Nước trồi là một hiện tượng hải dương nói về dòng nước lạnh, nhiều dinh dưỡng và đặc quánh di chuyển từ phía sâu lên vùng nước nông, thay thế cho dòng nước nóng hơn. Dòng nước này được tạo thành bởi sự tái sinh của các loài thực vật phù du. Dựa vào đặc tính sinh khối của tảo biển tại những khu vực trên, vùng nước trồi có thể nhận dạng qua hiện tượng nhiệt độ bề mặt thấp và nồng độ chlorophyll-a cao.[2][3]

Sự tăng trưởng vùng nước trồi ảnh hưởng tác động đến hiệu suất đánh bắt cá. Khoảng 25 % cá biển trên toàn thế giới được đánh bắt cá từ 5 vùng nước trồi chỉ chiếm 5 % diện tích quy hoạnh mặt biển trên toàn quốc tế. [ 4 ] Nước trồi được tạo thành bởi dòng chảy trên biển hoặc phân luồng từ đại dương có tác động ảnh hưởng lớn đến sản lượng đánh bắt cá hằng năm. [ 4 ] [ 5 ]

Cơ chế hoạt động giải trí.

Có 3 nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nước trồi là gió, lực Coriolis và vận chuyển Ekman.[6] Nhìn chung, trong hiện tượng nước trồi, gió thổi qua về mặt biển với một góc tới nhất định, tạo thành tương tác bề mặt gió-nước. Hệ quả là nước sẽ bị dịch chuyển theo hướng 90 độ do lực Coriolis và vận chuyển Ekman. Vận chuyển Ekman làm cho mặt nước dịch chuyển khoảng 45 độ so với hướng gió, ngoài ra hiện tượng này cũng gây ra ma sát đối với lớp nước bên dưới. Dòng nước sẽ có xu hướng di chuyển xoáy từ trên xuống dưới trong cột nước. Lực Coriolis cũng là nhân tố điều khiển hướng di chuyển của dòng nước. Dòng nước sẽ di chuyển về hướng phải ở Bắc Bán cầu và về hướng trái ở Nam Bán cầu.[7] Nếu sự dịch chuyển khối này phân kì, dòng nước trồi sẽ thay thế cho dòng nước bị cuốn đi trước đó.[2][6]

Các dạng nước trồi.

Các dạng nước trồi chính trong đại dương liên hệ với sự tách luồng dòng chảy mang dòng nước lạnh, giàu dinh dưỡng lên bề mặt biển. Nhìn chung có 5 dạng nước trồi chính : nước trồi khu vực đới bờ, nước trồi diện rộng, nước trồi trên những mặt phẳng, nước trồi do địa hình, nước trồi khuếch tán trên đại dương

Khu vực đới bờ.

Màu đỏ là những khu vực nước trồiNước trồi khu vực đới bờ là dạng thường gặp nhất, dạng nước trồi này liên hệ mật thiết với những hoạt động giải trí của con người mà đặc trưng là nghề đánh bắt cá cá. Dòng nước gây ra bởi gió được tách ra về phía phải trên Bắc Bán cầu và phía trái trên Nam Bán cầu bởi lực Coriolis. Hệ quả là sự di dời khối của mặt phẳng nước theo một phía của gió gọi là luân chuyển Ekman. Khi luân chuyển Ekman xảy ra xa đới bờ, nước di dời được hoàn lưu bằng dòng nước lạnh phía bên dưới. Dạng nước trồi này có vận tốc vận động và di chuyển 5-10 mét / ngày, nhưng mức độ di dời và năng lực xảy ra hoàn toàn có thể đổi khác tuỳ thuộc vào vận tốc và thời hạn tiếp xúc với mặt nước .Khu vực nước sâu thường giàu dinh dưỡng gồm có những yếu tố vi lượng như nitrat, phosphat và những axit silicic mà nguồn gốc từ những vật chất hữu cơ sau khi bị phân huỷ. Khi dòng vật tư này được mang lên mặt phẳng, dinh dưỡng của nó sẽ nuôi những loài tảo mặt phẳng và giúp phân giải CO2 trong quy trình quang hợp. Vùng nước trồi có mức độ sinh trưởng sơ cấp cao nếu so sánh với những khu vực khác trên biển, chiếm hơn 50 % hiệu suất toàn thế giới. Mức độ sinh trưởng sơ cấp cao thôi thúc những nguồn sinh vật biển tăng trưởng vì tảo biển là loài cơ bản nhất trong chuỗi thức ăn đại dương .Chuỗi thức ăn này được trình diễn như sau : Tảo biển -> Động vật nổi -> Động vật tiêu thụ sơ cấp -> Động vật tiêu thụ thứ cấp -> Cá -> Chim biển, động vật hoang dã biểnTrên toàn quốc tế có 5 khu vực nước trồi chính : Dòng Canary ( Tây Bắc châu Phi ), Dòng Benguela ( phía nam châu Phi ), Dòng California ( Peru và Chile ) và dòng Somali ( Somalia và Oman ). Những dòng chảy cung ứng một lượng dồi dào về thuỷ sản. Nước trồi cũng Open tại phía đông nam Brazil, tại Arraial do Cabo. Có 4 dòng chảy biên mà tại đó nước trồi Open gồm có Canary, Benguela, California, Humboldt. Dòng Benguela là dòng chảy biên phía đông của khu vực nam Đại Tây Dương, hoàn toàn có thể chia thành hai phụ lưu chính phía bắc và phía nam. Các phụ lưu này được phân ra bởi nước trồi Ludertiz là một trong những dòng nước trồi can đảm và mạnh mẽ nhất trên toàn cầu. Hệ thống dòng chảy California là biên phía đông của Bắc Thái Bình Dương, đặc trưng của mạng lưới hệ thống này là phần phía Nam yếu hơn phần phía Bắc. Dòng Canary là biên phía đông của Bắc Đại Tây Dương được phân loại bởi quần đảo Canary. Cuối cùng, dòng Humboldt của mạng lưới hệ thống dòng Peru chuyển dời dọc bờ biển Nam Mỹ từ Peru đến Chile và lê dài hơn 1000 km ra khơi .
Nước trồi tại xích đạo có tương quan đến khu vực liên nhiệt đới gió mùa liên tục di dời và ở hai hướng Bắc Nam của xích đạo. Trong mùa gió chướng, gió hướng từ hướng Đông Bắc và Tây Nam quy tụ về khu vực này. Mặc dù không có lực Coriolis quanh xích đạo, nước trồi vẫn Open phía rìa Bắc và Nam ở đó. Dẫn đến sự phân kì dòng chảy, sự phân kì này hoàn toàn có thể nhận dạng rõ ràng từ độ tập trung chuyên sâu tảo biển từ vệ tinh .

Xem thêm: Đầu số 028 là mạng gì, ở đâu? Cách nhận biết nhà mạng điện thoại bàn – http://139.180.218.5

Nam Đại Dương.

Nước trồi diện rộng cũng hoàn toàn có thể thấy ở Nam Đại Dương. Dòng khí thổi quanh Nam cực mang một lượng lớn nước biển chảy về hướng Bắc, dẫn đến nước trồi. Hiện tượng này cũng được xem như thể một dạng nước trồi đới bờ. Trong nhiều quy mô toán và những tác dụng nghiên cứu và phân tích, nước trồi Nam đại dương đại diện thay mặt cho một lượng nước đặt quánh luân chuyển lên phía trên bề mặt biển. Nước trồi gây ra bởi gió cũng được tìm thấy ngoài khơi bờ Tây của Bắc Mỹ và Nam Mỹ, tây bắc Nam Phi, Tây Nam và Đông Nam châu Úc, hệ quả từ áp cao bán nhiệt đới gió mùa .Một vài quy mô hoàn lưu biển khơi chỉ ra rằng nước trồi diện rộng thường xảy ra tại khu vực nhiệt đới gió mùa nơi có áp thấp Open và tạo ra dòng khí nóng phía trên mặt phẳng

Những nguồn khác.

• Gián đoạn nước trồi cục bộ xảy ra khi đảo nổi, sống núi giữa đại dương tạo ra sự phản xạ dòng chảy nước sâu cũng là khu vực giàu chất dinh dưỡng. Ví dụ tị các đảo quanh Galapagos, đảo Seychelles.
• Nước trồi cũng xuất hiện trong vùng chuyển tiếp của bão nhiệt đới với tốc dộ di chuyển 5 dặm/ giờ. Gia tốc góc của cơn bão mang dòng nước lạnh từ dưới lên trên và làm mất đi năng lượng của cơn bão đó.
• Nước trồi nhân tạo được tạo ra bằng những công cụ sử dụng năng lượng sóng hoặc năng lượng nhiệt để bơm nước lên mặt biển. Turbine gió là một trong những công cụ tạo nước trồi.

Mật độ nước trồi nhờ vào vào cường độ gió và những biến hóa theo mùa, những yếu tố về địa hình đáy và sự bất định trong mạng lưới hệ thống dòng chảy .

Ở một vài khu vực, nước trồi là hiện tượng hằng năm dẫn đến sự bùng nổ về năng suất tại vùng nước gần bờ. Nước trồi bởi gió được tạo thành bởi sự chênh lệch nhiệt độ giữa hai khu vực. Tại khu vực ôn đới, nhiệt độ hằng năm thay đổi theo mùa rất lớn, tạo ra những chi kì nước trồi vào mùa xuân và màu hè, mùa đông gần như không có nước trồi. Ví dụ, ngoài khơi bờ biển Oregon, có 4 đến 4 dòng nước trồi được chia ra theo các giai đoạn khác nhau, nhưng chỉ kéo dài tròng 6 tháng của một năm. Ở khu vực nhiệt đới thì ngược lại, khu vực này có mức nhiệt độ ổn định qua thời gian, do vậy nước trồi cũng theo đó ổn định qua các năm. Ví dụ: nước trồi Peru, xuất hiện hầu hết các tháng trong năm.

Trong những năm không bình thường khi gió mùa giảm cường độ hoặc đổi hướng, dòng nước trồi lên khu vực nóng và ít dinh dưỡng, tạo nên sự sụt giảm sinh khối và hiệu suất của tảo biển. Hiện tượng này được lý giải là hiện tượng kỳ lạ El Niño. Nước trồi Peru rất nhạy cảm với hiện tượng kỳ lạ El-nino .Sự đổi khác địa hình đáy cũng làm ảnh hưởng tác động đến dòng nước trồi. Ví dụ : một sóng núi ngầm giữa đại dương lê dài từ bờ biển ra hoàn toàn có thể tạo ra điều kiện kèm theo Open nước trồi lý tưỡng hơn so với khu vực xung quanh .

Sản lượng cao.

Nước trồi là nguồn cũng cấp quan trọng sản lượng về món ăn hải sản, nó lôi cuốn hàng trăm loại động vật hoang dã, khu vực này cũng là khu vực được điều tra và nghiên cứu nhiều từ trước đến này. Tuy chỉ nghiên cứu và điều tra ở khu vực nhiệt đới gió mùa và những yếu tố đặc trưng cho vùng nước trồi, những nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khu vực này có sự trao đổi theo quy mô eo ong. Trong loại trao đổi này, mức độ nhiệt đới gió mùa cao và thấp được biểu lộ rõ ràng qua độ phong phú giống loài. Dù vậy, mức độ nhiệt đới gió mùa tức thời chỉ biểu lộ một hoặc vài giống loài. Lớp nhiệt đới gió mùa này gồm có những loài cá sống tầng mặt chiếm khoảng chừng 3-4 % tổng số lượng. Lớp nhiệt đới gió mùa thấp hơn gồm có khoảng chừng 500 loài thuộc họ Chân kiếm, chân bụng và 2500 loại thân giáp. Tại mức độ nhiệt đới gió mùa cao nhất hoặc gần cao nhất, có hơn 100 loài động vật hoang dã biển có vú và hơn 50 loài chim biển .

Source: http://139.180.218.5
Category: Thuật ngữ đời thường