Đàn bầu là độc nhất vô nhị trên thế giới

ByKim Phượng

Th8 2, 2021

Đàn Bầu Việt Nam là cực kỳ đặc sắc, độc đáo…

PGS. TS. NGƯT Nguyễn Bình Định – Viện trưởng Viện Âm nhạc Nước Ta nói rằng, trên quốc tế chiếm hữu hơn 10 dòng đàn một dây, phân bổ phong phú nhất là ở châu Á rồi tới châu Phi và 1 số ít nước ở miền Nam châu Âu. Các loại đàn một dây thuộc chi dây gảy có những loại như : đàn Kingri, đàn Ektar, đàn Tuntune, đàn Gopicand của Ấn Độ ; đàn Bầu của Nước Ta ; đàn Tushuenkin ( Độc huyền cầm ) của Trung Quốc ; đàn Ichigenkin ( Nhất huyền cầm ) của Nhật Bản ; đàn Xađiu ( còn đọc là Xa-đi-ơ ) của Căm pu chia ; 3 chiếc đàn Cung ở Trung Phi, Đông Phi, Nam Phi ; đàn một dây ở Indonesia, ở Madagasca … Đàn 1 dây thuộc chi dây kéo mang những cái như : Đàn Rababa ở những nước A rập ; đàn Orutu ở Kenya, Uganda ; đàn Gusle ( có 3 loại ) ở Serbi, Croatia, Montenegro …

Trong số các đàn 1 dây trên thế giới, đàn Bầu của Việt Nam được kiểm tra là rất đặc sắc, độc đáo… bởi lẽ đàn Bầu là đàn độc nhất vô nhị phát ra âm thanh là âm bồi; chỉ sở hữu 1 dây, ko sở hữu phím bấm nhưng mang thể chơi được hầu hết các cao độ (kể cả các âm sở hữu cao độ tuyệt đối và các âm mang cao độ hơi mang các mức độ non già tùy ý); mang khả năng biểu diễn hầu hết các khoa học rung, nhấn, đặc thù là những dạng luyến láy, điểm tô âm khác nhau nên vô cùng ưng ý sở hữu kiểu nhạc điệu âm nhạc sở hữu đa dạng âm hoa mỹ, luyến láy của Việt Nam.

Bạn đang đọc: Đàn bầu là độc nhất vô nhị trên thế giới

Do dùng khoa học uốn vòi đàn ( có người gọi là phải đàn ), tạo ra sự căng chùng khác nhau của dây đàn phải đàn Bầu là nhạc cụ duy nhất trên quốc tế làm cho được việc với 1 lần kích âm sở hữu thể cho một âm cơ bản và những âm khác với cao độ cao hơn hoặc tốt hơn âm cơ bản đó tới 1 quãng 5 ( những nhạc cụ khác không hề làm cho ra được những âm mang cao độ phải chăng hơn âm cơ bản có một lần kích âm vì không có công nghệ tiên tiến khiến cho chùng dây đàn ) .Đồng quan điểm, GS Trần Quang Hải cũng cho rằng, Trung Quốc mang Độc huyền cầm, Nhật Bản sở hữu Ichigenkin ( nhất huyền cầm ), Ấn Độ sở hữu Gopi Yantra, Cao Miên sở hữu Sadiou … Tất cả những cây đàn một dây đó không mang cây nào dùng bồi âm như đàn Bầu của Nước Ta .

Theo GS Trần Quang Hải, cây đàn bầu là nhạc cụ “ đặc hữu ” của Nước Ta từ rất thời xưa và gắn ngay tắp lự với đời sống của người dân. Trong kho tàng âm nhạc Nước Ta mang những chuyên nghiệp cho đàn Bầu dựa trên những bài dân ca quan họ, lý, hát ru, dân ca cải biên, chèo, tuồng, múa rối nước, ca Huế, đờn ca a ma tơ Nam bộ …. Ngoài ra, đàn Bầu còn tiêu dùng để đệm cho ngâm thơ, hoặc độc tấu, song tấu, tứ tấu, ngũ tuyệt, dàn nhạc giao hưởng dân tộc bản địa. Các nhạc sĩ Nước Ta đã sáng tác những bản cho đàn bầu như : Vì miền Nam ( Huy Thục ), Niềm Tin Tất Thắng ( Khắc Chí ), Hồi tưởng ( Xuân Thi ), Đối thoại ( Đỗ Hồng Quân ), Dòng kênh trong ( Hoàng Đạm ), Buổi sáng sông Hương, Cung đàn quốc gia ( Xuân Khải ), Gửi Thu Bồn, Quê mẹ ( Khắc Chí ), Gửi Huế mến yêu ( Đình Long ), Gửi đến Ngự Bình ( Quốc Lộc ), Thoáng quê ( Thanh Tâm ), Câu hát mẹ ru ( Phú Quang ) …

Đàn Bầu Việt Nam sở hữu từ bao giờ?

GS Trần Quang Hải cho biết, khám phá trong thư tịch và hiện vật khảo cổ học cũng như lịch sử dân tộc chữ viết chiếm hữu một số ít sách sử quan yếu với đề cập đến đàn Bầu. Theo An Nam chí lược, Đại Việt sử ký toàn thư, Chỉ Nam Ngọc âm giải nghĩa, Đại Nam thực lục tiền biên, Tân Đường thư, Cựu Đường Thư … cây Đàn Bầu xây dựng xuất phát điểm ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, sau ấy được người Kinh Nước Ta chiếm hữu sang Quảng Tây Trung Quốc .Trong “ Đại Nam thực lục tiền biên ” ( bộ sử của nhà Nguyễn ) ghi cây đàn Bầu đã được phát minh sáng tạo từ năm 1770, trải qua sắp 250 năm, đặc biệt quan trọng là từ năm 1956 ( ngày xây dựng Học Viện âm nhạc vương quốc TP. Hà Nội ), đàn Bầu được tăng trưởng nhanh gọn mang những khóa dạy đàn bầu ở Học viện, những nghệ nhân trình diễn trong và không tính nước, nâng cấp cải tiến đàn bầu từ hình dáng tới kỹ thuật, sáng tác chuyên nghiệp mới, tạo một chỗ đứng hạng sang cho nhạc cụ này ( được coi là “ hoàng tử ” nhạc cụ Nước Ta ) .

Cây đàn Bầu cũng từng được những nghệ sĩ mù ở Thành Phố Hà Nội dùng phụ đệm hát xẩm ở những chợ giời từ cuối thế kỷ thứ 19. Do đấy đàn này còn được gọi là “ đàn xẩm ”. Đàn Bầu được đưa vào dàn nhạc cung đình Huế từ cuối thế kỷ 19 và Open trong dàn nhạc a ma tơ Nam bộ từ năm 1930 …Theo nhà nghiên cứu Hoàng Yến, năm 1892, đàn Bầu mới được những người hát xẩm phía Bắc đưa vào xứ Huế để ca khúc đệm đàn cho một số ít bộ phận vương quan văn minh đam mê thanh âm trong trẻo, rủ rỉ đó. Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, Vua Thành Thái – một trong ba vị vua yêu nước thời Pháp thuộc, ông yêu tiếng đàn Bầu như hơi thở quê nhà xứ An Nam, lúc đấy đàn Bầu mới được thay thế sửa chữa đàn tam trong ngũ tuyệt tranh-tỳ-nhị-nguyệt và bầu .Đàn bầu chiếm hữu mặt trong dàn đờn tài tử nam bộ từ năm 1930 do những người miền Trung vào miền Nam khai hoang đất hoang vào cuối thế kỷ XIX. Đàn Bầu được gọi là “ đờn một dây ” hay “ đờn độc huyền ” .

PGS Nguyễn Bình Định lại cho rằng, cho tới nay, tất cả chúng ta vẫn chưa có đủ cứ liệu để xác lập 1 cách chuẩn xác đàn Bầu mang từ khi nào. Có người thì cho rằng, đàn Bầu xây dựng ở khoảng chừng thế kỷ IX – X, với người còn đưa ra số lượng đơn cử là đàn Bầu được đáp ứng vào năm 1770 … Tuy chưa có nhái thuyết nào được khẳng định chắc chắn là xác nhận nhưng tất cả chúng ta với thể kể đàn Bầu là nhạc cụ địa phương của người Việt, đã với từ truyền kiếp, tối thiểu cũng buộc phải với trước thế kỷ XIX .

Sớm xác lập “chủ quyền” cho đàn Bầu

Theo GS Trần Quang Hải, vài năm nay ở Trung Quốc đã với những festival nhạc dân tộc bản địa mang những màn trình diễn đàn bầu. Trên website China Daily USA đăng bài cộng hình ảnh của Xinhua với ghi chú “ Hàng trăm người dân tộc bản địa Kinh thiểu số cùng chơi đàn độc huyền cầm ” trong một tiệc tùng truyền thống lịch sử ở Trung Quốc. Bài viết đề cập rằng tộc người Kinh ( Jing ) này đã di cư từ Nước Ta sang Trung Quốc từ khoảng chừng 500 năm trước và hiện tộc người này với khoảng chừng 22.000 người .Trung Quốc đã gửi nhạc công sang Nước Ta học đàn Bầu, mời 1 số ít nhà nghiên cứu sưu tầm tài liệu để viết về đàn bầu và đưa lên mạng thông tin đàn Bầu rất được người dân tộc bản địa Kinh ( ở Trung Quốc ) yêu dấu .

