩa này thì anh chàng phu quân của cô ca sĩ kia được xem là “elitist” vậy.

Elite: tính từ

Elite cũng hoàn toàn có thể là tính từ, và nếu là tính từ nó có nghĩa là “ the best, the most skilled, the most experienced people of a larger group ” ( tốt nhất, kĩ năng tinh luyện nhất, kinh nghiệm tay nghề cao nhất ). Chẳng hạn như “ an elite unit ” hoàn toàn có thể hiểu là một đơn vị chức năng tinh nhuệ nhất. Dĩ nhiên, trong mạng lưới hệ thống giáo dục, một “ elite university ” phải được hiểu là trường ĐH Gianh Giá nhất, nổi tiếng nhất, thường được xếp hạng cao trong những bảng xếp hạng ĐH quốc tế. Chẳng hạn như những ĐH trong nhóm Go8 của Úc được xem là “ elite universities “ .Xem thêm : Đội Hình Vệ Binh Tinh Tú Mùa 3, Cách Build Đội Hình Vệ Binh Tinh Tú Dtcl Mùa 3

Elite: những kẻ ăn hại

Trong những cuộc bàn luận khoa học hay chính trị, nhiều lúc tôi nghe người ta dùng cách nói kiểu “ That is a typical vew of an elite ” để bác bỏ quan điểm của người phát biểu. Sau này, có dịp tìm hiểu và khám phá tôi mới biết hóa ra chữ elite còn có ý nghĩa xấu ! Thật vậy, cũng giống như nhiều chữ trong tiếng Anh, ý nghĩa của elite cũng bị “ đột biến ” theo thời hạn, và giờ đây nó còn bao hàm ý nghĩa có khi trọn vẹn đối nghịch với nghĩa truyền thống cuội nguồn ( 2 ) .Khi dùng trong văn cảnh xấu đi, chữ elite còn có nghĩa là những kẻ xấu nhất, những giai tầng chỉ làm hại xã hội. Cổ tổng thống Richard Nixon là gọi những kẻ trong tiếp thị quảng cáo, khoa bảng, và điện ảnh Hollywood chuyên chỉ trích ông là “ elite ”. Chữ elite do đó nó còn được dùng để mỉa mai những kẻ “ ăn hại. ”

Bàn luận về chữ elite theo ý nghĩa mới, tôi thấy bài của Susan Jacoby trên New York Time (3) là hay nhất. Theo đó, sự đột biến của chữ elite diễn ra từ những 40 năm trước. Khi nói kẻ nào đó có ý kiến kiểu elite (hiểu theo nghĩa tính từ — elite opinion) thì đó cũng là cách nói ý kiến đó xa rời thực tế, vô dụng, tào lao, thậm chí … ngu xuẩn. Theo bài báo vừa kể, bà Hilly Clinton dùng mệnh đề “elite opinion” để bác bỏ những ý kiến trái chiều của những ai chỉ trích chính sách kinh tế của bà.

Chữ elite còn được dùng với hàm ý khinh bỉ, và cách dùng này xuất phát từ thập niên 1950 ở bên Mĩ. Thời đó, trong những ĐH những kẻ thuộc nhóm thiểu số theo đuổi những chủ đề điều tra và nghiên cứu hiếm ( như điều tra và nghiên cứu về vai trò của phụ nữ hay người thiểu số ) được xem là nhóm ‘ dung nạp ’ ( inclusionary ), còn những kẻ thuộc nhóm hầu hết với bằng cấp cao chót vót và giữa vị thế quan trọng trong khoa học xem những chủ đề đó là vớ vẩn, và họ được gán cho cái thương hiệu “ elitist “ .Một trong những người dùng ý nghĩa của chữ elite một cách khinh bỉ nhất là Tổng thống Donald Trump. Thật ra, ông chưa bao dùng chữ elite, mà chỉ dùng ý của nó. Những người chỉ trích và chê bai ông Trump nhiều nhất có lẽ rằng là giới báo chí truyền thông và những giáo sư ĐH mà Nixon từng gọi bằng danh từ elite hay elitist. Nhưng theo tâm lý của Trump thì những kẻ elitist đó có những tâm lý và niềm tin xa rời xã hội ; xã hội không còn tin họ nữa. Truyền thông thì đặt điều nói dối. Bọn làm khoa học cũng gian dối chả kém. Bọn nghệ sĩ vẫn còn sống trong cái ‘ cocoon ‘ tưởng tượng do chính họ tạo ra. Một trào lưu mới đang hình thành chống lại những kẻ trong giai tầng elite và elitist, mà Trump là một đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội. Trong tranh cử, ông Trump xem phe đối phương là elite, còn ông là người của đại chúng, người sẽ định nghĩa lại ý nghĩa của chữ elite trong thế kỉ 21 như là những kẻ ăn hại mà “ làm tàng ”. Trump trở thành một loại quân vương thế kỉ 18, tự tin với một viễn kiến cá thể bao trùm từ A đến Z, và viễn kiến đó hoàn toàn có thể biến hóa như nhịp tim ! Ông không cần đến bọn elite, vì ông nghĩ họ không hiểu ông. Ngược lại, bọn elite vẫn nhìn nhận ông theo những chuẩn mực mà họ tạo ra và không nhận ra rằng công chúng không còn tin vào họ nữa. Không phải ngẫu nhiên mà một nhóm ủng hộ ông Trump nói rằng những kẻ elite ( ý nói phe bà Clinton ) vẫn chưa hiểu tại sao họ thất cử ( the elite still don’t undertand how they lost ). Sự sự không tương đồng giữa hai bên là ở chỗ đó : một bên thì đang diễn tiến rất nhanh và đang định nghĩa lại những chuẩn mực mới, và một bên thì vẫn bám lấy chuẫn mực cũ .Quay lại định nghĩa elite ở Nước Ta như là ‘ tinh hoa ’, tôi thấy cũng có vài điều cần bàn. Hiểu theo nghĩa một nhóm cầm quyền thì rõ ràng nước nào, kể cả Nước Ta, đều có giai tầng tinh hoa. Nhưng hiểu theo ý nghĩa tố chất cao thì Nước Ta có lẽ rằng thiếu giai tầng tinh hoa, chính bới những người cầm quyền và những kẻ giàu sang không hề được công chúng nể phục vì họ làm giàu qua tận dụng những mối quan hệ và tận dụng những người nghèo. Có lẽ chữ elite hay tạm gịi là ‘ tinh hoa ’ ở Nước Ta cũng hoàn toàn có thể hiểu theo nghĩa xấu đi. Thật vậy, tôi nghĩ so với hầu hết người Thủ Thiêm bị mất đấy — à không, ‘ cướp đất ’ mới đúng — thì những kẻ nói đến giai tầng tinh hoa để biện minh cho chủ trương thiết kế xây dựng nhà hát giao hưởng hoàn toàn có thể hiểu theo ý nghĩa thứ hai của chữ elite, tức là những kẻ ăn hại và tàn phá xã hội .

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường