Nhiều câu hỏi đặt ra sau chương trình này là khi chế lời mới để diễn như vậy, người chế có xin phép tác giả hay không ? Sử dụng nhạc “ chế ” trong chương trình màn biểu diễn có vi phạm pháp lý hay không ?
Từ mạng lên sóng truyền hình
Nhạc “chế” tồn tại trong đời sống xã hội như một dạng văn nghệ dân gian, cũng tương tự như chuyện tiếu lâm, chủ yếu là truyền khẩu, giúp mọi người giải trí vui vẻ trong phạm vi từng cộng đồng nhỏ hẹp. Những ca khúc chế lời trên thực tế rất có sức hút đối với người nghe, nhất là khi nội dung lời ca có tính hài hước, gắn với một sự kiện nào đó mà dư luận đang rất quan tâm. Nhạc “chế” được đưa lên mạng và tạo hiệu ứng lớn nhất có lẽ là bài “Hà Nội mùa này phố cũng như sông” chế lại từ bài “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa” của nhạc sĩ Trương Quý Hải – thơ Bùi Thanh Tuấn. Từ đó, cứ có sự kiện là nhạc “chế” xuất hiện trên các trang mạng. Nhiều trang nghe nhạc trực tuyến khai thác những bài hát chế lời này nhằm mục đích câu khách.
Bạn đang đọc: Sử dụng nhạc “chế” là vi phạm tác quyền
Nhạc “ chế ” đa số có nội dung mang tính vui nhộn nên hầu hết những nghệ sĩ hài đều “ lận sống lưng ” những ca khúc được chế lại lời vui nhộn để chọc cười người theo dõi. Từ sân khấu, nhạc “ chế ” Open trong nhiều chương trình hài phát sóng trên những đài truyền hình : “ Gặp nhau cuối năm – Táo quân VTV ”, “ Ơn giời, cậu đây rồi ! ” trên VTV3, “ Bí mật đêm chủ nhật ” trên HTV7 …
Tiết mục trình diễn nhạc chế của Chí Tài trong “ Bí mật đêm chủ nhật ” Ảnh : LÊ NHÂN
Việc chế lời những bản nhạc khét tiếng của Nước Ta lẫn ngoại bang đã trở thành “ mốt ” không chỉ ở quốc tế hài. Trang web của hội những người thích chế lời bài hát lôi cuốn hơn 10.000 người tham gia .
Mới đây, ca khúc “ Và tôi cũng yêu ăn ” do Bùi Nhật Anh chế lại lời của bài hát “ Và tôi cũng yêu em ” ( Đức Huy ) được nhiều người thích khi phổ cập trên internet, thậm chí còn “ tác giả ” chế lời còn được Đài Truyền hình Nước Ta mời phỏng vấn nhân vật trong chương trình “ Cuộc sống thường ngày ” của kênh VTV1 .
Tác giả không mấy chú tâm
Nhiều tác giả âm nhạc tỏ ra không chăm sóc lắm đến nhạc “ chế ” và việc kinh doanh thương mại nhạc “ chế ” từ tác phẩm của mình trên những phương tiện đi lại thông tin vui chơi mà chỉ chú tâm đến những trường hợp sử dụng tác phẩm của mình trong những chương trình trình diễn ca nhạc thuần túy có trả tác quyền hay không .
Vợ cố nhạc sĩ Y Vân (tác giả ca khúc “Sáu mươi năm cuộc đời”) nói: “Thực sự, tôi không để ý lắm đến những chương trình hài và cũng chưa nghe được lời chế mới của ca khúc “Sáu mươi năm cuộc đời”. Nhưng tôi thấy chuyện ấy cũng không có gì phải căng thẳng. Họ chỉ làm cho vui thôi nên cũng chẳng hại gì”. Vậy tức là yếu tố tác quyền trong nhạc “chế” chưa được tác giả và người sở hữu tác phẩm quan tâm.
Tuy nhiên, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc tại TP TP HCM, khẳng định chắc chắn : “ Đó là hành vi vi phạm pháp lý bởi hầu hết những ca khúc chế lời đều không xin phép tác giả. Tất cả những bản nhạc “ chế ” ( được xem là tác phẩm phái sinh ) phạm pháp được sử dụng khai thác với mục tiêu kinh doanh thương mại hay không kinh doanh thương mại trên những trang mạng như YouTube, nghe nhạc trực tuyến đang hoạt động giải trí hợp pháp kể cả việc trình diễn trong những tiết mục tấu hài trên sân khấu, trong những chương trình truyền hình đã và đang phát sóng đều được xác lập là hành vi xâm phạm quyền tác giả được lao lý tại điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ ( SHTT ) ” .
Cũng theo ông Cẩn, những đoạn quảng cáo thường sử dụng những ca khúc nổi tiếng để làm nhạc nền, nhạc hiệu, dù chỉ chỉnh sửa 1-2 từ trong ca khúc, người sử dụng vẫn phải xin phép tác giả và sử dụng sau khi đã đóng tiền tác quyền rất đầy đủ .
Ông Võ Trọng Nam, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao TP TP HCM, khẳng định chắc chắn : “ Sở không khi nào cấp phép cho những chương trình màn biểu diễn nhạc chế và cũng không cấp phép cho ca khúc đổi lời ca. Nếu không có sự đồng ý chấp thuận của tác giả thì rõ ràng đó là hành vi phạm pháp ” .
Gỡ bỏ những tác phẩm vi phạm
Nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn cho biết Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Nước Ta thời hạn qua cũng đã triển khai những giải pháp, như : Yêu cầu những website gỡ bỏ những tác phẩm có hành vi xâm phạm quyền tác giả, gồm có hành vi xâm phạm quyền tác giả so với những tác phẩm phái sinh phạm pháp nêu trên ; cung ứng cho những website hạng mục những tác phẩm do chính tác giả kê khai và nhu yếu sử dụng đúng tên tác phẩm, tác giả khi đưa thông tin tác phẩm lên những website này ; tuyên truyền cho những tác giả, những nhà xuất bản về việc khi làm tác phẩm phái sinh từ những tác phẩm không thuộc quyền sở hữu của mình thì phải xin phép tác giả trước khi thực thi và xuất bản ( gồm có những tác phẩm Nước Ta và quốc tế ) .
Tuy nhiên, theo nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, việc các website cho phép người dùng đăng tải các tác phẩm này mà không kiểm duyệt nội dung cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với hình thức sử dụng kể trên.
Xem thêm: Quảng cáo Điện Máy Xanh kết hợp hit “Duyên Phận”: đỉnh cao của quảng cáo “siêu lầy” là đây
Ông Cẩn chứng minh và khẳng định rằng thời hạn tới, ngoài những giải pháp nêu trên, TT sẽ phối hợp với tác giả để xác lập tính hợp pháp ( là tác giả được cho phép ) hoặc phạm pháp so với những tác phẩm phái sinh để giải quyết và xử lý những hành vi xâm phạm quyền tác giả nêu trên. Trung tâm cũng sẽ thao tác với những website để thống nhất việc gỡ bỏ những tác phẩm vi phạm .
Quyền nhân thân của tác giả pháp luật tại khoản 4, điều 19 Luật SHTT năm 2005 và sửa đổi, bổ trợ năm 2009 : “ Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa thay thế, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả ” .
Căn cứ Quyền gia tài của tác giả lao lý tại điểm a khoản 1, khoản 2, khoản 3 điều 20 Luật SHTT, việc sữa chữa, cắt xén, công bố tác phẩm, làm tác phẩm phái sinh từ tác phẩm gốc ( gồm có những tác phẩm nổi tiếng hay không nổi tiếng ) khi chưa được tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả được cho phép là hành vi xâm phạm quyền tác giả, những tác phẩm này được gọi là tác phẩm phái sinh phạm pháp .
Source: http://139.180.218.5
Category: Nhạc chế