Xem thêm: Cách đánh đàn piano bài happy birthday nhanh nhất

Nhạc sĩ Đức Trí, người đã thoáng đãng năm theo học đàn Bầu san sẻ : “ Tôi chợt nhớ, tuyệt kỹ đây 10 năm, tôi vô tình xem được trên kênh truyền hình CCTV của Trung Quốc một chương trình hòa tấu nhạc dân tộc bản địa và đã vô cùng sửng sốt lúc thấy chiếm hữu cây đàn Bầu trong dàn nhạc dân tộc bản địa Trung Quốc. Đây là điều chưa từng thấy trước đó ” .Nhạc sĩ Đỗ Lộc cho biết : “ Năm 1967, Đoàn múa hát Quân giải phóng miền Nam Nước Ta sang Bắc Kinh màn biểu diễn. Tiết mục trình diễn đàn Bầu của nhạc sĩ Đức Nhuận thật sự tuyệt đối vì đàn Bầu là của Nước Ta mà Trung Quốc ko với nên họ ngỏ lời xin học, Nước Ta chấp thuận đồng ý. Nghệ sĩ Điền Xương của Trung Quốc đi theo đoàn Nước Ta suốt thời hạn đoàn lưu diễn để được thầy Đức Nhuận hướng dẫn về đàn bầu … ” .Nghệ sĩ đàn bầu Nguyễn Tiến kể : “ Cuối năm 2013, tôi đã từng kể chuyện và màn biểu diễn minh họa về lịch sử vẻ vang vững mạnh cây đàn bầu Nước Ta tại Học viện Quảng Tây ( Trung Quốc ), nơi cũng chiếm hữu một khoa giảng dạy đàn Bầu. Cả hội trường vô cùng quá bất ngờ.

Trưởng khoa đàn Bầu ( và là người chỉ huy dàn nhạc của học viện chuyên nghành ) là Thái Ương đã nói có tôi : “ Nghe anh nhắc chuyện cả buổi sáng nay tôi mới hiểu được hết chiếc hay và chiếc đẹp của cây đàn Bầu Nước Ta. Học viện chúng tôi có khoa đàn Bầu là vì mang 1 số ít học viên là người dân tộc bản địa Kinh với nhu yếu bắt buộc chúng tôi dạy thôi. Hiện nay cũng với học viên Trung Quốc đang học tại Học viện âm nhạc vương quốc Nước Ta về đàn Bầu. Có cô gái Trung Quốc tên là Tôn Tiến cũng từng gặp tôi để học hỏi về đàn bầu ” .

Theo 1 số ít nghệ sĩ và nhà nghiên cứu âm nhạc, đàn Bầu chỉ mới được Trung Quốc lưu tâm đến ko đầy 20 năm sau này, vì trước đó ko thấy dạy đàn bầu ở những nhạc viện Trung Quốc .“ Một chuyện khác là bản ARIRANG của Nước Hàn đã bị Trung quốc dự kiến trình UNESCO để được tuyên dương là di sản văn hóa truyền thống phi vật thể của Trung quốc vì họ chiếm hữu người Triều Tiên là nhan sắc tộc sống ở Trung quốc. Nhưng ban nghiên cứu và điều tra xứ Nước Hàn đã phản ứng kịp thời và công ty hội thảo chiến lược tại Seoul và tôi được mời tham gia hồ sơ này vào năm 2012. Và bản ARIRANG được UNESCO nhìn nhận là của Nước Hàn vào năm năm trước.

Đối với việc muốn lấy đàn Bầu là nhạc cụ của Trung Quốc có nguyên do là Trung Quốc mang một bộ lạc người Kinh sống ở xứ họ. Nhưng việc sẵn sàng chuẩn bị để tước lấy đàn Bầu đã được nghĩ đến từ lâu ? Họ mới gửi nhạc công sang Viêt Nam học đàn bầu, mời 1 số ít nhà nghiên cứu sưu tầm tài liệu để viết về đàn bầu và đưa lên wikipedia để công bố là đàn Bầu là nhạc cụ Trung quốc chứ ko phải Nước Ta .Nếu những ban nghiên cứu và điều tra của Nước Ta không phản ứng ( Viện Âm nhạc và những nhà nghiên cứu Nước Ta không chiếm hữu phản ứng thì ko sớm thì muộn nhạc cụ đàn Bầu sẽ thuộc quyền “ chiếm hữu ” của Trung Quốc đứng về mặt pháp lý ”, GS Trần Quang Hải nói .

Nguồn dantri.com.vn